Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 2 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SO Magdalena Balion - Hajduk (spr.)

Sędziowie: SO Gabriela Sobczyk

SR del. Maryla Majewska - Lewandowska

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2014 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi A. S. (1)

z udziałem Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Rybniku

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym
bez nieuzasadnionej zwłoki, w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym Rybniku pod sygn. akt IV RCo 21/14

postanawia:

1.  stwierdzić, iż w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Rybniku pod sygn. akt IV RCo 21/14 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rybniku na rzecz skarżącej Z. H. kwotę 10.000 zł (dziesięć tysięcy złotych).

SSR del. Maryla Majewska – Lewandowska SSO Magdalena Balion - Hajduk SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III S 176/14

UZASADNIENIE

W dniu 28 lipca 2014r. do Sądu Okręgowego w Gliwicach wpłynęła skarga wnioskodawczyni A. S. (2) na naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy sądowej bez nieuzasadnionej zwłoki. W skardze domagała się stwierdzenia przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w Rybniku pod sygn. akt IV RCo 21/14 i zasądzenia od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwoty 10.000 zł.

Uzasadniając swoje żądanie skarżąca podała, że w dniu 18 lutego 2013r. wystąpiła
z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu zasądzającemu alimenty. Klauzula wykonalności do dnia sporządzenia skargi na przewlekłość postępowania nie została nadana, a pełnomocnik wnioskodawczyni matka Z. H. nie jest w stanie uzyskać w Sądzie Rejonowym informacji na temat postępowania, gdyż pracownicy sądowi utrzymują, że nie jest ona stroną postępowania. Skarżąca podkreślała, że brak orzeczenia uniemożliwia jej uzyskanie alimentów koniecznych dla ponoszenia bieżących kosztów utrzymania.

Przystępując do niniejszej sprawy, Prezes Sądu Rejonowego w Rybniku wniósł o nieuwzględnienie skargi, nie uzasadniając swojego stanowiska.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga w całości zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 1 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w jej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne dla załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

W dniu 19 lutego 2013r. do Sądu Rejonowego w Rybniku wpłynął wniosek A. S. (1) „o nadanie klauzuli wykonalności (…) wyrokowi o alimenty, sygn. akt IV RC 909/00/10 i postanowieniu sygn. akt IV RCo 133/07/3 z dnia 30.01.2008r.” przeciwko Gminie B. i M. S. (k. 3). Pomimo wniesienia przez wnioskodawczynię sprawy do Wydziału IV Rodzinnego i Nieletnich została ona skierowana do Wydziału II Cywilnego, gdzie zarządzeniem z 21 lutego 2013r. wpisano ją do repertorium „Co” oraz wezwano wnioskodawczynię „do uiszczenia reszty opłaty od wniosku w kwocie 26 zł, podanie adresu zamieszkania i siedziby pozwanych, uzasadnienia wniosku co do pozwanej M. S.” (k. 1). Braki wniosku, zgodnie z wezwaniem, zostały usunięte przez wnioskodawczynię w terminie, pismo wnioskodawczyni wraz z opłatą uiszczoną w znakach sądowych wpłynęło do Sądu Rejonowego w dniu 15 marca 2013r. (k. 8). Akta sprawy przedłożono sędziemu referentowi 26 kwietnia 2013r. i zostały one zwrócone do sekretariatu 4 czerwca 2013r., bez podjęcia czynności w sprawie. W dniu 23 maja 2013r. wpłynął wniosek wnioskodawczyni o przyspieszenie rozpoznania sprawy z uzasadnieniem (k. 10). W związku z ustaleniem, że pismo wnioskodawczyni zawierające usunięcie braków znajdowało się w aktach sprawy II Co 423/13 (k. 12) zarządzeniem z 4 czerwca 2013r. polecono przedłożyć akta z pismem wnioskodawczyni po jego wyłączeniu ze sprawy II Co 423/12 (k. 13). W dniu 2 grudnia 2013r. do Sądu Rejonowego wpłynął kolejny wniosek o przyspieszenie rozpoznania sprawy z uzasadnieniem, że zwłoka w jej rozpoznaniu naraża wnioskodawczynię na szkody materialne (k. 14), a następnie w dniu 2 stycznia 2014r. pismo wnioskodawczyni również dotyczące konieczności niezwłocznego podjęcia czynności w sprawie (k. 16-19). Zarządzeniem z 8 lipca 2014r. sprawę polecono przekazać do Wydziału IV Rodzinnego i Nieletnich z uwagi na treść art. 781 § 1 k.p.c. (k. 20). Po przekazaniu akt do Wydziału IV Rodzinnego i Nieletnich postanowieniem z 17 lipca 2014r. Sąd Rejonowy w Rybniku, sygn. akt IV RCo 21/14 nadał klauzulę wykonalności ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Rybniku z dnia 19 października 2000r. w zakresie punktu 1 w sprawie IV RC 909/00 przeciwko Gminie B. co do należności wymagalnych przed dniem 11 maja 2010r. z ograniczeniem odpowiedzialności do stanu czynnego wartości spadku po J. S. (k.24). Odpis postanowienia został doręczony wnioskodawczyni w dniu 26 lipca 2014r. (k. 28).

Przedstawiony powyżej przebieg czynności wskazuje, że skardze wnioskodawczyni nie sposób odmówić zasadności, w zakresie w jakim obejmuje żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania i przyznania odpowiedniej sumy pieniężnej. Przebieg postępowania bezsprzecznie świadczy o tym, iż w niniejszej sprawie nastąpiła przewlekłość, gdyż postępowanie trwało dłużej niż to było konieczne dla wydania rozstrzygnięcia. Sądowi Rejonowemu w Rybniku rozpoznanie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności zajęło 1,5 roku (od daty wpływu wniosku tj. 19 lutego 2013r. do daty wydania postanowienia tj. 17 lipca 2014r.). W okresie od 15 marca 2013r. tj. od wpływu pisma wnioskodawczyni usuwającego braki do daty wydania postanowienia w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności Sąd Rejonowy nie podjął żadnej merytorycznej czynności w sprawie, ignorując przy tym kolejne wnioski wnioskodawczyni o przyspieszenie rozpoznania sprawy. Przepis art. 781 ¹ k.p.c. stanowi natomiast, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia. Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Rybniku, wnosząc o nieuwzględnienie skargi na przewlekłość postępowania, nie uzasadnił swojego stanowiska i nie wyjaśnił przyczyn tak złej organizacji pracy w Wydziale II Cywilnym tego Sądu. Wskazać trzeba, że obowiązek zorganizowania warunków należytego sprawowania władzy jurysdykcyjnej spoczywa na Państwie, a więc wszystkich jego władzach (organach), odnosi się to również do władzy sądowniczej (wymiaru sprawiedliwości). Państwo ma obowiązek takiego zorganizowania warunków sprawowania władzy jurysdykcyjnej (w tym zapewnienia optymalnej obsady kadrowej sądów), aby nie dochodziło do przewlekłości postępowania (zob. postanowienia SN z dnia 8.03.2005r., III SPP 34/05, OSNP 2005 nr 20, poz. 327 oraz z dnia 3.06.2005r., III SPP 109/05, OSNP 2006 nr 1-2, poz.33). W tej sprawie nie wykazano w szczególności, aby nastąpił gwałtowny, nagły i niespodziewany wzrost liczby spraw powodujący ich czasowe nagromadzenie i niemożność podjęcia czynności w sprawie niniejszej. Z tych względów, na zasadzie art. 12 ust. 2 w zw. z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179 poz.1843) skargę wnioskodawczyni uwzględniono.

Skarga wnioskodawczyni odniosła również skutek w zakresie żądania zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej, z uwagi na stwierdzoną przewlekłość postępowania. Określając wysokość przyznanej wnioskodawczyni sumy pieniężnej Sąd Okręgowy miał na względzie długość okresu stwierdzonej przewlekłości, wysokość dochodzonej wierzytelności oraz ryzyko poniesienia przez wnioskodawczynię szkody majątkowej wskutek bezczynności Sądu Rejonowego, a także okoliczność iż pomimo, iż sprawa została zaadresowana przez wnioskodawczynię do Wydziału IV Rodzinnego i Nieletnich przez półtora roku praktycznie bez biegu leżała w Wydziale II Cywilnym, zaś po jego przekazaniu właściwy wydział potrzebował tylko 7 dni na jej rozpoznanie.

Sąd Okręgowy, biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie i na mocy art. 12 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, orzekł jak w sentencji.

SSR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Gabriela Sobczyk