Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jolanta Cierpiał

Sędziowie: SSA Dorota Goss-Kokot (spr.)

SSA Wiesława Stachowiak

Protokolant: insp.ds.biurowości Agnieszka Perkowicz

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2015 r. w Poznaniu

sprawy E. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

na skutek apelacji E. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 6 października 2014 r. sygn. akt VIII U 2359/14

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przyznaje E. B. prawo do wypłaty nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego za okres od 1 marca 2014 r. do 31 marca 2014 r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 maja 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., na podstawie art. 133 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440), po rozpoznaniu wniosku złożonego w dniu 30 kwietnia 2014 roku, odmówił E. B. wypłaty nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego za okres od dnia 1 marca 2014 roku do dnia 31 marca 2014 roku.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż decyzją z dnia 14 marca 2014 roku E. B. przyznane zostało nauczycielskie świadczenie kompensacyjne od dnia 1 marca 2014 roku – tj. od nabycia uprawnień do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Zostało ono następnie zawieszone zgodnie z jej wnioskiem z dnia 27 stycznia 2014 roku, w którym E. B. oświadczyła, że po przyznaniu powyższego świadczenia zamierza osiągać przychody powodujące zawieszenie świadczenia.

Od powyższej decyzji E. B. złożyła odwołanie w formie i terminie przewidzianym prawem, wnosząc o jej zmianę, poprzez dokonanie wypłaty nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego za okres od dnia 1 marca 2014 roku do dnia 31 marca 2014 roku. W uzasadnieniu podała, iż zaskarżona decyzja jest wadliwa i nie może się ostać. Ponadto odwołująca wskazała, iż organ rentowy ze swej winy nie sprawdził, czy deklarowany jedynie zamiar osiągania przychodów powodujących zawieszenie świadczenia jest tożsamy ze stanem faktycznym i przez to doprowadził do braku wypłaty świadczenia, w sytuacji gdy ono przysługiwało.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. w odpowiedzi na odwołanie przytoczył argumentację prawną i faktyczną zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 6 października 2014r., odwołanie oddalono.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny. E. B. urodziła się w dniu (...). W dniu 27 stycznia 2014 roku E. B. złożyła wniosek o przyznanie jej prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. We wniosku wskazała, że po przyznaniu nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zamierza osiągnąć przychód w wysokości powodującej zawieszenie świadczenia. Ponadto wskazała, iż pozostaje w stosunku pracy z Gimnazjum Nr (...)w P., a stosunek pracy zostanie rozwiązany z dniem 28 lutego 2014 roku.

W druku wniosku znajdowało się pouczenie, iż prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu – w razie podjęcia pracy nie tylko w charakterze nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego – w jednostkach, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela. W punkcie 13 pouczenia znajdowała się informacja, iż w przypadku uzyskiwania przychodu z tytułu innej pracy (zatrudnienia) niż ta, o której mowa w pkt. 11, służby lub innej pracy zarobkowej albo prowadzenia działalności, w tym także za granicą oraz pobierania zasiłków (...) świadczenie ulega zawieszeniu jeżeli przychód wynosi kwotę wyższą niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS.

Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy decyzją z dnia 14 marca 2014 roku przyznał odwołującej prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego od dnia 1 marca 2014 roku - tj. od dnia nabycia uprawnień do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia (...) lat. Wysokość świadczenia ustalono na kwotę 1.689,59 złotych. Jednocześnie organ rentowy wstrzymał wypłatę w związku z oświadczeniem złożonym we wniosku, tj. z powodu zamiaru osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zakład wskazał również, iż wznowienie wypłaty nastąpi na wniosek po przedłożeniu dokumentu stwierdzającego ustanie tej przyczyny.

W dniu 28 lutego 2014 roku odwołująca przedłożyła świadectwo pracy z dnia 28 lutego 2014 roku wystawione przez Gimnazjum Nr (...), w którym wskazano, iż stosunek pracy ustał w dniu 28 lutego 2014 roku.

W dniu 16 kwietnia 2014 roku odwołująca złożyła wniosek o podjęcie wypłaty świadczenie kompensacyjnego oraz poinformowała, iż z dniem 28 lutego 2014 roku rozwiązała umowę o pracę i nigdzie nie pracuje.

Decyzją z dnia 24 kwietnia 2014 roku organ rentowy podjął wypłatę nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego od dnia 1 kwietnia 2014 roku - tj. od miesiąca w którym został zgłoszony wniosek o podjęcie wypłaty.

Wnioskiem z dnia 30 kwietnia 2014 roku E. B. zwróciła się o podjęcie wypłaty świadczenia kompensacyjnego za marzec 2014 roku, albowiem umowa o pracę wygasła w dniu 28 lutego 2014 roku. Po rozpoznaniu powyższego wniosku, organ rentowy decyzją z dnia 14 maja 2014 roku odmówił Odwołującej wypłaty nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego za okres od dnia 1 marca 2014 roku do dnia 31 marca 2014 roku.

W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie organ rentowy decyzją z dnia 14 marca 2014 roku zasadnie zawiesił odwołującej wypłatę świadczenia kompensacyjnego, albowiem we wniosku z dnia 27 stycznia 2014 roku złożyła ona oświadczenie o zamiarze osiągania przychodu w wysokości powodującej zawieszenie świadczenia. Jednocześnie w decyzji organ rentowy wskazał, iż wznowienie wypłaty nastąpi na wniosek po przedłożeniu dokumentu stwierdzającego ustanie tej przyczyny.

Jak wskazał Sąd Okręgowy, przedłożenie przez odwołującą świadectwa pracy
z dnia 28 lutego 2014 roku, bez wyraźnego wniosku i oświadczenia w jakim celu zostało ono przedłożone, nie oznacza, iż organ jest upoważniony i zobowiązany do podejmowania działania
z urzędu, w celu ustalenia czy wnioskodawca nie osiąga przychodu, stanowiącego podstawę do zawieszenie wypłaty świadczenia. Zauważyć należy – w opinii tego Sądu, że świadczenie podlega zawieszeniu bez względu na tytuł uzyskiwanego przychodu, a samo przedłożenie świadectwa pracy nie jest równoznaczne z zaprzestaniem osiągania przychodu, a stanowi jedynie dowód na datę ustania stosunku pracy, co zostało ponadto podane przez E. B. we wniosku z dnia
27 stycznia 2014 roku.

Nie ma również znaczenia, jak podkreślił Sąd I instancji, czy odwołująca faktycznie osiągnęła przychód stanowiący podstawę do zawieszenie wypłaty świadczenia, gdyż sama odwołująca we wniosku o świadczenie wskazała, iż zamierza osiągnąć przychód w wysokości powodującej zawieszenie świadczenia. W decyzji z dnia 14 marca 2014 roku E. B. została pouczona, iż wznowienie wypłaty nastąpi na jej wniosek.

Od powyższego wyroku, został złożona apelacja, w której apelująca zaskarżyła w całości wyrok Sądu Okręgowego. Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania w całości, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła, m.in. nierozpoznanie istoty sprawy w myśl art. 386 § 4 k.p.c polegające na przyjęciu nieistniejącej przesłanki niweczącej odwołanie ubezpieczonej w niniejszej sprawie, co najdobitniej znajduje odzwierciedlenie w postaci stwierdzenia Sądu pierwszej instancji: „Nie ma znaczenia, czy odwołująca faktycznie osiągnęła przychód stanowiący podstawę do zawieszenia wypłaty świadczenia”, w sytuacji gdy ustawodawca wiąże skutki prawne w postaci zawieszenia wypłacania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jedynie z faktycznym osiąganiem przychodu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny, wskazuje na mające zastosowanie w niniejszej sprawie przepisy prawa, a mianowicie na: art. 3 w zw. z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2009 r., Nr 97, poz. 800), z którego wynika, że prawo do świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługuje nauczycielom zatrudnionym w jednostkach:

a)  publicznych i niepublicznych przedszkolach,

b)  szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,

c)  publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego i placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.2).

Dalej Sąd II instancji zwraca uwagę na treści art. 4 ust. 1 w/w ustawy, z czego wynika, iż świadczenie przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki: 1) osiągnęli wiek, o którym mowa w ust. 3; 2) mają okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej „ustawą o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1, w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć; 3) rozwiązali stosunek pracy.

Jednocześnie w powołaniu się na kolejne przepisy – art. 7 ust. 1 w/w ustawy – Sąd ten wskazuje, iż prawo do świadczenia powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa, zaś prawo do świadczenia ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103 ust. 3 i art. 104-106 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że zasady dotyczące zawieszania świadczeń zostały określone
w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440) w dziale VIII dotyczącym zasad ustalania świadczeń, w rozdziale 2 zatytułowanym „zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń". W treści art. 104 ust. 7 w/w ustawy wskazano, iż prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny przywołuje również art. 135 ust. 1 cyt. ustawy, który stanowi, iż w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu, z uwzględnieniem ust. 2

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny podkreśla, że przesłanką zawieszenia prawa do świadczenia kompensacyjnego jest faktyczne osiągnięcie przychodu, a nie to, że osoba ubiegająca się o świadczenie złoży prawdziwe lub fałszywe oświadczenie wiedzy o tym, że w przyszłości będzie osiągała dany przychód.

Jednocześnie, ujmując sprawę bardziej ogólnie, Sąd Apelacyjny wskazuje, że przedmiotowy wniosek, pod względem dogmatycznoprawnym, składa się z dwóch rodzajów oświadczeń: woli i wiedzy, a więc oświadczenia woli o przyznaniu świadczenia – oświadczenie publicznoprawne – oraz szeregu oświadczeń wiedzy m.in. o tym, czy się będzie osiągać określony przychód.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny, na podstawie przepisu art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.