Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący - SSO Piotr Sałamaj

po rozpoznaniu w dniu 31 sierpnia 2015 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko S. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum

w S. z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. akt X GC 686/14 upr

I. oddala apelację;

II. zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego S. K. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Piotr Sałamaj

Sygn. akt VIII Ga 210/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 stycznia 2015 r. (sygn. akt X GC 686/14) Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie oddalił powództwo o zapłatę kwoty 3.031,86 zł wniesione przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. przeciwko pozwanemu S. K..

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Powódka wywodziła swoją legitymację czynną z art. 509 k.c. domagając się należności tytułem wynagrodzenia za świadczenie usługi w postaci strony internetowej w pakiecie (...) na podstawie ustnej umowy zawartej podczas rozmowy telefonicznej przeprowadzonej w dniu 4 stycznia 2012 r. Sąd przyjął, że do niniejszej umowy należało zastosować odpowiednio przepisy art. 734 i następne k.c. Dokonując analizy zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności utrwalonego na płycie CD nagrania rozmów telefonicznych, Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że taki dowód jest niewystarczający dla stwierdzenia skutecznego zawarcia umowy przez D. K. w imieniu pozwanego. To na powódce w myśl art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. spoczywał ciężar dowodu, któremu nie sprostała i nie wykazała, że do zawarcia umowy doszło z udziałem uprawnionego do reprezentacji pozwanego pełnomocnika. W toku postępowania powódka nie przedstawiła dalszych dowodów, które doprowadziłyby do potwierdzenia, że D. K. była umocowana do reprezentowania pozwanego, nie podjęła skutecznych działań zmierzających do wyjaśnienia wątpliwości powstałych na tle związanym ze skutecznością zawartej umowy będącej podstawą roszczenia.

Odnosząc się do zarzutu braku wezwania powódki przez Sąd do złożenia załączników zaznaczono, że postępowanie obecnie prowadzone stanowi pełną kontynuację postępowania wszczętego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, co prowadzi do wniosku, że uzupełnieniu w trybie art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. podlegają tylko takie braki formalne, które uniemożliwiają sądowi właściwemu nadanie sprawie dalszego biegu, odpowiedniego do etapu postępowania, który następuje po przekazaniu sprawy przez Sąd Rejonowy w Lublinie w każdym z wypadków wymienionych w tym przepisie. W przypadku uzupełnienia braków formalnych pozwu na podstawie art. 505 ³⁷ k.p.c. należy mieć na uwadze, jakie braki stanowią przeszkodę uniemożliwiającą nadanie sprawie prawidłowego biegu. Wobec treści zarzutów pozwanego, Sąd Rejonowy wezwał pełnomocnika powódki do złożenia pisma przygotowawczego w trybie art. 207 k.p.c. zawierającego odpowiedź na zarzuty zawarte w sprzeciwie, w terminie 14 dni pod rygorem pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów. Strona powodowa nie złożyła żadnych wniosków dowodowych, także tych wymienionych w pozwie.

Powódka złożyła apelację od powyższego wyroku, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

- naruszenie art. 130 k.p.c. poprzez zaniechanie wezwania do złożenia dowodów wskazanych w powie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym,

- nierozpoznanie istoty sprawy,

- pozbawienie powódki możliwości obrony jej stanowiska,

- nieważność postępowania.

W uzasadnieniu powódka podała, że w przypadku elektronicznego postępowania upominawczego obowiązuje określona kolejność czynności, której Sąd I instancji nie dochował bowiem nie wezwał powódki do złożenia załączników do pozwu wskazanych w pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Powódka stoi na stanowisku, że w sytuacji gdy Sąd I instancji otrzymał z innego Sądu niekompletny pozew, w którego treści są wskazane dowody, a nie ma ich w aktach to jest to brak formalny, który należy usunąć w trybie art. 130 k.p.c. W ocenie powódki nie ma racji Sąd I instancji, gdy twierdzi, że w zaistniałej sytuacji można wezwać powoda tylko do złożenia pełnomocnictwa oraz prawidłowego wykazania umocowania. Zastosowany przez Sąd Rejonowy sposób rozumienia przepisów k.p.c. jest sprzeczny z ich celem, a zaniechanie wezwania do złożenia dowodów wskazanych w pozwie oznacza ignorowanie dowodów, co uzasadnia zarzut nierozpoznania istoty sprawy i pozbawienia powódki możliwości obrony jej stanowiska, a to z kolei oznacza nieważność postępowania.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wstępnie zaznaczyć należy, że sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, zaś Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego, zatem zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie niniejszego orzeczenia powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy na gruncie niniejszej sprawy nie zostały zakwestionowane w apelacji, a w świetle zebranego materiału dowodowego należało uznać je za prawidłowe. Natomiast zarzuty sformułowane w apelacji okazały się oczywiście bezzasadne i w żaden sposób nie dawały podstawy do jej uwzględnienia w postulowanym przez powódkę kierunku.

Jak wskazała strona skarżąca, powództwo w rozważanej sprawie zostało wszczęte w elektronicznym postępowaniu upominawczym i po skutecznym wniesieniu sprzeciwu zostało przekazane do Sądu pierwszej instancji według właściwości ogólnej. Przepis artykułu 505 ³⁷ k.p.c. reguluje dalszy tok postępowania po przekazaniu sprawy przez sąd rozpoznający ją w elektronicznym postępowaniu upominawczym do sądu właściwości ogólnej, wtedy gdy brak jest podstaw do wydania nakazu zapłaty, gdy doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić z tego względu, że miejsce pobytu pozwanego nie jest znane oraz w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Zauważyć przy tym należy, że treść powyższego przepisu została zmieniona na podstawie ustawy z dnia 10 maja 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2013 r. poz. 654) obowiązującej od dnia 7 lipca 2013 r. i określa zakres usunięcia braków pozwu, do którego powód jest wzywany w wypadkach wymienionych w tym przepisie. Rację ma Sąd Rejonowy, że postępowanie toczące się przed sądem właściwości ogólnej stanowi kontynuację elektronicznego postępowania upominawczego. Zresztą założenie o kontynuacji postępowania w sprawie po jej przekazaniu do sądu według właściwości ogólnej stanowiło przesłankę wprowadzenia regulacji zawartej w art. 505 ³⁷ k.p.c.. W doktrynie podniesiono bowiem, że okoliczności wymienione w art. 505 ³³, 505 ³⁴ oraz 505 ³⁶ k.p.c. powodują wprawdzie zakończenie elektronicznego postępowania upominawczego, natomiast nie powodują zakończenia postępowania w sprawie (por. S. Cieślak, Elektroniczne postępowanie upominawcze, s. 368; K. Weitz, [w:] Kodeks, t. II, pod red. T. Erecińskiego, 2012, s. 1034). W związku z przyjęciem zasady kontynuacji postępowania elektronicznego przez sąd właściwości ogólnej, po złożeniu sprzeciwu, uchyleniu nakazu zapłaty lub stwierdzeniu braku podstaw do jego wydania nie sposób pominąć, że w e-Sądzie wydano nakaz zapłaty lub były badane podstawy do jego wydania, a więc toczyło się postępowanie.

Literalna wykładnia art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w razie skierowania sprawy do sądu właściwości ogólnej z powodów, o których wskazano wyżej, umorzenie postępowania może nastąpić tylko w razie nieuzupełnienia braków formalnych pozwu wyraźnie określonych w tym przepisie: a więc przed 7 lipca 2013 r. braków formalnych wynikających z konieczności dostosowania pozwu do postępowania ogólnego, a po tej dacie braków w postaci konieczności wykazania umocowania zgodnie z art. 68 zd. pierwsze k.p.c. oraz dołączenia pełnomocnictwa zgodnie z art. 89 § 1 zd. pierwsze i drugie k.p.c. Obecnie nie ma żadnych podstaw do stosowania w takim przypadku art. 130 § 1 i 2 k.p.c., jak sugerowała powódka. Z uwagi na dokonaną zmianę należy przyjąć, co jest ugruntowane w doktrynie i orzecznictwie, że w wypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, uchylenia nakazu zapłaty z urzędu przez sąd lub prawidłowego wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty, przewodniczący (w sądzie według właściwości ogólnej) wzywa powoda jedynie do wykazania umocowania zgodnie z art. 68 zd. 1 k.p.c. oraz dołączenia pełnomocnictwa zgodnie z art. 89 § 1 zd. 1 i 2 k.p.c. (zob. K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. T. 2, Wyd. 6. Warszawa 2014; Elwira Marszałkowska-Krześ (red.) Kodeks postpowania cywilnego. Komentarz. Wyd.13, III CZP 56/13; uchwała Sądu Najwyższego z 10 października 2013 r., Legalis nr 734742). W pełni należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że omawiany przepis nie ma zastosowania w zakresie wzywania do uzupełnienia dowodów, które jedynie były powoływane w pozwie składanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Przepis art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. obecnie nie jest podstawą przedstawiania dowodów, wskazanych (opisanych) uprzednio i niedołączonych do pozwu. Po wprowadzeniu nowej regulacji służącej koncentracji materiału procesowego zastosowanie powinien znaleźć art. 207 § 3 k.p.c.

Przewodniczący w Sądzie Rejonowym, mając powyższe na uwadze wezwał zarządzeniem z dnia 29 lipca 2014 r. pełnomocnika powódki do złożenia w terminie 14 dni pisma przygotowawczego w trybie art. 207 k.p.c. zawierającego odpowiedź na narzuty zawarte w sprzeciwie, pod rygorem pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów ( vide k. 61). Powódka, wbrew zarzutom apelacji, miała zatem możliwość złożenia w toku postępowania prowadzonego przed sądem właściwości ogólnej po przekazaniu sprawy z postępowania elektronicznego, dowodów wskazanych w pozwie złożonym w e-Sądzie. Natomiast mimo wezwania, o którym mowa wyżej, nie złożyła ona jakichkolwiek dowodów, w tym wymienionych w pozwie złożonym w postępowaniu elektronicznym. W piśmie z dnia 14 października 2014 r. stanowiącym odpowiedź na zobowiązanie z dnia 29 lipca 2014 roku powódka jedynie zakwestionowała zasadność takiego wezwania określając je jako przedwczesne bowiem przewodniczący powinien w takiej sytuacji - doręczenia odpisu sprzeciwu - wezwać powódkę do usunięcia braków formalnych pozwu poprzez złożenie załączników. Zdaniem Sądu Okręgowego w tych okolicznościach sprawy nie sposób przypisać Sądowi pierwszej instancji ignorowania dowodów, jak wywodziła w apelacji powódka, skoro sama ignorując zobowiązanie w trybie art. 207 k.p.c. pozbawiła się możliwości ich złożenia. Podkreślić w tym miejscu należy raz jeszcze, że w świetle treści komentowanego przepisu w brzmieniu po zmianie jaka weszła w życie 7 lipca 2013 r., niezłożenie dowodów wymienionych jako załączniki w pozwie elektronicznym nie stanowi przeszkody uniemożliwiającej nadanie sprawie biegu a przewodniczący (w sądzie według właściwości ogólnej) wzywa powoda jedynie do wykazania umocowania oraz dołączenia pełnomocnictwa, brak natomiast podstaw do zastosowania art. 130 k.p.c. Dlatego też zarzut naruszenia art. 130 k.p.c., jako zupełnie chybiony, nie mógł zostać uwzględniony.

Analiza treści apelacji wskazuje, że z faktu zaniechania przez przewodniczącego w Sądzie Rejonowym wezwania do usunięcia braków formalnych pozwu w trybie art. 130 k.p.c. powódka wywodzi daleko idące skutki, a mianowicie nierozpoznanie istoty sprawy czy pozbawienie powódki możliwości obrony, co w konsekwencji skutkować miało nieważnością postępowania. Trzeba w tym względzie wskazać, że pozbawienie strony możności obrony swoich praw polega na tym, że z powodu wadliwości czynności sądowych, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, strona nie może brać, i nie bierze, udziału w postępowaniu lub w jego istotnej części (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 1974 r., II CR 155/74, OSP 1975/3/66; postanowienie SN z 6 marca 1998 r., III CKN 34/98, Prok. i Pr. 1999/5/41; wyrok SN z 13 czerwca 2002 r., V CKN 1057/00, (...) Prawnej LEX nr 55517).

Odnosząc tu uwagi do realiów rozpatrywanej sprawy Sąd odwoławczy stwierdził, że Sąd Rejonowy w żadnej mierze nie naruszył przepisów procedury cywilnej w tym zakresie, skoro w ogóle nie miał podstawy do stosowania art. 130 k.p.c. Prawidłowo natomiast zastosował art. 207 k.p.c. kierując do powódki zobowiązanie, które powódka zakwestionowała. Całkowicie chybiony jest zatem zarzut pozbawienia możliwości obrony jej stanowiska a w konsekwencji nieważności postępowania, skoro to powódka, a dokładnie jej pełnomocnik (radca prawny) w wyniku rezygnacji z wykonania zobowiązania z dnia 29 lipca 2014 r. zaniechała złożenia dalszych wniosków dowodowych.

W ocenie Sądu Okręgowego kolejny zarzut, tj. zarzut nierozpoznania sprawy co do istoty, nie przystaje do rzeczywistego przebiegu postępowania w niniejszej sprawie. Zarzut ten znalazłby uzasadnienie w przypadku niezbadania przez Sąd materialnej podstawy żądania pozwu. W doktrynie i orzecznictwie dominuje pogląd, że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. Innymi słowy, do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy sąd pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 12 września 2002 r., I CKN 486/00, LEX nr 54355). Przyjmuje się, że do nierozpoznania istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji dojdzie w szczególności w razie oddalenia powództwa z uwagi na przyjęcie przedawnienia roszczenia, prekluzji lub braku legitymacji procesowej strony, której oceny sąd drugiej instancji nie podziela (zob. w szczególności wyrok Sądu Najwyższego z 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999/1/22; wyrok SN z 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, LEX nr 55513). Tymczasem Sądowi Rejonowemu nie można postawić tego rodzaju zarzutu. Sąd ten przeprowadził postępowanie dowodowe co do zasadności roszczenia powódki, ocenił wyniki postępowania dowodowego oraz wydał wyrok stanowiący odpowiedź na żądanie powódki. Nie budzi też wątpliwości, że materialnoprawna podstawa żądania ustalona została w sposób prawidłowy. Niezastosowanie zaś art. 130 k.p.c., w sytuacji gdy nie było ku temu podstaw nie może w żaden sposób uzasadniać zarzutu nierozpoznania istoty sprawy.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powódki jako oczywiście bezzasadną.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego, które wygrał pozwany w całości oparto na treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.).

SSO Piotr Sałamaj