Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10.06.2015 r.

Sąd Rejonowy w Szczecinku IV Wydział Pracy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2015 r.

sprawy R. K.

przeciwko Sądowi Rejonowemu w Wałczu

o wynagrodzenie

I.  oddala powództwo,

II.  nie obciąża powódki kosztami procesu.

IV P. 138/14

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym dnia 15 września 2014 roku powódka B. K. (urzędnik sądowy) domagała się zasądzenia od pozwanego Sądu Rejonowego w Wałczu kwoty 15.846,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 2204,26 zł od dnia 01 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty, od kwoty 4098,84 zł od dnia 01 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty, od kwoty 5753,53 zł od dnia 01 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3790,00 zł od dnia 01 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty tytułem równowartości niezwaloryzowanego wynagrodzenia w latach 2011-2014 oraz zwolnienia jej z kosztów postępowania. Uzasadniając powództwo powódka podała, że aktem normatywnym zawierającym szczegółowe regulacje w kwestii zatrudniania urzędników i innych pracowników sądowych jest ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury. Zgodnie z art. 14a w/w ustawy podwyższanie wynagrodzeń urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury następuje w terminach i na zasadach określonych dla pracowników państwowej sfery budżetowej nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń. Ponadto art. 18 tej ustawy przewiduje odesłanie w kwestiach nieunormowanych, a dotyczących urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury do przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 roku o pracownikach urzędów państwowych, w której ustawodawca stwierdził, iż zasady corocznego podwyższania wynagrodzenia urzędników państwowych określają przepisy ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. Normy te nie mają charakteru dyspozycyjnego, ale kształtują obowiązek waloryzacji wynagrodzeń( art. 21 ust 4). Zdaniem powódki ,dokonując analizy prawnej, mającej wyjaśnić podstawę roszczenia, należy sięgnąć do lex specialis zawartych w ustawie z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw , gdzie w art. 4 ust. 2 prawodawca wyjaśnia, że wynagrodzenia osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń waloryzowane są średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń zaś w art. 9 ust. 1 pkt 3 odsyła do ustaw budżetowych, gdzie corocznie ustalane są wspomniane wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, które bezwzględnie powinny korespondować zarówno z prognozowanym średniorocznym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych na konkretny rok (ustalonym w budżecie), jak i z poziomem inflacji z roku poprzedniego. Finalne zsumowanie brakujących kwot z każdego roku daje sprecyzowana w petitum wysokość dochodzonego roszczenia. Ponadto powódka wyjaśniła, że w grupie zawodowej urzędników sądowych wynagrodzenia nie podlegają waloryzacji od lat i nie jest to wyjątkowa sytuacja, związana ze stanem finansów państwa w danym roku budżetowym, ale stała praktyka pozwalająca na oszczędności niestety kosztem określonej grupy pracowników sfery budżetowej. Brak waloryzacji wynagrodzeń nie ma charakteru incydentalnego, a staje się normą naruszającą prawa pracowników.

Pozwany Sąd Rejonowy w Wałczu wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przypisanych zarzucając, że roszczenie powódki jest bezzasadne, gdyż ustawy budżetowe za lata 2011-2014 nie przewidziały podwyższenia wynagrodzeń urzędników i innych pracowników sądów. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2011 z dnia 20 stycznia 2011 r., średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej- ustalono w wysokości 0%, co oznacza, że ta ustawa budżetowa w ogóle nie przewidziała wzrostu wynagrodzeń w 2011 r. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r., średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej- ustalono w wysokości 0% co oznacza, że ta ustawa budżetowa w ogóle nie przewidziała wzrostu wynagrodzeń w 2012 r. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2013 z dnia 25 stycznia 2013 r., średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej- ustalono w wysokości 0%. co oznacza, że ta ustawa budżetowa w ogóle nie przewidziała wzrostu wynagrodzeń w 2013 r. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2014 z dnia 24 stycznia 2014 r. średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej- ustalono w wysokości 0%. Co też oznacza, że ta ustawa budżetowa w ogóle nie przewidziała wzrostu wynagrodzeń w 2014 r. Istotna rola w kształtowaniu wynagrodzeń urzędników państwowych przypada ustawie budżetowej, w której ustala się średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz kwoty wynagrodzeń dla państwowych jednostek budżetowych dla poszczególnych grup pracowników. Rozumując zatem logicznie z przeciwieństwa (a contrario), skoro ustawy budżetowe nie przewidują waloryzacji wynagrodzeń pracowników, to taka waloryzacja jest niedopuszczalna ponieważ jest sprzeczna z przepisami ustaw. Nie można się zgodzić ze stanowiskiem powódki jakoby przepisy prawne zobowiązywały do corocznej waloryzacji wynagrodzeń. Wprost przeciwnie z przepisów wynika jedynie, że waloryzacja wynagrodzeń następuje tylko wtedy gdy ustawy budżetowe to wyraźnie przewidują, a skoro ustawy budżetowe nie przewidują takiej waloryzacji, to nie można takiej waloryzacji dokonać. Ponadto strona pozwana z ostrożności procesowej podniosła, że roszczenie o zasądzenie zwaloryzowanego wynagrodzenia za okres od stycznia 2011 r. do lipca 2011 r. jest przedawnione, bowiem skoro pozew został złożony po dacie jego sporządzenia to jest po dacie 19.08.2014 roku to od dat wymagalności zwaloryzowanego wynagrodzenia do daty złożenia pozwu minęło więcej niż 3 lata co oznacza, że roszczenia powódki za okres od stycznia 2011 r. do lipca 2011 r. uległy przedawnieniu, a pozwani formułują zarzut przedawnienia roszczeń powódki od stycznia 2011 r. do lipca 2011 r. i uchylają się od zaspokojenia tych roszczeń z uwagi na przedawnienie roszczeń objętych pozwem za ww. wymieniony okres.

Sąd Pracy ustalił z i zważył, co następuje:

Powódka B. K.( lat 53) pracuje w pozwanym Sądzie Rejonowym w Wałczu od 1 marca 1993 r. na różnych stanowiskach urzędniczych. Początkowo została zatrudniona w charakterze protokolantki za wynagrodzeniem zasadniczym 1800 zł miesięcznie. W 2010 r powierzono jej stanowisko starszego inspektora w zespole kuratorskiej służby sądowej. Od 1 stycznia 2010 r. powódka otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 2.855 zł miesięcznie ustalone na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r o pracownikach sądowych i prokuratury ( tekst jednolity; Dz.U. z 2013 r ., poz. 829) oraz kolejnych rozporządzeń wykonawczych Ministra Sprawiedliwości w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego ( zob. Dzienniki Ustaw z dnia 30 marca 2010 r, 5 czerwca 2013r.i 13 stycznia 2015 r). W spornym okresie wynagrodzenie powódki nie było podwyższane ani waloryzowane. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 2.885 zł powódka otrzymuje co miesiąc dodatek za wieloletnią pracę, sporadyczne nagrody uznaniowe oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne tzw. „trzynastki”. W 2011 roku łączne wynagrodzenie powódki wynosiło - 45.117,16 zł, w 2012 roku- 46.124,79 zł, w 2013 roku- 46.522,30 zł, a za okres od 1 stycznia do 31 lipca 2014 roku - 27.299,12 zł.

Powyższe istotne i niesporne okoliczności faktyczne poczynione zostały na podstawie akt osobowych powódki załączonych do akt niniejszej sprawy oraz zaświadczenia o wynagrodzeniu powódki za okres od 1 stycznia 2011 do 31 lipca 2014 r( k.39), oraz zestawienia szczegółowego wynagrodzenia powódki (k.45).

Sąd Pracy w oparciu o tak ustalony bezsporny stan faktyczny i po przeanalizowaniu stanowisk prawnych stron uznał, że roszczenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Powódka jest długoletnim urzędnikiem sądowym w Sądzie Rejonowym w Wałczu i jej wysokość wynagrodzenia zasadniczego w sporym okresie regulowały przepisy Rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego (Dz. U. z dnia 30 marca 2010 i Dz. U. z dnia 5 czerwca 2013 r.) wydanych na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury( teks jedn. Dz. U. 2011.109.639) .W latach 2011-2014 zgodnie z obowiązującymi tabelami płac wynagrodzenie zasadnicze urzędnika sądowego na stanowisku wspomagającym (a właśnie takie zajmowała powódka) zawierało się w granicach 1.500-5.200 miesięcznie ( zob. załącznik nr 3 do wyżej wymienionych rozporządzeń). W myśl art. 14a ustawy z 14 grudnia 1998r. o pracownikach sądów i prokuratury „ podwyższenie wynagrodzeń pracowników i innych pracowników sądów i prokuratury następuje w terminach i na zasadach określonych dla pracowników państwowej strefy budżetowej nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń”. Z kolei z przepisów art. 4 i 6 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (teks jednolity Dz.U.2011.79.431 ) wynika, że podstawą do określenia wynagrodzeń w danym roku budżetowym dla pracowników budżetowych nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń stanowią wynagrodzenia z roku poprzedniego zwaloryzowane średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalonych w ustawie budżetowej. Bezsporne zaś w sprawie było, iż treść ustaw budżetowych na lata 2011-2014 przewidywały średnioroczny wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej wysokości 100,0 % co w konsekwencji doprowadziło do sytuacji ,że wynagrodzenie powódki zostało „zamrożone ” pozostając na poziomie z roku 2010. W art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej za rok 2011 (Dz.U. z dnia 9 lutego 2011r.) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej ustalono w wysokości- 100,0 %. W art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2012 (Dz.U. z dnia 15 marca 201r.2) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej ustalono na wysokość i- 100,0 %. W art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2013 (Dz.U. z dnia 5 lutego 2013r.) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej ustalono w wysokości 100,0 %. W art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2014 (Dz.U. z dnia 24 stycznia 2014r.) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej ustalono w wysokości - 100,0 %. Pozwany pracodawca w spornych latach nie zwaloryzował wynagrodzeń powódki, gdyż było to zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami płacowymi zawartymi w ustawach budżetowych na lata 2011-2014

Kwestia zgodności przepisów ustaw budżetowych na lata 2010, 2011,2012 w zakresie, jaki „zamroziły ”one wynagrodzenie urzędników sądowych była przedmiotem postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11.02.2015 roku w sprawie o sygnaturze P 44/13. Trybunał umorzył postepowanie w sprawie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku przy czym wyraził w uzasadnieniu pogląd, że „( …)wynagrodzenia pracowników sądów i prokuratury oraz kuratorów sądowych są waloryzowane średnioroczny wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń, który jest ustalany w ustawie budżetowej. Niewątpliwie, zatem sądy rozpoznające sprawy, w celu wydania właściwych rozstrzygnięć zobowiązane będą bezpośrednio zastosować art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2010, art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2011, art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2012 i art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2013, które określają średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w latach 2010-2013.”( a ten przecież został ustalony na poziomie -100,0 %).

Waloryzacja określonego świadczenia może wynikać nie tylko z działań legislacyjnych, ale i z orzeczenia sądowego. Jest jednak oczywiste ze wynagradzanie urzędników sądowych kształtowane są ustawowo, co tym samym nie pozwala na określenie ich wynagrodzeń na podstawie swobody uznania Sądu. W sprawach pracowników sfery budżetowej wykluczona jest sądowa waloryzacji ich wynagrodzeń za pracę. Pracownik sądowy nie może zatem przed sądem pracy żądać waloryzacji jego wynagrodzenia za pracę z tego powodu np. ze jego zdaniem wysokość wynagrodzenia jest od kilku lat obiektywnie za niska i pozostaje na niezmienionym poziomie.

Reasumując, skoro w spornym okresie od 1.01.2011 roku do 31.07.2014 roku powódka otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze w wysokości przewidzianymi w przepisach płacowych dla jej stanowiska ( zawierało się w widełkach od 1500 do 5200 zł), a nie było ono waloryzowane zgodnie z obowiązującymi w latach 2011-2014 roku przepisami ustaw budżetowych -niezakwestionowanych dotąd przez Trybunał Konstytucyjny - to przedmiotowe żądanie powódki jako bezpodstawnie prawnie należało oddalić.

O kosztach zastępstwa Sąd postanowił na podstawie art. 102 kpc. Decydując się na zastosowanie powyższej regulacji stanowiącej wyjątek odpowiedzialności za wynik sprawy Sąd Pracy miał na względzie w szczególności okoliczność, iż złożenie niniejszego pozwu było wynikiem ogólnopolskiej akcji protestacyjnej pracowników sądowych przeciwko kilkuletniemu „zamrożeniu” wynagrodzeń. Trybunał Konstytucyjny w postanowieniach z dnia 11.02.2015 r. w sprawie o sygn. akt P 44/13 oraz postanowieniem z dnia 28.04.2015 r. w sprawie o sygn. akt P 7/15 zwrócił uwagę ze długotrwałe zamrożenie wynagrodzeń pracowników sądów jest zjawiskiem niepokojącym z punktu widzenia realizacji zasad i wartości konstytucyjnych oraz podważa językowe rozumienie pojęcia „waloryzacji”.