Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Aleksander Ostrowski

Sędziowie SSO Dorota Nowińska

SSR del. do SO Marta Minkisiewicz – Kasprzak (spr.)

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Bogdana Myrny

po rozpoznaniu w dniu 1 września 2015 r.

sprawy P. Ś.

ur. (...) we W., syna J. i A. zd. (...)

oskarżonego o przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 178 a § 4 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 24 marca 2015 r. sygn. akt V K 221/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk warunkowo zawiesza wykonanie wymierzonej w pkt I części dyspozytywnej kary 1 (jednego) roku pozbawienia wolności na okres 3 (trzech) lat próby;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym wymierza mu opłatę w kwocie 180 złotych za II instancję.

Sygn. akt IV Ka 642/15

UZASADNIENIE

P. Ś. został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 17 grudnia 2012r. we W., kierował w ruchu lądowym samochodem osobowym marki M. (...) o numerach rejestracyjnych (...), będąc w stanie nietrzeźwości, przy zawartości 1,07 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, będąc uprzednio skazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia Wydział V Karny sygn. akt V K 2142/05za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości oraz wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia Wydział V Karny, sygn. akt V K 869/07 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości,

tj. o czyn z art. 178a § 1 i 4 kk.

Wyrokiem z dnia 24 marca 2015 r. (w sprawie o sygn. akt V K 221/13 ) Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Śródmieścia w V Wydziale Karnym :

I.  uznał oskarżonego za winnego tego, że w dniu 17 grudnia 2012r. we W. znajdując się w stanie nietrzeźwości, posiadając 1,07mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki M. (...) o numerach rejestracyjnych (...) będąc uprzednio skazanym wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Śródmieścia Wydział V Karny z dnia 23 listopada 2005r. , sygn. akt V K 2142/05 za czyn z art. 178 a § 1 kk , tj. przestępstwa z art. 178a § 1 kk w zw. z art. 178 a § 4 kk i za to na podstawie art. 178 a § 4 kk wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 42 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 5 lat;

III.  na podstawie art. 43 § 3 kk zobowiązał oskarżonego do zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu do Wydziału Komunikacji;

IV.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania od 17 grudnia do 18 grudnia 2012r.;

V.  na podstawie art. 49 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 400 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej;

VI.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania i wymierzył mu opłatę w kwocie 180zł.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości oskarżony za pośrednictwem swego obrońcy. Zrzucił on:

1)  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku:

a)  przepisu art. 7 kpk, w zw. z art. 201 kpk polegającą na dowolnym i sprzecznym z zasadami prawidłowego rozumowania przyjęciu, że pisemna opinia biegłego R. B. uzupełniona ustnie na rozprawie jest logiczna, jasna i pełna, podczas gdy nie jest ona logiczna ( biegły przyjmuje , że ruch lusterka świadczy o ruchu całego pojazdu i nie uwzględnia okoliczności , które mogły wpłynąć na ruch samego lusterka, niezależnie od ruchu całego pojazdu), jest niepełna ( biegły zaniechał oceny przydatności dowodowej nagrania i jego parametrów technicznych wpływających na jakość nagrania , a co za tym idzie rozważenia, czy dostrzeżony ruch lusterka samochodowego nie był wynikiem uwarunkowań technicznych nagrania lub zdarzeń nie związanych z kierowaniem pojazdem przez oskarżonego), a nadto zawiera wewnętrzne sprzeczności (na skutek niekonsekwencji biegłego co do występowania na nagraniu tzw. efektu kompresji, a nadto przyjmowania przez biegłego różnych wartości mających świadczyć o odległości, na którą, jego zdaniem, przesunąć się miało w nagraniu lusterko boczne pojazdu),

b)  przepisu art. 170 § 1 pkt 3 kpk w zw. z art. 201 kpk polegającą na oddaleniu wniosku dowodowego obrońcy o powołanie innego biegłego z zakresu badania zapisów audiowizualnych jako zmierzającego w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania w sytuacji, gdy opinia biegłego B. była nielogiczna, niepełna oraz zawierała wewnętrzne sprzeczności, które mogły zostać wyjaśnione jedynie przez powołanie innego biegłego,

c)  przepisu art. 7 kpk poprzez dowolną i sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz zasadami doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, tj. :

-zeznań świadków M. D. i A. B. poprzez przyjęcie, że ich zeznania są konsekwentne , wiarygodne i spójne, podczas gdy wystąpiły w nich istotne rozbieżności co do długości dystansu, jaki miał przemierzyć pojazd, a także innych szczegółów zajścia,

- wyjaśnień oskarżonego w sytuacji gdy przedstawiona przez niego wersja znalazła potwierdzenie w nagraniu monitoringu, a także wskazuje na nielogiczność zeznań A. B.,

-zapisu z kamer monitoringu Aresztu Śledczego poprzez przyjęcie, że w oparciu o bardzo niskiej jakości nagranie możliwe jest wydanie logicznej , jasnej i pełnej opinii służącej do konstruowania stanu faktycznego w sytuacji gdy nagranie nie odzwierciedla przebiegu interwencji funkcjonariuszy Policji, co przemawia za prawdziwością wersji zdarzenia podanej przez oskarżonego.

Apelujący w konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Odwoławczy zważył, że apelacja oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Konstrukcja apelacji zasadza się w głównej mierze na podważaniu wartości dowodowej opinii biegłego z zakresu technik audiowizualnych, R. B.. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd Rejonowy w pewnej mierze oparł się na tej opinii, która posłużyła uprawdopodobnieniu wersji zdarzenia podanej przez jego bezpośrednich świadków, tj. policjantów A. B. i M. D.. Apelujący zarzuca opinii biegłego B. brak logiki, gdyż biegły ten przyjął, że zauważony ruch lusterka samochodowego świadczy o tym, że wprawiony w ruch został także pojazd wyposażony w to lusterko, a nadto niepełność opinii oraz jej wewnętrzną sprzeczność. Podniósł też sprzeczność wniosków formułowanych przez biegłego B. z treścią prywatnego dokumentu przedłożonego przez obronę w toku postępowania, tj. stanowiska eksperta kryminalistycznych badań z zakresu informatyki śledczej, K. M.. Ekspert ten stwierdził, że na podstawie dowodowego nagrania obrazu , z uwagi na jego bardzo słabą jakość , nie ma możliwości ustalenia, czy samochód, w którym znajdował się oskarżony przemieścił się w krytycznym czasie, ani też ustalenia, że przemieścił się jakiś element pojazdu, w tym lusterko boczne.

Apelujący wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu technik wizualnych celem ustalenia, czy na zabezpieczonym nagraniu możliwe jest stwierdzenie przemieszczania się całego pojazdu w trakcie zdarzenia ze szczególnym uwzględnieniem ewentualnego wpływu niskiej rozdzielczości, zniekształceń i zakłóceń na jakość zapisywanego obrazu i czy istnieje możliwość oceny ruchu poszczególnych jego elementów , ewentualnie na tej podstawie ustalenie w jakim kierunku i na jaką odległość poruszył się pojazd, a także stwierdzenia, czy ruch pojazdu wynikał z kierowania pojazdem przez oskarżonego , czy też odbywał się na skutek innych czynników. Sąd Odwoławczy uznał wniosek dowodowy obrońcy za chybiony. W zakresie dowodzenia widoczności na nagraniu ruchu całego pojazdu stwierdzić należy, że okoliczność ta została udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy (art. 170 § 1 pkt 2 kpk). Z opinii biegłego R. B. ( a także z prywatnej opinii K. M. ) wynika bowiem, że z uwagi na złą jakość nagrania oraz usytuowanie pojazdu nie jest możliwe zaobserwowanie na nagraniu ruchu całego pojazdu. Natomiast w zakresie ruchu elementów pojazdu Sąd Odwoławczy uznał, że kwestia ta została wyjaśniona już w dostateczny sposób , zaś wniosek w tym zakresie zmierza jedynie i w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania (art. 170 § 1 pkt 5 kpk).

Zakres opinii biegłego B. nie pozwala, w ocenie Sądu Odwoławczego, na skuteczne postawienie tezy o braku w niej logiki czy też jej niepełności. Opinia biegłego dotyczyła tylko i wyłącznie tego, co biegły mógł wyłonić z nagranego obrazu , nie zaś tego, czego dostrzec nie zdołał. Biegły od początku podnosił, że jakość nagrania jest na tyle zła, a ustawienie samochodu oskarżonego na tyle niekorzystne, że nie pozwalają na dokonanie analizy ruchu tego pojazdu. Jedyny element , który biegły zdołał wyróżnić, to samochodowe lusterko, które odbijało inny obraz i w związku z tym było bardziej widoczne niż sam pojazd. Biegły stwierdził, że zauważalny jest w krytycznym czasie nieznaczny ruch tego lusterka. Innych spostrzeżeń nie zdołał poczynić z wyżej wskazanych powodów.

Zauważyć należy, że przytaczane przez obrońcę i krytykowane przez niego wypowiedzi biegłego B. wyrwane są z kontekstu. Stanowią odpowiedzi biegłego na pytania obrony. Dopiero całość wypowiedzi biegłego i intencja pytającego nadają właściwy sens ustnej opinii. Zdaniem Sądu Rejonowego , biegły B. formułował swoje poglądy w sposób wystarczająco wyczerpujący i zrozumiały.

Art. 201 kpk stanowi, że jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność w samej opinii lub między różnymi opiniami w tej samej sprawie, można wezwać ponownie tych samych biegłych lub powołać innych. W niniejszej sprawie nie zachodziły wskazane w tym przepisie przesłanki, które wskazywałyby na potrzebę powołania innych biegłych. Nie stanowi z pewnością takiego powodu odmienny od wyrażonego przez biegłego B. pogląd zawarty przez K. M. w prywatnej opinii.

Sąd II instancji nie podziela zarzutów skarżącego , który deprecjonuje opinię biegłego B.. Podkreślić trzeba, ze opinia ta nie ma w niniejszej sprawie znaczenia kluczowego, a jedynie pomocnicze. Jak wspomniano , jakość nagrania jest słaba, na co wskazuje biegły. Oprócz nieznacznego ruchu lusterka, kamera zainstalowana przy Areszcie Śledczym nie zarejestrowała żadnego obrazu mogącego potwierdzić ruch pojazdu oskarżonego. Ów nieznaczny ruch lusterka możnaby pewnie potraktować jako spowodowany różnego rodzaju impulsami, także zupełnie nie związanymi z kierowaniem pojazdem przez oskarżonego, gdyby nie to, że kluczową informację na temat sposobu wprawienia w ruch pojazdu ( a w tym jego części składowej w postaci lusterka) przekazali bezpośredni świadkowie A. B. i M. D..

Sąd meriti dokonał szczegółowej analizy zeznań wyżej wymienionych świadków dochodząc do słusznego wniosku, że mogą one być podstawą ustaleń faktycznych. Apelujący wskazał wprawdzie na rozbieżności w ich zeznaniach, które- w jego ocenie – rzutują na ich wiarygodność. Sąd Odwoławczy nie podziela tych zastrzeżeń obrońcy. Zeznania świadków w istocie zawierają pewne odmienności wymienione w apelacji. Skarżący traktuje je jednak wybiórczo, pomijając te elementy , które są zbieżne, a zarazem mają kluczowe znaczenie dla odpowiedzialności karnej oskarżonego. Obydwaj policjanci zeznali, że oskarżony na ich widok ruszył samochodem, w którym siedział zajmując miejsce kierowcy. Samochód przejechał krótki dystans , nie dłuższy niż 1 metr, po czym zgasł w nim silnik. ( M. D. podawał, że było to około 0,5 m, A. B. wskazywał, że był to dystans około 1 metra, a szczegółowo indagowany na rozprawie przyznał, że mogło to być równie dobrze 20cm, jak i 80 cm.) Z tych zeznań świadków wynikało, że byli oni skupieni na tym, że oskarżony chce się oddalić, a nie na tym jaki dokładnie przejechał dystans, co uznać należy za wyjaśnienie w danych okolicznościach logiczne i szczere. Zwraca uwagę także i to, że A. B. i M. D. podawali wersje przez siebie zapamiętane, nie identyczne, a przez to nie wskazujące na to, że świadkowie uzgodnili treść zeznań, że się ich wyuczyli, co dodatkowo świadczy o ich bezstronności. Policjanci – w przeciwieństwie do nietrzeźwego oskarżonego- byli trzeźwi i nic nie zaburzało ich percepcji. Sąd I instancji miał zatem wszelkie powody, by uznać zeznania policjantów za wiarygodne i obiektywne. Zeznania ich zostały ocenione przez sąd I instancji swobodnie, zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania i zasadami doświadczenia życiowego i jako takie pozostają pod ochroną art. 7 kpk.

Konsekwencją dania wiary M. D. i A. B. było odmówienie wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego. Podkreślić trzeba, że sam dowód z nagrania monitoringu i wykonana na podstawie tego dowodu opinia biegłego B., w oderwaniu od zeznań A. B. i M. D. nie podważają wprost linii obrony oskarżonego. Wersja forsowana przez oskarżonego jest natomiast sprzeczna z obiektywnymi i kategorycznymi zeznaniami funkcjonariuszy Policji, której dodatkowym wsparciem jest wspomniana opinia.

Wyczerpująco zgromadzony materiał dowodowy pozwalał Sądowi meriti na stwierdzenie winy i sprawstwa oskarżonego w zakresie przypisanego mu czynu.

Sąd Odwoławczy nie podzielając zarzutów podniesionych w apelacji, dokonał oceny zaskarżonego wyroku pod kątem słuszności wymierzonej kary i orzeczonych środków karnych. Zważyć należy, że ani kara 1 roku pozbawienia wolności, ani też wymiar orzeczonych środków karnych nie budzą zastrzeżeń. Orzeczona kara pozbawienia wolności bliska jest dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Oskarżony był w przeszłości wielokrotnie karany za różnego rodzaju przestępstwa, a obecnie odpowiada w warunkach art. 178 a § 4 kk, co nie uszło uwadze Sądu Rejonowego. Przyjęcie takiej kwalifikacji prawnej czynu implikuje konieczność orzeczenia bezwzględnej kary pozbawienia wolności. Przepis art. 69 § 4 stanowi bowiem, że do sprawcy czynu podlegającego odpowiedzialności karnej na podstawie art. 178 § 4 kk nie mają zastosowania przepisy o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności. Jedynym odstępstwem od w/w reguły jest zaistnienie szczególnie uzasadnionych okoliczności, których ustawodawca nie definiuje. Sąd Odwoławczy rozważając wszelkie okoliczności przedmiotowego czynu oraz analizując prognozę penitencjarną uznał, że szczególne okoliczności czynu przemawiają za zastosowaniem wobec oskarżonego wyjątkowo dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Okolicznością taką jest przede wszystkim to, że oskarżony przemieścił pojazd na bardzo nieznaczną odległość rzędu kilkudziesięciu centymetrów. Nie stworzył w ten sposób szczególnie niebezpiecznego społecznie zagrożenia w ruchu. Wydaje się, że warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności ( przy jednoczesnym zastosowaniu środków karnych) w tym przypadku spełni wymogi określone w art. 69 § 1 kk, tj. będzie wystarczające dla osiągnięcia celów kary, w szczególności zapobiegając powrotowi do przestępstwa. Trzyletni okres próby będzie- zdaniem Sądu Odwoławczego– okresem dostatecznym, by sprawdzić skuteczność resocjalizacyjnego oddziaływania probacji. Nadmienić należy, że Sąd Odwoławczy na podstawie art. 4 § 1 kk zastosował wobec oskarżonego warunkowe zawieszenie wykonania kary w oparciu o względniejsze dla oskarżonego przepisy obowiązujące przed wejściem w życie w dniu 1 lipca 2015r. przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015r. poz. 396). W obecnym brzmieniu art. 69 § 1 kk nie ma bowiem w ogóle zastosowania wobec sprawcy skazanego uprzednio na karę pozbawienia wolności.

Stwierdzić należy, że wymiar środków karnych nie razi nadmierną surowością. W szczególności długotrwałość zakazu prowadzenia pojazdów jest adekwatna do społecznego poczucia sprawiedliwości, jeśli zważyć na te wszystkie okoliczności, które podniósł Sąd Rejonowy uzasadniając wymiar tego środka karnego. 5-letni zakaz prowadzenia pojazdów jawi się jako sprawiedliwy, spełniający wymogi w zakresie prewencji szczególnej i oddziaływania społecznego. Oskarżony powinien odczuć , że kolejne naruszenie porządku prawnego poprzez kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości pociąga za sobą konsekwencje związane z długotrwałą eliminacją w ruchu drogowego.

Orzeczenie o kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze oparto na podstawie art. 636 § 1 kpk oraz art. 8 w zw. z art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych /Dz. U nr 27, poz. 152 z późn. zm./.