Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. skierowane przeciwko M. S. o zapłatę kwoty 4.554,87 złotych i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 13 grudnia 2004 roku pomiędzy M. S. a (...) Bankiem S.A. w K., zawarto umowę kredytu na kwotę 23.880,64 zł na zakup samochodu, z obowiązkiem spłaty do dnia 16.12.2010 roku.

Na mocy umowy z dnia 30.09.2011 roku doszło do sprzedaży wierzytelności przysługujących (...) Bank S.A. w W. na rzecz D. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.. Pismem z dnia 24.12.2012 roku pozwana zawiadomiona została o cesji wierzytelności i wezwana została do zapłaty kwoty 4.554,87 zł z tytułu odsetek.

W dniu 17.07.2006 roku wystawiony został bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym wierzyciel wskazał niespłacony kapitał w kwocie 5.524,52 zł, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 13,40% za okres od dnia 31.12.2005 roku do dnia 17.07.2006 roku, odsetki za opóźnienie w wysokości 29,14% od dnia 31.12.2005 roku do dnia 17.07.2006 roku w kwocie 318 zł wraz z dalszymi odsetkami liczonymi od kwoty niespłaconego kapitału naliczanymi od 18.07.2006 roku według zmiennej podwyższonej stopy procentowej obowiązującej w (...) Bank S.A., która w dniu sporządzenia tytułu wykonawczego wynosiła 29,14% oraz odsetkami ustawowymi od kwoty odsetek umownych od dnia 18.07.2006 roku do dnia zapłaty oraz koszty w wysokości 28 zł.

W dniu 24 lipca 2006 roku G. M. Bank złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) z dnia 16.07.2006 roku z ograniczeniem odpowiedzialności dłużnika T. S. do kwoty 8.103,44 zł.

Ustalając stan faktyczny, Sąd przyjął że wskazany przez stronę powodową tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nadał klauzulę wykonalności w dniu 27 lipca 2006 roku w sprawie I Co 1647/06 nie dotyczył umowy kredytowej zawartej przez M. S. a (...) Bankiem S.A. w K. w dniu 13.12.2004 roku, a umowy kredytowej zawartej pomiędzy (...) Bank S.A. i T. S. w dniu 03.12.2004 roku.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Wskazał, że podstawę dochodzonego przez powoda roszczenia stanowi art. 27 ustawy z 31.01.1989 roku Prawo bankowe w związku z art. 2 i 14 ustawy z 20.07.2001 roku o kredycie konsumenckim w związku z treścią umowy o kredyt oraz umową przelewu wierzytelności z dnia 30.09.2011 roku.

Na mocy tejże umowy Bank przekazał do dyspozycji strony pozwanej kwotę kredytu, zaś pozwana zobowiązała się do jej zwrotu.

Pozwana zgłosiła zarzut przedawnienia roszczenia.

Stosownie do treści art. 118 k.c. – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej – termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. Określenie dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej krótszego, trzyletniego terminu przedawnienia, jest wynikiem dążenia ustawodawcy, podyktowanego potrzebami gospodarki, do zapewnienia możliwie szybkiego realizowania przez profesjonalistów swych roszczeń.

Zróżnicowanie terminów przedawnienia określonych w art. 118 k.c. nie zależy od charakteru podmiotu, w stosunku do którego roszczenie przysługuje, ani od charakteru rozstrzyganej sprawy, a wyłącznie od rodzaju roszczenia związanego z określonym rodzajem działalności. W przedmiotowej sprawie wierzytelność przysługiwała Bankowi, a zatem w związku z obowiązującymi na gruncie prawa cywilnego regulacjami należało zastosować trzyletni termin przedawnienia określony w art. 118 k.c.

Bieg przedawnienia roszczeń w przypadku roszczeń z określonym terminem płatności rozpoczyna się z chwilą nadejścia tego terminu, a zatem, jak w niniejszej sprawie, z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania. W jego braku, gdy płatność zależy od określonej czynności wierzyciela, bieg przedawnienia rozpoczyna się przy fikcyjnym założeniu, że wierzyciel dokonał tej czynności najwcześniej, jak tylko mógł.

W niniejszej sprawie roszczenie z tytułu umowy kredytu stało się wymagalne, zgodnie z twierdzeniami strony powodowej najpóźniej z dniem 17.07.2006 roku, kiedy to wystawiony został tytuł egzekucyjny. Natomiast wskazany przez stronę powodową tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nadał klauzulę wykonalności w dniu 27 lipca 2006 roku w sprawie I Co 1647/06 nie dotyczył umowy kredytowej zawartej przez M. S. a (...) Bankiem S.A. w K. w dniu 13.12.2004 roku, a umowy kredytowej zawartej pomiędzy (...) Bank S.A. i T. S. w dniu 03.12.2004 roku.

Z powyższych względów Sąd Rejonowy uznał, że nie doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia przeciwko pozwanej. Mając to na uwadze należność z tytułu odsetek, jako związana z prowadzeniem działalności gospodarczej, przedawniła się z upływem trzyletniego terminu od chwili, kiedy stało się ono wymagalne. Poczynione ustalenia, pozwalają na przyjęcie, że wymagalność roszczenia nastąpiła najpóźniej w dniu 17 lipca 2006 roku a zatem od lipca 2009 roku zobowiązanie ma charakter naturalny. Strona powodowa wbrew treści art. 6 k.c. nie wykazała aby podjęte zostały działania powodujące przerwanie biegu przedawnienia. Natomiast odnosząc się do pisma pozwanej z dnia 20 stycznia 2012 roku Sąd Rejonowy przyjął, że złożone ono zostało już po upływie terminu przedawnienia, co oznacza że trzeba je rozważyć jako zrzeczenie się zarzutu przedawnienia. Jednakże oświadczenie to musi być jednoznaczne tak, aby nie budziło wątpliwości. Tymczasem w oświadczeniu pozwana wprost wnosi o umorzenie należności odsetkowej. Oznacza to, że nie można pisma potraktować jako zrzeczenie się korzystania z zarzutu przedawnienia w odniesieniu do odsetek.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od wskazanego wyroku złożyła strona powodowa, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi strona powodowa zarzuciła:

I. naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na treść rozstrzygnięcia, to jest art. 227 i art. 233 k.p.c. poprzez wydanie wyroku bez rozważenia w sposób bezstronny i wszechstronny twierdzeń przedstawianych przez powoda, nadto przez dowolną i selektywną ocenę dowodów i w konsekwencji dokonanie ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, poprzez:

1) ustalenie, iż w sprawie sygnatura akt I Co 1647/06 Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu w dniu 16 lipca 2006 roku przez G. M. Bank przeciwko T. S., a nie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez (...) Bank S.A. przeciwko dłużnikowi - pozwanej w niniejszej sprawie M. S.;

2) pominięcie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi J. K. w sprawie KM 1843/07 prowadzonej z wniosku zbywcy wierzytelności (...) Bank S.A. (obecnie (...) Bank S.A.), przeciwko M. S., w tym postanowienia o zawieszeniu przedmiotowego postępowania postanowieniem z dnia 5 października 2011 roku z których to dokumentów wynikają wnioski sprzeczne z ustaleniami Sądu I instancji, a mianowicie, że roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu, bowiem bieg przedawnienia przerwało postępowanie egzekucyjne prowadzone w okresie od 2007 roku co najmniej do dnia wniesienia powództwa,

w konsekwencji opisanych naruszeń Sąd I instancji błędnie ustalił stan faktyczny sprawy uznając, iż wierzytelność powoda uległa przedawnieniu i na tej podstawie powództwo zostało oddalone.

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, spowodowane błędnym ustaleniem stanu faktycznego, tj.:

1) art. 117 § 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie do oceny skutków prawnych roszczenia powoda, polegające na błędnym uznaniu zasadności podniesionego zarzutu przedawnienia, pomimo, iż termin przedawnienia dochodzonego roszczenia nie upłynął, bowiem jego bieg uległ przerwaniu na skutek:

a) czynności podejmowanych przez zbywcę wierzytelności celem dochodzenia roszczenia, w tym postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego - bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 17 lipca 2006 roku opatrzonego klauzulą wykonalności na rzecz zbywcy wierzytelności postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi z dnia 27 lipca 2006 roku w sprawie sygnatura akt I Co 1647/06 przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi J. K. w sprawie KM 1843/07;

b) oświadczenia pozwanej złożonego wobec zbywcy wierzytelności w piśmie z dnia 19 stycznia 2012 roku, w przedmiocie uznania długu z tytułu umowy kredytu nr (...) z dnia 13 grudnia 2004 roku zamieszczone we wniosku pozwanej o umorzenie należności z tytułu pozostałych do spłaty odsetek,

które to okoliczności spowodowały przerwę biegu przedawnienia roszczenia, a sąd w konsekwencji błędnie ustalonego stanu faktycznego oddalił powództwo błędnie uznając roszczenie powoda za przedawnione;

2) art. 123 § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy do oceny prowadzonego z wniosku zbywcy wierzytelności przeciwko pozwanej postępowania egzekucyjnego oraz wniosku pozwanej wystosowanego wobec zbywcy wierzytelności w piśmie z dnia 19 stycznia 2012 roku o umorzenie należności z tytułu pozostałych do spłaty odsetek z tytułu umowy kredytu nr (...)/2004 roku z dnia 13 grudnia 2004 roku, które wywarły skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia, a sąd w konsekwencji błędnie ustalonego stanu faktycznego oddalił powództwo błędnie uznając roszczenie powoda za przedawnione;

Przy tak sformułowanych zarzutach skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo:

W dniu 17 czerwca 2006 roku (...) Bank S.A. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny numer (...) przeciwko M. S. w związku z brakiem spłaty wszystkich zobowiązań określonych umową o kredyt nr (...) z dnia 13 grudnia 2004 roku (dowód - bankowy tytuł egzekucyjny k. 3 akt załączonych I Co 1674/06 Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi).

Postanowieniem z dnia 27 lipca 2006 roku wydanym w sprawie I Co 1674/06 Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi powyższemu bankowemu tytułowi egzekucyjnymi została nadana klauzula wykonalności (dowód - postanowienie k. 16 akt załączonych I Co 1674/06 Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi).

Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego w dniu 26 listopada 2011 roku wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne przeciwko M. S. (dowód - zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 3 akt załączonych KM 1843/07 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi J. K.).

W dniu 3 października 2011 roku wierzyciel wniósł o zawieszenie postępowania egzekucyjnego oraz cofnięcie podjętych czynności egzekucyjnych (dowód - pismo k. 39 akt załączonych KM 1843/07 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi J. K.).

W dniu 5 października 2011 roku Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne z wynagrodzenia za pracę dłużnika i zawiesił postępowanie egzekucyjne w całości (dowód - zawiadomienie k. 41, postanowienie k. 42 akt załączonych KM 1843/07 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi J. K.).

Powyższe dodatkowe ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy poczynił na podstawie zgromadzonych w toku postępowania dokumentów, które nie budzą wątpliwości co do swej autentyczności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest o tyle zasadna, że skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku.

Sąd Rejonowy nie rozpoznał bowiem istoty sprawy.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że zgodnie z akceptowanym przez Sąd Okręgowy poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w orzeczeniu C III 500/35 zwrot: "jeżeli sąd (...) nie rozpoznał istoty sprawy" użyty został w znaczeniu: jeżeli nie orzekł on o żądaniu pozwu, uwzględniając lub oddalając je w całości lub w części. Stosownie zaś do orzeczenia Sądu Najwyższego C II 315/36, sąd nie rozpoznał istoty sprawy w takim przypadku, jeżeli nie orzekł o żądaniach stron.

W literaturze wyrażane są również poglądy zgodnie z którymi nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do wypadków, w których sąd I instancji "nie rozpatrzył w ogóle przesłanek istnienia roszczenia, przyjmując np. jego przedawnienie, prekluzję, brak legitymacji itp.", bądź też kiedy sąd wydał wyrok, ale wyrokiem tym rozstrzygnął inny spór, a nie spór poddany sądowi do rozpoznania przez strony, czyli pominął podstawę roszczenia.

Taka sytuacja zachodzi w przedmiotowej sprawie.

Sąd Rejonowy przyjął bowiem, że roszczenie strony powodowej dochodzone w niniejszym procesie uległo w całości przedawnieniu.

Wniosek taki musi być uznany co najmniej za przedwczesny.

Sąd Rejonowy w sposób niewątpliwie wadliwy ustalił, że nie doszło do nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu w związku z zadłużeniem pozwanej wynikającym z braku spłaty wszystkich zobowiązań określonych umową o kredyt nr (...) z dnia 13 grudnia 2004 roku. Materiał dowodowy zebrany w toku postępowania apelacyjnego bez cienia wątpliwości wykazuje, że nadanie takiej klauzuli miało miejsce.

Dlatego też dla dokonania prawidłowej oceny, czy doszło do przedawnienia roszczenia powoda koniecznym jest ocena jakie znaczenie dla biegu terminu zasiedzenia miały czynności w postaci nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu w związku z zadłużeniem pozwanej wynikającym z braku spłaty wszystkich zobowiązań określonych umową o kredyt nr (...) z dnia 13 grudnia 2004 roku, wszczęcia na podstawie powyższego tytułu postępowania egzekucyjnego oraz fakt częściowego umorzenia postępowania egzekucyjnego i jego zawieszenia w całości.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c., w związku z art. 13 § 2 k.p.c..

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy dokona oceny jakie znaczenie dla biegu terminu zasiedzenia miały czynności w postaci nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu w związku z zadłużeniem pozwanej wynikającym z braku spłaty wszystkich zobowiązań określonych umową o kredyt nr (...) z dnia 13 grudnia 2004 roku, wszczęcia na podstawie powyższego tytułu postępowania egzekucyjnego oraz fakt częściowego umorzenia postępowania egzekucyjnego i jego zawieszenia w całości. Dopiero rozważenie tych okoliczności pozwoli na dokonanie prawidłowej oceny, czy dochodzone przez powoda w niniejszej sprawie należności uległy przedawnieniu.

W sytuacji zaś, gdyby zarzut przedawnienia okazał się chybiony, Sąd Rejonowy dokona merytorycznej oceny zasadności dochodzonego roszczenia.