Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie	SSO Stanisław Łęgosz SSO Grzegorz Ślęzak (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa S. K.

przeciwko P. K.

o alimenty

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 2 kwietnia 2015 roku, sygn. akt III RC 395/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach: pierwszym i piątym sentencji w ten sposób, że powództwo oddala oraz w punkcie czwartym sentencji w ten sposób, że zasądza od powoda S. K. na rzecz pozwanego P. K. kwotę 1.200,00 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddala zawarty w apelacji wniosek w przedmiocie orzeczenia o zwrocie spełnionego przez pozwanego na rzecz powoda świadczenia;

3.  zasądza od powoda S. K. na rzecz pozwanego P. K. kwotę 587,00 (pięćset osiemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Arkadiusz Lisiecki

SSO Stanisław Łęgosz SSO Grzegorz Ślęzak

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 393/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa S. K. przeciwko P. K. o alimenty w kwocie po 700zł miesięcznie

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda alimenty w kwocie po 200 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 10 lipca 2014 roku,

2.  oddalił powództwo w pozostałej części,

3.  nie obciążył pozwanego kosztami procesu,

4.  zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami,

5.  nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu I instancji:

S. K. ma 70 lat i jest wdowcem. Żona powoda C. K. zmarła w lutym 2013r. Ze związku małżeńskiego ma on dwoje dzieci P. K. i D. M., która mieszka w P.ma siedmioro dzieci i nie utrzymuje z nim kontaktu. Od 5 lat jest emerytem i w związku z tym otrzymuje świadczenie z ZUS w wysokości 877,55 zł brutto/754,57 zł netto. Ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. W kwartale sierpień-październik 2014r. skorzystał on raz z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. w formie zasiłku celowego na zakup żywności w wysokości 60 zł. Jest właścicielem samochodu osobowego F. (...) rocznik 1994 o wartości 1.000 zł, którego nie może parkować w garażu, gdyż pomieszczenie to przejął jego syn. Nie ma innego majątku ani oszczędności.

Powód leczy się na:

-

cukrzycę drugiego stopnia i w związku z tym zażywa lek (...) - który kosztuje 8,48 zł i wystarcza na miesiąc,

-

astmę oskrzelową i w związku z tym zażywa lek przeciwzapalny, który kosztuje 15 zł oraz lek (...) i stosuje aparat wziewny do inhalacji (...), których łączny koszt wynosi 20 zł miesięcznie,

-

prostatę i w związku z tym zażywa leki, których koszt zakupu wynosi 15 zł miesięcznie,

-

jaskrę i w związku z tym używa kropli (...), które kosztują 16,23 zł lub (...), które kosztują 22,69 zł i wystarczają na miesiąc;

-

chorobę wieńcową serca i w związku z tym zażywa leki ok. 5-6 leków w tym, (...), (...),

-

krążenia i w związku z tym zażywa lek, który kosztuje 20 zł i wystarcza na miesiąc Łącznie na leki wydaje kwotę około 170-190 zł miesięcznie.

S. K. mieszka w miejscowości K., w domu o powierzchni użytkowej około 100 m ^2, w którym zajmuje jeden pokój o pow. 50 m ², do którego jest osobne wejście. W domu tym jest kuchnia i łazienka. Drugi pokój zajmowała wnuczka powoda - najstarsza córka D. M.. Ponieważ pomiędzy wnuczką a dziadkiem dochodziło do konfliktów, drzwi do łazienki w tym domu zostały zamknięte i powód nie może z niej korzystać. Właścicielem nieruchomości zabudowanej tym budynkiem jest P. K., którego dom położony jest na tej samej posesji. Zajmowany przez powoda lokal nie ma centralnego ogrzewania , tylko piecyk na węgiel i drewno. Na sezon grzewczy potrzebuje on ok. 1 tony węgla, która kosztuje 866,67 zł i paczkę drzewa 1,5 m ³ . W sezonie grzewczym 2014/15 zakupił w listopadzie drewno opałowe 1,5 m ³ za kwotę 120 zł oraz węgiel kamienny: w listopadzie 75 kg za kwotę 55,50 zł, w grudniu 75 kg za kwotę 55,50 zł, w styczniu 90 kg za kwotę 78 zł, w lutym 120 kg za kwotę 104 zł oraz w marcu 60 kg za kwotę 52 zł. Ponadto korzysta on z butli gazowej, która kosztuje ok. 43-50 zł i wystarczy na okres od miesiąca do półtora. Do swojej dyspozycji ma ogródek o pow. 3m ², gdzie sadzi warzywa.

Nie ponosi on kosztów zużycia wody, kanalizacji i energii elektrycznej oraz opłaty za śmieci, które pokrywa P. K.. Energię elektryczną powód zużywa korzystając z żarówki oraz telewizora. Ma on telewizję satelitarną z(...), za którą opłaca abonament w wysokości 14,90 złotych miesięcznie oraz telefon komórkowy, za którego abonament płaci w wysokości 29,90 zł miesięcznie.

Powód spłaca pożyczkę zawartą w dniu 14 listopada 2013r. z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. na kwotę 2.700 zł, z której kwotę 987,20 zł przeznaczył na spłatę wcześniejszych pożyczek: zaciągniętej w 2011 r. z żoną C. K. oraz w czerwcu 2013 r. zaciągniętej przez siebie a pozostałą kwotę przeznaczył na cele konsumpcyjne tj. zakup leków i opału. Miesięczna rata wynosi 99,43 zł. Do spłaty pozostała mu kwota 1.687,32 zł a ostania rata przypada na dzień 12 listopada 2016r.

P. K. ma 45 lat i z zawodu jest kierowcą- mechanikiem. Prowadzi on własną działalność gospodarczą w zakresie przewozu gazu. W ramach prowadzonej działalności jeździ jako kierowca samochodu ciężarowego bez naczepy marki S. rocznik 1998 o ładowności 280 sztuk butli gazowych, którego jest właścicielem. Wynajmuje go firma (...) i z tego tytułu osiąga średnio miesięcznie dochód w wysokości 2.500-2.800 netto. W okresie kwiecień-wrzesień 2014r. uzyskał przychód w wysokości 100 904,50 zł w tym 83.233,36 kosztów uzyskania przychodu. Ponosi on koszty dojazdu codziennie do Ł. w wysokości 800 zł miesięcznie. Aby kontynuować dalszą współpracę z firmą (...), pozwany zobowiązany jest posiadać samochód wyposażony w system (...) w wieku max 8 lat, ponieważ w chwili obecnej samochód ciężarowy, który posiada nie spełnia warunków w/w firmy. Nadto pozwany prowadzi gospodarstwo rolne o pow. 4,60 ha. W związku z tym osiąga dochód w wysokości 885,04 zł miesięcznie, a 2014r. otrzymał dopłatę z Unii w wysokości 14.000 zł. Do października 2014 r. prowadził on gospodarstwo i zebrał z niego wyprodukowane płody rolne: zborze i ziemniaki oraz trzymał ok. 40 sztuk trzody chlewnej. Jest on właścicielem samochodu osobowego marki T. rocznik 2004 oraz O. (...). który jest przeznaczony do złomowania. Żona jego korzysta z samochodu osobowego marki P. (...) rocznik 2001 r.

Pozwany pozostaje w związku małżeńskim, z którego ma pełnoletnie dzieci: córkę M. i syna B.. Mieszka wraz żoną i dziećmi w domu położonym na nieruchomości o pow. 4 ha stanowiącej jego własność. Mieszka w tej samej posesji co powód. W skład kosztów utrzymania obu domów położonych na tej nieruchomości wchodzą opłaty za: energię elektryczną w wysokości 480-760 złotych co dwa miesiące, wodę i ścieki w wysokości 190-300 zł co dwa miesiące, śmieci 115 zł co kwartał. W domu, w którym mieszka pozwany z rodziną jest centralne ogrzewanie na węgiel. Korzysta on z gazu z butli, która kosztuje 50 zł i wystarcza na miesiąc czasu. Na sezon grzewczy potrzebuje 6 ton węgla oraz 5 m ^{( 3)} drewna, które kosztuje 150 zł. Ponadto ponosi on koszty ubezpieczenia rolnego w wysokości 311 zł rocznie oraz podatku rolnego i od nieruchomości w łącznej wysokości 533 zł. Żona pozwanego jest zatrudniona w dziale kadr w Urzędzie Skarbowym w P. z wynagrodzeniem w wysokości 1.500 zł miesięcznie. Córka pozwanego kontynuuje naukę na studiach stacjonarnych w Ł. ma kierunku stosunki międzynarodowe specjalizacja niemcoznawstwo. Termin ukończenia studiów przypada jej na 31 października 2015r. Wynajmuje mieszkanie, za które płaci czynsz w wysokości 500 zł miesięcznie.

Syn pozwanego B. K. skończył w czerwcu 2014 r. szkołę rolniczą zaoczną w P. i złożył do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa biznesplan. Aby uzyskać wsparcie dla młodych rolników, do którego dołączył oświadczenie P. K., że w ciągu roku czasu przepisze na B. K. gospodarstwo. Obecnie B. K. czeka na rozpatrzenie tego wniosku. W dniu 1 październiku 2014r. P. K. na mocy umowy darowizny przekazał synowi B. K. nieruchomości rolne o łącznej pow. 9,9540 ha o wartości 360.000 zł. W/w działki obciążone były służebnością osobistą na rzecz zmarłej matki C. K. oraz siostrzenicy M. M. (2). Jednak po zawarciu w/w umowy darowizny M. M. (3) zwolniła działki z obciążenia służebnością na jej rzecz. Służebność mieszkania na rzecz S. K. nie została ustanowiona. Obecnie to B. K. prowadzi gospodarstwo, w którym trzyma trzodę chlewną na sprzedaż. Nadto uczęszcza on na II semestr do Zaocznej Policealnej Szkoły Zawodowej w P. na kierunku technik ochrony osób i mienia. Termin ukończenia nauki przypada na dzień 31 sierpnia 2016r.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo jest słuszne co zasady.

Zgodnie z art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Rodzic uprawniony jest do żądania świadczeń alimentacyjnych od pełnoletniego dziecka jeśli znajduje się w niedostatku (art. 133 § 2 k.r.o.). O pozostawaniu w niedostatku można mówić wówczas, gdy uprawniony nie potrafi zaspokoić samodzielnie swych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego.

Sąd Najwyższy wyjaśnił, że stan niedostatku zachodzi już wtedy, gdy uprawniony nie ma możliwości zarobkowych i majątkowych pozwalających na pełne zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb, a jeżeli uprawniony jest chory, to do potrzeb tych należą też wydatki na lekarstwa.

Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznacza regulacja art. 135 k.r.o. stosownie, do której wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobków i majątkowych możliwości zobowiązanego. Dostarczenie środków utrzymania polega na zaspokojeniu bieżących potrzeb osoby uprawnionej takich jak wyżywienie, mieszkanie, odzież, leczenie. Należy podkreślić, iż obowiązek alimentacyjny dotyczy usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej, których sama nie może zaspokoić. Za usprawiedliwione potrzeby, należy przyjąć potrzeby bieżące takie jak mieszkanie, ogrzewanie, oświetlenie, wyżywienie, ubranie, zapewnienie opieki medycznej, lekarstw i pielęgnacji w chorobie.

W niniejszej sprawie Sąd zobowiązany był zbadać czy zachodzą przesłanki istnienia obowiązku alimentacyjnego P. K. wobec ojca S. K..

W toku postępowania Sąd ustalił, iż pozwany jako syn powoda, zobowiązany jest do dostarczania środków utrzymania ojcu, ponieważ znajduje się on w niedostatku. S. K. jest 70-lelnim emerytem, który ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności i nie posiada żadnego majątku. Tym samym nie ma on możliwości uzyskiwania większych dochodów i zmuszony jest utrzymywać się ze skromnego świadczenia emerytalnego. Analizując sytuację materialną powoda Sąd wziął pod uwagę, że wprawdzie posiada on stałe środki na swoje utrzymanie w postaci emerytury w wysokości 754,57 zł netto, jednak są to środki nie wystarczające na zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb. Na opłaty i zakup leków wydaje łącznie kwotę 434,43 zł miesięcznie, na którą składają się koszt zakupu lekarstw w wysokości 170-190 zł miesięcznie, opłaty za telefon, gaz i telewizję w wysokości ok. 95 zł miesięcznie, rata pożyczki w wysokości 99,43 zł miesięcznie oraz zakup opału średnio 50 zł miesięcznie. Na zaspokojenie pozostałych potrzeb pozostaje mu kwota 320,14 złotych miesięcznie, która jest nie wystarczająca na zakup wyżywienia, ubrania, środków higienicznych, utrzymania samochodu osobowego. Zebrany materiał dowodowy wskazuje, że otrzymywana przez pozwanego emerytura nie wystarcza mu do zaspokojenia podstawowych potrzeb na poziomie minimum socjalnego, o czym świadczy między innymi fakt i korzystał on z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. w formie zasiłku celowego na żywność.

Istnienie obowiązku alimentacyjnego związane jest także z posiadaniem przez osobę zobowiązaną dostatecznych możliwości majątkowych lub zarobkowych pozwalających zaspokoić potrzeby uprawnionego. Analizując sytuację materialną pozwanego Sąd zobowiązany był do oceny jego możliwości zarobkowych i majątkowych w chwili orzekania, dlatego nie wziął pod uwagę konieczność wymiany samochodu ciężarowego, w celu możliwości dalszego kontynuowania współpracy z firmą (...). Reasumując, zdaniem Sądu, pozwany P. K. posiada stały dochód z prowadzonej działalności gospodarczej oraz gospodarstwa rolnego w wysokości ok. 3.300-3.600 zł miesięcznic, dlatego jest w stanie łożyć na rzecz powoda alimenty w wysokości 200 zł miesięcznie. Tak kwota alimentów ponad miarę nie obciąży budżetu pozwanego. Dlatego w takim zakresie powództwo uwzględniono, zaś w pozostałym zakresie oddalono, jako zbyt wygórowane zarówno w stosunku do usprawiedliwionych potrzeb powoda jak również możliwości zarobkowych pozwanego, który musi zapewnić sobie i rodzinie podstawowe utrzymanie. Należy również wskazać, że ustalając wysokość alimentów Sąd wziął pod uwagę fakt, iż pozwany zapewnia ojcu mieszkanie oraz jego oświetlenie i zaopatrzenie w wodę i kanalizację, których to kosztów powód nie ponosi. Jednak winien on również partycypować w kosztach utrzymania ojca, nie tylko w naturze ale przekazując środki finansowe, w szczególności , iż z uwagi na stan zdrowia S. K. wymaga stałego leczenia farmakologicznego oraz pozostawiania pod stalą opieką medyczną.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 128 k.r.o. w zw. z art. 133§2 k.r.o. i 135 k.r.o. zasadził alimenty od P. K. na rzecz S. K. w wysokości 200 zł miesięcznic od dnia złożenia pozwu tj. od dnia 10 lipca 2014r. a w pozostałym zakresie powództwo oddalił jako bezzasadne.

Mając na uwadze sytuację materialną pozwanego Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył go kosztami postępowania, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt. l k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości pozwany.

Apelacja zaskarżonemu wyrokowi zarzuca:

I.  istotne uchybienia procesowe, mające wpływ na wynik sprawy, w szczególności naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na:

1.  dokonaniu wybiórczej oceny dowodów, oparcie ustaleń faktycznych na zeznaniach powoda, które pozostają w sprzeczności z materiałem dowodowym w postaci zeznań świadków, zeznań pozwanego, jak również z dowodami z dokumentów,

2.  dokonaniu niewłaściwych ustaleń, co do usprawiedliwionych potrzeb powoda i możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego,

3.  dokonaniu ustaleń, co do wysokości emerytury pobieranej przez powoda w dacie wydania wyroku na podstawie dowodu z dokumentu, który potwierdza wysokość emerytury w okresie do 31 lipca 2014 r. tj. w okresie 9 m-cy przed wydaniem wyroku,

4.  pominięciu dowodów z zeznań świadków D. M. i B. K., z których wynikało, iż pozwany i jego syn zaspokaja potrzeby powoda poprzez korzystanie przez powoda z płodów rolnych tj. jajek, warzyw, ziemniaków,

5.  art. 328 § 4 k.p.c. poprzez niewskazanie przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego i świadków, co do korzystania przez powoda z płodów rolnych pozwanego i jego syna oraz niepodanie przyczyn wzajemnego zniesienia kosztów,

6.  art. 316 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sprawie na skutek przyjęcia wysokości emerytury powoda z lipca 2014 r., a nie z daty wydania wyroku,

7.  321 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie ponad żądanie pozwu, gdyż w pozwie powód nie zażądał zasądzenia alimentów od dnia wniesienia pozwu, nie określił terminu płatności alimentów, jak również nie zażądał odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności alimentów,

8.  art. 100 k.p.c. poprzez jego zastosowanie w sprawie i wzajemne zniesienie kosztów procesu w sytuacji, gdy strony nie przegrały sprawy w jednakowym stopniu i nie poniosły kosztów w jednakowej wysokości,

II.  prawa materialnego:

1. 133 § 2 krio poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie na skutek przyjęcia, że powód znajduje się w niedostatku,

2. art. 135 § 1 krio poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie na skutek przyjęcia, że alimenty w kwocie po 200 zł miesięcznie są uzasadnione usprawiedliwionymi potrzebami powoda oraz możliwościami zarobkowymi i majątkowymi pozwanego,

3. art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, podczas gdy powództwo S. K. jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Wskazując na powyższe apelujący wnosił o:

1.  przeprowadzenie na podstawie art. 381 k.p.c. dowodu z dokumentów:

1.  oryginału zaświadczenia ZUS o wysokości przysługujących mu świadczeń z ZUS w okresie od 1 sierpnia 2014 r. do chwili obecnej,

2.  dokumentu - PIT-36 za 2014 r. na okoliczność, iż średni miesięczny dochód netto pozwanego (po potrąceniu kosztów uzyskania przychodów, zaliczek na podatek dochodowy, składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne) wyniósł 2.288 zł , a nie jak ustalił Sąd I Instancji 2.500 zł -2.800 zł,

3) zaświadczenia z dnia 31 marca 2015r. Przyzakładowej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej przy Urzędzie Skarbowym w P. na okoliczność posiadania przez małżonkę pozwanego zadłużenia z tytułu pożyczki w kwocie 7.060 zł oraz spłaty pożyczki i wkładów w kwocie 540 zł miesięcznie.

4) zaświadczenia Urzędu Skarbowego w P. z dnia 1 kwietnia 2015r. na okoliczność wysokości wynagrodzenia małżonki pozwanego w kwocie 1.207,08 zł miesięcznie oraz spłaty pożyczki w kwocie 540 zł miesięcznie.

5) dowodów wpłat podatku VAT za I 2015 r., II 2015 r., VI 2014 r„ VIII 2014 r., V 2014 r., VII 2014 r., XI 2014 r., XII 2014 r. na okoliczność wysokości koniecznych wydatków pozwanego związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

2. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za I instancję,

3. wyeliminowanie pkt 5 wyroku,

4. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za II Instancję,

5. ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb. do ponownego jej rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej,

6. orzeczenie o zwrocie spełnionego świadczenia w kwocie 2.000 zł miesięcznie (za okres od 10 lipca 2014 r. do 10 maja 2015 r.), odsetek w kwocie 80,86 oraz alimentów po 200 zł za okres od czerwca 2015 r. do dnia wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb.

Powód wnosił o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest w pełni uzasadniona, albowiem podniesione w niej zarzuty obrazy wskazanych przepisów prawa procesowego i prawa materialnego są trafne.

Lektura bowiem materiału aktowego prowadzi do wniosku, iż Sąd Rejonowy rozpoznał sprawę, przeprowadzając postępowanie dowodowe zgodnie z wnioskami stron w tym zakresie, jednakże dokonana przez ten Sąd ocena nie jest wszechstronna i uchybia wskazanym w apelacji przepisom art. 233 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. i art. 316 § 1 k.p.c. w zakresie ustaleń co do wysokości pobieranego świadczenia emerytalnego przez powoda, wysokości ponoszonych przez niego kosztów zakupu leków oraz ewentualnego czerpania pożytków (płodów) z gospodarstwa rolnego pozwanego i jego syna.

Większość ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego jest prawidłowa i zasługuje na akceptację Sądu II instancji. Nie można jednak podzielić ustaleń Sądu w zakresie powyżej wskazanym. W tym bowiem zakresie Sąd Rejonowy dokonał jednostronnej i nie swobodnej lecz dowolnej oceny dowodów, opierając się wyłącznie na zeznaniach powoda i wbrew zeznaniom świadków D. M. i B. K., których w ogóle nie dostrzega i nie ocenia, ustalając, że powód nie korzysta z płodów rolnych z gospodarstwa syna i wnuka oraz ustalając zakres ponoszonych przez powoda kosztów utrzymania, w tym zakupu leków, a także nie rozważając żądania pozwu pod kątem jego zgodności z zasadami współżycia społecznego, o których mowa w art. 5 k.c.

Wbrew stanowisku Sądu I instancji, zgodzić należy się z apelacją, że twierdzenie powoda, iż nie korzysta z płodów gospodarstwa rolnego syna i wnuka jest osamotnione w świetle materiału sprawy. Zeznania bowiem przywołanych w apelacji świadków wyżej wskazanych potwierdzają zeznania pozwanego wskazujące, iż powód nie tylko korzysta z płodów rolnych w tym gospodarstwie, ale ma także wydzielony dla siebie ogródek i bezpłatnie zamieszkuje w domu pozwanego nie ponosząc kosztów utrzymania nieruchomości. Także aktualna emerytura powoda wynosi nie 754 zł, ale - jak przyznaje w odpowiedzi na apelację sam powód – 880 zł, a wykazany miesięczny koszt zakupu leków to kwota około 100 zł. Już tylko korekta w tych dwóch pozycjach odpowiada prawie zasądzonej zaskarżonym wyrokiem tytułem alimentów kwocie 200 zł.

Jeśli zważy się na powyższą różnicę w ustalonych wydatkach powoda oraz fakt, że pozwany zapewnia ojcu bezpłatne zamieszkiwanie na swojej i syna nieruchomości, korzystanie z niej oraz czerpanie płodów rolnych z gospodarstwa należy uznać, iż w ten sposób realizuje on swój obowiązek alimentacyjny wobec słabszego ekonomicznie ojca, który w tych okolicznościach nie jest dotknięty niedostatkiem.

W takich okolicznościach uznać należy za apelacją, że zaskarżony wyrok zasadzający od pozwanego na rzecz powoda alimenty w kwocie po 200 zł miesięcznie zapadł z obrazą przepisów art. 128, art. 133 § 2 i art. 135 § 1 krio.

W powyżej bowiem wskazanych wyżej wszystkich okolicznościach przedmiotowe powództwo nie było uzasadnione w świetle powołanych wcześniej przepisów prawa materialnego.

Zgodzić należy się także z apelującym, że w świetle przytoczonych w zeznaniach siostry pozwanego okolicznościach dotyczących niewłaściwego wykonywania w przeszłości przez powoda jego obowiązków rodzicielskich względem obojga dzieci oraz zachowania wobec nich i żony a także sposobu jego życia, przedmiotowe powództwo o alimenty od syna przy ustaleniu, że ten świadczy w naturze na rzecz ojca zapewniając mu bezpłatne zamieszkiwanie na nieruchomości i korzystanie z jej płodów, pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, przewidzianymi w przepisie art. 5 k.c.

W tych okolicznościach, skoro powództwo nie jest słuszne co do samej już zasady nie ma potrzeby odnoszenia się do dalszych zarzutów apelacji, w tym do zarzutu uchybienia przepisowi art. 321 § 1 k.p.c.

Mając na względzie powyższe rozważania, należało – uwzględniając apelację – zmienić na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zaskarżony wyrok w punktach 1-ym i 5-ym sentencji przez oddalenie powództwa w całości, co automatycznie powoduje unicestwienie orzeczonego tym wyrokiem rygoru natychmiastowej wykonalności.

Nie podlegał natomiast uwzględnieniu zgłoszony w apelacji na podstawie art., 338 § 1 k.p.c. wniosek o orzeczenie o zwrocie wyegzekwowanego od pozwanego przez powoda świadczenia z nieprawomocnego zaskarżonego wyroku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, który to wniosek nie został w apelacji nawet w najmniejszym stopniu uzasadniony.

Wniosek powyższy nie zasługiwał na uwzględnienie, gdyż wyłożenie do obecnej chwili przez pozwanego na rzecz jego ojca łącznie kwoty 2.882,86 zł, jest wprawdzie świadczeniem nienależnym w rozumieniu art. 410 k.c., gdyż powód realizując wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności powinien liczyć się z ewentualnym jego wzruszeniem jako, że był nieprawomocny i w związku z tym z obowiązkiem zwrotu wyegzekwowanego świadczenia, ale spełnienie tego świadczenia, jeśli zważy się na jego alimentacyjny charakter i moralny obowiązek wzajemnego wspierania się rodziców i dorosłych dzieci – w ocenie Sądu Okręgowego - czyni zadość zasadom współżycia społecznego i nie podlega zwrotowi zgodnie z przepisem art. 411 pkt. 2 k.p.c.

Konsekwencją zmiany wyroku w części merytorycznej była jego zmiana na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 397§ 2 k.p.c. w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach procesu między stronami przez obciążenie powoda, który przegrał sprawę, obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego na podstawie art. 98 k.p.c.

Także na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł o kosztach procesu między stronami za II instancję.

Sad Okręgowy orzekając w powyższy sposób o kosztach procesu pomiędzy stronami za obie instancje nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. pozwalającego na nieobciążanie przegrywającego powoda obowiązkiem zwrotu tychże kosztów na rzecz pozwanego – przeciwnie niż rozstrzygnął tę kwestię Sąd Rejonowy – mając na względzie fakt wyegzekwowania przez powoda od pozwanego świadczenia, które ostatecznie mu się nie należało, a którego nie ma obowiązku zwrotu, gdyż wniosek pozwanego o orzeczenie o jego zwrocie nie został uwzględniony z powodów wcześniej wskazanych.

Mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania oraz powołane w nich przepisy Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

GŚ/AOw

Na oryginale właściwe podpisy