Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2015 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...)

przeciwko A. R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 13 maja 2015 r., sygnatura akt I C 371/14/S,

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
- w linii czwartej punktu I. sentencji datę 21 czerwca 2012 r. zastępuje datą 21 czerwca 2013 r.;
- dodaje wyrokowi punkt II. w brzmieniu: „oddala powództwo w pozostałym zakresie”;
- dotychczasowym punktom II. i III. nadaje kolejno oznaczenia III. i IV.;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  przyznaje pełnomocnikowi adw. M. P. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie wynagrodzenie w kwocie 369 (trzysta sześćdziesiąt dziewięć) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 300 (trzysta ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 września 2015 r.

Niniejsza sprawa była rozpoznana przez Sąd Rejonowy w postępowaniu uproszczonym. Również Sąd Okręgowy jako Sąd II instancji rozpoznał sprawę w postępowaniu uproszczonym.

Sąd Odwoławczy nie prowadził postępowania dowodowego, zatem na zasadzie art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku obejmować będzie jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego okazała się uzasadniona w niewielkim zakresie i skutkowała zmianą wyroku wyłącznie odnośnie zasądzonych odsetek.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 535 k.c. był chybiony. Pozwany upatrywał naruszenia tego przepisu poprzez jego zastosowanie, w sytuacja gdy stron nie zawarły umowy sprzedaży. Z takim stanowiskiem nie sposób się zgodzić. Sąd Okręgowy aprobuje ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i podziela ocenę stosunku prawnego łączącego strony. Trafnie również Sąd I instancji przyjął, że strony zawarły umowę dostawy energii w sposób dorozumiany.

Przepis art. 60 k.c. przewiduje możliwość oświadczenia woli w zasadzie przez każde zachowanie się osoby dokonującej czynności prawnej, o ile tylko wyraża ono jej wolę w sposób dostateczny, co oznacza nieograniczoną wielość sposobów składania takich oświadczeń. Tradycyjnie wyróżnia się oświadczenia woli składane wyraźnie lub w sposób dorozumiany – per facta concludentia. Pojęcie dorozumianych oświadczeń woli należy odnosić do wszelkich pozajęzykowych zachowań ujawniających wolę dokonania określonej czynności prawnej, a także do tych wypowiedzi językowych, które nie zostały sformułowane w sposób wystarczająco jednoznaczny, precyzyjny lub pełny. Przyjmuje się, że reguły wykładni oświadczeń woli należy stosować nie tylko do ustalenia treści złożonych oświadczeń woli, ale i samej „egzystencji” oświadczenia woli, a więc dla udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy dane zachowanie stanowi w ogóle oświadczenie woli (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2006 r. V CSK 70/06). Ponadto pojęcie czynności prawnej dokonanej per facta concludentia odnosi się tylko do formy (sposobu) wyrażenia woli, natomiast oświadczenie woli, również w takiej formie wyrażone, aby mogło wywołać skutki prawne, musi pochodzić od osoby, która takie oświadczenie może złożyć (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2005 r. I CK 275/05). Ustalenie, czy konkretne zachowanie danej osoby ma walor dorozumianego oświadczenia woli oraz jaka jest jego treść, wymaga każdorazowo uwzględniania informacji pochodzących z bezpośredniego kontekstu, w jakim miało ono miejsce. Artykuł 60 k.c. pozwala uznać czyjeś zachowanie za oświadczenie woli tylko wówczas, gdy wyraża ono wolę dokonania czynności prawnej w sposób dostateczny. Trafnie w wyroku z dnia 10 marca 2004 r. (IV CKN 95/03) Sąd Najwyższy stwierdził, że zamiaru stron dokonania czynności prawnej nie można domniemywać, musi on być dostatecznie uzewnętrzniony. Dla uznania określonego zachowania za konkludentne oświadczenie woli konieczne jest więc, aby wyrażało ono wolę wywołania określonego skutku prawnego. Przenosząc te teoretyczne rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że zachowania obu stron umowy stanowiły wykonywanie obowiązków wynikających z umowy dostawy energii. Jak ustalił Sąd Rejonowy, a w apelacji skarżący tych ustaleń nie kwestionowała, pozwany po śmierci matki (w dniu (...)do dnia zawarcia własnej umowy o dostawę energii elektrycznej pobierał energię elektryczną, którą strona powodowa dostarczała. Korzystał wówczas z telewizora, lodówki, bojlera elektrycznego w łazience. W sezonie zimowym energią elektryczną ogrzewał mieszkanie. Rachunki za energię elektryczną, w tym przychodzące na nazwisko zmarłej matki w okresie (...) regulował zgodnie z przedstawianymi fakturami, korzystając przy tym z pomocy (...)W dniu (...)pozwany zawarł ze stroną powodową umowę, zgodnie z którą strona powodowa zobowiązała się dostarczać energię elektryczną na potrzeby lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w K., a A. R. w zamian zobowiązał się zaś do zapłaty za pobraną energię. Wskazane okoliczności w sposób wystarczająco jednoznaczny wskazują na wolę pozwanego zakupu od strony powodowej energii elektrycznej po cenie wskazywanej w dostarczanych fakturach. Jak trafnie podniósł Sąd Rejonowy, gdyby pozwany miał w tym zakresie jakiekolwiek wątpliwości, to nie regulowałby rachunków w kwotach wskazywanych przez stronę powodową. Nie ma tutaj znaczenia na kogo rachunki były wystawiane, bowiem ostatecznie to pozwany korzystał z energii elektrycznej i za nią płacił. Co więcej, następnie zgłosił śmierć matki i formalnie zawarł umowę ze stroną powodową, co jednak nie doprowadziło do zmiany warunków dostawy energii, a przynajmniej nic innego nie wynika z akt sprawy. Okoliczności te uzasadniają wnioski wyciągnięte przez Sąd I instancji o związaniu stron umową zawartą w sposób dorozumiany, co wobec braku zapłaty za dostarczoną energię uzasadniało uwzględnienie roszczenia strony powodowej. Oczywiście bezzasadne są zarzuty oparte na twierdzeniach o braku odpowiedzialności pozwanego za długi spadkowe po matce, bowiem energia została dostarczona i zużyta już po jej śmierci, co Sąd Rejonowy również prawidłowo wziął pod uwagę.

Nie mniej apelacja okazała się uzasadniona odnośnie daty początkowej naliczania odsetek. Słusznie wskazano, powołując przy tym art. 481 k.c. i 476 k.c., że pozwanemu został zakreślony termin zapłaty kwoty dochodzonej pozwem na dzień 20 czerwca 2013 r. Zobowiązanie to stało się zatem wymagalne w dniu 21 czerwca 2013 r. i od tej daty należało zasądzić odsetki ustawowe, zaś powództwo w części dotyczącej odsetek za okres wcześniejszy podlegało oddaleniu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił częściowo wyrok, zaś na zasadzie art. 385 k.p.c. w pozostałym zakresie apelację oddalił.

Konsekwencją uwzględnienia apelacji jedynie w niewielkim zakresie jest zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 300 zł zgodnie z § 6 pkt 3 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu ustanowionego dla pozwanego Sąd Okręgowy ustalił na kwotę 369 zł brutto zgodnie z § 6 pkt 3 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1) w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.