Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

22 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Rafał Cieszyński

Protokolant Ewelina Kiałka

po rozpoznaniu na rozprawie 09 grudnia 2014 roku we Wrocławiu

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W.

przeciwko A. B. i T. O.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych A. B. i T. O. solidarnie na rzecz powoda Stowarzyszenia (...) z siedzibą w W. kwotę 2.337 zł ( dwa tysiące trzysta trzydzieści siedem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od następujących kwot:

-

123 zł od 11 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 09 października 2011 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 maja 2012 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 lipca 2012 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 września 2012 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 marca 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 maja 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 lipca 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 września 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 października 2013 roku do dnia zapłaty,

-

123 zł od 16 listopada 2013 roku do dnia zapłaty

II.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 734 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1693/14

UZASADNIENIE

Pozwem z 06 sierpnia 2014 roku powód Stowarzyszenie (...) z siedzibą w W. domagał się nakazania pozwanym A. B. i T. O., żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 2.337 zł wraz z ustawowymi odsetkami w pozwie szczegółowo wskazanymi oraz zasądzenie od pozwanych solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając powód podał, że jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. 23 lipca 2010 roku pozwani, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, zawarli z powodem umowę licencyjną i zobowiązali się do uiszczania opłat licencyjnych określonych w § 5 umowy licencyjnej, czym potwierdzili świadomość ciążenia na nich tego obowiązku. Pozwani nie wywiązali się jednak należycie z przyjętego na siebie umową zobowiązania. Kwota żądania pozwem wynika z nieuiszczenia przez pozwanych opłat licencyjnych za okres od 01 lipca 2011 roku do 31 października 2013 roku. Pozwani do dnia wniesienia pozwu nie uregulowali należnych powodowi zaległości.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 26 września 2014 roku Sąd Okręgowy we Wrocławiu uwzględnił powództwo w całości.

24 października 2014 roku sprzeciw od nakazu zapłaty złożył pozwany T. O., zaskarżając go w całości, wraz z wnioskiem o odrzucenie pozwu, oddalenie powództwa w całości (w przypadku nieuwzględnienia wniosku o odrzucenie pozwu), wezwanie do udziału w sprawie G. B. oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając – przede wszystkim – zaprzeczył wszelkim twierdzeniom pozwu, oprócz tych, których wyraźnie nie przyznaje i nie podnosi. Dalej podkreślił, że pozwany [T. O.] w okresie objętym żądaniem pozwu nie prowadził działalności gospodarczej jako wspólnik spółki cywilnej (...) w S.. Pozwany zakwestionował zasadność żądania w całości, zarówno pod względem zasadności, jak i wysokości. Zarzucił, że (...) spółki cywilnej (...) został wykreślony 01 grudnia 2012 roku. Pozwany przyznał, że 26 listopada 2007 roku zawarł z A. B. umowę spółki cywilnej (...); umowa ta jednak została przez pozwanego rozwiązana w trybie natychmiastowym 02 października 2012 roku, o czym został poinformowany pozwany A. B.. Pomimo to pozwany A. B. nadal wykorzystywał w prowadzonej działalności gospodarczej nazwę spółki cywilnej. Nie poinformował on również powoda o tej okoliczności. W ocenie pozwanego T. O., to na pozwanym A. B., jako wspólniku „pozostającym” w spółce cywilnej spoczywał obowiązek podjęcia odpowiednich kroków zmierzających do rozwiązania spółki cywilnej i poinformowania między innymi powoda o wypowiedzeniu umowy spółki cywilnej. Ponadto w okresie objętym żądaniem pozwu pozwany T. O. nie korzystał z usług powoda, który nie wykazuje aby w tym okresie pozwany otrzymywał dołączone do pozwu faktury VAT. Pozwany zarzucił również, że nigdy nie otrzymał wezwania do zapłaty kwot objętych żądaniem pozwu. Ponadto w okresie objętym niniejszym pozwem działalność pensjonatową prowadziła i nadal prowadzi G. B..

28 października 2014 roku sprzeciw od nakazu zapłaty złożył pozwany A. B., zaskarżając go w całości, wraz z wnioskiem o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Niezależnie od wniesionego sprzeciwu, na podstawie art. 503 § 1 k.p.c. w zw. z art. 25 § 2 k.p.c. podniósł zarzut niewłaściwie ustalonej wysokości wartości przedmiotu sporu oraz zarzut, na podstawie art. 505 ¹ pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 201 § 2 k.p.c., niewłaściwego trybu postępowania oraz niewłaściwości tutejszego Sądu, jak również – zarzut nieistnienia zobowiązania.

Uzasadniając, twierdził, że strony zgodnie z § 5 ust. 1 umowy ustaliły, że wynagrodzenie autorskie nie obejmuje podatku od towarów i usług wynosząc kwotę 100 zł, co w jego przekonaniu świadczyło o nieprawidłowo ustalonej wartości przedmiotu sporu. Dalej, w przekonaniu tego pozwanego, przedmiotowe roszczenie winno zostać rozpoznane poza kategorią roszczeń z tytułu naruszenia praw autorskich, to jest jako roszczenie o zapłatę. Powyższe winno skutkować skierowaniem powództwa w trybie postępowania uproszczonego na urzędowym formularzu do właściwego Sądu Rejonowego. Pozwany przyznał, że 23 lipca 2010 roku strony zawarły umowę, przedmiotem której było udzielenie niewyłącznej licencji na publiczne odtwarzanie utworów (…) za pomocą odbiornika telewizyjnego. W ocenie pozwanego pozwani nie mieli obowiązku uiszczania opłat licencyjnych albowiem nie łączyli oni z posiadanym odbiornikiem telewizyjnym osiągania korzyści majątkowych. Zamiarem pozwanych podczas zawierania umowy było ustalenie opłat licencyjnych za odbiornik telewizyjny, który służy dla ich własnego użytku oraz pracowników (art. 24 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Wobec powyższego pozwani nie uznawali otrzymywanych faktur i wezwań do zapłaty gdyż były one wystawione bezpodstawnie, jako, że w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowanie treść § 4 umowy, który wskazuje, że umowa nie dotyczy wykorzystywania utworów w inny sposób, niż określony w § 1, w szczególności publicznego wykorzystywania utworów. Pozwani bowiem przedmiotowy odbiornik przeznaczają tylko dla własnego użytku i swoich pracowników, co mieści się w ramach dozwolonego użytku w celach osobistych. Jednoczenie pozwany poinformował, że pozwani nie są już wspólnikami spółki cywilnej (...).

W odpowiedzi na sprzeciw T. O. powód podtrzymał żądanie pozwu w całości, wnosząc o oddalenie wniosku o odrzucenie pozwu, jak i wezwanie G. B., których to wniosków pozwany nawet nie uzasadnił. Odnośnie zarzutu wypowiedzenia umowy spółki cywilnej, powód wskazał, że jego roszczenie znajduje swoją podstawę w stosunku obligacyjnym w postaci umowy licencyjnej, która nie została przez pozwanych wypowiedziana; pozwany T. O. nie informował również powoda o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, czy chociażby wypowiedzeniu umowy spółki cywilnej. W ocenie powoda, brak jest podstaw do przyjęcia, że zaistniały okoliczności uzasadniające zwolnienie pozwanego z długów wynikających z umowy licencyjnej, bądź że umowa wygasła w stosunku do niego. W szczególności nawet gdyby przyjąć, że rzeczywiście doszło do wypowiedzenia umowy spółki cywilnej, to nie zwalnia to pozwanego z zobowiązań wynikających z umów zawartych przez niego w ramach tej spółki. Zwolnienie takie wymagałoby albo wypowiedzenia umowy licencyjnej albo cesji praw i obowiązków z niej wynikających. Uogólniając powyższe, pozwany w swej argumentacji myli konstrukcję spółki cywilnej z konstrukcją spółek handlowych. Bez znaczenia jest ustalenie kto prowadzi działalność gospodarczą w pensjonacie (...) w S. w okresie objętym pozwem. Opłaty, których domaga się powód wynikają z zawartej umowy licencyjnej, a nie z faktu prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy chybiony jest także argument nieotrzymywania faktur VAT. Wobec umownego określenia terminu wymagalności świadczenia nie było również konieczne odrębne wezwanie dłużnika do zapłaty należności (art. 455 k.c.). Dłużnik działając z zachowaniem wymaganej staranności (art. 355 § 2 k.c.) winien był wykonywać zobowiązania bez zwłoki.

Na rozprawie 09 grudnia 2014 roku powód wniósł również o nieuwzględnienie zarzutów A. B., podtrzymując żądanie pozwu w całości.

Postanowieniem z 09 grudnia 2014 roku Sąd oddalił wniosek pozwanego T. O. o odrzucenie pozwu [k. 77].

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny, istotny dla rozstrzygnięcia sprawy:

Stowarzyszenie (...) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 104 i nast. ustawy z 04 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a tym samym ma prawo do wytaczania powództw przeciwko podmiotom naruszającym prawa autorskie twórców.

(dowód: okoliczność bezsporna wynikająca z decyzja Ministra Kultury i Sztuki z 23 października 1998 r. sygn. (...), opubl. w MP z 21 grudnia 1998 roku, nr 45, poz. 641, zał. do obwieszczenia lp. 5 k. 10)

23 lipca 2010 roku pozwani A. B. i T. O. prowadząc działalność gospodarczą pod firmą (...) Spółka cywilna A. B. i T. O. siedzibą w S. zawarli z powodem umowę licencyjną na podstawie której (...) udzielił licencjobiorcy w granicach i na warunkach określonych w niniejszej umowie, niewyłącznej licencji na publiczne odtwarzanie utworów ze swego repertuaru za pomocą telewizora, zaś pozwani zobowiązali się do uiszczania zryczałtowanego wynagrodzenia autorskiego określonego w § 5 w zw. z § 6 ust. 2 tej umowy w wysokości 100 zł netto.

Zgodnie z § 6 ust. 1 licencjobiorca zobowiązuje się przekazać miesięcznie należne wynagrodzenie autorskie na konto (...)u w termie do dnia piętnastego następnego miesiąca.

Zgodnie z § 10 zmiany niniejszej umowy wymagają zachowania formy pisemnej, pod rygorem nieważności.

(dowód: umowa licencyjna k. 14-15)

Powód na podstawie umowy z 23 lipca 2010 roku wystawił faktury na łączną kwotę 2.337 zł:

26 listopada 2011 roku z terminem płatności 10 grudnia 201 roku,

24 września 2012 roku z terminem płatności 08 października 2012 roku,

16 grudnia 2011 roku z terminem płatności 15 stycznia 2012 roku,

31 marca 2012 roku z terminem płatności 15 kwietnia 2012 roku,

30 kwietnia 2012 roku z terminem płatności 15 maja 2012 roku,

31 maja 2012 roku z terminem płatności 15 czerwca 2012 roku,

30 czerwca 2012 roku z terminem płatności 15 lipca 2012 roku,

31 lipca 2012 roku z terminem płatności 15 sierpnia 2012 roku,

31 sierpnia 2012 roku z terminem płatności 15 września 2012 roku,

31 stycznia 2013 roku z terminem płatności 15 lutego 2013 roku,

28 lutego 2013 roku z terminem płatności 15 marca 2013 roku,

31 marca 2013 roku z terminem płatności 15 kwietnia 2013 roku,

30 kwietnia 2013 roku z terminem płatności 15 maja 2013 roku,

31 maja 2013 roku z terminem płatności 15 czerwca 2013 roku,

30 czerwca 2013 roku z terminem płatności 15 lipca 2013 roku,

31 lipca 2013 roku z terminem płatności 15 sierpnia 2013 roku,

31 sierpnia 2013 roku z terminem płatności 15 września 2013 roku,

30 września 2013 roku z terminem płatności 15 października 2013 roku,

31 października 2013 roku z terminem płatności 15 listopada 2013 roku,

(dowód: faktury k. 16-34)

Pozwani nie uregulowali należności objętych powyższymi fakturami.

(okoliczność bezsporna)

Pismem z 02 kwietnia 2012 roku pozwani wezwani zostali do zapłaty kwoty 512 zł za okres lipiec, sierpień, grudzień 2011 roku oraz marzec 2012 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 38)

Pismem z 06 sierpnia 2013 roku pozwani wezwani zostali do natychmiastowej zapłaty kwoty 1.485,64 zł w terminie do 13 sierpnia 2013 roku.

(dowód: wezwanie przedprocesowe wraz ze specyfikacją zadłużenia i potwierdzeniem nadania k. 35, 36 i 37)

Począwszy od kwietnia 2011 roku wysokość opłat licencyjnych została powiększona o wartość podatku VAT zgodnie z ustawą z 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332; która przewidywała, że z 01 kwietnia 2011 roku, na podstawie znowelizowanego art. 8 ust. 2a ustawy VAT, Stowarzyszenie (...) zostało uznane za podatnika VAT w zakresie prowadzonej działalności zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

(okoliczność bezsporna)

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Powodowe Stowarzyszenie, jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, zgodnie z art. 104 i 105 ust. 1 ustawy z 04 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90 poz. 631 z późn. zm.), dochodziło w niniejszym postępowaniu kwoty 2.337 zł tytułem należności licencyjnych, do uiszczenia których pozwani zobowiązali się na podstawie umowy zawartej 23 lipca 2010 roku.

Przepis art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wskazuje, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Z art. 43 ust. 1 powyższej ustawy wynika z kolei zasada odpłatności umów przenoszących autorskie prawa majątkowe i umów licencyjnych. Zgodnie z powołanym przepisem jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Umowa licencyjna jest umową upoważniającą do korzystania z utworu na ustalonych w umowie polach eksploatacji (art. 67 ust. 1 o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Celem umowy licencyjnej jest umożliwienie osobie trzeciej (licencjobiorcy) korzystania z utworu przez pewien czas. W wyniku zawarcia umowy licencyjnej twórca zobowiązuje się do umożliwienia licencjobiorcy korzystania z danego przedmiotu prawa wyłącznego. Owo zobowiązanie może przybrać różną treść w zależności od okoliczności, charakteru przedmiotu prawa czy wreszcie treści umowy. Przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych tylko w minimalnym zakresie regulują treść tego typu umów i są to głównie przepisy o charakterze dyspozytywnym. Umowy tego typu mogą zawierać różne klauzule, z których najważniejszymi (poza samym zezwoleniem na korzystanie z chronionych dóbr i precyzyjnym wskazaniem pola eksploatacji, do którego odnosi się umowa) będą bez wątpienia postanowienia dotyczące wysokości wynagrodzenia, sposobu jego obliczania oraz terminów i formy płatności, okresu obowiązywania umowy i terytorium, do którego się ona odnosi, terminów wypowiedzenia umowy oraz dopuszczalności i warunków odstąpienia od niej, odpowiedzialności stron umowy z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przewidzianych w niej zobowiązań.

Przenosząc powyższe rozważania natury ogólnej na grunt realiów rozpoznawanej sprawy wskazać należy, iż okoliczność, że doszło do zawarcia umowy licencyjnej z 23 lipca 2010 roku jak i treść umowy licencyjnej zawartej między stronami nie była sporna. Na mocy tej umowy powodowe Stowarzyszenie udzieliło pozwanym licencji niewyłącznej do publicznego odtwarzania utworów ze swojego repertuaru za pośrednictwem urządzenia audio-video (odbiornika programów TV – telewizora). Umowa była odpłatna, a wynagrodzenie w ramach umowy miało formę opłaty zryczałtowanej, płatnej miesięcznie w wysokości 100 zł netto.

Nie było miedzy stronami sporu, także w zakresie zalegania przez pozwanych z opłatami za objęty żądaniem okres.

W tym miejscu jedynie pełnomocnikowi T. O. wyjaśnić należy, iż jak wskazał Sąd Najwyższy w tezie pierwszej do wyroku z 09 lipca 2009 roku [sygn. akt III CSK 341/08; Lex numer 584753] nie można odpowiadając na pozew twierdzić, że się nie zgadzając z pozwem „przeczy wszystkim faktom powołanym przez powoda, poza tymi, które wyraźnie się przyzna”. Fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się pozwany nie zgadza powinien on wskazać, jeśli ma to służyć obronie jego racji, powinien się on ustosunkować do twierdzeń strony powodowej.

Pozwani kwestionując zasadność wydanego w tej sprawie, w postępowaniu upominawczym, nakazu zapłaty, w którym żądanie powoda zostało uwzględnione w całości, wskazywali, że wynagrodzenie autorskie zgodnie z umową nie obejmowało podatku VAT. Nadto zarzucali, że odbiornik telewizyjny przeznaczony był wyłącznie do użytku prywatnego, co nie wiązało się z uzyskiwaniem korzyści majątkowych (art. 24 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Podnieśli również, że nie uznawali otrzymywanych faktur oraz wezwań do zapłaty, gdyż były wystawione bezpodstawnie, z uwagi na znajdujący zastosowanie § 4 umowy. Dalej wskazywali, że nie są już wspólnikami spółki cywilnej (...). Pozwany T. O., podkreślając okoliczność wypowiedzenia umowy spółki cywilnej, wywodził stąd – jak sądzić należy – szereg wniosków procesowych, jak również zarzucał, iż w związku z tym nie korzystał z usług powoda.

Podnoszone przez pozwanych okoliczności pozostawały jednakże irrelewantne z punktu widzenia rozstrzygnięcia tej sprawy, zaś ich wnioski procesowe, mimo, że składane przez pełnomocników trudniących się profesjonalnym zastępstwem procesowym, cechowała nieznajomość podstawowych zasad i norm prawa procesowego.

Pełnomocnika zatem A. B. odesłać należy do lektury normy art. 19 § 1 k.p.c., zgodnie z którym w sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu. Powód zatem prawidłowo wskazał wartość przedmiotu sporu. Tak jak problematyki wartości przedmiotu sporu, i odrębności od merytorycznych przesłanek stanowiących o zasadności powództwa, tak pełnomocnik ten nie zgłębił pojęcia trybów postępowania cywilnego i jego rodzajów (wykład w tym zakresie wykracza zaś poza normę art. 328 § 2 k.p.c). Jednocześnie Sąd Okręgowy, zważywszy na normę art. 17 pkt 2 k.p.c., jest właściwy rzeczowo dla rozpoznania tej sprawy, która w związku z tym nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym (art. 505 ¹ zd. 1 k.p.c. a contrario). Odnosząc się jeszcze do zarzutów procesowych, to mając na względzie z jednej strony na brak sprecyzowania tego wniosku, z drugiej zaś brak podstaw z uwagi na normę art. 84 § 1 k.p.c., czy też art. 194 k.p.c. i art. 195 k.p.c., wniosek o wezwanie do udziału w sprawie G. B. nie zasługiwał na uwzględnienie, o czym Sąd orzekł na rozprawie 09 grudnia 2014 roku.

Dokonując wreszcie oceny materialnych przesłanek zasadności powództwa, wskazać należy, że podstawą dochodzonego roszczenia była łącząca strony umowa i to ona regulowała obowiązki stron i ich prawa, a zatem przyznawała pozwanym niewyłączną licencję na publiczne odtwarzanie utworów za pomocą urządzenia tam wskazanego (odbiornika telewizyjnego), pozwani zaś zobowiązywali się do uiszczania miesięcznego zryczałtowanego wynagrodzenia autorskiego w wysokości 100 zł netto. Zwrócenia uwagi wymaga § 10 i 11 umowy, zgodnie z którymi zmiany umowy wymagały zachowania formy pisemnej, jak również przewidujące zawarcie umowy na czas nieokreślony oraz możliwość jej rozwiązania przez każdą ze stron za trzymiesięcznym wypowiedzeniem.

W tym miejscu koniczna jest także uwaga natury ogólnej, wyjaśniająca, że spółka cywilna jest skodyfikowaną umową, stosunkiem zobowiązaniowym uregulowanym w przepisach art. 860 i n. k.c., która nie posiada podmiotowości prawnej. Nie może być więc zaliczona do jednostek organizacyjnych, którym przepisy ustaw przyznają zdolność prawną. (...) spółki cywilnej wyczerpuje się więc w dwu- lub nawet wielostronnym stosunku zobowiązaniowym łączącym wspólników. (...) spółki cywilnej wyłącznie jako stosunku obligacyjnego znajduje usprawiedliwienie także w świetle innych regulacji prawnych przyjętych zarówno w prawie prywatnym, jak i publicznym (tak wyrok Sądu Najwyższego z 28 października 2003 r., sygn. akt I CK 201/02, niepubl.). Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego przedsiębiorcą, który ma obowiązek działać pod firmą, ujawnianą we właściwym rejestrze jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 ¹ k.c. Zatem na gruncie prawa prywatnego nie spółka cywilna, lecz wspólnicy takiej spółki (osoby fizyczne) mogą uzyskać status przedsiębiorców. Przedmiotowa kwestia przedstawia się analogicznie na gruncie art. 4 ust. 2 u.s.d.g. Należy jednak pamiętać, że przepisy prawa podatkowego przyznają spółkom cywilnym podmiotowość podatkową w zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, natomiast regulacje dotyczące identyfikacji podatników i płatników pozwalają na „nadanie spółce cywilnej” numeru identyfikacji podatkowej (NIP). Podobnie wygląda kwestia w zakresie wpisu spółek cywilnych do rejestru REGON (tak też Andrzej Kidyba [w:] komentarz do art. 33 ¹ k.c., Lex). Jednocześnie podkreślić należy, że spółka nie jest podmiotem prawa cywilnego. W szczególności nie jest ona osobą prawną ani jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, ale wyposażoną w zdolność prawną. O uznaniu za osobę prawną, jak również za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, ale posiadającą zdolność prawną (art. 33 ¹ k.c.) decyduje bowiem kryterium normatywne w postaci przyznania przez przepis prawa: w pierwszym przypadku – osobowości prawnej, a w drugim – zdolności prawnej. Tymczasem żaden przepis prawa nie przyznaje spółce ani atrybutu osobowości prawnej, ani zdolności prawnej. Ponieważ nie jest ona podmiotem prawa, nie przysługuje jej w związku z tym również zdolność do czynności prawnych, zdolność sądowa ani procesowa (por. A. Herbet, Spółka cywilna. Konstrukcja prawna, Warszawa 2008, s. 127, który uważa, że w aspekcie funkcjonalnym spółka cywilna, jako jednostka organizacyjna dysponująca wyodrębnionym majątkiem opartym na konstrukcji wspólności łącznej, w wielu punktach zbliża się do jednostek organizacyjnych, którym przyznano zdolność prawną; w innym miejscu autor wyraża pogląd, iż nie jest wykluczone stosowanie do spółki cywilnej w drodze ostrożnej analogii niektórych przepisów normujących funkcjonowanie osób prawnych lub nieosobowych podmiotów prawa, tamże, s. 492). Konsekwencje braku podmiotowości prawnej spółki cywilnej wyrażają się między innymi w tym, że: 1) stroną zawieranych umów są wszyscy wspólnicy, a nie spółka; 2) podmiotami praw i obowiązków są wszyscy wspólnicy, a nie spółka; 3) stroną postępowania sądowego czy administracyjnego są wszyscy wspólnicy, a nie spółka; 4) majątek spółki jest majątkiem wspólnym wspólników; 5) odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy, a nie spółka (Andrzej Kidyba [w:] komentarz do art. 860 k.c., Lex).

W tym stanie faktycznym i prawnym wskazać należy, iż rzeczą pozwanych, w przypadku rozwiązania spółki i zaprzestania wspólnego prowadzenia działalności, w związku z którą pozwani zawarli umowę z powodem, była zmiana umowy w formie pisemnej, czy to poprzez zwolnienie jednego z pozwanych z tego zobowiązania, cesję praw, czy też jej rozwiązanie. Jeżeli zaś pozwani żadnej z tych czynności, bądź im podobnych nie podjęli, to okoliczność braku dalszego wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej pod firmą (...) spółka cywilna pozostaje, dla ich obowiązku wzajemnego wobec powoda świadczenia, bez znaczenia.

Zgodzić się w tej sytuacji wypada z twierdzeniami powoda, że pozwani uzyskali prawo do licencji, a w tym czasie zobowiązani byli do zapłaty wynagrodzenia; umowa nie stanowiła o obowiązku faktycznego korzystania z nabytych uprawnień, prowadzenia działalności, czy też uzyskiwania dochodów (podstawą żądania nie były zaś przepisy art. 79 w zw. z art 24 ust. 2 o prawie autorskim i prawach pokrewnych), stąd podnoszone przez pozwanych zarzuty w zakresie braku faktycznego korzystania, w tym również braku wpływu na prowadzoną działalność, pozostawały bezprzedmiotowe.

Dla rozstrzygnięcia kluczowe było zatem to, że pozwani zawarli z powodem umowę licencyjną, przyjmując na siebie obowiązek zapłaty wynagrodzenia, a także określony w umowie sposób jego zapłaty; nie wykazali przy tym by umowa ta przestała obowiązywać. W konsekwencji powyższego, wobec treści łączącego strony stosunku prawnego, roszczenia powoda o zapłatę przez pozwanych opłat licencyjnych z umowy z 23 lipca 2010 roku za okres od lipca 2011 roku do października 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami były zasadne.

Odsetki naliczone zostały od dnia wymagalności poszczególnych płatności obliczonych na podstawie przedłożonych faktur VAT, co znajdowało oparcie łączącej strony umowie (§ 6) w zw. art. 481 k.c. i art. 455 k.c. Okoliczność otrzymywania faktur i wezwań do zapłaty przyznał pozwany A. B..

Co do należnego podatku VAT, wskazać należy, iż począwszy od kwietnia 2011 roku wysokość opłat licencyjnych została powiększona o wartość podatku VAT zgodnie z ustawą z 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332; która przewidywała, że z 01 kwietnia 2011 roku, na podstawie znowelizowanego art. 8 ust. 2a ustawy VAT, Stowarzyszenie (...) zostało uznane za podatnika VAT w zakresie prowadzonej działalności Zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

Solidarność pozwanych, w związku z rozwiązaniem spółki cywilnej, wynika z normy art. 380 § 2 k.p.c., zgodnie z którym w braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.

W punkcie II wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwani, jako strona przegrywająca, obowiązani byli zwrócić powodowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Na koszty te złożyły się w rozpoznawanej sprawie: uiszczona opłata sądowa od pozwu, wynagrodzenie adwokata ustalone na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 2 ust 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (600 zł) oraz uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.