Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2015 roku

Sąd Rejonowy w Częstochowie Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Mariusz Wąsowicz

Protokolant st. sekr. sądowy Grażyna Kaczmarzyk

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2015 roku (...) na rozprawie

sprawy z powództwa T. K., M. K.

przeciwko W. G., C. P., J. P., K. S., Z. B., I. B.

o wydanie

1-oddala powództwo,

2-zasądza od powodów T. K., M. K. solidarnie na rzecz pozwanej W. G. kwotę 197zł ( sto dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Mariusz Wąsowicz

Sygn. akt I C 2334/14

UZASADNIENIE

Powodowie T. K. i M. K., reprezentowani przez W. K., wnieśli o nakazanie pozwanym W. G., C. P., J. P., K. S., I. B. i Z. B., aby opróżnili i wydali powodom nieruchomość położoną w miejscowości S., oznaczoną jako działka (...) o powierzchni 0,5088 ha.

W uzasadnieniu wskazano, że rodzice W. K., po których odziedziczyła ona majątek, byli właścicielami działek o nr (...), a także stanowiących gospodarstwo rolne działek o nr (...). W sprawie toczącej się w 1975 roku pod sygn. akt III Ns (...) działki nr (...) odziedziczyli po zmarłym J. B. (1) jego żona J. B. (2) oraz dzieci W. K. i C. B.. Matka W. K. nabyła wymienione gospodarstwo w drodze dziedziczenia i uwłaszczenia, a nadto w 1936 roku rodzice W. K. dokupili część ziemi. Wymienione nieruchomości, stanowiące majątek spadkowy W. K., zostały zawłaszczone i w związku z tym powinny być jej one zwrócone. Nieruchomość o nr (...) W. K. otrzymała od matki w drodze nieformalnej darowizny, a następnie uzyskała Akt Własności Ziemi. Nieruchomość nr (...) została podzielona na dwie działki o nr (...) i została ona darowana przez W. K. synom. Gospodarstwo rolne obejmowało łącznie kilka działek, tj. działkę W. K. nr (...) oraz działki (...), a łączna powierzchnia tego gospodarstwa - jak wynika z posiadanych przez W. K. dokumentów - wynosiła 3,16ha.

W odpowiedzi na pozew pozwani C. P., J. P., W. G. i K. S. wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na ich rzecz kwoty 200,00 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazano, że działka nr (...) po dokonaniu podziału stanowi dwie odrębne działki o nr (...). Właścicielami działki o nr (...) są M. K. i T. K., natomiast właścicielem działki o nr (...) jest Z. B.. W. K. posiada działkę, której wydania się domaga, a zatem jej powództwo jest nieuzasadnione. Okoliczność tą podniosła również pozwana I. B. w piśmie procesowym, które wpłynęło do tutejszego Sądu w dniu 6 sierpnia 2014 roku.

W toku postępowania pełnomocnik powodów W. K. oświadczyła, że domaga się eksmitowania pozwanych z całego gospodarstwa, tj. z działek o numerach (...).

Pozwani konsekwentnie wnosili o oddalenie powództwa. Pozwana W. G. oświadczyła, że właścicielem i posiadaczem działek o nr (...) jest C. B., natomiast działka o nr (...) została podzielona na działki o nr (...). Działka o nr (...) stanowi własność powodów, a jej posiadaczem jest w chwili obecnej pełnomocnik powodów W. K..

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Małżonkowie J. B. (1) i J. B. (2) byli właścicielami nieruchomości składającej się z działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki (...). Własność tej nieruchomości uzyskali oni na podstawie Aktu Własności Ziemi, wydanego przez Naczelnika Gminy K.. Łączna powierzchnia wymienionej nieruchomości wynosiła 2,7930 ha.

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa -(...), Akt Własności Ziemi - (...), akt sprawy (...))

Na mocy postanowienia z dnia (...) roku, sygn. akt III Ns (...) Sąd Rejonowy (...) stwierdził, że spadkowe gospodarstwo rolne po zmarłym J. B. (1) nabywają żona J. B. (2) oraz dzieci W. K. i syn C. B. - każde z nich po 1/3 części.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego (...) z dnia (...) roku, sygn. akt III Ns (...) - k.147)

Pismem z dnia 12 czerwca 1988 roku W. K. zwróciła się do Sądu Rejonowego (...) z wnioskiem o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w (...) składającej się z działek (...). Na mocy ugody o zniesieniu współwłasności z dnia (...) roku zawartej przed Sądem Rejonowym (...) w sprawie o sygn. akt (...) zniesiono współwłasność nieruchomości składającej się z działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki (...). Działki o numerach (...) o łącznej powierzchni 2,2380 stały się w ten sposób własnością C. B. natomiast działka o numerze (...) o powierzchni 0,5550 ha stała się własnością W. K.. Dla działki o numerze (...) została urządzona księga wieczysta nr (...) prowadzona przez Sąd Rejonowy (...). Działka nr (...) została następnie podzielona na działki nr (...), przy czym powierzchnia pierwszej z wymienionych działek wynosiła 0,0462 ha, natomiast drugiej z wymienionych działek (...) ha. W związku z zawarciem ugody przez strony postępowania, postanowieniem z dnia (...) roku Sąd Rejonowy (...) umorzył postępowanie o zniesienie współwłasności zainicjowane wnioskiem W. K..

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego (...) z dnia (...) roku, sygn. akt (...) - k.156, k.160, protokół rozprawy z dnia (...) roku - k.157,-158, k.159, odpis księgi wieczystej Kw Nr (...) Sądu Rejonowego Wydziału Ksiąg Wieczystych w C. - k.104, k.158)

W dniu (...) roku W. K. i Z. B. przed notariuszem M. B. zawarli umowę darowizny. Na podstawie tej umowy W. K. z nieruchomości położonej we wsi S., gmina K., oznaczonej numerem (...) o powierzchni 0,5550 ha, podzielonej na działki (...), podarowała działkę nr (...) Z. B..

(dowód: akt notarialny repertorium A (...) z dnia (...) roku - (...) odpis z księgi wieczystej Kw Nr (...) Sądu Rejonowego Wydziału Ksiąg Wieczystych w C. - (...), decyzja w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości na rok 2014 - (...), kserokopie map - (...)

W dniu 11 sierpnia 1995 roku W. K. oraz jej mąż B. K. przed notariuszem K. J. zawarli umowę, na mocy której rozszerzyli ustawową wspólność małżeńską, obejmując wspólnością nieruchomość położoną we wsi i gminie S., o powierzchni 0,5088 ha, oznaczoną jako działka (...). W dniu 16 sierpnia 1995 roku małżonkowie W. i B. K. darowali synom M. K. i T. K. w częściach równych działkę numer (...) z poleceniem ustanowienia na ich rzecz służebności osobistej dożywotniego i bezpłatnego mieszkania.

(dowód: akt notarialny repertorium A nr (...), decyzja w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego na rok 2014 - k.4, decyzja w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego na rok 2013 - k.5, decyzja w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego na rok 2012 - k.6, odpis zwykły księgi wieczystej nr (...), stan z dnia (...), decyzja nr (...) w sprawie wymiaru zobowiązania pieniężnego na rok 2009 - k.113, opis i mapa - k.165, decyzja w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego za rok 2015 - k.200)

W dniu 11 października 2000 roku (data wpływu) W. K. złożyła w Sądzie Rejonowym (...) pozew przeciwko H. P., w którym po jego ostatecznym sprecyzowaniu domagała się wydania działki o powierzchni 635m?, położonej we wsi S., opisanej w księdze wieczystej numer (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy (...), w terminie siedmiu dni od uprawomocnienia się wyroku. M. K. i T. K. wstąpili do sprawy w charakterze powodów i poparli powództwo. Działka o powierzchni 635 m?, której wydania domagała się W. K. i jej synowie zawierała się częściowo w działce (...), a ponieważ W. K. nie była właścicielką żadnej z wymienionych działek, po stwierdzeniu, że nie posiada ona czynnej legitymacji procesowej oraz, że legitymacji tej nie posiadają również T. K. i M. K., prawomocnym wyrokiem z dnia 19 marca 2003 roku, sygn. akt (...) Sąd oddalił powództwo.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego (...) z dnia 19 marca 2003 roku, sygn. akt (...) wraz z uzasadnieniem - k.326-329 akt sprawy (...), wyrok Sądu Okręgowego (...) z dnia 9 września 2003 roku, sygn. akt VI Ca 573/03 wraz z uzasadnieniem - k.406-408 akt sprawy (...))

W. K. pozwem skierowanym przeciwko W. G. wniosła o uzgodnienie treści księgi wieczystej nr Kw (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w dziale I działki oznaczonej nr (...) o powierzchni 0,5500 ha, w miejsce działki nr (...) o powierzchni 0,5088 ha. Następnie zmieniła ona swoje żądanie wnosząc o uzgodnienie treści księgi wieczystej prowadzonej dla działki nr (...) poprzez wpisanie w dziale II jako współwłaścicieli swoich synów. Prawomocnym wyrokiem z dnia (...) roku, sygn. akt (...) Sąd Rejonowy (...) oddalił powództwo W. K. stwierdzając, że W. K. nie będąc właścicielką działki nr (...) nie posiada legitymacji czynnej do żądania uzgodnienia treści księgi wieczystej nr Kw (...) z rzeczywistym stanem prawnym. Sąd stwierdził ponadto, że po stronie W. G. zachodził brak legitymacji procesowej biernej, albowiem nigdy nie była ona właścicielką działki oznaczonej nr (...).

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego (...) z dnia (...) roku, sygn. akt (...) wraz z uzasadnieniem - akta sprawy (...))

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd dał wiarę załączonym do akt, wymienionym wyżej dowodom z dokumentów. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, iż dokumenty te sporządzone zostały przez osoby, których podpisy znajdują się pod ich treścią lub też, że pochodzą one od organów w ich treści wskazanych. Forma i treść tych pism są właściwe dla dokonania wskazanych w nich czynności, a ich wiarygodności i rzetelność wątpliwości Sądu nie budziły.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stwierdzić należy, że powództwo T. K. i M. K. nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powodowie domagali się nakazania pozwanym, tj. W. G., C. P., J. P., K. S., I. B. i Z. B. opróżnienia i wydania nieruchomości położonej w miejscowości S., oznaczonej jako działka (...) o powierzchni 0,5088 ha, po czym w trakcie postępowania sprecyzowali, że domagają się eksmitowania pozwanych z całej nieruchomości, stanowiącej w przeszłości gospodarstwo, tj. z działek o numerach (...).

Przeprowadzone postępowanie wykazało, że wszystkie wymienione wyżej działki, tj. działki o numerach (...) wchodziły pierwotnie w skład jednej nieruchomości o łącznej powierzchni 2,7930 ha, stanowiącej własność J. i J. B. (2) - rodziców pełnomocnika powodów i dziadków powodów. Nieruchomość ta stała się ich własnością w oparciu o Akt Własności Ziemi wydany przez Naczelnika Gminy K.. Po śmierci J. B. (1) w dniu 27 lutego 1975 roku spadek po zmarłym na mocy postanowienia Sądu Rejonowego (...) z dnia (...) roku, sygn. akt III Ns (...) nabyli żona J. B. (2) w ? części, synowie A. B., J. B. (1), J. B. (3) i córki W. K. oraz N. J. - każde z nich po 1/8 części. Z uwagi na to, że w skład spadku wchodziło gospodarstwo rolne, którego dziedziczenie odbywało się na zasadach szczególnych, odziedziczyli je żona zmarłego J. B. (2), córka W. K. i syn C. B., każde z nich po 1/3 części. Gospodarstwo, o którym mowa to właśnie nieruchomość składająca się ze spornych działek (...), których wydania w całości powodowie domagali się w niniejszym postępowaniu.

Analizując stan prawny nieruchomości składającej się z działek (...) stwierdzić należy, że pismem z dnia 12 czerwca 1988 roku W. K. zwróciła się do Sądu Rejonowego (...) z wnioskiem o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w (...) składającej się działek o wymienionych wyżej numerach i w trakcie postępowania o sygn. akt (...), toczącego się przed Sądem Rejonowym (...), zawarła ona ugodę z pozostałymi stronami postępowania. Na mocy tej ugody, zawartej w dniu (...) roku, zniesiono współwłasność spornej nieruchomości w ten sposób, że działki o numerach (...) i łącznej powierzchni 2,2380 stały się własnością brata W. C. B., natomiast działka o numerze (...) o powierzchni 0,5550 ha stała się własnością W. K..

Odnośnie działek o numerach (...), stanowiących własność C. B. stwierdzić należy, że powodowie T. K. i M. K. nie posiadają legitymacji procesowej czynnej w niniejszym postępowaniu, w związku z czym nie będąc właścicielami tych działek, nie mogą skutecznie żądać ich wydania. Stosownie do art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Roszczenie windykacyjne służy właścicielowi przeciwko osobie, która rzeczą faktycznie włada, tak więc jego koniecznymi przesłankami jest nie tylko status właściciela (współwłaściciela) i fakt, że nie włada on sam, lub przez inną osobę swoją rzeczą, ale także fakt, że rzeczą faktycznie włada pozwany - który nie jest do tego uprawniony. Roszczenie windykacyjne przysługuje zatem nieposiadającemu właścicielowi przeciwko posiadającemu nie właścicielowi. W wytoczonej na podstawie art. 222 § 1 k.c. sprawie o wydanie nieruchomości powód powinien zatem udowodnić, że jest jej właścicielem, a prawo to narusza pozwany, któremu przeciwko właścicielowi nie przysługuje żaden skuteczny tytuł do władania nieruchomością. Właściciel nie może żądać wydania rzeczy wówczas, gdy władającemu przysługuje skuteczne wobec właściciela prawo władania rzeczą. Jednym więc ze sposobów obrony pozwanego w procesie windykacyjnym jest podniesienie takiego zarzutu hamującego.

Zgodnie z przepisem art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, a zatem to na powodach spoczywał ciężar udowodnienia, że przysługuje im prawo własności wszystkich działek, których wydania domagali się od pozwanych. Generalnie własność może być dowodzona wszelkimi dopuszczalnymi w świetle przepisów proceduralnych dowodami, jednakże w niniejszej sprawie powodowie nie wykazali, że przysługuje im prawo własności w stosunku do działek o numerach (...). Przeciwnie, tak z dokumentów złożonych przez powodów, jak i z dokumentów złożonych przez stronę pozwaną jednoznacznie wynika, że właścicielem wymienionych działek jest C. B., w związku z czym powodowie nie mając legitymacji procesowej czynnej w niniejszym postępowaniu, wydania tych działek skutecznie domagać się nie mogli.

Odnośnie działki nr (...), zaznaczyć trzeba, iż działka ta, jak już wyżej zaznaczono uległa podziałowi na działki o numerach (...). Własność działka nr (...) w drodze darowizny przeszła w całości na Z. B., który do chwili obecnej jest jej właścicielem. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, że tak jak i w przypadku działek o numerach (...), powodowie nie będąc właścicielem działki (...) nie mają legitymacji procesowej czynnej w niniejszym postępowaniu i nie mogą się skutecznie domagać jej wydania.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trakcie postępowania powodowie nie podważyli wynikającego z art. 252 k.p.c. domniemania prawdziwości i wiarygodności dokumentów urzędowych, w oparciu o które ustalono stan faktyczny w niniejszej sprawie, a w szczególności nie wykazali, że wynikający z tych dokumentów stan prawny działek, których wydania domagali się w sprawie, jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym.

Co do działki numer (...) powodowie jako jej właściciele nie wykazali, aby zostali pozbawieni władztwa nad tą działką, w szczególności przez pozwanych. Okoliczność taka w żaden sposób nie została wykazana. Działka jest w ich władaniu, a konkretnie we władaniu ich matki W. K.. Nie wskazano nawet kiedy miało dojść do takiego pozbawienia władztwa powodów, na czym ono ma polegać. Tym samym powodowie nie wykazali biernej legitymacji procesowej po stronie pozwanych również w tym zakresie, a dokładnie nie wykazali, że działką tą władają bez uprawnienia pozwani.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. To strony są dysponentem postępowania dowodowego. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą. Podkreślania wymaga, iż przedstawienie przez stronę dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach sprawy, z których wywodzi ona korzystne dla siebie skutki, nie jest jej prawem, czy obowiązkiem procesowym, lecz ciężarem procesowym, wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa, przede wszystkim w jej własnym interesie. To interes strony, jakim jest wygranie procesu, nakazuje jej podjąć wszelkie możliwe czynności procesowe w celu udowodnienia przedstawionych twierdzeń o faktach. Tymczasem w realiach niniejszej sprawy powodowie obowiązkowi temu zadość nie uczynili, a przeprowadzone postępowanie wykazało, że sporną działką, stanowiącą własność powodów, włada w ich imieniu matka W. K..

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanych o dokonanie oględzin spornych działek, albowiem przeprowadzenie tego dowodu, mającego na celu wykazanie, że dochodzi na nich do bliżej nieokreślonych przez stronę powodową zakłóceń, byłoby bezprzedmiotowe. Powodowie domagali się wydania spornych działek, a nie zobowiązania pozwanych do zaniechania naruszeń, dlatego też wniosek ten musiał zostać oddalony.

W tym stanie rzeczy, na podstawie przepisów wskazanych w treści uzasadnienia, Sąd powództwo oddalił.

Orzekając o kosztach procesu Sąd zważył, że powodowie przegrali sprawę, stąd winni zgodnie z art. 98 k.p.c. ponieść koszty, w tym zwrócić koszty stronie przeciwnej. Sąd zasądził od powodów T. K. i M. K. solidarnie na rzecz pozwanej W. G. kwotę 197,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu. Wymieniona pozwana była reprezentowana w sprawie przez adwokata, którego wynagrodzenie stosownie do § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461) wyniosło 180 złotych, a nadto uiściła opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

SSR Mariusz Wąsowicz