Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku Z. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek apelacji Z. O.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

z dnia 21 września 2011 r. sygn. akt V U 630/11

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 września 2011 r., sygn. akt V U 630/11, Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy oddalił odwołanie Z. O. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 17 maja 2011 r., którą organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Rozstrzygnięcie Sąd wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny sprawy:

Wnioskodawca (ur. 18 sierpnia 1949 r.) w postępowaniu przed organem rentowym na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 28 lat 3 miesiące i 23 dni ogólnego stażu pracy oraz 4 lata 5 miesięcy i 2 dni pracy w warunkach szczególnych, nie pozostaje w stosunku pracy i nie jest członkiem OFE.

W okresie od 1 grudnia 1971 r. do 25 września 1972 r. ( 9 miesięcy i 25 dni) wnioskodawca zatrudniony był w (...) w W. jako traktorzysta. W okresie wiosenno-jesiennym wnioskodawca wykonywał prace polowe typu opryski, orka. Zimą wnioskodawca przewoził pasze i opał, ładował piasek łyżką przyczepioną do ciągnika oraz pracował na warsztacie (poza kanałami remontowymi) zajmując się naprawą maszyn rolniczych. W okresie zimowym wnioskodawca większość czasu spędzał w warsztacie przy naprawie urządzeń.

W okresie od 17 września 1979 r. do 30 kwietnia 1983 i od 29 września 1988 r. do 12 lipca 1993 r. wnioskodawca pracował jako traktorzysta w PGR w S.. W okresie wiosna-jesień jeździł ciągnikiem, a w okresie zimowym - jak nie było pracy w polu - wnioskodawca pracował w warsztacie (zarówno w kanale remontowym, jak i poza nim). W tym czasie w PGR było dużo maszyn, które w okresie zimowym były naprawiane, konserwowane.

W okresie od 1 maja 1995 r. do 10 lutego 1997 r. wnioskodawca pracował w PRUH (...) w Ż.sp. z o.o. na stanowisku traktorzysty. Zajmował się transportem i wykonywaniem upraw polowych. Zimą - gdy nie było pracy w charakterze kierowcy ciągnika - wnioskodawca przydzielany był do mechaników w warsztacie i naprawiał z nimi sprzęt. Nie była to praca w kanałach remontowych. W okresie zimowym wnioskodawca średnio dwa razy w tygodniu pracował przy remoncie maszyn.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji, powołując się na treść art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.) oraz na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznał, że wnioskodawca nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. W postępowaniu przed organem rentowym wnioskodawca wykazał 4 lata 5 miesięcy i 2 dni pracy w warunkach szczególnych. Natomiast sporne okresy pracy: od 17 września 1979 r. do 30 kwietnia 1983 r., od 29 września 1988 r. do 12 lipca 1993 r. w PGR w S. na stanowisku traktorzysty oraz od 1 maja 1995 r. do 10 lutego 1997 r. (po odliczeniu okresów pobierania zasiłku chorobowego 1 rok 8 miesięcy i 20 dni) w PRUH(...) sp. z o.o. na stanowisku traktorzysty, nie zostały zaliczone do okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na fakt, że praca ta nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy nie badał okresu pracy wnioskodawcy od 1 maja 1995 r. do 10 lutego 1997 r. w PRUH (...) w Ż.sp. z o.o. na stanowisku traktorzysty, wskazując, że łączny okres pracy w wyżej wymienionych zakładach nie dawałby wymaganego okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto badane okresy, w ocenie Sądu, nie mogły być zaliczone jako praca w szczególnych warunkach z uwagi na fakt, że wnioskodawca oprócz pracy kierowcy ciągnika wykonywał także prace polegające na naprawie (poza kanałami remontowymi) sprzętu rolniczego.

Z wyrokiem nie zgodził się wnioskodawca wywodząc apelację i zaskarżając wyrok w całości. Skarżący zarzucił wyrokowi:

-

naruszenie przepisów postępowania w szczególności art. 233 § 1 kpc polegającego na dokonaniu przez Sąd Okręgowy dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i błędnym uznaniu, że wnioskodawca Z. O. nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, przez uznanie przez Sąd, że wnioskodawca nie wykonywał pracy jako kierowca ciągnika stale i w pełnym wymiarze w sytuacji, gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego, w tym zeznań świadków J. K. i J. J. oraz zeznań wnioskodawcy, winna prowadzić do przeciwnego wniosku.

Wobec tak przedstawionych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych za obie instancje.

Ponadto skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków M. K. oraz Z. M. na okoliczność wykonywania przez wnioskodawcę pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika w spornym okresie.

Wobec tak przedstawionych zarzutów skarżący wniósł o uwzględnienie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Spór w niniejszej sprawie wymagał ustalenia czy wnioskodawca spełnia wszystkie wymagane prawem przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury, a w szczególności czy legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wymiarze co najmniej 15 lat. Zgodnie bowiem z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) w zw. z § 2, 3 i 4 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.) ubezpieczonemu – mężczyźnie - urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura, jeżeli osiągnął wiek emerytalny ( 60 lat) oraz w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej ( 1 stycznia 1999 r.) osiągnął 25-letni okres zatrudnienia, a w tym co najmniej 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze .

Nadmienić należy, że emerytura, o której mowa w cytowanych przepisach przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem ( art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Wnioskodawca domagał się zaliczenia mu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów pracy: od 17 września 1979 r. do 30 kwietnia 1983 r., od 29 września 1988 r. do 12 lipca 1993 r. w PGR w S. oraz od 1 maja 1995 r. do 10 lutego 1997 r. w PRUH (...) sp. z o.o., jak również okresu pracy od 1 maja 1995 r. do 10 lutego 1997 r. w PRUH (...) w Ż.sp. z o.o., we wszystkich wymienionych wyżej okresach wnioskodawca pracował na stanowisku traktorzysty.

Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w szczególności po przesłuchaniu świadków stwierdził, że w/w okresy pracy wnioskodawcy na stanowisku traktorzysty nie mogą zostać uznane za prace w szczególnych warunkach, bądź w szczególnym charakterze, z uwagi na fakt, że wnioskodawca nie świadczył tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd zwrócił uwagę na fakt, że prace traktorzysty wnioskodawca wykonywał jedynie w miesiącach od wiosny do jesieni (przy orce, opryskach, żniwach i innych pracach polowych), natomiast w okresie zimowym wnioskodawca wykonywał prace naprawcze w warsztacie (poza kanałami remontowymi), przeprowadzając remont i naprawę różnego typu maszyn rolniczych, ponadto wnioskodawca ładował piasek, przewoził opał, wywar do chlewni - w zależności od miejsca pracy.

Z powyższych względów Sąd uznał, iż sporne okresy pracy nie mogą zostać zaliczone do pracy w szczególnych warunkach bądź w szczególnym charakterze.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny stwierdza, że na obecnym etapie sprawy nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jest niepełne, albowiem Sąd nie zbadał, w sposób szczegółowy, charakteru pracy wnioskodawcy, jak również przy ocenie materiału dowodowego, nie uwzględnił specyfiki pracy traktorzysty.

Z oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd de facto nie wynika, z jakich przyczyn uznał on, iż sporne okresy pracy w całości nie mogą zostać uwzględnione za pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. Nie zasadnym jest dyskredytowanie pracy kierowcy-traktorzysty z powodu tego, iż w okresie zimowym nie jeździł on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy traktorem. Zauważyć należy, że idąc za sposobem argumentowania Sądu Okręgowego, praca traktorzysty nie mogłaby być nigdy uznana za pracę w szczególnych warunkach, bowiem za każdym razem okres zimowy wykluczałby taką możliwość. Skoro ustawodawca przewidział zaliczenie tego typu pracy do pracy w szczególnych warunkach, koniecznym jest zastanowienie się, jaka intencja przyświecała ustawodawcy i jak należy odnieść się do okresu, w którym kierowca-traktorzysta nie mógł wykonywać prac polowych, a wykonywał prace zastępcze.

Ponadto Sąd Apelacyjny zwraca uwagę na fakt, że w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, Sąd nie wypowiedział się w ogóle, odnośnie pracy wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L., gdzie wnioskodawca pracował w charakterze kierowcy, jak również nie wypowiedział się w stosunku do okresu zatrudnienia wnioskodawcy od 1 sierpnia 1997 r. do 30 czerwca 1998 r. w Firmie świadczącej Usługi (...), gdzie wnioskodawca pracował w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego.

Mając na względzie powyższe, Sąd Apelacyjny stwierdza, że koniecznym jest ponowne, szczegółowe zbadanie sprawy poprzez dokładne zbadanie akt emerytalno-rentowych wnioskodawcy, ocenę wskazanych powyżej okresów pracy wnioskodawcy, uwzględnienie specyfiki i charakteru pracy traktorzysty i rozważenie przez Sąd wszelkich wniosków wynikających z tak ustalonego stanu faktycznego sprawy.

Dopiero po przeprowadzeniu pełnego postępowania dowodowego w sprawie Sąd Okręgowy, przy uwzględnieniu dyspozycji przepisów art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) w zw. § 2, 3 i 4 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.), wyda rozstrzygnięcie w sprawie.

Wobec powyższego stanu sprawy Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 4 kpc. orzekł, jak w sentencji.