Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 sierpnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 sierpnia 2015 r. w Lublinie

sprawy L. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji L. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 19 marca 2015 r. sygn. akt IV U 13/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 432/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18.11.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił L. M. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę oraz w dziesięcioleciu poprzedzającym datę powstania częściowej niezdolności do pracy tj. od dnia 15.12.2002 r. do dnia 09.06.2013 r., po uwzględnieniu przesunięcia obydwu okresów o okres pobierania renty, ubezpieczony nie wykazał co najmniej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. W związku z tym nie zostały spełnione przesłanki z art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227).

Od decyzji odwołanie złożył L. M., który wnosił o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W odwołaniu ubezpieczony nie zgadzał się z orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS i opisał historię swoich schorzeń od 2003 r. W końcowej części odwołania ubezpieczony twierdził, że przepracował 34 lata i jednocześnie przyznał, że nie jest w stanie osiągnąć pięcioletniego okresu ubezpieczeniowego w ostatnim dziesięcioleciu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

L. M. ur. (...) złożył w dniu 02.07.2013 r. wniosek do (...) Oddział w S. o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Komisja lekarska rozpoznała u niego następujące schorzenia: przewlekłą chorobę wieńcową, przebyty w 2005 r. zawał serca leczony angioplastyką z wszczepieniem stentów, stan po angioplastyce w 2006 r. i 2011 r. – z powodu restenozy w stentach, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2, dnę moczanową, otyłość. W ocenie komisji lekarskiej schorzenia te powodują okresową częściową niezdolność do pracy do 31.08.2015 r., zaś początek komisja określiła na datę 10.06.2013 r., tj. datę ostatniej hospitalizacji. Jednocześnie organ rentowy ustalił, iż w dziesięcioleciu poprzedzającym niezdolność do pracy, po uwzględnieniu okresu pobierania renty, ubezpieczony legitymuje się stażem ubezpieczeniowym w ilości 3 lata, 6 miesięcy i 22 dni. Ta sam długość stażu wyniosła w dziesięcioleciu poprzedzającym datę złożenia wniosku o rentę.

W związku z tym ZUS uznał, że ubezpieczony nie spełnia warunku określonego w art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 § 1 pkt 5 ustawy o FUS i zaskarżoną decyzją odmówił L. M. przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia.

Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy: kardiologa i diabetologa. Biegli , po przebadaniu ubezpieczonego oraz po zaznajomieniu się z dokumentacją lekarską z jego dotychczasowego leczenia, zdiagnozowali u niego następujące schorzenia: chorobę wieńcową z przebytym zawałem serca ściany dolnej w 2005 r., stan po wszczepieniu stentów i stan po wszczepieniu stentu DES do restenozy w 2011 r., nadciśnienie tętnicze, hyperlipidemię, cukrzycę typu 2 leczoną doustnie do wyrównania. W ocenie biegłych schorzenia te powodują częściową niezdolność do pracy opiniowanego na okres orzeczony przez ZUS.

Ponieważ ubezpieczony przedłożył dokumenty dotyczące przebytej rehabilitacji, Sąd zobowiązał biegłą lekarz kardiolog do zaznajomienia się z nowymi dokumentami i do wydania opinii uzupełniającej. W opinii biegła stwierdziła, iż zaistniała przesłanka do przyjęcia wcześniejszej daty powstania częściowej niezdolności do pracy tj. od dnia 11.11.2011 r., kiedy wykonano koronarografię i jednoczasową angioplastykę gałęzi okalającej lewej tętnicy wieńcowej z implantacją stentu DES. Biegła podtrzymała swoją pierwotna ocenę co do stopnia niezdolności do pracy jak i przewidywanego okresu jej trwania.

Ubezpieczony po otrzymaniu tej opinii sporządził kolejne pismo procesowe i przedłożył kartę informacyjną z pobytu na oddziale kardiologicznym w dniach 03.10.2014 r. - 08.10.2014 r. , a jednocześnie do opinii dodatkowej biegłej zastrzeżenia złożył ZUS, które dotyczyły daty powstania niezdolności do pracy. Przedstawiono argumentację, iż L. M. prowadzi działalność gospodarczą, a mianowicie jest właścicielem kwiaciarni i zatrudnia pracownika. Przeprowadzony zabieg koronarografii nie świadczy, że opiniowany był wówczas długotrwale niezdolny do pracy, a wręcz przeciwnie, po skutecznym zabiegu stan jego zdrowia się poprawił. Ubezpieczony złożył kolejne pismo procesowe polemizujące z opinią biegłej, jak również przedłożył komplet dokumentów medycznych z całego okresu leczenia. Sąd zobowiązał po raz kolejny biegłą kardiolog do ustosunkowania się do zarzutów, jak i złożonej dokumentacji. Biegła w opinii uzupełaniającej podtrzymała swoją ocenę w stosunku do poprzedniej opinii uzupełniającej wskazując , że objawy kliniczne choroby nasilone musiały istnieć przed dniem 11.11.2011 r., bo miażdżyca naczynia wieńcowego dokonuje się w czasie trudnym do oszacowania. Karta informacyjna z 2014 r. wskazuje na nadal utrzymujące się zaburzenia kurczliwości mięśnia serca, jak w poprzednich badaniach echokardiograficznych z 2012 r., tę samą frakcję wyrzutową lewej komory, postępujący masywny przerost ściany lewej komory, co sprowadza częściową niezdolność do pracy.

Na rozprawie zarówno ubezpieczony, jak i pełnomocnik ZUS nie wnosili zastrzeżeń do opinii biegłej.

W ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłych, a w szczególności opinia biegłej kardiolog, która uzupełniała pierwotną opinię, przyjmując ostatecznie datę początkową niezdolności do pracy na dzień 11.11.2011 r., jest miarodajnym dowodem stanu zdrowia ubezpieczonego. Z opinii tych wynika, iż L. M. jest częściowo niezdolny do pracy. W przeszłości korzystał ze świadczeń rehabilitacyjnych, a także korzystał z prawa do renty od 05.09.2006 r. do 28.02.2007 r. W przedmiotowym stanie faktycznym nie spełnia on warunków do uzyskania uprawnień rentowych, pomimo stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy od dnia 11.11.2011 r. do 31.08.2015 r. W dziesięcioleciu poprzedzającym datę początku niezdolności do pracy nie legitymuje się on okresem ubezpieczeniowym w wymiarze co najmniej 5 lat, a jedynie 3 lata i 6 miesięcy.

Zatem w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy nie spełnił on zawartych tam przesłanek.

W związku z powyższym Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku wniósł wnioskodawca wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku zarzucając błędną ocenę stanu jego zdrowia.

Wnioskodawca nie zgadza się z opinią biegłego w zakresie ustalenia jedynie częściowej niezdolności do pracy od 11.11 2011 roku wskazując , że na serce choruje od 2003 roku, a w latach 2003 roku - 2005 roku chorował w związku z przebytym wypadkiem komunikacyjnym. Wnioskodawca powołuje się na długi staż ubezpieczeniowy, fakt że obecnie już nie prowadzi działalności gospodarczej oraz trudności finansowe związane z niemożnością podjęcia pracy oraz koniecznością zakupu leków. W toku postępowania apelacyjnego wnioskodawca dołączył karty informacyjne z leczenia szpitalnego od 27.05 2015 roku do 30 maja 2015 roku oraz kartę kwalifikacji do rewaskularyzacji wieńcowej z daty 2 czerwca 2015 roku.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Istotą sprawy było ustalenie, czy wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy, bowiem bezsporną okolicznością jest to, że nie legitymuje się on 5 letnim okresem ubezpieczenia przypadającym w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed powstaniem niezdolności do pracy, co jest niezbędne do przyznania prawa do renty w myśl art.57 i 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 7480).

Uzupełniając ustalenia dokonane przez Sąd I instancji wskazać należy, że wnioskodawca uprawniony był do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy okresowo od dnia 5 września 2006 roku do dnia 28 lutego 2007 roku. Kwestia uprawnień do renty na dalszy okres była przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Siedlcach w sprawie IVU820. Wyrokiem z dnia 26 lutego 2009 roku Sąd oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji organu rentowego odmawiającej prawa do renty (odpis wyroku k. 148 akta rentowe). Rozstrzygnięcie to zapadło po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów neurologa, kardiologa i diabetologa , którzy, uznali, że wnioskodawca jest jedynie częściowo niezdolny do pracy na okres trzech lat do 1 marca 2010 roku, oraz po ustaleniu, że wnioskodawca nie udowodnił w ostatnim dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku o rentę z wyłączeniem okresu pobierania renty, czyli w okresie od 11 września 1996 roku do 5 marca 2007 roku wymaganego w myśl art.58 ust.1 pkt.5 tej ustawy 5 letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Z ustaleń Sądu wynikało, że w tym okresie wnioskodawca legitymuje się okresem ubezpieczenia wynoszącym 2 lata, 4 miesiące i 2 dni, wnioskodawca uprzednio był uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przyznanej mu na podstawie art. 57 ust. 2 tej ustawy, a warunkiem zachowania uprawnień do tego świadczenia było stwierdzenie całkowitej niezdolności do pracy. Apelacja od powyższego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 2 czerwca 2009 roku.( sygn. akt III AUa 370/09).

Wnioskodawca w odwołaniu od decyzji będącej przedmiotem sporu w sprawie niniejszej przyznał że nie jest w stanie osiągnąć pięcioletniego okresu składkowego w ostatnim dziesięcioleciu. Okres składkowy i nieskładkowy wnioskodawcy wykazany przez organ rentowy w ostatnim w 10 - leciu od daty złożenia wniosku o rentę - 7 stycznia 2003 do 1 lipca 2013 roku oraz od 15 .12. 2002 – do 9 czerwca 2013 roku wynosi 3 lata 6 miesięcy i 22 dni. Przy wyliczaniu okresów 10- lecia, organ rentowy uwzględnił fakt pobierania renty przez wnioskodawcę (k. 29, 30 akta rentowe ). Wnioskodawca nie kwestionował powyższych wyliczeń. Dodać należy, że skoro wnioskodawca, po dniu 8 lutego 1999 roku aż do dnia 1 lutego 2003 roku nie posiada żadnego okresu składkowego bądź nieskładkowego (k. 29, 30 akta rentowe), przyjęcie wcześniejszej daty powstania częściowej niezdolności do pracy - jak w opinii biegłych tj. 11 listopada 2011 roku, pozostaje bez wpływu na możliwość osiągnięcia 5 lat ubezpieczenia w ostatnim 10- leciu przed powstaniem tej niezdolności do pracy.

Przy ustalaniu uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego konieczne jest spełnienie łącznie wszystkich wymaganych przesłanek do nabycia świadczenia, przy czym okoliczności życiowe, które uniemożliwiały wnioskodawcy spełnienie przesłanki stażu ubezpieczeniowego nie podlegają kontroli sądowej.

Odnosząc się do zarzutu błędnej oceny stanu zdrowia dokonanego przez biegłych, wskazać bezzasadność tego zarzutu. Sąd Apelacyjny nie stwierdza ani sprzeczności w ustaleniach faktycznych, ani naruszenia przepisów postępowania, lekarze oceniający stan zdrowia wnioskodawcy byli zgodni co do braku całkowitej niezdolności do pracy, a wnioskodawca nie przedstawił żadnych umotywowanych zastrzeżeń do tej opinii.

Stanowisko biegłych zostało odpowiednio umotywowane, a przedstawiona przez biegłych argumentacja jest zgodna z zasadami logiki. Przeświadczenie odwołującego, że jest całkowicie niezdolny do pracy, nie stanowi w tym względzie wystarczającego argumentu.

Bez wpływu na powyższą ocenę pozostaje również dokumentacja medyczna przedłożona przez ubezpieczonego w postępowaniu apelacyjnym. Wszelkie dokumenty obrazujące stan zdrowia ubezpieczonego po dacie zaskarżonej decyzji ze względu na specyfikę postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mogą weryfikować oceny jego stanu zdrowia z daty wydania decyzji. To treść decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a także zakres wniesionego odwołania wyznacza przedmiot sporu. Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005/3/43). W razie zmiany okoliczności, pogorszenia stanu zdrowia, wnioskodawca może składać ponownie wniosek o ustalenie prawa do renty.

W art. 57 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS określono warunki konieczne do powstania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Renta przysługuje jeśli ubezpieczony: 1) jest niezdolny do pracy; 2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; 3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w tym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 5 warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Okres ten w myśl ust. 2 powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Art. 58 ust. 4 stanowi natomiast że ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 30 lat dla mężczyzny, który jest całkowicie niezdolny do pracy.

Ponieważ warunki te muszą być spełnione łącznie, niespełnienie jednego z nich uzasadnia odmowę prawa do renty.

W tym stanie rzeczy, wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy, zatem apelacja podlega oddaleniu.

Z tych względów, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 KPC orzekł jak w sentencji.