Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot (spr.)

Sędziowie: SSA Katarzyna Wołoszczak

SSA Wiesława Stachowiak

Protokolant: insp.ds.biurowości Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2015 r. w Poznaniu

sprawy S. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek apelacji S. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 29 października 2014 r. sygn. akt III U 772/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od S. C. na rzecz pozwanego kwotę 120 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 maja 2014 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił S. C. prawa do emerytury w obniżonym wieku, z uwagi na nieudokumentowanie co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze.

Odwołanie od tej decyzji wniósł S. C., podnosząc, że nie zgadza się z ową decyzją. Odwołujący domagał się uznania za okres pracy w warunkach szczególnych, jego pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...)od dnia 1 września 1983 r. do dnia
31 stycznia 1986 r. i w Przedsiębiorstwie (...) w K. w następujących okresach: od dnia 1 lutego 1988 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. i od dnia 25 czerwca 1990 r. do dnia 18 września 1992 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, odwołując się do uzasadnienia zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Koninie z dnia 29 października 2014 r. odwołanie oddalono.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

S. C. urodził się dnia (...)

W dniu 15 lipca 2005 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do renty, do którego dołączył dokumenty potwierdzające przebyte okresy składkowe i nieskładkowe m.in.:

1)  zwykłe świadectwo pracy wystawione w dniu 31 stycznia 1986 r. przez (...) Przedsiębiorstwo (...)potwierdzające jego zatrudnienie od dnia 1 września 1983 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. na stanowisku operatora koparki;

2)  zwykłe świadectwo pracy wystawione w dniu 16 maja 1986 r. przez (...)Przedsiębiorstwo(...) potwierdzające jego zatrudnienie od dnia 1 lutego 1986 r. do dnia 15 maja 1986 r. na stanowisku maszynisty koparki;

3)  zwykłe świadectwo pracy wystawione w dniu 30 kwietnia 1990 r. przez Przedsiębiorstwo (...) w K. potwierdzające jego zatrudnienie od dnia 16 maja 1986 r. do dnia 30 kwietnia 1990 r. na stanowisku kierowcy-operatora koparki;

4)  zwykłe świadectwo pracy wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) w K. wystawione w dniu 20 października 1992 r. potwierdzające jego zatrudnienie od dnia 25 czerwca 1990 r. do dnia 18 września 1992 r. na stanowisku operatora koparki.

Decyzją z dnia 22 maja 2006 r. pozwany organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do dnia 31 marca 2007 r.; kolejną decyzją z dnia 11 maja 2007 r. – z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31 maja 2011 r., decyzją z dnia 6 czerwca 2014 r. – prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznano do dnia 31 maja 2014 r. natomiast decyzją z dnia 25 czerwca 2014 r. – również z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 30 czerwca 2017 r.

W dniu 20 marca 2014 r. Wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku. We wniosku oświadczył, że nie jest członkiem OFE i nie pozostaje w stosunku pracy; odwołał się także do dokumentów przedłożonych do wniosku o rentę. Ponadto, złożył oświadczenie, że posiada świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych za okres od dnia 11 grudnia 1974 r. do dnia 30 czerwca 1976 r. oraz od dnia 6 maja 1977 r. do dnia 31 sierpnia 1983 r. Podał, że nie dysponuje świadectwami wykonywania pracy w warunkach szczególnych ze (...) Przedsiębiorstwa (...) i Przedsiębiorstwa (...) w K., gdyż zakłady te uległy likwidacji.

Jak wskazał Sąd Okręgowy, Wnioskodawca od dnia 1 września 1983 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. był zatrudniony przez (...) Przedsiębiorstwo (...) na stanowisku operatora koparki, głównie przy zakładaniu zieleńców miejskich. Z akt osobowych Wnioskodawcy za okres Jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K., co podkreślił Sąd Okręgowy, wynika, że Wnioskodawca został zatrudniony w tym Przedsiębiorstwie w dniu 16 maja 1986 r. jako ogrodnik zieleńców miejskich, a od dnia 1 listopada 1986 r. jako brygadzista-ogrodnik zieleni miejskiej, zaś z dniem 1 lutego 1988 r. – na stanowisku operatora koparki. Na tym ostatnim stanowisku był zatrudniony do dnia 30 kwietnia 1990 r. i następnie w okresie od dnia 25 czerwca 1990 do dnia 18 września 1992 r. Początkowo Wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie (...) w K. m.in. przy likwidacji wysypiska śmieci. Natomiast do jego zadań jako operatora koparki należało wyrównywanie terenu po nawiezieniu ziemi w celu zakładania zieleńców, załadunek zbędnej ziemi na wywrotki.

Pozwany organ rentowy w oparciu o świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych za okresy pracy w (...) S.A. w następujących okresach: od dnia 11 grudnia 1974 r. do dnia 30 czerwca 1976 r., od dnia 5 maja 1977 r. do dnia 10 lipca 1981 r., od dnia 4 października 1981 r. do dnia 31 sierpnia 1983 r., ustalił, że wnioskodawca wykazał jedynie 7 lat 7 miesięcy 25 dni pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy oddalił odwołanie wnioskodawcy o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku po ustaleniu, że nie wykazał on okresu pracy 15 lat w szczególnych warunkach wymaganego w art. 184 w związku z art. 32 i 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, ze zm.) i w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8. poz. 43).

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawca w 3 okresach, w których domagał się uznania pracy jako pracy w warunkach szczególnych, pracował w branży gospodarki komunalnej wymienionej w Wykazie A Dział IX. W tym Dziale wymienione są stanowiska: 1. Prace w kanałach ściekowych, 2. Oczyszczanie ścieków i filtrów otwartych, 3. Prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, a także prace przy pryzmach kompostowych z nieczystości miejskich, 4. Prace asfalciarzy i przy gotowaniu asfaltu, 5. Prace bitumiarzy i przy produkcji asfaltobetonu, 6. Prace brukarzy, 7. Prace kominiarzy. Nie wymieniono zatem w tym Dziale pracy operatora koparki. Jak podkreślił Sąd I instancji, praca operatora koparki została wymieniona w Dziale V w „Budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. 3 jako „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”. Jednakże Wnioskodawca, na co zwrócił uwagę ów Sąd, nie był zatrudniony w tym okresie w branży budowlanej i nie był operatorem ciężkich maszyn budowlanych.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, że praca wnioskodawcy na stanowisku operatora koparki w Przedsiębiorstwie (...) w K. nie była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych. Wnioskodawca nie pracował bowiem w tym czasie w przedsiębiorstwie budowlanym jako maszynista ciężkich maszyn budowlanych. Możliwe było doliczenie jako okresu pracy w warunkach szczególnych pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 1 lutego 1986 r. do dnia 15 maja 1986 r. na stanowisku maszynisty koparki, ale okres ten wynoszący 3 i pół miesiąca nie pozwolił na uzupełnienie brakującego okresu pracy w warunkach szczególnych, koniecznego do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku (do 15 lat).

Od wyroku Sądu Okręgowego została złożona apelacja, w której zaskarżono wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi na podstawie art. 368 § 1 k.p.c. zarzucono: 1) naruszenie art. 233 § 1 w związku z art. 227 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego tj. całkowitego braku ustosunkowania się przez Sąd do faktu pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w K. przy likwidacji wysypiska śmieci w okresie od dnia 1 września 1983 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. oraz w okresie od dnia 16 maja 1986 r. do dnia 1 lutego 1988 r. jako pracy w warunkach szczególnych, 2) sprzeczności ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, tj. zeznaniami świadków oraz zgromadzonymi w aktach dokumentami, które polegają na braku wyjaśnienia charakteru pracy odwołującego na wysypisku śmieci w okresie od dnia 1 września 1983 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. oraz w okresie od dnia 16 maja 1986 do dnia 1 lutego 1988 r., a w szczególności czy praca ta może być uznana za pracę wymienioną w Wykazie A Dział IX, 3) naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 184 i art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach, poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie tych przepisów polegające na uznaniu, iż odwołujący nie wykonywał w okresie od dnia 1 września 1983 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. oraz w okresie od dnia 16 maja 1986 r. do dnia 1 lutego 1988 r. pracy w warunkach szczególnych.

Wskazując na powyższe zarzuty, na podstawie art. 386 § 4 kpc, wniesiono o: l) uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, 2) ewentualnie zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uznanie, że odwołującemu przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury od daty złożenia wniosku, 3) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu tj. świadectwa pracy w szczególnych warunkach wystawionego w dniu 6 listopada 2014 r. przez Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w K., które potwierdza okres pracy odwołującego od dnia 1 marca 1996 r. do dnia 4 października 1996 r. w charakterze operatora koparki, 4) zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego według norm przepisanych za instancję apelacyjną oraz kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny wskazuje na właściwe przepisy mające zastosowanie w przedmiotowej sprawie, a mianowicie przepisy: 1) art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, ze zm.) oraz 2) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jednocześnie Sąd II instancji zgadza się z Sądem Okręgowym co do tego, że bezsporne w niniejszej sprawie było, iż: odwołujący w dniu 26 października 2013 r. ukończył 60 lat, nie przystąpił do OFE, na dzień 1 stycznia 1999 r. ma udowodniony okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 25 lat. Sporne zaś w niniejszej sprawie pozostawało to, czy odwołujący legitymował się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że w niniejszej sprawie odwołujący nie spełnił dla uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, przesłanki 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zarazem Sąd ten podkreśla, że nawet zaliczenie owych spornych okresów pracy: od dnia 1 września 1983 r. do dnia 31 stycznia 1986 r. oraz od dnia 16 maja 1986 r. do dnia 1 lutego 1988 r. w Przedsiębiorstwie (...) w K. – do okresu pracy w warunkach szczególnych nie daje wymaganego przedziału czasowego 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Sąd II instancji wyjaśnia, że jeśli by zsumować wszystkie okresy pracy odwołującego, wskazywane w apelacji, określane przez niego jako okresy pracy w warunkach szczególnych, nie uzyskuje się wyniku 15 lat pracy, a jedynie 12 lat 7 miesięcy, 14 dni.

Konkludując, Sąd Apelacyjny wskazuje, że odwołujący błędnie przyjął spełnienie przesłanki okresu 15 lat świadczenia pracy w warunkach szczególnych. Z kolei, co podkreśla ten Sąd, ustawodawca wymaga obok spełnienia przesłanek dla zaliczenia pracy w warunkach szczególnych: wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu, także świadczenia jej w okresie 15 lat. Jest to przedział czasowy, sztywno określony, nie pozwalający na jego elastyczne potraktowanie. To ostatnie wynika z faktu, że przepisy ubezpieczeń społecznych podlegają ścisłej wykładni.

Mając na względzie powyższe, na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny oddalił apelację i zasądził od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 120 zł – tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym (w powołaniu się na przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, j.t., Dz. U. z 2013 r., poz. 490 czyli przepisy § 12 ust. 1 pkt 2.