Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Toruniu - IX Wydział Karny - Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący - SSO Jarosław Sobierajski

Sędziowie - SSO Rafał Sadowski

- SSO Andrzej Walenta (spr)

Protokolant - stażysta Marzena Chojnacka

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Toruniu Marzenny Mikołajczak

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2015r.,

sprawy R. R. oskarżonego o przestępstwo z art. 178a§1 kk,

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego R. R. od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 04 listopada 2014r., sygn. akt VIIIK 1195/14

I.  zmienia zaskarżony w ten sposób, że z orzeczonego w punkcie „IV” wyroku środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, eliminuje zakaz prowadzenia pojazdów szynowych;

II.  w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

III.  zwalnia R. R. od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za II instancję, zaś wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IXKa 685/14

UZASADNIENIE

R. R. został oskarżony o to, że w dniu 29 sierpnia 2014 roku o godz.04.35 będąc w stanie nietrzeźwości kierował samochodem osobowym marki(...)o nr rej. (...) po drodze publicznej - ulicy (...), badanie pierwsze o godz. 04.40 z wynikiem 0,56 mg/l, badanie drugie o godz. 04.56 z wynikiem 0,65 mg/l, w wydychanym powietrzu,

- tj. o czyn z art. 178a§1 kk;

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2014r. Sąd Rejonowy w Toruniu, sygn. akt VIIIK 1195/14, uznał oskarżonego R. R. za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, tj. występku z art.178a§1 kk i za to, na mocy art.178a§1 kk, wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie, na mocy art. 69§1 kk i art. 70§1 pkt 1 kk, warunkowo zawiesił na okres 3 lat tytułem próby oraz na mocy art. 71§1 kk – karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych, przyjmując, że jedna dzienna stawka wynosi 20 (dwadzieścia) zł.

Na podstawie art. 49§2 kk orzekł środek karny w postaci obowiązku świadczenia pieniężnego poprzez zapłatę kwoty 500 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w Warszawie.

Na mocy art. 42§2 kk orzekł środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 (dwóch) lat, przy czym na mocy art. 63§2 kk na jego poczet zaliczył okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 29 sierpnia 2014 r.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 220 (dwustu dwudziestu) złotych tytułem opłaty sądowej i obciążył go wydatkami w kwocie 90 (dziewięćdziesięciu) złotych.

Wyrok ten zaskarżył oskarżony w części dotyczącej orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, zarzucając mu na podstawie art. 427§1 i §2 kpk i art. 438 pkt 1 kpk naruszenie prawa materialnego, tj. art. 42§2 kk poprzez zaniechanie orzeczenia wobec oskarżonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z ograniczeniem do określonego ich rodzaju - kategorii B - podczas gdy biorąc po uwagę okoliczności dotyczące osoby sprawcy, sposób jego zachowania przed popełnieniem przestępstwa, po jego popełnieniu, jego sytuację rodzinną i zawodową, zastosowanie ograniczenia środka karnego jest uzasadnione.

Powołując się na w/w zarzut skarżący na podstawie art. 427§1 kpk i art. 437§1 i §2 kpk wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym z ograniczeniem do pojazdów kategorii B lub pozostawienie uprawnień do prowadzenia pojazdów szynowych.

W uzasadnieniu apelacji oskarżony wywodził, że w jego ocenie Sąd wymierzył mu zbyt surowy środek karny.

Na rozprawie apelacyjnej oskarżony wnosił, jak w apelacji, a Prokurator wniósł
o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego okazała się zasadna. Oskarżony nie kwestionował ustaleń faktycznych, ani oceny zgromadzonych dowodów, w konsekwencji także swego sprawstwa, niemniej jednak skarżący trafnie wskazał, że orzekając o konsekwencjach popełnionego przez niego czynu, Sąd zastosował zbyt surowy środek karny. Jakkolwiek zatem zaskarżony wyrok w części przesądzającej o winie oskarżonego nie budzi żadnych zastrzeżeń, to należało go zmienić w zakresie orzeczenia o zakazie prowadzenia pojazdów.

W uzasadnieniu apelacji oskarżony podniósł, że orzeczony środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 lat jest nieadekwatny do realiów niniejszej sprawy. W ocenie skarżącego, Sąd I instancji nie przeanalizował jego sytuacji rodzinnej i zawodowej, ani konsekwencji orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów dotyczącego wszystkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym. Dalej apelujący wywodził, że Sąd I instancji miał możliwość ograniczenia kategorii pojazdów mechanicznych, których zakaz dotyczył, do określonego ich rodzaju, lecz tego nie uczynił, nie uzasadniając jednak swego stanowiska w tym zakresie.

W ocenie Sądu odwoławczego, określając czasowo – przedmiotowy wymiar zakazu, sąd a quo trafnie ocenił zagrożenie związane z uczestnictwem R. R. w ruchu w charakterze osoby prowadzącej pojazd i słusznie uznał za konieczne pozbawienie go możliwości prowadzenia pojazdów na okres 2 lat, niezasadnie natomiast przyjął, iż niezbędnym jest, by zakaz ów dotyczył wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym. Z orzecznictwa, w tym i przywołanego w apelacji orzeczenia Sądu Najwyższego, wynika, że w zakres orzekanego zakazu prowadzenia pojazdów winny wchodzić przede wszystkim uprawienia do prowadzenia pojazdów tego rodzaju, przy którego prowadzeniu sprawca stworzył zagrożenie dla bezpieczeństwa w komunikacji (vide: wyrok SN z dnia 10 czerwca 1991 r., II KRN 57/91, LEX nr 22067, wraz z glosą R.A. S., PS 1994, nr 3, poz. 83; wyrok SN z dnia 31 maja 2007 r., III KK 34/07, OSNwSK 2007, nr 1 s. 1197; wyrok SN z dnia 7 stycznia 2007 r., II KK 225/07, OSNwSK 2008, nr 1, s. 6; wyrok SN z dnia 20 stycznia 2010 r., IV KK 395/09, LEX nr 570153), przy czym nie ulega wątpliwości, że okoliczności pozwalające na dokonanie oceny zagrożenia stwarzanego przez niego dla bezpieczeństwa w ruchu mogą przemawiać za tym, by rozszerzyć zakres zakazu także i na pojazdy innego rodzaju lub wręcz sprawcę wyłączyć z ruchu całkowicie. Podkreślić bowiem należy, że ratio legis zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych stanowi wykluczenie z ruchu drogowego takich kierowców, którzy wykazali, że zagrażają bezpieczeństwu w komunikacji, a skoro tak, to nie można abstrahować od związku między rodzajem pojazdu, który sprawca prowadził, a zakresem orzeczonego przez sąd zakazu (vide: wyrok SN z dnia 4 grudnia 2006 r., V KK 360/06, OSNKW 2007, nr 1, poz. 7, Biul.SN 2007/1/25, nr LEX 214173). Decyzja o tym, jak szeroko w ogóle zakreślić zakaz prowadzenia pojazdów "określonego rodzaju", a także decyzja o wyborze jednej z dwóch form zakazu ujętych w art. 42§2 kk, uzależnione są od wielu okoliczności. Sąd Najwyższy wskazał, że znaczenie mają okoliczności towarzyszące zdarzeniu, cechy osobowości sprawcy, częstotliwość nadużywania przez niego alkoholu, kwalifikacje zawodowe sprawcy, doświadczenie w prowadzeniu pojazdów mechanicznych itp. (vide: uchwała składu pełnej Izby Karnej SN z dnia 28 lutego 1975 r., V KZP 2/74, OSNKW 1975, nr 3-4, poz. 33). Za szerokim zakreśleniem zakresu przedmiotowego zakazu prowadzenia pojazdów przemawiać bez wątpienia powinno naruszenie podstawowych zasad bezpieczeństwa lub ich rażące naruszenie (vide: R.A. Stefański, glosa do wyroku SN z dnia 10 czerwca 1991 r., II KRN 57/91, PS 1994, nr 3, poz. 83; J.W. Giezek (red.), N. Kłączyńska, G. Łabuda, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. WKP, 2012, komentarz do art. 42 kk, nr Lex 125547).

W ocenie Sądu odwoławczego, w realiach sprawy niezasadnym było orzeczenie zakazu również do prowadzenia pojazdów szynowych.

Prawdą jest, że oskarżony od 31 lat pracuje „na kolei”, ma uprawnienia do prowadzenia pojazdów szynowych, od 1983 r. do 2010 r. był pracownikiem PKP, z tym miejscem pracy związana jest jego cała droga zawodowa, wszak był tam zatrudniony już od nauki zawodu, następnie pracował jako mechanik, wreszcie od lat jako maszynista. Obecnie od 2011r. w takim samym charakterze pracuje w jednej ze spółek kolejowych. Co znamienne, przez cały okres wykonywania pracy zawodowej cieszył się nienaganną opinią, przestępstwa z art. 178a§1 kk nie dopuścił się w związku z prowadzeniem pojazdu szynowego. Bez wątpienia, orzeczony przez Sąd I instancji zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, w tym także pojazdów szynowych doprowadziłby do utraty przez oskarżonego zatrudnienia, a rację ma on wskazując, że powyższe stanowiłoby zbyt surowy środek reakcji karnej, nieadekwatny do jego zawinienia, a nade wszystko bez uwzględnienia sposobu jego życia przed popełnionym występkiem. Nie można było zatem zgodzić się z Sądem I instancji, że to w istocie względy wychowawcze, jak należy mniemać, przemawiały za orzeczeniem zakazu wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchy lądowym w tym szynowych. Zdaniem Sądu a quo, okres dwóch lat, na jaki został orzeczony zakaz, to odpowiedni czas, w którym oskarżony będzie mógł przemyśleć wadliwość swego postępowania, „zwłaszcza, że utrata prawa jazdy związana jest także z utratą uprawnień do kierowania pojazdami szynowymi, co może się łączyć z utratą wykonywanej pracy”. Sąd Okręgowy nie podziela tego zapatrywania. Zdaniem Sądu odwoławczego utrata przez oskarżonego zatrudnienia, a z tym de facto wiązałoby się orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchy lądowym bez ograniczenia, spowodowałaby znaczne pogorszenie sytuacji materialnej całej jego rodziny. Nie można tracić z pola widzenia, że to dochody oskarżonego stanowią główne źródło utrzymania bliskich. Żona oskarżonego wprawdzie pracuje, lecz osiąga niższe wynagrodzenie, w kwocie 1200 zł miesięcznie, oboje z żoną mają na utrzymaniu syna, który jest uczniem gimnazjum. Nie bez znaczenia jest i wiek oskarżonego, ma on bowiem 47 lat, całe jego życie zawodowe związane jest z pracą w charakterze maszynisty. Trafnie oskarżony wskazał, że zarówno wiek, jak fakt prawomocnego skazania stanowiłyby co najmniej znaczne utrudnienie w znalezieniu pracy.

Ze względów przedstawionych powyżej, Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że zmiana orzeczonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym poprzez wyeliminowanie zakazu prowadzenia pojazdów szynowych okazała się w pełni zasadna. Środek karny w takiej postaci uwzględnia stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego, a także w należyty sposób cele zapobiegawcze i wychowawcze, uwzględnia przy tym sposób życia oskarżonego przed popełnieniem przestępstwa.

Konkludując – mając na względzie sytuację oskarżonego stwierdzić zdecydowanie należało, że orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym stanowiłoby dla niego zbyt znaczną dolegliwość, co czyniło orzeczony środek karny rażąco niewspółmiernym. W tej sytuacji wyrok podlegał zmianie w ten sposób, że z orzeczonego w punkcie IV wyroku środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, należało wyeliminować zakaz prowadzenia pojazdów szynowych.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, dlatego też w pozostałym zakresie należało go utrzymać w mocy.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 624§1 kpk w zw. z art. 634 kpk – kierując się zasadami słuszności - sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.