Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Alicja Jesion

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

sprawy z wniosku S. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o rentę socjalną

na skutek odwołania S. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 7 listopada 2012 r. sygn. (...) (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy S. K. (1) prawo do renty socjalnej od dnia 1 listopada 2012 roku na stałe.

Sygn. akt VU 1243/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 listopada 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy S. K. (2) przyznania dalszego prawa do renty socjalnej i wstrzymał jej wypłatę począwszy od dnia 1 listopada 2012 roku. W uzasadnieniu wskazał, że wobec orzeczenia przez komisję lekarską ZUS w dniu 10 października 2012 roku, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy zasadne było przyjęcie, że nie spełnia on przesłanek do nabycia prawa do renty socjalnej określonych w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268 ze zm.).

Od powyższej decyzji złożył odwołanie w dniu 22 listopada 2012 roku S. K. (1).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odwołanie, podnosząc dodatkowo, iż wnioskodawca został poddany badaniu kontrolnemu w trybie nadzoru zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

S. K. (1), urodzony w dniu (...), złożył w dniu 28 sierpnia 2003 roku, wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej.

(dowód: wniosek o rentę socjalną k. 1-2 w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 1 października 2003 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał wnioskodawcy prawo do renty socjalnej na stałe.

(dowód: ww. decyzja k. 5 w aktach ZUS)

Podstawą powyższej decyzji były orzeczenia Obwodowej Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia w B. z dnia 22 stycznia 1997 roku i z dnia 6 maja 1997 roku, którymi zaliczono wnioskodawcę do drugiej grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia na stałe. Taki wniosek postawiono po rozpoznaniu u wnioskodawcy cukrzycy typu I.

(dowód: ww. orzeczenia k. 3, 2, 1 w aktach ZUS)

W dniu 6 września 2012 roku Naczelny Lekarz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przekazał sprawę na podstawie art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do rozpatrzenia przez komisję lekarską ZUS. W uzasadnieniu wskazał, iż orzeczenia Obwodowej Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 22 stycznia 1997 roku i 6 maja 1997 roku o trwałym inwalidztwie II grupy budzi zastrzeżenia, co do zgodności z zasadami orzecznictwa lekarskiego obowiązującymi w dacie jego wydania.

(dowód: pismo Naczelnego Lekarza Zakładu Ubezpieczeń Społecznych k. 17 w aktach ZUS)

Orzeczeniem z dnia 10 października 2012 roku komisja lekarska ZUS uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Taki wniosek postawiła po rozpoznaniu u wnioskodawcy: cukrzycy typu I wyrównanej leczonej insuliną, organicznych zaburzeń nastroju, organicznych zaburzeń osobowości, przebytego operacyjnego leczenia otyłości przez zmniejszenie żołądka w 2010 roku oraz stanu po przebytym złamaniu goleni prawej bez istotnego upośledzenia sprawności.

(dowód: orzeczenie komisji ZUS z dnia 10 października 2012 roku z dokumentacją medyczną k. 21, 10 w aktach organu rentowego)

W ocenie biegłych psychologa M. P., psychiatry B. J. i diabetologa M. S. wnioskodawca nie jest obecnie całkowicie niezdolny do pracy.

(dowód: opinia biegłych lekarzy psychologa M. P., psychiatry B. J. k. 19-20 oraz diabetologa M. S.k. 33-34 w aktach sprawy)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż wydając zaskarżoną decyzję ZUS wskazał jako jej podstawę art. 4 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268 ze zm.). W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł dodatkowo, iż wnioskodawca został poddany badaniu kontrolnemu w trybie nadzoru – zgodnie z art. 14 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Tymczasem z okoliczności sprawy wynika, że ZUS zastosował art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i renach z FUS, który stanowi, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

W ocenie Sądu Okręgowego organ rentowy w sposób nieuprawniony wznowił postępowanie zakończone prawomocną decyzją z dnia 1 października 2003 roku, przyznającą wnioskodawcy prawo do renty do renty socjalnej na stałe.

Niezbędnym warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości w świetle treści art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej jest bowiem powołanie nowych dowodów lub wskazanie okoliczności warunkujących powstanie uprawnień ubezpieczonego, które istniały przed wydaniem decyzji.

W orzecznictwie sądowym oraz w literaturze przedmiotu zakłada się niedopuszczalność odmiennej oceny dowodów przez organ rentowy, na mocy których wydał on decyzję przyznającą świadczenie i w konsekwencji niemożność wszczęcia z urzędu postępowania o ponowne ustalenie prawa do świadczenia (por. uchwała siedmiu sędziów SN z dnia 5 czerwca 2003 roku, III UZP 5/03, OSNPUSiSP 2003 nr 18, poz. 442 z aprobującą glosą K. Ślebzaka i wyrok SA w Katowicach z dnia 30 maja 2001 roku, III AUa 2508/00, PP 2002 nr 10). Przyjmuje się jednocześnie, że wzruszenie takiej decyzji organu rentowego może nastąpić w sytuacji przedstawienia nowych dowodów podważających wiarygodność uprzednio zgromadzonego materiału dowodowego (por. K. Antonow, Komentarz do art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wyd. ABC 2009), bądź w sytuacji gdy po uprawomocnieniu się decyzji organu rentowego okaże się, iż przedłożone dowody nie dawały podstawy do ustalenia prawa do świadczenia (por. wyrok SN z dnia 7 października 2009 roku, III UK 38/09, LEX nr 560872).

Z okoliczności niniejszej sprawy wynika natomiast, że ponowna ocena uprawnień wnioskodawcy do renty socjalnej została dokonana przez organ rentowy z urzędu, w stosunku do uprzednio zgromadzonego materiału dowodowego, który był podstawą przyznania renty inwalidzkiej II grupy, przekształconej następnie w rentę socjalną.

Przy tożsamym rozpoznaniu medycznym dokonanym przez Komisję Lekarską ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia w orzeczeniach z dnia 22 stycznia 1997 roku i 6 maja 1997 roku w postaci cukrzycy typu I, komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 10 października 2012 roku, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Zmiana stopnia stwierdzonej u odwołującego niezdolności do pracy nastąpiła zatem w stosunku do tego samego rozpoznania lekarskiego i w oparciu o tę samą dokumentację medyczną. W postępowaniu przed organem rentowym toczącym się na skutek wznowienia postępowania nie zostały przy tym przedstawione żadne nowe dowody podważające wiarygodność dokumentacji medycznej odwołującej.

W tych okolicznościach weryfikacja stopnia i charakteru przyznanej wnioskodawczyni renty w trybie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie była dopuszczalna, a w konsekwencji zaskarżona decyzja organu rentowego nie jest prawidłowa. Jak to bowiem wskazano wyżej odmienna ocena materiału dowodowego zebranego i ocenionego przez organ rentowy w poprzednim postępowaniu, nie jest okolicznością uzasadniającą wszczęcie z urzędu postępowania o ponowne ustalenie prawa do świadczenia.

Nawet przy założeniu, iż organ rentowy dokonał błędnej oceny przedłożonych przy wniosku o rentę dowodów, które nie dawały podstaw do przyznania świadczenia rentowego, nie jest uprawnione wzruszenie kwestionowanej decyzji. Organ rentowy nie może bowiem dokonać zmiany decyzji przy powołaniu się na błędną ocenę dowodów dostarczonych w postępowaniu o przyznanie świadczenia, jeżeli nie zostały spełnione warunki z ust. 1 art. 114 ustawy.

Powyższe rozważania znajdują pełne potwierdzenie w motywach wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 grudnia 2011 roku w sprawie AUa 794/11, OSAŁ 2012/1/6, które to motywy Sąd Okręgowy w pełni akceptuje.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.