Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SSA Lucyna Guderska

SSA Jacek Zajączkowski (spr.)

Protokolant: stażysta Weronika Skalska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 września 2015 r. w Ł.

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o ustalenie daty przyznania świadczenia,

na skutek apelacji J. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu

z dnia 24 października 2014 r. sygn. akt V U 638/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 10/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 października 2014r. Sąd Okręgowy w Kaliszu oddalił odwołanie J. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. z 16 kwietnia 2014 r., mocą której przyznano ubezpieczonemu emeryturę obliczoną w formule tzw. mieszanej poczynając od dnia 1 marca 2014 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszony został wniosek o świadczenie.

Na podstawie bezspornego stanu faktycznego Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie ubezpieczonego, w którym domagał się przyznania świadczenia od 1 marca 2009r. jest niezasadne. Odwołując się do treści art. 129 ust.1 i 2 oraz art. 100 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd I instancji wskazał, że w prawie ubezpieczeń społecznych obowiązuje ogólna reguła, zgodnie z którą świadczenia wypłaca się poczynając od dnia wystąpienia uprawnionego do świadczenia o podjęcie wypłaty świadczenia. To świadczeniobiorca decyduje więc z jakim momentem materializuje się jego prawo. Wyjątek od tej reguły to tylko te sytuacje gdy ustawodawca nakłada na organ rentowy obowiązek wypłaty świadczeń z urzędu. Tym samym samo spełnienie warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia nie rodzi po stronie organu rentowego zobowiązania z tytułu powstałego świadczenia, gdyż zależy to od złożenia przez zainteresowanego stosownego wniosku. Ustawa o emeryturach i rentach z FUS odróżnia bowiem moment powstania prawa (spełnienie warunków - art. 100) od momentu wypłaty świadczenia (nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku lub wydania decyzji z urzędu - art. 129 ust. 1). Ogólną zasadą prawa ubezpieczeń społecznych jest wypłata świadczenia na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury/renty (spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Istotna jest zatem data wystąpienia z wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia. Ta zasada powiązana jest z mechanizmem ustalania wysokości świadczenia, którego część lub całość ustalana jest w systemie tzw. składki zdefiniowanej. Przyjęta w nowym systemie formuła obliczania wysokości świadczenia stwarza zachętę do zwiększenia świadczenia poprzez późniejsze przejście na emeryturę. Każdy rok opóźnienia przejścia na emeryturę spowoduje bowiem wzrost świadczenia ze względu na dłuższy okres gromadzenia składek oraz skrócenie się średniej oczekiwanej długości życia. W konsekwencji, to sami ubezpieczeni kierując się własnymi kryteriami powinni podjąć decyzję co do zgłoszenia wniosku. W związku z powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

W apelacji ubezpieczony zaskarżył ten wyrok w całości, zarzucając mu:

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności pominięcie niespornej okoliczności faktycznej, że od 11 września 2000r., na podstawie art. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odwołujący uzyskał status emeryta, tj. osoby mającej ustalone prawo do emerytury;

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6-9 k.p.a. w zw. z art. 124 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, przez błędne uznanie, że organ rentowy nie uchybił nałożonemu przez ustawodawcę obligatoryjnemu obowiązkowi dołożenia należytej staranności w ochronie słusznego interesu strony. Zdaniem apelującego, organ rentowy winien bowiem przeprowadzić dla emeryta, który przeszedł na emeryturę wcześniejszą, z urzędu, taką samą procedurę, jak w przypadku osiągnięcia przez rencistę względnie pobierającego świadczenie przedemerytalne – powszechnego wieku emerytalnego.

Wskazując na wyżej wymienione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania oraz zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zwrotu kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna, albowiem wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu.

Wskazać na wstępie należy, że apelacja ubezpieczonego w istocie odnosiła się nie tyle do zastosowanego przez Sąd I instancji prawa materialnego i procesowego, co nakierowana została na postulat pod adresem ustawodawcy, co do innego ukształtowania obowiązującego prawa w przedmiocie postępowania organu rentowego z urzędu w przypadku osiągania przez „wcześniejszych” emerytów powszechnego wieku emerytalnego. Jednakże postulat ten nie mógł być przedmiotem rozpoznania w postępowaniu apelacyjnym. W ukształtowanym w Polsce modelu wymiaru sprawiedliwości sądy nie uczestniczą w procesie stanowienia prawa, lecz jego stosowania. Wobec powyższego zaskarżony wyrok mógł podlegać ocenie jedynie przez pryzmat obowiązującego prawa materialnego i procesowego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych.

Jak trafnie wskazał już Sąd I instancji, generalną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury lub renty (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Reguła powyższa wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa, a przed złożeniem wniosku. Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440– tekst jednolity z późn. zm.), świadczenie wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie bezspornie zaś wynika, że J. K. wniosek o emeryturę z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego złożył w dniu 25 marca 2014 roku, zatem organ rentowy prawidłowo przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 1 marca 2014 roku.

W związku z powyższym, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji swojego wyroku.

Przewodniczący: Sędziowie: