Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, 01 września 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Dominika Romanowska

Protokolant: Błażej Łój

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa R. C.

przeciwko Gminnej Spółdzielni (...) z siedzibą w O.

o uchylenie uchwały

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda R. C. na rzecz strony pozwanej Gminnej Spółdzielni (...) z siedzibą w O. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 lipca 2014 r. powód R. C. wniósł o uchylenie uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Gminnej Spółdzielni (...) w O. z dnia 17 czerwca 2014 r. w części dotyczącej sposobu i trybu zbycia części nieruchomości położonej w O. przy ul. (...), o której mowa w punktach 5 i 6 porządku obrad Walnego Zgromadzenia w dniu 17 czerwca 2014 r., a także o zasądzenie od strony pozwanej kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód podał, że od około 30 lat jest członkiem pozwanej spółdzielni, a od około 25 lat użytkuje nieruchomość będącą w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni położoną w O. przy ul. (...), gdzie prowadzi działalność handlową – pawilon spożywczy.

Powód podał, że w 2014 r. Zarząd Spółdzielni postanowił wyzbyć się nieruchomości będących we władaniu Spółdzielni, aby w ten sposób przysporzyć sobie korzyści majątkowych. Sprzedana miała być również nieruchomość użytkowana przez powoda wraz z rodziną. Powód wskazał, że w wyniku spotkań i negocjacji prowadzonych z prezesem spółdzielni M. S. pozwana Spółdzielnia przyrzekła powodowi, iż nieruchomość ta zostanie sprzedana powodowi za cenę ustaloną przez biegłego sądowego, co było związane z tym, że powodowi przysługiwało prawo pierwokupu nieruchomości. Powód przygotował projekt umowy sprzedaży nieruchomości.

Powód podniósł następnie, że w dniu 16 czerwca 2014 r. podano do wiadomości iż nieruchomość „pójdzie na przetarg”. Wskazał, iż „urobiono członków” i „rzekomo podjęto taką uchwałę”. Powód dodał, że mimo wniosków na piśmie Spółdzielnia odmawia doręczenia zaskarżonej uchwały.

W odpowiedzi na pozew datowanej na dzień 24 marca 2015 r. (k. 20) strona pozwana wniosła o oddalenie żądania pozwu oraz o obciążenie powoda kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa prawnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska strona pozwana podała, że sprawa zbycia nieruchomości Spółdzielni należy, zgodnie z przepisami prawa i statutem Spółdzielni, do wyłącznej kompetencji Walnego Zgromadzenia Przedstawicieli. W przedmiotowej sprawie zwołane zostało Walne Zgromadzenie na dzień 17 czerwca 2014 r., o czym delegaci zostali powiadomieni. Walne zgromadzenie podjęło uchwały o zbyciu czterech nieruchomości, w tym uchwałę nr (...), w której wyrażono zgodę na zbycie spornej nieruchomości w drodze przetargu. Przy tym powód był delegatem na Walne Zgromadzenie, był na nim obecny, jak również zabierał głos, domagając się sprzedaży mu nieruchomości bez przeprowadzania przetargu – co jednak nie spotkało się z uznaniem większości delegatów.

Strona pozwana zaprzeczyła, żeby doszło do porozumienia o sprzedaży wyłącznie powodowi spornej nieruchomości i jakoby „urobiono” członków Spółdzielni. W dalszym toku postępowania, na rozprawie w dniu 14 maja 2015 r. (k. 104) strona pozwana podała także, że na podstawie ostatnio wiążącej strony umowy najmu (która zresztą została wypowiedziana) powodowi nie przysługiwało prawo pierwokupu nieruchomości. Przy tym – w ocenie strony powodowej – kwestia ta jest pozbawiona znaczenia, gdyż zastrzeżenie prawa pierwszeństwa nie wyłącza kompetencji Walnego Zgromadzenia do decydowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód R. C. w dacie podejmowania zaskarżonej uchwały był członkiem pozwanej Gminnej Spółdzielni (...) przy ul. (...) w O..

Okoliczność bezsporna

Zgodnie z § 33 statutu Gminnej Spółdzielni (...) w O. Zebranie Przedstawicieli jest najważniejszym organem Spółdzielni (ust. 1). W Zebraniu Przedstawicieli uczestniczą z prawem głosu przedstawiciele członków Spółdzielni wybrani przez zebranie Grup Członkowskich (ust. 2 zd. 1). Natomiast w myśl § 46 Statutu, zebrania Grup członkowskich są organami Spółdzielni w sytuacji, gdy liczba jej członków osiąga wielkość co najmniej 50 członków.

Dowód:

- statut Gminnej Spółdzielni (...) w O., k. 54 - 55

W dniu 17 czerwca 2014 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Spółdzielni, którego przedmiotem było między innymi podjęcie uchwał w sprawie wyrażenia zgody na sprzedaż nieruchomości należących do Spółdzielni, w tym uchwały nr (...) w przedmiocie wyrażenia zgody na zbycie będącej przedmiotem użytkowania wieczystego nieruchomości położonej O.przy ul. (...), w drodze przetargu.

Dowód:

- zawiadomienie o zebraniu z 2 czerwca 2014 r. oraz potwierdzenia nadania przesyłek poleconych, k. 56, 61

- protokół z Walnego Zebrania Przedstawicieli Gminnej Spółdzielni (...) w O. z 17 czerwca 2014 r., k. 57 – 73

- protokół Komisji Uchwał i Wniosków Walnego Zebrania Przedstawicieli Gminnej Spółdzielni (...) z 17 czerwca 2014 r., k. 74

- projekty uchwał, k. 75 – 84

- lista delegatów zaproszonych na Walne Zgromadzenie Przedstawicieli, k. 60

W Walnym Zgromadzeniu Przedstawicieli Spółdzielni w dniu 17 czerwca 2014 r. uczestniczyło ogółem 23 z 25 zaproszonych delegatów, w tym powód R. C.. Za przyjęciem zaskarżonej uchwały nr (...) w głosowaniu jawnym głosowało 20 delegatów, a od głosu wstrzymało się 3 delegatów. W związku z tym stwierdzono, że uchwała została przyjęta większością głosów i wchodzi w życie z chwilą podjęcia.

Dowód:

- protokół z Walnego Zebrania Przedstawicieli Gminnej Spółdzielni (...) w O. z 17 czerwca 2014 r., k. 57 – 73

- lista delegatów zaproszonych na Walne Zgromadzenie Przedstawicieli, k. 60

Zgodnie z treścią zaskarżonej uchwały nr (...), Walne Zebranie Przedstawicieli wyraziło zgodę na zbycie przysługującego Spółdzielni użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w O.przy ul. (...), na działce nr (...)o powierzchni 2288 m ² wraz z zabudowaniami – w drodze przetargu.

- uchwała nr (...), k. 80

Na podstawie umowy określonej przez strony jako umowa dzierżawy z dnia 10 października 1989 r., zawartej pomiędzy pozwaną spółdzielnią a powodem, powód użytkował budynek przy ul. (...). Umowa ta została zawarta na okres 20 lat z możliwością przedłużenia na okres następny, a w przypadku ewentualnej sprzedaży przez wydzierżawiającego wymienionego obiektu, po wyrażeniu zgodny przez Naczelnika Urzędu Miasta, Spółdzielnia miała w pierwszej kolejności zaoferować go dzierżawcy (§ 3 umowy).

Dowód:

- umowa dzierżawy z dnia 10 października 1989 r., k. 135

Z kolei na podstawie umowy najmu z dnia 1 kwietnia 2012 r. pozwana spółdzielnia oddała powodowi do użytkowania nieruchomość zabudowaną przy ul. (...). Umowa ta nie przewidywała dla najemcy żadnych uprawnień w zakresie pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości.

Dowód:

- umowa najmu z dnia 1 kwietnia 2012 r., k. 128 – 131

W użytkowanej nieruchomości powód prowadził działalność handlową (pawilon spożywczy).

Okoliczność bezsporna

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód domagał się uchylenia uchwały Walnego Zgromadzenia Przedstawicieli Spółdzielni w sprawie wyrażenia zgody na zbycie użytkowania wieczystego nieruchomości w drodze przetargu, wskazując na jej podjęcie pomimo tego, że powodowi przysługiwało gwarantowane umową pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości, a nadto powodowi przyrzeczono, że nieruchomość zostanie mu sprzedana (ściślej – użytkowanie wieczyste nieruchomości). W tym zakresie żądanie powoda ma podstawę w treści art. 42 ustawy z dnia 16 września 1982 r. prawo spółdzielcze (Dz.U.2013, poz. 1443 ze zm.). Zgodnie z art. 42 § 1 prawa spółdzielczego, uchwały walnego zgromadzenia obowiązują wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkie jej organy. Jednak uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna (art. 42 § 2 prawa spółdzielczego). Natomiast uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu.

Bezspornym było, że powodowi jako członkowi spółdzielni przysługiwało prawo do zaskarżenia uchwały (art. 42 § 4 prawa spółdzielczego). Powództwo zostało wniesione w dniu 11 lipca 2014 r., a zatem niewątpliwie przed upływem ustawowego terminu 6 tygodni na zaskarżenie uchwały, liczonego od dnia odbycia Walnego Zgromadzenia (art. 42 § 6 prawa spółdzielczego). Pozwoliło to na merytoryczne rozpoznanie zarzutów stawianych przez powoda.

Zarzuty powoda okazały się jednak niezasadne. Przyznać należy powodowi, że z umowy z dnia 10 października 1989 r. w istocie wynika, że powodowi przysługiwało prawo pierwszeństwa w nabyciu użytkowanej nieruchomości, a z treści § 3 umowy wynika, iż uprawnienie to miało postać prawa pierwokupu. Strony postanowiły bowiem, że oferta nabycia nieruchomości miała być złożona powodowi „w przypadku ewentualnej sprzedaży …obiektu”. Tymczasem zgodnie z art. 596 k.c. o prawie pierwokupu jest mowa między innymi wtedy, gdy czynność prawna zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej. W takiej sytuacji rzecz, której dotyczy prawo pierwokupu, może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona (art. 597 § 1 k.c.).

Niemniej jednak umowa zawarta w dniu 10 października 1989 r. została zawarta na okres 20 lat – co wynika z jej treści – a zatem wygasła w październiku 2009 r. Jakkolwiek możliwym jest, że umowa ta została przedłużona, być może nawet w sposób dorozumiany, na co zwraca uwagę powód, to niewątpliwie w dniu 1 kwietnia 2012 r. strony zawarły kolejną umowę pisemną dotyczącą tej samej nieruchomości (co nie było spornym). Umowa ta nie przewidywała już jednak prawa pierwokupu. Wobec tego nawiązywanie do treści umowy z dnia 10 października 1989 r. jest bezpodstawne, gdyż umowa ta w dacie podejmowania zaskarżonej uchwały nie mogła już regulować praw i obowiązków stron związanych z użytkowaniem nieruchomości przy ul. (...).

Słusznie zauważyła również strona pozwana, że samo zastrzeżenie prawa pierwokupu na rzecz powoda nie wyłączałoby uprawnienia Walnego Zgromadzenia Spółdzielni (Walnego Zgromadzenia Przedstawicieli) do podjęcia uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie nieruchomości (prawa użytkowania nieruchomości). Zgodnie bowiem z art. 38 § 1 pkt prawa spółdzielczego do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy podejmowanie uchwał w sprawie zbycia nieruchomości. Regulację tę powtarza jedynie § 38 ust. 1 pkt 6 Statutu pozwanej Spółdzielni. Natomiast zgodnie z przywoływanymi art. 596 k.c. i 597 k.c. oraz postanowieniami umowy z dnia 10 października 1989 r. powód miał pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości jedynie w razie, gdyby Spółdzielnia zdecydowała się na jej zbycie (na warunkach i w trybie przez siebie określonym). Natomiast organem podejmującym decyzję o zbyciu nieruchomości jest właśnie Walne Zgromadzenie Spółdzielni (Walne Zgromadzenie Przedstawicieli), które w sprawie tej winno podjąć uchwałę.

Z tych samych powodów nie mogły mieć żadnej mocy prawnej jakiekolwiek ustalenia dotyczące sprzedaży spornej nieruchomości czynione pomiędzy zarządem pozwanej spółdzielni a powodem, niezależnie od tego czy były one w istocie czynione czy też nie. Zarząd Spółdzielni nie był bowiem władny, żeby sprzedać tę nieruchomość na rzecz powoda – bez zgody Walnego Zgromadzenia. Dlatego też Sąd oddalił na rozprawie w dniu 27 października 2015 r. wnioski dowodowe złożone przez powoda o przesłuchanie M. S., T. S. (członków Zarządu Spółdzielni), E. A. (Lustratora) oraz o zobowiązanie pełnomocnika strony pozwanej do dołączenia do akt sprawy protokołu z zebrania, w którym brał udział powód oraz członkowie Zarządu Spółdzielni i warunków kupna-sprzedaży, jakie powód przedstawił Zarządowi Spółdzielni. Okoliczności te nie mają znaczenia dla sprawy, zważywszy, że kompetencję do wyrażenia zgody na zbycie nieruchomości posiada jedynie Walne Zgromadzenie Spółdzielni.

W toku postępowania powód zarzucał, że nie podpisał się na liście obecności na zebraniu w dniu 17 czerwca 2014 r., na którym podjęto zaskarżoną uchwałę. Zważyć należy jednak, że z załączonego protokołu z zebrania wynika, że powód był na nim obecny i wypowiadał się w sprawie sprzedaży użytkowanej przez siebie nieruchomości. Niezależnie od tego, wskazać należy, że za przyjęciem uchwały głosowało 20 z 25 delegatów, a zatem ewentualna nieobecność powoda nie mogła wpłynąć na fakt podjęcia zaskarżonej uchwały. Dodać należy wreszcie, że w piśmie z dnia 7 maja 2015 r. (k. 98) powód ustosunkowuje się do odpowiedzi na pozew strony pozwanej (do której załączono protokół z Walnego Zgromadzenia) i wskazuje, że dokumenty tj. „protokół z Walnego Zgromadzenia” są bezsporne. Powód akcentuje natomiast w tym piśmie, że znaczenie dla sprawy mają rzekome ustalenia czynione pomiędzy powodem a Prezesa Zarządu Spółdzielni co do sprzedaży nieruchomości na rzecz powoda.

W konsekwencji nie można uznać, żeby zaskarżona uchwała naruszała przepisy ustawy, statut spółdzielni bądź też była sprzeczna z dobrymi obyczajami lub godziła w interesy spółdzielni. Niewątpliwie uchwała ta jest dla powoda – w jego subiektywnej ocenie – niekorzystna. Tym niemniej należy wziąć pod uwagę, że samo subiektywne przekonanie powoda co do niezasadności uchwały nie oznacza, że uchwała ta ma na celu jego pokrzywdzenie. Na okoliczność tę patrzeć należy bowiem w sposób zobiektywizowany, biorąc pod uwagę specyfikę podejmowania decyzji we wspólnych sprawach przez członków spółdzielni oraz konieczność zapewnienia właściwego zarządu jej mieniem. Podkreślić przy tym należy raz jeszcze, że powód nie udowodnił stawianych przez siebie zarzutów, które wyznaczały zakres przedmiotowy rozpoznania niniejszej sprawy.

Z tych też względów orzeczono tak jak w sentencji, oddalając powództwo na koszt powoda, który przegrał sprawę w całości. (art. 98 § 1 k.p.c.). Koszt ten stanowi zaś wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w kwocie 180 zł (§ 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz.U. 2013, poz. 490 t.j.).