Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II K 518/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2015 roku

Sąd Rejonowy II Wydział Karny w Ś. w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Zaganiacz

Protokolant: Barbara Lesiak

przy udziale Prokuratora Rejonowego w Świdnicy K. B.

po rozpoznaniu w dniach 26.08.2014r., 30.03.2015r., 28.04.2015r., 30.04.2015r., 30.06.2015r. sprawy karnej

1. B. J.

urodzonej (...) we W., córki E. i T. z domu K.

oskarżonej o to, że:

I.  w dniu 18 stycznia 2010 roku w Ś., woj. (...), doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank SA z siedzibą w W., działając ze z góry powziętym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w celu uzyskania kredytu w kwocie – 53.414,76 złotych, za pomocą wprowadzenia w błąd co do możliwości i zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania w ten sposób, że złożyła nierzetelne pisemne pełnomocnictwo rzekomo udzielone przez jej męża J. J., na którym to dokumencie podrobiła jego podpis, a następnie zawarła umowę kredytu hipotetycznego o numerze (...) w wysokości 53.414,76 złotych składając na niej oraz pozostałej dokumentacji kredytowej swoje podpisy odręczne oraz podpisując się jako pełnomocnik J. J., a zaś przedłożone przez nią pełnomocnictwo i dokumenty miały istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, powodując szkodę w wysokości – 53.414,76 złotych, w mieniu (...) Bank SA z siedzibą w W. czym działała na szkodę wymienionego podmiotu oraz J. J.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

II.  w dniu 6 sierpnia 2010 roku w Ś., woj. (...), wspólnie i w porozumieniu – z ustaloną osobą – przedstawicielem firmy (...) z siedzibą w B. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd firmę (...) z siedzibą w B., w ten sposób, że na dokumencie umowy pożyczki odnawialnej o numerze (...)- (...) na kwotę 8.781,00 złotych oraz pozostałej dokumentacji kredytowej, poza swoimi podpisami, za wiedzą i w obecności przedstawiciela firmy (...) z siedzibą w B. złożyła także podpisy odręczne swojego męża J. J., a następnie tak podpisane nierzetelne dokumenty jako autentyczne za pośrednictwem wskazanego przedstawiciela przedłożyła firmie (...) z siedzibą w B., zaś przedłożone przez nią dokumenty miały istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, powodując szkodę w wysokości - 8.781,00 złotych w mieniu firmy (...) z siedzibą w B., czym działała na szkodę wymienionego podmiotu oraz J. J.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

2. W. W. (1)

urodzonej (...) w Ś., córki E. i H. z domu L.

oskarżonej o to, że:

III.  w dniu 6 sierpnia 2010 roku w Ś., woj. (...), wspólnie i w porozumieniu z ustaloną osobą – będąc przedstawicielem firmy (...) z siedzibą B. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd firmę (...) z siedzibą B., w ten sposób że będąc osobą uprawnioną do wystawienia dokumentu przedstawiciela firmy (...) z siedzibą B. na dokumencie umowy pożyczki odnawialnej o numerze (...)- (...) na kwotę 8.781,00 złotych oraz pozostałej dokumentacji kredytowej, poświadczyła nieprawdę co do oryginalności podpisów odręcznych męża kredytobiorczyni – J. J., za którego za jej wiedzą i w jej obecności podpisy złożyła B. J., a następnie tak podpisane nierzetelne dokumenty jako autentyczne, jako uprawniony przedstawiciel przedłożyła firmie (...) z siedzibą B., zaś przedłożone przez nią dokumenty miały istotne znaczenie dla uzyskania kredytu przez B. J. powodując szkodę w wysokości – 8.781,00 złotych w mieniu firmy (...) z siedzibą B.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk i art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

I.  oskarżoną B. J. uznaje za winną tego w dniu 18 stycznia 2010 roku w Ś., woj. (...), w celu uzyskania kredytu hipotecznego w kwocie 53.414,76 złotych, złożyła nierzetelne pisemne pełnomocnictwo rzekomo udzielone przez jej męża J. J., a mające istotne znaczenie dla przyznania kredytu, na którym to dokumencie podrobiła jego podpis, w wyniku czego zawarła umowę kredytu hipotetycznego o numerze (...) na kwotę 53.414,76 złotych, składając na niej oraz pozostałej dokumentacji kredytowej swoje podpisy odręczne oraz podpisując się jako pełnomocnik J. J., tj. występku z art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierza jej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  oskarżoną B. J. uznaje za winną tego, że w dniu 6 sierpnia 2010 roku w Ś., woj. (...), działając w celu uzyskania pożyczki odnawialnej na kwotę 8781 złotych od firmy (...) sp. z o.o. z siedzibą w B. podrobiła podpis swojego męża J. J. na dokumencie umowy pożyczki o numerze (...), wniosku o jej zawarcie oraz pozostałej dokumentacji kredytowej, a następnie tak podpisane nierzetelne dokumenty mające istotne znaczenie dla uzyskania wnioskowanej pożyczki jako autentyczne przedłożyła firmie (...) sp. z o.o. z siedzibą w B., tj. występku z art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierza jej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk łączy kary pozbawienia wolności wymierzone oskarżonej B. J. w pkt. I i II wyroku i wymierza jej karę łączną 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  oskarżoną W. W. (1) uznaje za winną tego, że w dniu 6 sierpnia 2010 roku w Ś., woj. (...), udzieliła B. J. pomocy w zakresie uzyskania przez nią pożyczki w kwocie 8.781 złotych udzielonej przez firmę (...) sp. z o.o. z siedzibą B., której była przedstawicielem na podstawie nierzetelnych, podrobionych dokumentów oraz w zakresie podrobienia tych dokumentów w postaci wniosku o zawarcie umowy pożyczki oraz umowy o nr (...), w ten sposób że będąc osobą uprawnioną do zawarcia umowy poświadczyła w niej nieprawdę co do podpisania jej przez J. J., za którego za jej wiedzą i w jej obecności odręczne podpisy na wymienionych wyżej dokumentach złożyła B. J., a następnie tak podpisane nierzetelne dokumenty jako autentyczne jako uprawniony przedstawiciel przedłożyła firmie (...) sp. z o.o. z siedzibą B., zaś przedłożone przez nią dokumenty miały istotne znaczenie dla uzyskania pożyczki przez B. J., tj. występku z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 297 § 1 kk i art. 270 § 1 kk oraz art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 19 § 1 kk w zw. z art. 297 § 1 kk i art. 11 § 3 kk wymierza jej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

V.  na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesza wykonanie kar pozbawienia wolności wymierzonych oskarżonym B. J. w pkt. III wyroku, zaś oskarżonej W. W. (1) w pkt. IV wyroku na okres próby lat 2 (dwóch);

VI.  zwalnia oskarżone B. J. i W. W. (1) od ponoszenia kosztów sądowych, w tym opłaty, zaliczając wszelkie poniesione tymczasowo wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżona B. J. pozostawała w związku małżeńskim z oskarżycielem posiłkowym J. J. do 16 marca 2013 roku, kiedy to ich małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód. Oskarżyciel po rozwodzie wyprowadził się ze wspólnego mieszkania stron.

W dniu 18 stycznia 2010 roku oskarżona B. J. w imieniu własnym i J. J. zawarła z (...) Bank S.A. w W. umowę o udzielenie kredytu hipotecznego w wysokości 53.414,76 zł. Do umowy przedłożyła pełnomocnictwo do zastępowania J. J., na którym podrobiła podpis męża podpisując się własnoręcznie jego imieniem i nazwiskiem. Kredyt został zaciągnięty na bieżące potrzeby rodziny. Oskarżona w tym czasie była zatrudniona w firmie (...), zarabiała ok. 1720 zł miesięcznie. Oskarżyciel posiłkowy był okresowo pozbawiony zatrudnienia, zaczął nadużywać alkoholu, pomiędzy małżonkami dochodziło do konfliktów. Ciężar spłaty zaciągniętego kredytu spoczywał na oskarżonej, to ona samodzielnie regulowała należności z tytułu rat.

Oskarżona od lutego do czerwca 2010 roku regularnie i zgodnie z harmonogramem spłacała zobowiązania wynikające z zawartej umowy. W późniejszym czasie zaczęły występować niedopłaty rat nie przekraczające 30 dni. Od października 2010 roku zaległości w spłacie rat zaczęły narastać, w styczniu i lutym 2011 roku urosły do kwoty 1003,02 zł, natomiast od kwietnia 2011 roku oskarżona zaprzestała spłaty rat. W połowie 2011 roku J. J. dowiedział się o zaciągniętym kredycie i wspólnie z żoną złożył 13 września 2011 roku wniosek o restrukturyzację tego zobowiązania. Na tej podstawie małżonkowie podpisali z kredytodawcą aneks do umowy, na podstawie uległ zmianie min. okres spłaty kredytu oraz wysokość rat. Aktualnie oskarżona nadal samodzielnie terminowo spłaca przedmiotowy kredyt.

Dowody:

Wyjaśnienia oskarżonej B. J. – k. 261v., 116-117

Częściowo zeznania J. J. – k. 262, 14-15

Dokumentacja kredytowa – k. 55-81

Pismo z G. (...) Bank – k. 270, 300

W dniu 6 sierpnia 2010 roku oskarżona zaciągnęła pożyczkę gotówkową w wysokości 8781 zł w firmie (...) sp. z o.o. z/s w B.. Jako pożyczkobiorców wskazała siebie i J. J., za którego podpisała się jego imieniem i nazwiskiem na wniosku o udzielenie pożyczki, umowie oraz pozostałych dokumentach. Podpisy złożyła w obecności przedstawicielki pożyczkodawcy – oskarżonej W. W. (1), którą zapewniła, że mąż wyraża zgodę na zaciągnięcie pożyczki i która zgodziła się jej pomóc w uzyskaniu pożyczki.

Przedmiotowe zobowiązanie było początkowo regularnie spłacane przez oskarżoną – w okresie od 13 września 2010 roku do 13 czerwca 2011 roku oskarżona dokonywała comiesięcznych spłat. W związku z brakiem zapłaty raty w lipcu 2011 roku pożyczkodawca postawił należność w stan wymagalności, a pożyczkobiorcy zostali wezwani do wykupu weksla zabezpieczającego dług, czego nie uczynili. J. J. został wówczas poinformowany o zaciągnięciu pożyczki przez jego żonę. Wówczas też, w dniu 20 lipca 2011 roku zadzwonił do (...) sp. z o.o. i poinformował, że nie zaciągał tego zobowiązania wspólnie z żoną, a jego podpisy na dokumentacji związanej z udzieleniem pożyczki zostały przez oskarżoną sfałszowane.

W dniu 20 września 2011 roku (...) sp. z o.o. uzyskała przeciwko B. i J. J. nakaz zapłaty. Oskarżona w dalszym ciągu dokonywała spłaty rat pożyczki, choć czyniła to z niewielkimi opóźnieniami, dokonując częściowej spłaty rat w kilkudniowych odstępach czasu. Mimo to wobec nieregularności w spłacie pożyczki wierzyciel wystąpił z wnioskiem o wszczęcie egzekucji komorniczej, która jest aktualnie prowadzona przeciwko oskarżonej przez Komornika Sądowego przy tut. Sądzie.

Dowody:

Wyjaśnienia oskarżonej B. J. – k. 261v., 116-117

Wyjaśnienia oskarżonej W. W. (1) – k. 261v., 121-123

Częściowo zeznania J. J. – k. 262, 14-15

Dokumentacja finansowa – k. 85-101

Pismo z (...) S.A. – k. 301

Oskarżona B. J. przyznała się w toku postępowania przygotowawczego do popełnienia obu zarzucanych jej czynów i złożyła wyjaśnienia zgodne z opisanym wyżej stanem faktycznym. Oskarżona wskazała, że przedmiotowe zobowiązania zaciągnęła przymuszona trudną sytuacją finansową rodziny, w okresie gdy jej mąż nie posiadał stałego zatrudnienia, nadużywał alkoholu. Oskarżona wyjaśniła, że liczyła na to, że będzie w stanie spłacać oba zobowiązania, uzyskiwała bowiem stałe dochody w wysokości pozwalającej na spłatę rat i w początkowym okresie regulowała oba zadłużenia zgodnie z harmonogramem. Wskazała również, że informowała męża o zamiarze zaciągnięcia powyższych zobowiązań finansowych, a on będąc pod wpływem alkoholu zgadzał się na to, a potem wycofywał swoją zgodę, a jednocześnie nie partycypował w kosztach utrzymania rodziny. Oskarżona złożyła wniosek w zakresie dobrowolnego poddania się karze, który został uzgodniony z prokuratorem i skierowany do Sądu.

Na rozprawie oskarżona odmówiła składania wyjaśnień, podtrzymała swoje depozycje z postępowania przygotowawczego.

Wyjaśnienia oskarżonej B. J. – k. 261v., 116-117

Oskarżona W. W. (1) przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Wyjaśniła, że kierowała się chęcią udzielenia pomocy B. J. w uzyskaniu pożyczki, gdyż ta miała być w trudnej sytuacji rodzinnej i finansowej.

Wyjaśnienia oskarżonej W. W. (1) – k. 261v., 121-123

Obie oskarżone nie były dotychczas karane sądownie.

Dowód:

Dane o karalności – k. 267, 268

Oskarżona W. W. (1) utrzymuje się z prac dorywczych, cieszy się pozytywną opinią środowiskową.

Oskarżona B. J. mieszka wspólnie z synem i córką, jest zatrudniona w firmie (...), zarabia ok. 1700 zł miesięcznie. Oskarżona cieszy się pozytywną opinią środowiskową.

Dowody:

Wywiady środowiskowe – k. 272-277

Nadto Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie załączonych do akt dokumentów dotyczących udzielenia kredytu i pożyczki, zeznań świadków oraz wyjaśnień obu oskarżonych. W świetle przeprowadzonych dowodów nie ulegało wątpliwości, że oskarżona B. J. zawarła w imieniu swoim i męża – J. J. dwie umowy: o kredyt hipoteczny z (...) Bank S.A. w W. oraz o pożyczkę z (...) sp. z o.o. z/s w B.. W obu przypadkach oskarżona dopuściła się przy tym sfałszowania podpisu J. J., a wskazane zobowiązania zaciągnęła bez jego wiedzy. Oskarżona nie kwestionowała powyższych okoliczności, a swoje zachowanie tłumaczyła kłopotami finansowymi rodziny, wskazując jednocześnie, że nie zamierzała się uchylać od realizacji obowiązku zapłaty rat. Również oskarżona W. W. (1) przyznała się do udzielenia B. J. pomocy w uzyskaniu pożyczki i wyjaśniła, że wyraziła zgodę na podpisanie przez tą oskarżoną dokumentów imieniem i nazwiskiem jej męża.

Opierając się na wyjaśnieniach B. J. oraz na pisemnych informacjach uzyskanych od pokrzywdzonych instytucji finansowych Sąd ustalił, że w początkowym okresie istnienia obu zobowiązań oskarżona regulowała wynikające z nich należności i terminowo wpłacała ustalone raty. W przypadku kredytu udzielonego przez (...) Bank S.A. oskarżona zaprzestała spłaty rat dopiero w kwietniu 2011 roku, natomiast po podpisaniu aneksu restrukturyzacyjnego kredyt jest nadal terminowo spłacany. Z kolei w przypadku umowy o pożyczkę udzielonej przez (...) w związku z brakiem zapłaty raty w lipcu 2011 roku pożyczkodawca wszczął procedurę windykacji należności, mimo że później oskarżona w dalszym ciągu regulowała to zobowiązanie. Aktualnie zobowiązanie to jest przedmiotem egzekucji komorniczej prowadzonej z wynagrodzenia oskarżonej. Co znamienne, żadne konkretne czynności windykacyjne nie są i nie były w przeszłości prowadzone przeciwko oskarżycielowi posiłkowemu i ciężar uregulowania opisanych zobowiązań obciąża oskarżoną B. J..

Powyższe ustalenia dały Sądowi podstawę do zakwestionowania prawidłowości opisu czynów zarzucanych obu oskarżonym w akcie oskarżenia, a w konsekwencji do dokonania modyfikacji w tym właśnie zakresie, jak i w zakresie kwalifikacji prawnej przypisanych obu oskarżonym przestępstw.

Formułując akt oskarżenia przeciwko B. J. i W. W. (1) oskarżyciel publiczny zarzucił obu oskarżonym zachowanie polegające min. na doprowadzeniu pokrzywdzonych instytucji finansowych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wprowadzenie ich w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania, przez co miało dojść do realizacji znamion występku z art. 286 § 1 k.k. Jednocześnie oskarżyciel zarzucił obu oskarżonym doprowadzenie do powstania szkody w mieniu obu instytucji stanowiącej równowartość obu udzielonych świadczeń, nie bacząc na to, że co najmniej częściowo oba te zobowiązania zostały uregulowane już w momencie wpłynięcia zawiadomienia o przestępstwie złożonego przez J. J., a są one również regulowane lub egzekwowane w dalszym ciągu. Zdaniem Sądu opisane wyżej okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie dają podstaw do podzielenia poglądu oskarżyciela publicznego co do tego, jakich przestępstw w istocie dopuściły się oskarżone.

Określone w art. 286 § 1 k.k. przestępstwo oszustwa jest występkiem umyślnym zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Ustawa karna wymaga, aby zachowanie sprawcy tego czynu było ukierunkowane na określony cel, którym jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując działania musi mieć wyobrażenie pożądanej przez niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym. Zamiar bezpośredni winien obejmować zarówno cel, jak i sam sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd), ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion.

Poza sporem pozostaje, że celem i motywem działania oskarżonej B. J., ustalonym w niniejszej sprawie, była chęć osiągnięcia korzyści majątkowej (którą to korzyść oskarżona osiągnęła), co tego Sąd nie miał wątpliwości. Oskarżona bowiem dwukrotnie w dniach: 18 stycznia 2010 roku oraz 6 sierpnia 2010 roku zaciągnęła zobowiązania finansowe zawierając umowę o kredyt hipoteczny i o pożyczkę, uzyskując na tej podstawie określone świadczenia pieniężne. Jednocześnie mając na względzie uzyskane od pokrzywdzonych dane dotyczące okoliczności spłaty powyższych zobowiązań Sąd nie znalazł podstaw do przyjęcia, że oskarżona działała z zamiarem wyłudzenia tych świadczeń, nie mając zamiaru ich spłaty. Przeciwnie, jak wynika z uzyskanych przez Sąd informacji, oskarżona w obu przypadkach przez dłuższy czas od zawarcia umów terminowo regulowała swoje zobowiązania, zaś aktualnie wywiązuje się z obowiązku spłaty należności wobec (...) Bank S.A. ustalonych w umowie restrukturyzacyjnej. Należy wskazać, że w przypadku pożyczki udzielonej przez (...) sp. z o.o. pożyczkodawca był upoważniony do wypowiedzenia umowy w przypadku braku uregulowania przez oskarżoną pełnych rat za co najmniej dwa pełne okresy płatności (pkt. 8.4 umowy). Zobowiązanie to zostało postawione w stan wymagalności i w efekcie skierowane do egzekucji komorniczej pomimo, że oskarżona nadal spłacała raty, choć zdarzały jej się opóźnienia. Tego rodzaju zachowanie oskarżonej B. J. wskazuje raczej, iż liczyła się ona z koniecznością spłaty obu zobowiązań i czyniła to w miarę możliwości, choć być może zbyt optymistycznie oceniła swoje możliwości w zakresie spłaty tych należności. Nie można zatem w sposób nie budzący wątpliwości przypisać oskarżonej bezpośredniego zamiaru doprowadzenia podmiotów udzielających uzyskane świadczenia pieniężne do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i do świadomego i celowego wprowadzenia ich w błąd do woli wywiązania się z zaciągniętych zobowiązań. Istnienia takiego zamiaru po stronie oskarżonej nie można zaś domniemywać przy braku jednoznacznych dowodów.

Sąd nie miał natomiast wątpliwości co do tego, że oskarżona B. J. ubiegając się o udzielenie kredytu podrobiła dokument pełnomocnictwa upoważniającego ją do zawarcia umowy w imieniu i na rzecz swojego męża J. J., składając na tym dokumencie jego podpis, a następnie w celu uzyskania kredytu posłużyła się tym nierzetelnym dokumentem o istotnym znaczeniu dla zawarcia umowy (nie dysponując pełnomocnictwem oskarżona nie mogłaby zawrzeć przedmiotowej umowy bez zgody współmałżonka). Natomiast w przypadku umowy o udzielenie pożyczki oskarżona podrobiła podpisy J. J. na umowie, wniosku o jej zawarcie oraz pozostałej załącznikowej dokumentacji. Tak sporządzone nierzetelne dokumenty, mające istotne znaczenie dla udzielenia pożyczki oskarżona przedłożyła w celu zawarciu umowy. Tak ustalone zachowanie oskarżonej w obu przypadkach zrealizowało zdaniem Sądu kumulatywnie znamiona dwóch występków z art. 297 § 1 k.k. oraz z art. 270 § 1 k.k. Przestępstwa te pozostają w zbiegu realnym, nie ma zdaniem Sądu podstaw do przyjęcia, iż zostały popełnione w warunkach ciągu przestępstw, nie zachodzą bowiem przesłanki podobieństwa sposobu ich popełnienia przez oskarżoną ani bliskości czasowej, o jakich mowa w art. 91 § 1 k.k.

Odnosząc się z kolei do zarzutu przedstawionego oskarżonej W. W. (1) należy stwierdzić, że również w tym przypadku brak jest podstaw do przypisania oskarżonej współsprawstwa w zakresie popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. „Istotą współsprawstwa jako formy zjawiskowej przestępstwa jest wykonanie czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, a to z kolei oznacza zachowanie zgodne z podziałem ról, co sprawia, że nie każdy ze współsprawców musi osobiście realizować wszystkie znamiona przestępstwa, każdy jednak musi podejmować takie działania, które łącznie z działaniem innego uczestnika porozumienia zmierza do dokonania przestępstwa. Innymi słowy, dla przyjęcia współsprawstwa nie jest konieczne, aby każda z osób działających w porozumieniu realizowała własnym działaniem znamię czynu zabronionego (…), lecz wystarczy, iż osoba taka – dążąc do realizacji zaplanowanego wspólnie czynu – działała w ramach uzgodnionego podziału ról, co najmniej ułatwiała bezpośredniemu sprawcy wykonanie wspólnego celu. Tak więc cechą współsprawstwa jest to, że umożliwia ono przypisanie jednemu ze współsprawców tego, co uczynił jego wspólnik w wykonaniu łączącego ich porozumienia.” Przenosząc na grunt niniejszej sprawy cytowany pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w postanowieniu z 5 maja 2003 roku (sygn. akt V KK 346/02), który Sąd w pełni podziela, należy wskazać, że okoliczności faktyczne ustalone w toku rozprawy nie wskazują, aby pomiędzy obiema oskarżonymi istniało tak pojmowane porozumienie co do realizacji wspólnego zamiaru wyłudzenia świadczeń pieniężnych od pokrzywdzonych podmiotów. Dodatkowo, jak już wyżej wskazano, zamiar taki nie został ustalony po stronie zaciągającej te zobowiązania oskarżonej B. J., a więc tym bardziej nie można go przypisać drugiej z oskarżonych. Uwzględniając natomiast zakres czynności sprawczych podjętych przez W. W. (1), działającą w imieniu pokrzywdzonej (...) sp. z o.o., w związku z zawarciem z B. J. umowy pożyczki, Sąd uznał, że należy jej zachowanie kwalifikować w kategoriach udzielenia drugiej oskarżonej pomocy do dokonania przypisanego jej przestępstwa z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. i art. 11 § 2 k.k. Oskarżona W. W. (1) miała świadomość tego, że na umowie oraz załączonych do niej dokumentach B. J. sfałszowała podpis J. J., dopuszczając się tym podrobienia tych dokumentów oraz że w dalszej kolejności były one podstawą udzielenia wnioskowanej pożyczki, mając istotne znaczenie dla jej przyznania. Oskarżona W. podpisała wspomniane dokumenty w imieniu pokrzywdzonego, poświadczając tym samym nieprawdę co do oryginalności podpisu jednego z pożyczkobiorców, a tym samym – co do tożsamości osób zaciągających zobowiązanie. Opisane zachowanie wyczerpało zdaniem Sądu znamiona występku z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. oraz z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i tak kwalifikowane przestępstwo Sąd oskarżonej przypisał.

Kary wymierzone obu oskarżonym za przypisane im przestępstwa pozostają zdaniem Sądu proporcjonalne do stopnia zawinienia oraz społecznej szkodliwości tych czynów i spełnią zarówno swe cele w zakresie prewencji indywidualnej, będą bowiem stanowić zasłużoną dolegliwość dla sprawczyń, jak też w zakresie prewencji generalnej, przyczyniając się do kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Ponieważ oskarżone są osobami niekaranymi dotychczas sądownie, a okoliczności sprawy nie wskazują na ich znaczną demoralizację, zasadne i wystarczające dla osiągnięcia wyżej opisanych celów kary było orzeczenie ich wobec oskarżonych w warunkach probacji, z ustaleniem okresu próby na 2 lata. Zarówno wymiar kar pozbawienia wolności, jak też postać w jakiej zostały one orzeczone oraz długość okresu próby, są zbliżone lub tożsame z tymi, jakie były przedmiotem ustaleń poczynionych z oskarżonymi w związku ze złożeniem przez prokuratora wniosku w trybie art. 335 § 1 k.p.k.

Sąd nie uwzględnił wniosku oskarżyciela posiłkowego J. J. o zasądzenie na jego rzecz po 100.000 zł od każdej z oskarżonych tytułem zadośćuczynienia za poniesioną przez niego krzywdę. Ustalenia poczynione w toku procesu wskazują, że oskarżyciel nie był stroną postępowań windykacyjnych prowadzonych przez pokrzywdzone instytucje, nie spłacał zadłużenia zaciągniętego przez jego żonę, a więc nie poniósł żadnej realnej szkody majątkowej w związku z jej (jak też drugiej oskarżonej) przestępczym działaniem. Oczywiście takie czynności windykacyjne, łącznie z egzekucją komorniczą, mogłyby być przeciwko niemu prowadzone, gdyż formalnie pozostawał on stroną umów zawartych przez B. J., jednak trudno jedynie na tej podstawie wnioskować o doznaniu przez oskarżyciela krzywdy, która uzasadniałaby przyznanie wnioskowanych nawiązek, tym bardziej że ich wysokość wydaje się absurdalna w świetle wysokości zobowiązań będących przedmiotem obu umów, przekraczając znacząco wypłacone na ich podstawie świadczeń. Również sam oskarżyciel poza złożeniem wniosku w tym zakresie i wskazaniem żądanej kwoty nie wykazał w żaden sposób, iżby zasądzenie tego rodzaju zadośćuczynienia znajdowało podstawę w jakichś szczególnych okolicznościach, a także nie uzasadnił wysokości dochodzonego roszczenia.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych Sąd zwolnił oskarżone od ponoszenia kosztów sądowych, mając na względzie ich sytuację materialną (zakres zobowiązań finansowych obciążających B. J. przy uwzględnieniu wysokości jej dochodów oraz brak tychże dochodów po stronie W. W. (1)).