Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 września 2015 r. w O.

sprawy z odwołania J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 13 lutego 2015r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. K. prawo do emerytury począwszy od 1 stycznia 2015r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

J. K. wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddziału w P. z dnia 13.02.2015r., odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury. Odwołujący domagał się przyznania mu tego świadczenia i zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia na stanowisku spawacza w Przedsiębiorstwie (...) w M. i w (...) w W..

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że odwołujący na dzień 01.01.1999r. wykazał okres pracy wynoszący okres pracy w łącznej ilości 25 lat. 3 miesiące i 15 dni, w tym: 24 lata i 20 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 2 m-ce i 25 dni okresów nieskładkowych. Do ilości udokumentowanych okresów ubezpieczenia Zakład nie uwzględnił okresów:

- od 21.12.1995r. do 31.12.1995r., ponieważ w tym okresie odwołujący się przebywał na urlopie bezpłatnym,

- od 08.06.1994r. do 23.12.1994r. w (...) Serwis (...) - ponieważ brak dokumentu potwierdzającego zatrudnienie.

Po analizie zgromadzonej w aktach dokumentacji ustalono ponadto, że J. K. na dzień 01.01.1999r. nie udowodnił 15 lat pracy okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Do pracy w szczególnych warunkach Oddział ZUS nie uwzględnił odwołującemu okresów pracy: od 27.10.1971r. do 3.11.1973r. i od 16.06.1978r. do 30.04.1992r. z tytułu zatrudnienia w (...)*’ w M. M.., ponieważ przedłożone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach budzi wątpliwości. W świadectwie tym podano, iż odwołujący się pracował na stanowisku ślusarz - spawacz, a według ogólnego świadectwa pracy i wpisów legitymacji ubezpieczeniowej podano stanowiska - w pierwszym okresie: ślusarz-stażysta i ślusarz oraz w drugim okresie ślusarz, ślusarz-spawacz. Wynika z tego, zdaniem ZUS, iż nie w całym okresie odwołujący się pracował tylko jako ślusarz - spawacz jak podano w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach. Ponadto podany charakter pracy i stanowiska pracy nie odpowiadają wymienionym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. i zarządzeniu Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1.08.1983r. W związku z tym, że podano podwójne stanowisko pracy zachodzi wątpliwość czy wykonywana praca była w pełnym wymiarze czasu pracy dla poszczególnych stanowisk.

Biorąc powyższe pod uwagę Oddział ZUS w P. stwierdził, że J. K. nie spełnił warunków do nabycia prawa do emerytury według przepisów art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odwołujący się osiągnął wiek 60 lat, legitymuje się na dzień 01.01.1999r. wymaganym 25 letnim stażem pracy, lecz na dzień 01.01.1999r. nie posiada prawidłowo udokumentowanego I5-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

W związku z powyższym Oddział ZUS w P. Inspektorat w O. decyzją z dnia13.02.2015r. odmówił J. K. prawa do wcześniejszej emerytury.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. K., urodzony w dniu (...) posiada prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 27.01.2014r. w Oddziale ZUS w P. Inspektoracie w M. wystąpił z wnioskiem o ustalenie uprawnień do emerytury, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Na podstawie przedstawionych przez odwołującego dokumentów Oddział ZUS uznał J. K. za udowodniony na dzień 01.01.1999r. okres pracy w łącznej ilości 25 lat. 3 miesiące i 15 dni, w tym: 24 lata i 20 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 2 m-ce i 25 dni okresów nieskładkowych. Do ilości udokumentowanych okresów ubezpieczenia Zakład nie uwzględnił okresów:

- od 21.12.1995r. do 31.12.1995r., ponieważ w tym okresie odwołujący się przebywał na urlopie bezpłatnym,

- od 08.06.1994r. do 23.12.1994r. w (...) Serwis (...) - ponieważ brak dokumentu potwierdzającego zatrudnienie.

Po analizie zgromadzonej w aktach dokumentacji ustalono ponadto, że J. K. na dzień 01.01.1999r. nie udowodnił 15 lat pracy okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do pracy w szczególnych warunkach Oddział ZUS nie uwzględnił odwołującemu okresów pracy: od 27.10.1971r. do 3.11.1973r. i od 16.06.1978r. do 30.04.1992r. z tytułu zatrudnienia w (...)*’ w M. M.., ponieważ przedłożone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach budziło wątpliwości organu rentowego.

Odwołujący się nie jest członkiem OFE.

W dniu 13.02.2015r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, znak (...).

(dowód: akta (...) nr (...))

W okresie od 18.06.1978r. do 30.04.1992r. J. K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę spawacza w (...)*’ w M. M.. Razem z nim pracowali T. N., P. C. i M. S..

W okresie od 1.03.1995r. do 31.12.1995r. i od 1.04.1997r. do 31.12.1998r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę spawacza konstrukcji stalowych w firmie (...) – serwis” w W..

(dowód: akta osobowe ze (...), akta osobowe (...) – w tym umowa o pracę i świadectwa pracy., zeznania świadków: T. N. k.22a.s., adnotacja 3:16, P. C. k.22v adnotacja 9:34, M. S. k.32v, adnotacja 1:59 zeznania odwołującego się J. K. k.33, adnotacja 15:33, akta III U 779/11 i III U 604/08).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się zasadne, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji.

J. K. urodził się w dniu (...), zatem podstawą ubiegania się o prawo do emerytury jest ustawa z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440). Zgodnie z art. 24 ust 1b pkt 16 tej ustawy wiek emerytalny ubezpieczonych urodzonych od dnia 01.10.1952 r. do dnia 31.12.1952 r. wynosi co najmniej 66 lat i 8 miesięcy.

Osoby zatrudnione w szczególnych warunkach mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Muszą udowodnić odpowiedni staż ubezpieczeniowy oraz okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a niekiedy fakt osiągnięcia wieku emerytalnego w czasie takiego zatrudnienia.

Możliwość uzyskania emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przewiduje art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz.U.2013.1440). Szczegółowe warunki, na jakich można otrzymać to świadczenie, zawarte są w rozporządzeniu z dnia 07.02.1983r. Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Przepisy ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uznają pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia, o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Rozporządzenie zaś zawiera w formie załączników dwa wykazy rodzajów prac w szczególnych warunkach: wykaz A i B. W pierwszym z nich umieszczono prace m.in. w górnictwie, w energetyce, w hutnictwie przemyśle metalowym, w chemii, w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, w transporcie i łączności, w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym.

Zgodnie z art. 184 ustawy emerytalnej prawo do emerytury mężczyźnie urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ust. 4 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. 01.01.1999 r. osiągnął: co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach, tj. 25 lat.

Powyższa emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego, ewentualnie złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody Skarbu Państwa oraz rozwiązania stosunku pracy, z tym, że warunek rozwiązania stosunku pracy obowiązywał do 31.12.2012r. Od 01.01.2013r. warunek niepozostawania w stosunku pracy nie stanowi przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

Prawo do emerytury na podstawie art. 184 nabywa zatem ubezpieczony, który na dzień 1 stycznia 1999r. legitymował się wymaganym okresem ogólnym i szczególnym, natomiast wiek emerytalny osiągnął po tej dacie, niezależnie od tego, czy w chwili dożycia 60 lat miał status pracownika, wykonywał inną pracę (np. prowadził działalność gospodarczą), czy też w ogóle nie był zatrudniony (zob. uchwałę SN z dnia 8 lutego 2007r., II UZP 14/06, OSNPUSiSP 2007, nr 13-14, poz. 199; wyrok SN z dnia 18 lipca 2007r., I UK 62/07, OSNPUSiSP 2008, nr 17-18, poz. 269 i wyrok SA w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2007 r., III AUa 791/06, Apel. - W-wa 2007, nr 3; por. też uzasadnienie wyroku SA w Szczecinie z dnia 21 czerwca 2005 r., III AUa 462/05, OSA 2006, z. 9, poz. 28).

Ze złożonych dokumentów w sposób jednoznaczny wynika, iż odwołujący ukończył już 60 lat życia i nie przystąpił do OFE.

Przy ustalaniu długości wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS uwzględnia tylko te okresy, wskazane w świadectwie pracy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21 września 1984r., III UZP 48/84, LEX nr 14630). Przeprowadzenie innych dowodów przewidzianych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dopuszczalne jest, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument ten nie może zostać sporządzony. Postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dla dowodzenia przed organami rentowymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439).

ZUS zakwestionował zatrudnienie odwołującego się w:

- od 27.10.1971r. do 3.11.1973r. i od 16.06.1978r. do 30.04.1992r. z tytułu zatrudnienia w (...)*’ w M. M.., ponieważ przedłożone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach budziło wątpliwości organu rentowego;

- od 1.03.1995r. do 31.12.1995r. i od 1.04.1997r. do 31.12.1998r. w firmie (...) – serwis” w W..

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że stanowisko ZUS nie jest zasadne.

Przedmiotem sporu pomiędzy stronami była ocena charakteru pracy wykonywanej przez odwołującego się oraz możliwość jej zakwalifikowania jako pracy świadczonej w warunkach szczególnych.

W tym miejscu wskazać należy, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dopuszczalności dowodów przewidziane w art. 246 k.p.c. i 247 k.p.c. w zw. z art. 304 in fine k.p.c. Oznacza to, że w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających charakter pracy, okres zatrudnienia. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przed Sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień o emerytury wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Sąd dał wiarę zeznaniom zawnioskowanych przez odwołującego się świadków, jak i jego zeznaniom, albowiem w większości są one ze sobą zgodne, wzajemnie się uzupełniają i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zebranym w niniejszej sprawie. W toku postępowania nie ujawniła się żadna okoliczność osłabiająca ich wiarygodność i moc dowodową.

Świadek T. N. zeznał, że J. K. był jego pracownikiem, razem pracowali w Zakładach (...) w M. M.. Świadek pracował od 1966r. do 1992r. jako spawacz - brygadzista. Odwołujący - dokładnie świadek nie pamiętał od kiedy, ale pracował razem z nim przez 20 lat. Jak świadek podjął pracę, to odwołujący się już był zatrudniony. Świadek od początku był spawaczem brygadzistą, J. K. pracował na początku w innej brygadzie, robił pobielanie rurek i pracował na tzw. uszczelkach, gdzie lutował pierścienie. Potem był w brygadzie świadka i cały czas wykonywał tylko roboty spawalnicze. Robili (...) tj. formy na budowę, filtry – odwołujący się też to spawał. J. K. zajmował się tylko i wyłącznie spawaniem, nie wykonywał prac ślusarskich. Na początku spawał bez uprawnień, a potem zrobił uprawnienia. Nawet jak nie miał uprawnień, to spawał, bo umiał to robić. Było to spawanie elektryczne a później w (...). Świadek też miał świadectwo źle wystawione, też odwoływał się do Sądu i Sąd przyznał mu prawo do emerytury. Odwołujący pracował w pełnym wymiarze czasu pracy przez 8 godzin dziennie, innych czynności nie wykonywał.

Świadek P. C. zeznał, że pracował z J. K. w Z. w M. M.. Zakład robił konstrukcje stalowe. Były to formy budowlane, filtry. Świadek pracował od 1971-1992 jako spawacz, ze dwa lata jako ślusarz. Odwołujący pracował w tych samych latach, co świadek – odwołujący się zajmował się tylko i wyłącznie spawaniem. Spawał elektrycznie, gazowo mało spawali. Prac ślusarskich nie wykonywał. Pracowali w jednej brygadzie, ich brygadzistą był pan N.. Świadek też odwoływał się do Sądu Pracy 6 lat temu, Sąd przyznał mu prawo do emerytury. Mieli błędnie wypełnione świadectwa, zdarzały się tam pomyłki. Odwołujący zajmował się wyłącznie spawaniem przez 8 godzin dziennie.

Świadek M. S. zeznał, że pracował razem w (...) w latach 1964-1965, 1966-1975 – razem z odwołującym. Świadek pracował na działach z uszczelkami, tam było lutowanie twarde, spawanie, wytłaczanie. Jak przyszedł do (...), to odwołującego jeszcze nie było, przyszedł później, dokładnie kiedy świadek nie pamięta. Jak przyszedł, to lutował uszczelki i zajmował się klejeniem i lutowaniem uszczelek harmonijkowych. Odwołujący kleił i lutował w tym czasie.

Odwołujący się J. K. słuchany w charakterze strony, zeznał zaś, że od 27.10.1971r. do 3.11.1973r. pracował w (...), spawał tam, pracował także przy kwasach, uszczelkach harmonijkowych - lutował je. Miał stanowisko ślusarza, bo wszystkim takie wpisywano. Faktycznie zajmował się lutowaniem uszczelek i kleił je butaprenem, moczył w denaturacie, rozciągał na bębnach i kleił. Do pracy przychodził na zmiany.

Od 1978r. do 1992r. spawał filtry w (...). Nabył uprawnienia spawacza formalnie po roku, ale spawał od pierwszego dnia, bez uprawnień. Spawał drabiny metalowe, filtry, formy - albo elektrodą albo migomatem. Wtedy był tylko i wyłącznie spawaczem. Tak pracował do maja lub kwietnia 1992r. Miał płacony dodatek za pracę w warunkach szkodliwych. Później pracował w firmie (...), tam spawał bramy dwuskrzydłowe na zawiasach, przęsła ogrodzeniowe, konstrukcje na budowy, drzwi przeciwpożarowe. Firma zatrudniała 5-7 osób, to było prywatne przedsiębiorstwo, którego właścicielem był K. T.. Tam pracował nieraz dłużej niż 8 godzin dziennie. Odwołujący zeznał, że nie jest w stanie podać świadka z tego zakładu, jeden leży w szpitalu, ktoś wyjechał za granicę, pracowało dwóch obcokrajowców.

Sąd uznał, że zeznania świadków i odwołującego się stanowią miarodajny środek dowodowy na okoliczność charakteru, stałości i pełnowymiarowości pracy odwołującego się w warunkach szczególnych. Zeznania świadków i odwołującego się ponadto mają potwierdzenie tak w dokumentacji pracowniczej dotyczącej odwołującego się , jak też w aktach spraw toczących się w tut. Wydziale z odwołań P. C. i T. N.. Nie bez znaczenia dla ich oceny pozostaje również okoliczność wystawienia przez zakład (...) świadectwa pracy z dnia 22.04.1992r., w którym wskazywano, że J. K. w okresie od 16.06.1978r. do 30 kwietnia 1992r. pracował jako spawacz. Pracodawca także kwalifikował pracę odwołującego jako pracę w warunkach szczególnych, za którą wypłacał odwołującemu dodatek szkodliwy. Ponadto, począwszy od 25.02.1980r. odwołujący się nabył już formalnie uprawnienia spawacza ( książka spawacza k. 4 a.s.).

Na okoliczność rodzaju czynności wykonywanych w firmie (...) nie zeznawali świadkowie, albowiem była to mała firma kilkuosobowa i odwołujący się nie był w stanie wskazać aktualnie żadnego z nich. Niemniej jednak z zachowanych dokumentów znajdujących się w aktach osobowych jednoznacznie wynika, że zarówno z umowy o pracę, jak i ze świadectw pracy stanowisko odwołującego się było jednoznacznie określane jako spawacz konstrukcji stalowych.

Zarówno zeznania świadków - współpracowników, jak i dokumenty zgromadzone w aktach osobowych i akt ZUS odwołującego się ze spornego okresu zatrudnienia wskazują, że faktycznie odwołujący się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach tak na stanowisku spawacza, o której mowa w wykazie A, dział XIV „Prace różne” poz. 12 „Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym” Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983.8.43).

Jako początek wykonywania faktycznego wykonywania pracy spawacza Sąd przyjął datę 18.06.1978r. – wskazaną w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym przez (...), wcześniej odwołujący się nie wykonywał prac spawalniczych. Data końcowa 30.04.1992r. wynika także z przedłożonego świadectwa pracy. Łącznie zatem przez okres 13 lat, 10 miesięcy i 13 dni odwołujący się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach tak na stanowisku spawacza, o której mowa w wykazie A, dział XIV „Prace różne” poz. 12 „Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym”.

W okresie od 1.03.1995r. do 31.12.1995r. tj. przez okres 10 miesięcy i od 1.04.1997r. do 31.12.1998r.tj. przez 1 rok, i 9 miesięcy w firmie (...) – serwis” w W. odwołujący się stale i w pełnym wymiarze czasu pracował jako spawacz konstrukcji stalowych.

Reasumując, w niniejszej sprawie odwołujący się udowodnił, że w okresach od 18.06.1978r. do 30.04.1992r. oraz od 1.03.1995r. do 31.12.1995r i stale i 1.04.1997r. do 31.12.1998r. – łącznie przez okres 16 lat, 5 miesięcy i 13 dni w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w warunkach szczególnych.

Tym samym wykazał wymagane prawem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a więc korzysta z prawa do dochodzonego świadczenia. Z tych względów Sąd zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia 01.01.2015r., tj. miesiąca złożenia wniosku. Zgodnie bowiem z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ZUS nie ponosi takiej odpowiedzialności. Dopiero przeprowadzenie szerszego postępowania dowodowego, uzyskanie akt osobowych, przesłuchanie świadków i analiza ich akt przed Sądem umożliwiło stwierdzenie, że w spornych okresach odwołujący pracował w szczególnych warunkach. Zgromadzony na etapie postępowania przed organem rentowym materiał dowodowy nie pozwalał jednoznacznie na ustalenie, czy odwołujący spełnił wszelkie wymagane prawem warunki uprawniające do prawa do emerytury.