Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Leszek Dąbek

Sędziowie SO Anna Hajda

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2015 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa W. G.

przeciwko M. G.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

na skutek zażalenia pozwanej

na postanowienie Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 19 lutego 2015 r., sygn. akt III RC 291/14

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i w tym zakresie sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w Zabrzu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

SSR (del.) Roman Troll SSO Leszek Dąbek SSO Anna Hajda

Sygn. akt III Cz 501/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy w Zabrzu udzielił zabezpieczenia roszczeniu powoda poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zabrzu Z. R. pod sygn. akt (...). W uzasadnieniu wskazał, że powód złożył w tym zakresie wniosek w toku postępowania o uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem pozwanej, uprawdopodobnił istnienie roszczenia oraz interes prawny w zabezpieczeniu, gdyż jego jedynym źródłem dochodu jest zasiłek przedemerytalny w kwocie 833,90 zł miesięcznie, liczy on 60 lat i możliwości zdobycia pracy w tym wieku są mocno ograniczone, a jego miesięczne koszty utrzymania wynoszą 960 zł przekraczając miesięczny dochód powoda. Dlatego też aktualne obciążenie alimentami na córkę w wysokości 500 zł miesięcznie stanowi kwotę przekraczającą jego możliwości, a brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie, gdyż także w sprawie o sygn. akt I C 365/13 toczy się postępowanie z powództwa powoda przeciwko pozwanej o zapłatę z tytułu zwrotu nienależnie pobranych przez nią alimentów za okres od stycznia 2012 roku do października 2012 roku - po wyroku obniżającym ich kwotę z 1000 zł do 500 zł miesięcznie - gdzie pozwana nie zgadza się z żądaniem pozwu. Orzekając Sąd Rejonowy oparł się na art. 730 § 1 k.p.c. oraz art. 730 ¹ k.p.c.

Zażalenie na to postanowienie złożyła pozwana zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, a to art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c. poprzez brak wyjaśnienia podstawy prawnej i faktycznej rozstrzygnięcia, gdyż: bezpodstawnie pominięto w sprawie ustalenia zawarte w aktach Sądu Rejonowego w Zabrzu prowadzonej pod sygn. III RC 388/08, z których jednoznacznie wynika stan zdrowia pozwanej, jak i stan majątkowy powoda władającego nieruchomościami, które przejął w całości ze wspólnego majątku dorobkowego z E. G. dla zapewnienia godziwego życia pozwanej; bezpodstawnie pominięto ustalenia zawarte w aktach Sądu Rejonowego w Zabrzu prowadzonych pod sygn. I C 365/13, z których jednoznacznie wynika, że gdyby sytuacja powoda rzeczywiście uzasadniała zawieszenie postępowania i była rzeczywista, to powód dochodziłby tego zawieszenia wg właściwości wydziału cywilnego; bezpodstawnie pominięto, że stan zdrowia powódki nie uległ zmianie i obowiązkiem pozwanego jest zapewnienie jej godziwego życia, od czego w niniejszym postępowaniu powód chce odstąpić pomimo posiadania wymaganego zaplecza finansowego; nie dokonano analizy prawdziwości twierdzeń powoda w kontekście dostępnych, znanych z urzędu akt spraw Sądu Rejonowego w Zabrzu sygn. III RC 388/8 oraz I C 365/13 i braku konsekwentnego stanowiska powoda, co do zabezpieczenia roszczenia oraz posiadania, pomimo deklarowanej tak trudnej sytuacji, środków pieniężnych na pokrycie kosztów zastępstwa procesowego oraz zobowiązań z tytułu podatków od nieruchomości; nie rozważono sytuacji zdrowotnej i finansowej pozwanej. Jednocześnie z ostrożności procesowej zarzuciła obrazę art. 730 k.p.c. w związku z brakiem podstaw do wydania w sprawie postanowienia, a co najmniej brakiem wymaganej do wydania orzeczenia oceny formalnej i merytorycznej całokształtu zgromadzonego do 19 lutego 2015 roku materiału dowodowego, w tym kwestii posiadania przez powoda nieruchomości, której zbycie mogłoby zapewnić pozwanej i powodowi godziwe życie. Zarzuciła także błąd w ustaleniach faktycznych, albowiem brak jest w sprawie przesłanek uzasadniających wydanie postanowienia zawieszającego postępowanie egzekucyjne, a pomijanie przez Sąd Rejonowy przy ocenie sytuacji majątkowej powoda faktu posiadania nieruchomości o charakterze użytkowym i oparcie się jedynie na rachunkach dotyczących opłat bieżących godzi w interesy sprawiedliwego postępowania cywilnego.

Przy tak postawionych zarzutach wniosła uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji względnie o zmianę tego postanowienia i oddalenie wniosku oraz przyznanie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przede wszystkim należy zauważyć, że Sąd Rejonowy w Zabrzu - pomimo takiego obowiązku - w żaden sposób nie ustalił aktualnej sytuacji finansowej i życiowej pozwanej, a Sąd Okręgowy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 11 grudnia 2014 roku, którym uchylił poprzednie postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, wyraźnie - na podstawie art. 386 § 6 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. - wskazał Sądowi Rejonowemu jakie ustalenia powinien poczynić przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Jednym z tych ustaleń były rozważania dotyczące sytuacji finansowej i życiowej pozwanej, a w tym zakresie brak jakichkolwiek ustaleń w uzasadnieniu Sądu Rejonowego w Zabrzu.

Sąd Rejonowy ponownie rozpoznając wniosek o zabezpieczenie w żaden sposób nie odniósł się do regulacji art. 133 k.r.o. i art. 135 k.r.o., a także w tym zakresie Sąd Okręgowy polecił Sądowi Rejonowemu wzięcie tych przepisów pod uwagę i rozważanie, czy dziecko powoda jest w stanie utrzymać się samodzielne, czy strony żyją na równej stopie życiowej, a także jakie są usprawiedliwione potrzeby pozwanej i jakie są możliwości zarobkowe oraz majątkowe powoda. Sąd Rejonowy jedynie w zakresie możliwości majątkowych i zarobkowych powoda zobowiązanie Sądu Okręgowego wykonał, a w pozostałym zakresie żadnych ustaleń faktycznych nie dokonał, jak również nie dokonał rozważań prawnych wynikający z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego powołanych powyżej.

Oczywistym jest, że w toku postępowania wpadkowego w sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego - w zakresie rozpoznania wniosku o udzielenie zabezpieczenia - nie jest konieczne udowodnienie okoliczności faktycznych, wystarczy bowiem ich uprawdopodobnienie, natomiast konieczne jest rozpoznawanie przesłanek wiarygodności roszczenia przez ustalenie nie tylko sytuacji finansowej i życiowej powoda, ale również ustalenie sytuacji życiowej i materialnej pozwanej. Z tej przyczyny Sąd Okręgowy w poprzednim orzeczeniu wskazywał na potrzebę rozważenia przepisów art. 133 k.r.o. i art. 135 k.r.o. - one bowiem wyznaczają przesłanki istnienia obowiązku alimentacyjnego, a poprzez art. 138 k.r.o., w przypadku zmiany okoliczności, mogą prowadzić do uchylenia tego obowiązku, co też jest objęte pozwem, a także wnioskiem o zabezpieczenie.

Z powyższych okoliczności Sąd Rejonowy nie wykonując zobowiązania Sądu Okręgowego w powyżej wskazanym zakresie po raz kolejny nie rozpoznał istoty sprawy, albowiem nie ustalił okoliczności faktycznych związanych z sytuacją finansową i życiową pozwanej, a następnie - przy całokształcie ustalonych okoliczności faktycznych - nie dokonał oceny stanu faktycznego przez pryzmat art. 133 k.r.o. oraz art. 135 k.r.o. w związku z art. 138 k.r.o.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 108 § 2 k.p.c. i art. 397 § 1 i 2 k.p.c., należało orzec jak w sentencji.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie wniosek o udzielenie zabezpieczenia ustali aktualną sytuację finansową i życiową pozwanej, przy czym weźmie pod uwagę również aktualną sytuację finansową i życiową powoda, a ocenę przesłanek wiarygodności jego roszczenia dokona przez pryzmat art. 133 k.r.o. i art. 135 k.r.o. w związku z art. 138 k.r.o. biorąc pod uwagę regulację art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. zgodnie także z poprzednimi zaleceniami Sądu Okręgowego, którymi jest związany.

SSR (del.) Roman Troll SSO Leszek Dąbek SSO Anna Hajda