Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2015 r. w Gliwicach

sprawy P. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 21 stycznia 2015 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury z dniem 17 stycznia 2015 r.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 286/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21.01.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., powołując się na ustawę z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., nr 153, poz.1227 ze zm.) odmówił ubezpieczonemu P. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z powodu nieudokumentowania wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do spornego świadczenia. Uzasadniając żądanie wskazał, iż w okresach od 23.03.1979r.d o 1.08.1990r., od 1.09.1990r. do 3.01.1994r. oraz od 3.01.1994r. do 01.05.1997r. wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ład. pow. 3,5t.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. W uzasadnieniu wyjaśnił podstawę faktyczną i prawną zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony P. K. urodził się (...) W dniu 14.01.2014r. złożył wniosek o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Zaskarżoną decyzją (...) Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.

Do okresów składkowych i nieskładkowych organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu na dzień 1 stycznia 1999r. 28 lat, 7 miesięcy i 22 dni.

Do pracy w warunkach szczególnych, ZUS nie uznał żadnego z wnioskowanych przez ubezpieczonego okresów zatrudnienia, tj.:

- 23.03.1979r.do 1.08.1990r. na stanowisku kierowcy i operatora w (...) Spółdzielni Handlowo-Usługowej (...) Oddział Produkcyjno-Budowlany Kierownictwo Grupy (...) w T..

- od 1.09.1990r. do 3.01.1994r. na stanowisku kierowcy w P.P.Z. (...) we P. oddział T.

- od 3.01.1994r. do 01.05.1997r.- na stanowisku kierowcy w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o.

z uwagi na brak świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Ze świadectwa pracy z dnia 7.08.1990r. wystawionego przez (...) w T. wynika, iż w zakładzie tym ubezpieczony pracował od 3.09.1973r. początkowo w charakterze ślusarza – do 22.03.1979r., a następnie jako kierowca- od 23.03.1979r. do 17.10.1979r. i operator – od 18.10.1979r. do 1.08.1990r. W świadectwie zawarto adnotację, iż w ww. okresie odwołujący korzystał z urlopu bezpłatnego od 15.02.1990r. do 1.08.1990r., a od 22.04.1975r. do 19.04.1977r. odbywał służbę wojskową.

Sąd ustalił, iż początkowo ubezpieczony wykonywał prace ślusarza w Chłodni (...) w T., a następnie – po odbyciu służby wojskowej, rozpoczął wykonywanie pracy kierowcy samochodu typu (...) lub (...)czy S.. W międzyczasie skierowany został na kurs maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych specjalności żurawie samojezdne kołowe - od 3.04.1978r. do 17.05.1978r. W konsekwencji od 1.05.1978r. wykonywał już tylko pracę kierowcy dźwigu, a z dniem 18.10.1979r. powierzono mu obowiązki operatora żurawia samojezdno-kołowego (...) AD 060 i Ż. ŻS 4.

Innych czynności poza pracą kierowcy-operatora ubezpieczony nie wykonywał. W razie awarii i uszkodzeń sprzętu, napraw dokonywał pracujący w ww. zakładzie w okresie od 1972 do 1994r. jako mechanik-brygadzista świadek F. C.. Jedynie w razie awarii koła, ubezpieczony sam je wymieniał, zdarzało się to jednak rzadko.

W tym samym okresie zatrudnienia co ubezpieczony, pracowała również w ww. zakładzie świadek U. H., zajmująca się od 1970r. stanowisko st. księgowej, a od 1973r. stanowisko głównej księgowej. Następnie od 1982r. wykonywała pracę specjalisty ds. zaopatrzenia i transportu, prowadziła m.in. ewidencję środków trwałych i posiadała informacje dotyczącą ilości sprzętu specjalistycznego i obsługujących ich operatorów.

/dowody: akta ZUS, zeznania świadków – U. H. i F. C. i wyjaśnienia odwołującego (nagranie rozprawy z dai 8.07.2015r. płyta – k. 31); akta osobowe ubezpieczonego – przeszeregowania, zaświadczenia o kursie; akta osobowe świadków, dołączone do akt sprawy/

Ze świadectw pracy z dnia (...). wystawionego przez P.P.Z. (...) w P. oddział T. i przez Przedsiębiorstwo (...) z o.o . joint V. w Z., wynika, iż w okresie od 1.09.1990r. do 3.01.1994r. ubezpieczony wykonywał pracę kierowcy i następnie od (...)pracę kierowcy, st. referenta ds. eksploatacji, kierownika działu spedycji i transportu.

Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa była przede wszystkim spedycja krajowa i zagraniczna. Zakład posiadał ok. 40-50 samochodów ciężarowych o ład. 24-25t i ciężarze całk. 40t., zatrudniał tylko kierowców. W roku 1994 r. przedsiębiorstwo uległo przekształceniu w spółkę z o.o. z udziałem kapitałem zagranicznego (joint-venture). Siedziba spółki przeniesiono do Z., oprócz kierowców zatrudniano również mechaników.

Ubezpieczony w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego marki M. z przyczepą w ruchu międzynarodowym pracował stale i w pełnym wymiarze od początku zatrudnienia w przedsiębiorstwie do ok. 1996r., kiedy to – jak wynika z wpisów do legitymacji ubezpieczeniowej - przypisano mu obok stanowiska kierowcy także stanowisko st. referenta ds. eksploatacji, z uwagi na znajomość języka niemieckiego, a w następnych latach zajmował się już tylko pracą biurową. Łączenie dwóch stanowisk w 1996r. w praktyce polegało – według odwołującego – na wykonywaniu po pracy, powrocie z trasy rozliczeń wydatków kierowców.

Wraz z ubezpieczonym w spornym okresie zatrudnienia pracowali świadkowie, , T. G. i W. K. zajmując stanowiska pracy – kierowcy i mechanika samochodowego.

/dowody: akta ZUS, zeznania świadków: W. K., T. G., wyjaśnienia odwołującego 98nagrnaie rozprawy z dnia 8.07.2015r. płyta –k. 31)/

Sąd nie przeprowadził dowodu z akt osobowych ubezpieczonego za okres zatrudnienia od 1.09.1990r. do 31.10.2001r. gdyż nieznane jest miejsce ich przechowywania wobec braku odpowiedzi syndyka masy upadłości przedsiębiorstwa (...) z o.o . joint V. w Z. na wezwanie Sądu o udostępnienie tej dokumentacji.

Ustalono, że ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., nr 153, poz.1227 ze zm.) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Kwestia posiadania przez ubezpieczonego ponad 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz ukończenie 60 lat nie były sporne. Nie było także sporne, iż odwołujący nie jest członkiem OFE.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15-letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy nie uwzględnił do takiej żadnego z wnioskowanych przez niego okresów zatrudnienia, z uwagi na brak świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że w w okresach zatrudnienia : od 23.03.1979r. do 1.08.1990r. w (...) w T. – wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego oraz od 1.09.1990r. do 31.12.1995r. w P.P.Z. (...) w P. oddział T. i w Przedsiębiorstwie (...) z o.o . joint venture w Z. – łącznie przez 16 lat, 2 m-ce i 25 dni - wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace wymienioną w wykazie A, w dziale VIII, w pkt 2 załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r., tj. prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Za uznaniem, iż w ww. okresach ubezpieczony wykonywał prace w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przemawiają zgromadzone w sprawie dowody: dokumentacja pracownicza, wpisy do legitymacji ubezpieczeniowej, zeznania świadków oraz wyjaśnienia samego odwołującego.

Ubezpieczony w ww. okresach nie wykonywał w ramach dobowej ramy czasu innych rodzajów prac, niewyniesionych w rozporządzeniu – wykazie A, w szczególności - za takie Sąd nie uznał czynności wymiany koła w razie awarii na trasie, gdyż jest to czynność integralna z pracą kierowcy określoną pod ww. pozycją wykazu A, nadto miała charakter incydentalny i krótkotrwały w stosunku do całego czasu pracy. (orz. SN z 12 kwietnia 2012 r., II UK 233/11, wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 24 stycznia 2013 r. III AUa 1098/12).

Sąd nie uznał natomiast za prace w warunkach szczególnych 1-rocznego okresu wykonywania przez odwołującego łącznie pracy kierowcy i referenta w 1996r. w spółce (...) , gdyż nie do ustalenia – wobec braku akt osobowych – była data powierzenia dodatkowych obowiązkowych, odwołujący nie wniósł o przeprowadzenie dalszych wniosków dowodowych na tę okoliczność, a świadkowie współpracujący z ubezpieczonym w tym okresie takich informacji nie posiadali, nadto zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dotyczący okresu pracy do 1995r. był wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy na korzyść ubezpieczonego.

Należy podkreślić, że okres zatrudnienia może być zaliczony do pracy w warunkach szczególnych, gdy pracownik faktycznie wykonywał prace objęte wykazem prac uprawniających do wcześniejszej emerytury, pomimo że stanowisko jakie mu formalnie przypisano nie jest wymienione w wykazie. Wymieniony wyżej wykaz A nie określa bowiem stanowisk pracy, ale definiuje rodzaje prac, które są uważane za wykonywane w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie dla zakwalifikowania pracy jako realizowanej w szczególnych warunkach ma nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj, charakter i warunki pracy.

Bez znaczenia pozostaje także fakt, że pracodawca odwołującego nie potwierdził mu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Fakt wykonywania takiej pracy został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe, jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia - w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Reasumując, wobec spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich ustawowych przesłanek, w tym spornej - wymaganych 15 lat pracy warunkach szczególnych, warunkujących prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do spornego świadczenie począwszy od daty osiągnięcia wieku emerytalnego.

SSO Grażyna Łazowska