Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

SSO Natalia Pawłowska- Grzelczak

SSO Patrycja Baranowska (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 października 2015 roku w Szczecinie

w sprawie z powództwa Gminy N.

przeciwko Przedsiębiorstwu Usług (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w N.

o wydanie

na skutek zażalenia uprawnionej Gminy N. na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 12 maja 2015 roku, w sprawie o sygn. akt XI GC 622/15

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO Natalia Pawłowska- Grzelczak SSO Agnieszka Woźniak SSO Patrycja Baranowska

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 12 maja 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie oddalił wniosek powódki o udzielenie zabezpieczenia roszczenia zawartego w pozwie z dnia 10 grudnia 2014 roku.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powódka złożyła pozew o wydanie przedmiotu dzierżawy objętego umową nr (...) o wykonanie usług komunalnych z dnia 31 grudnia 1992 roku wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia, twierdząc, iż postępowanie zabezpieczające ma na celu stworzenie gwarancji wykonania w przyszłości określonego obowiązku.

Powołując treść art. 703 ¹ § 1 i 2 k.p.c. Sąd uznał wniosek o udzielenie zabezpieczenia powództwa za nieuzasadniony.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, opierając się na twierdzeniach pozwu oraz dostępnych dokumentach, że na chwilę obecną powódka uprawdopodobniła w dostatecznym stopniu swoje roszczenie. Zdaniem Sądu z treści złożonych dokumentów wynikało, że powódka jest właścicielem zespołu składników objętych pozwem o wydanie. Okoliczność tę Sąd uznał za niesporną w świetle twierdzeń przedstawionych przez stronę pozwaną. Za niesporne Sąd uznał również to, że strona powodowa złożyła pozwanej pismo, w którym wypowiedziała istniejącą umowę, zaś strona pozwana nie zamierza wydać składników mienia objętych pozwem. Sąd zaznaczył jednocześnie, że dopiero w zakresie rozpoznania powództwa głównego oceniana będzie skuteczność wypowiedzenia umowy stronie pozwanej, na podstawie której zapewniała ona Gminie N. doprowadzanie wody i odprowadzanie ścieków.

Zdaniem Sądu powódka nie uprawdopodobniła jednak zaistnienia interesu prawnego. W tym względzie Sąd wskazał, że z treści dotychczas zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby zagrożona była możliwość wykonywania zadań własnych gminy polegających na gospodarce wodno-kanalizacyjnej. Operator tego systemu, dotychczas nim władający wykonuje zadania związane z obsługą tego systemu. Dalej Sąd podkreślił, odnosząc się po poszczególnych argumentów wnioskodawcy, że na okoliczność niemożności roztoczenia realnej pieczy nad opisanymi w pozwie składnikami majątku strony powodowej i niemożności kontroli jakości usług wykonywanych przez stronę pozwaną przedstawiono wyłącznie twierdzenia. Sąd stanął przy tym na stanowisku, że o ile ustawodawca nie nakazuje wykazać pewnych okoliczności, nie oznacza to, że wystarczające są same twierdzenia i należy zrównać je z uprawdopodobnieniem. We wniosku o zabezpieczenie powódka wskazała na pewne okoliczności, nie tylko nie wykazując ich, ale nawet nie uprawdopodabniając. O ile wskazano na odmowę wydania infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, to nie jest to równoznaczne z odmową kontroli jakości świadczenia usług przez stronę pozwaną.

Odnosząc się do kwestii ewentualnych roszczeń, których od strony powodowej może dochodzić nowy operator sieci, nie dopuszczony do jej posiadania Sąd uznał, że ta okoliczność nie zalicza się do przesłanek udzielenia zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia w typowych przypadkach wyraża się bowiem w tym, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Roszczenia wymienionego podmiotu nie uniemożliwią lub poważnie utrudnią wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. W przypadku zaś uznania roszczenia w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie za zasadne, powódka będzie miała roszczenie regresowe o zapłatę w stosunku do pozwanej.

Za nietrafny przy rozpoznaniu wniosku o zabezpieczenie roszczenia Sąd uznał także argument w postaci ważnej przesłanki interesu osób trzecich (mieszkańców), których dotyczyć mają wyższe stawki za obsługę przekazywane obecnemu operatorowi. Zdaniem Sądu w świetle obowiązujących norm okoliczność nie jest brana pod uwagę, a jeśli już to wyłącznie posiłkowo. Przy braku istnienia innych merytorycznych przesłanek dla uwzględnienia wniosku o zabezpieczenie roszczenia, okoliczność ta pozostaje jednak bez znaczenia.

W kontekście argumentu dotyczącego zahamowania modernizacji sieci wodno-kanalizacyjnej przez fizycznie funkcjonującego operatora, Sąd ponownie podkreślił, że w takim przypadku wygranie przedmiotowego procesu umożliwi Gminie N. domaganie się wyrównania straty, przy czym nie wskazano, że spółka nie posiada majątku do zaspokojenia takich roszczeń.

Powyższe postanowienie zaskarżyła uprawniona domagając się jego zmiany poprzez udzielenie zabezpieczenia roszczenia, które powinno polegać na wydaniu powódce przedmiotu sporu do momentu uprawomocnienia się wyroku, który zostanie wydany w niniejszej sprawie oraz wniosła o zasądzenie kosztów postępowania przed Sądem II instancji, ewentualnie uprawniona wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie art. 730 ¹ § 1 w zw. z art. 243 k.p.c. poprzez uznanie, że dowody przedstawione przez powódkę nie uprawdopodabniają interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczania.

Zdaniem skarżącej Sąd I instancji błędnie nie uznał twierdzeń i dowodów przywołanych na poparcie zaistnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, co uzasadnia wniesienie niniejszego zażalenia, gdyż jako uchybienie kwalifikuje się wymaganie od stron udowodnienia, podczas gdy ustawa przewiduje jako wystarczające uprawdopodobnienie.

Dalej skarżąca wskazała, że cele, które zamierza osiągnąć wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia to odzyskanie możliwości pełnego władztwa nad rzeczami, z których bezprawnie korzysta pozwany oraz ochrony tego majątku poprzez dokonywanie napraw, konserwacji i modernizacji przedmiotu sporu, a także odzyskanie kontroli nad jakością świadczonych przez pozwaną usług, realizację zawartych umów partnerstwa publiczno - prywatnego i dzierżawy oraz umożliwienie realizacji zadania własnego w postaci zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków wybranego w publicznym postępowaniu partnerowi prywatnemu. W realizacji tych właśnie celów przejawia się zaś interes prawny powódki. Uniemożliwienie jej odzyskania kontroli nad przedmiotem sporu może czynić bezcelowym wydanie wyroku w sprawie, bowiem do tego czasu pozwana będzie miała niczym nieograniczone jego posiadanie, co pozwala jej na dokonywanie szeregu czynności zmierzających do uniemożliwienia powódce realizacji celów postępowania przez nią założonych. Jeżeli powódka odzyska władztwo, dzięki uzyskaniu korzystnego rozstrzygnięcia, może napotkać trudności w jego wykonaniu, wskutek zaniechań pozwanej, jak i działań, które może ona podjąć w trakcie postępowania. Przykładem takich czynności jest zaś brak należytej dbałości o urządzenia wchodzące w skład przedmiotu sporu, które będą niszczeć wobec braku podejmowania czynności naprawczo - konserwacyjnych. Kolejny przykład to niedochowanie należytej staranności w świadczeniu usług wodociągowo - kanalizacyjnych. Interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia powinien być też rozumiany, jako uniemożliwienie pozwanej zarówno zaniechań, jak i działań, w tym takich, których jeszcze nie miały ale mogą mieć miejsce.

W ocenie skarżącej potencjalna możliwość wystąpienia wskazanych naruszeń stanowi o istnieniu interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, gdyż nie ma ona w chwili obecnej żadnej ochrony swojego prawa własności. Umowa dzierżawy zawarta między stronami pozwalała powódce na kontrolę jej wykonywania. Obecnie nawet przy uznaniu zasadności twierdzeń pozwanej, co do nieskuteczności wypowiedzenia umowy dzierżawy, to i tak umowa jako terminowa wygasła z dniem 31 grudnia 2014 r., wobec czego powódka nie ma najmniejszego nawet wpływu na to, co dzieje się z jej własnością, a i nie jest w stanie przewidzieć, jakie zaniechania, czy działania pozwana może podjąć w stosunku do przedmiotu sporu.

Powódka podniosła , że jej interes prawny wynika także z art. 30 w zw. z art. 50 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. 2013, nr 594; dalej; u.s.g.), wbrew tymże regulacjom burmistrz, jako organ wykonawczy gminy jest bowiem pozbawiony możliwości podejmowania jakichkolwiek działań w stosunku do przedmiotu sporu.

Nadto nie udzielenie powódce wnioskowanego zabezpieczenia powoduje odmowę udzielenia jej konstytucyjnie zapewnionej ochrony prawa własności przedmiotu sporu. Powyższe powoduje również negatywne skutki nie tylko w jej interesie ale też w interesie (...), którzy ponoszą opłaty za pobór wody i odprowadzanie ścieków znacznie wyższe niż te, które ponosiliby, gdyby kolejny zainteresowany - nowy operator, który uzyskał zezwolenie na prowadzenie przedmiotowej działalności w konkurencyjnym postępowaniu, mógł realizować zawarte z powódką umowy.

W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się nieuzasadnione.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że wydanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia uzależnione jest od uprawdopodobnienia przez uprawnionego dwóch przesłanek, o których mowa w art. 730 ¹ k.p.c., tj. istnienia roszczenia oraz istnienia interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, zdefiniowanego w § 2 cytowanego przepisu. Zarzuty zażalenia w tym kontekście sprowadzają się do zakwestionowania stanowiska Sądu pierwszej instancji o tym, że uprawniony uprawdopodobnił istnienie interesu prawnego. W tym miejscu przypomnieć ponownie należy, że uprawdopodobnienie oznacza uzasadnienie zgłoszonych twierdzeń o istnieniu interesu, dające przekonanie o ich prawdopodobieństwie, będące wynikiem postępowania zmierzającego do poznania rzeczywistości, ale bez zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym. Stąd też uprawdopodobnienie określa się niekiedy jako ułatwione postępowania dowodowe, surogat, namiastkę dowodu nie dającą pewności, lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie.

Różnica między uprawdopodobnieniem i udowodnieniem sprawdza się do tego, że przy uprawdopodobnieniu zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne (art. 243 k.p.c.). Uprawdopodobnienie zaś pojmowane jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu nie daje pewności, a wyłącznie prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie. Jest to środek zwolniony od formalizmu zwykłego postępowania dowodowego, jednakże od swobodnej oceny sądu zależy uznanie, czy dokonane na podstawie uprawdopodobnienia ustalenia są na tyle wiarygodne, by na tej podstawie można było uznać za uprawdopodobnione fakty, na które strona się powołuje.

Ciężar uprawdopodobnienia spoczywa na tym podmiocie, który z przywołanych twierdzeń faktycznych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Oznacza to - wbrew sugestiom skarżącej - że nie wystarczy samo powołanie się na dany fakt przez osobę, na której spoczywa ciężar uprawdopodobnienia, uprawdopodobnienie wymaga przedsiębrania stosownych czynności procesowych, nie może więc opierać się wyłącznie na twierdzeniach strony.

W niniejszej sprawie w zakresie uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczania uprawniona wywodziła, że celem, który zamierza osiągnąć niniejszym wnioskiem i który jednocześnie potwierdza zaistnienie interesu prawnego jest odzyskanie możliwości pełnego władztwa nad majątkiem objętym pozwem, a w konsekwencji ochrona poprzez dokonywanie napraw, konserwacji i modernizacji przedmiotu sporu. Powódka wskazywała także, że istnienie po jej stronie interesu prawnego potwierdza odmowa wykonywania przez pozwaną prac polegających na rozbudowie sieci. Poświadczenie powyższej tezy stanowić miała wyraźna odmowa wykonania niezbędnych prac przez obowiązaną, zwarta w piśmie z dnia 4 maja 2015 roku. Wbrew twierdzeniom powódki przywołane pismo nie zawiera odmowy przeprowadzenia prac, a stanowi raczej podsumowanie powstałej pomiędzy stronami sytuacji i zawezwanie do jej ustabilizowana wobec zaistniałego kryzysu.Akcentowane przez powódkę zachowanie pozwanej uniemożliwiające rozbudowę sieci trudno nadto powiązać zaistnieniem interesu prawnego w związku z wytoczonym powództwem. W tym względzie skarżąca powołała się na uchwałę Rady Miasta w N. z dnia 29 lutego 2012 roku. Z dokumentu tego wynika, że uchwalony został wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, a zatem obejmujący nie tylko prace, na których niewykonanie powołuje się powódka, ale szeroko zakrojoną inwestycję realizowaną co do zasady przez gminę. Co ważne powódka wiąże swoje obawy z odmową wykonania prac, które miały być wykonane do dnia 8 kwietnia 2013 roku. We wskazanym terminie strony wiązała umowa, która mimo niewykonania tak istotnych dla powódki prac nie została z tego powodu wypowiedziana. Znamienną jest przy tym także okoliczność, że w związku z niewykonaniem prac zaplanowanych na kwiecień 2013 roku powódka wezwała do ich wykonania dwa lata później a więc w kwietniu 2015 roku, w trakcie trwającego już konfliktu stron.

W ocenie Sądu o istnieniu interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia nie może przesądzać także potencjalność ewentualnych naruszeń jakich miałaby dopuścić się pozwana. Obawy w tym względzie jawią się jako pozbawione podstaw w sytuacji, gdy pozwana cały czas wykorzystuje objęte pozwem mienie do świadczenia usług. Nadto jej zmagania związane z podważeniem wyboru nowego partnera prywatnego gminy zmierzają do umożliwienia dalszego działania w oparciu o to właśnie mienie.

Skarżąca jako uzasadnienie wniosku o udzielenie zabezpieczenia wskazywała również na umożliwienie jej realizacji zadania własnego w postaci zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków poprzez wybranego w publicznym postępowaniu partnera prywatnego. Cel ten zdaniem skarżącej przekłada się z kolei na interes prawny rozpatrywany w kontekście powstania ewentualnej szkody w majątku gminnym wobec braku możności zapewnienia nowemu partnerowi wykonywania umowy oraz naruszenia interesów mieszkańców gminy spowodowanych ponoszeniem wyższych cen. Mając jednak na uwadze przedłożony wraz z odpowiedzią na zażalenie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S. z dnia 17 czerwca 2015 r., w sprawie I SA/SZ 544/15 przyjąć w tym względzie trzeba, że podnoszone powyżej argumenty straciły na aktualności. Wskazanym wyrokiem Sąd uchylił bowiem zaskarżoną czynność Gminy N. z dnia 10 lutego 2014 r. w przedmiocie wyboru partnera prywatnego w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzenia ścieków (pkt 1) oraz wstrzymał wykonanie zaskarżonej czynności (pkt 2). Trudno w tej sytuacji mówić zatem o szkodzie związanej z nie przekazaniem majątku objętego pozwem na rzecz nowego prywatnego partnera skoro czynność dotycząca jego wyboru została uchylona. Z tego samego względu nie sposób uwzględnić twierdzeń o naruszeniu interesów mieszkańców gminy w kontekście ponoszenia wyższych opłat za pobór wody i odprowadzanie ścieków w stosunku do cen oferowanych przez nowego partnera skoro wstrzymana została możliwość świadczenia tańszych sług.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie powinien też umykać z pola widzenia podnoszony przez pozwaną społeczno-gospodarczy aspekt sprawy oraz specyficzny - z uwagi na przysługujący mu status urządzeń użyteczności publicznej służących dostarczaniu wody pitnej do ludności oraz odprowadzana ścieków - przedmiot sporu. Z ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U.2015.139 j.t.) , która na zasadzie lex specialis, znajduje pierwszeństwo w stosunku do innych ustaw, w tym ustawy o samorządzie gminnym wynika, że jednym z istotnych elementów przy zbiorowym zaopatrzeniu w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz zbiorowego odprowadzania ścieków jest stworzenie warunków do zapewnienia ciągłości dostaw (por. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody (...) z dnia 28 września 2011 r., LEX-R. (...).45.2011.MN).

Podkreślenia nadto wymaga - w kontekście zarzutu skarżącej dotyczącego umożliwienia Gminie kontroli jakości świadczonych przez pozwaną usług - że powołana powyżej ustawa na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne nakłada obowiązek zapewnienia zdolności posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny, a także zapewnienia należytej jakości dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest także obowiązane do prowadzenia regularnej wewnętrznej kontroli jakości wody (art. 5 pkt 1 i 1b). Z załączonych do zażalenia decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w G. wynika ponadto, że stosowny nadzór nad jakością dostarczanej wody jest prowadzony. Świadczone przez pozwaną usługi są więc nadzorowane przez właściwy organy administracji publicznej.

Odnosząc się dodatkowo podnoszonej przez skarżącą ochrony konstytucyjnego prawa własności zaznaczyć należy, że podstawę prawną żądania wydania właścicielowi rzeczy stanowi przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Właściciel nie może zatem żądać wydania rzeczy, jeżeli władającemu przysługuje skuteczne wobec właściciela prawo władania nią. W procesie w wydanie rzeczy koniecznym jest więc ustalenie, że wykonywanie faktycznego władztwa nad windykowaną rzeczą nastąpiło bez uprawnienia skutecznego względem właściciela. Istota postępowania prowadzonego w tym przedmiocie nie stoi w sprzeczności z prawem równej dla wszystkich ochrony własności .

W rezultacie mając na uwadze przedstawioną pożytej argumentację, stosując normę art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 §2 k.p.c. orzeczono o oddaleniu zażalenia.

SSO Natalia Pawłowska- Grzelczak SSO Agnieszka Woźniak SSO Patrycja Baranowska

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...):

(...)

3.  (...)

S.,

4. (...) (...).