Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Bożena Murawska-Kołota (spr.)

Sędziowie SO Anna Wrembel-Woźniak

SO Beata Janiszewska

Protokolant Joanna Rekruciak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lipca 2014 r. w W.

sprawy z wniosku Z. K. i A. K.

z udziałem m.(...) W.

o zasiedzenie

na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w W.

z dnia 4 października 2012 r., sygn. akt I Ns 1038/11

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  nakazać pobrać od Z. K. i A. K. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie) kwotę 469,69 (czterysta sześćdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu wydatków.

Sygn. akt IV Ca 441/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 4 października 2012 roku Sąd Rejonowy oddalił wniosek Z. K. i A. K. o stwierdzenie nabycia
w drodze zasiedzenia przez wnioskodawców własności nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę oznaczoną nr (...), położoną w W. przy ul. (...) o pow. 896 m ² (pkt I) oraz zasądził solidarnie od wnioskodawców na rzecz uczestnika – m.(...) W. kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II).

Rozstrzygnięcie swoje Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach:

Wnioskodawcy zamieszkują na działce nr (...), znajdującej się w obrębie (...) w W. przy ul. (...) i są jej użytkownikami wieczystymi. Jest to działka sąsiadująca z działką nr (...), objętą wnioskiem o zasiedzenie w niniejszej sprawie.

Jak ustalił Sąd Rejonowy, działka nr (...) stanowiła niegdyś dwie nieruchomości: działkę nr (...) położoną przy ul. (...) oraz działkę nr (...) położoną przy ul. (...), która w latach 1971-1986 r. była zajmowana bez tytułu prawnego przez S. K.. Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że S. K. samowolnie wybudował na wymienionej nieruchomości drewniany gołębnik, cieplarnię ogrodniczą oraz klatki dla królików, komórki dla kur, altankę i komórkę. Uprawiał na niej warzywa, hodował gołębie
i króliki. Był on z tego powodu wielokrotnie wzywany przez Urząd Dzielnicowy W. P. do opróżnienia oraz rozbiórki samowolnie wybudowanych urządzeń. Po jego śmierci w 1986 r. działką zajmowała się także jego żona (do śmierci w roku 2005).

Sąd I instancji zważył, że od 1997 r. właścicielem nowo oznaczonej działki nr (...) jest m. (...) W. i prowadzona jest dla niej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w W. księga wieczysta o nr (...)// (...). Działka ta została przekazana w administrowanie Zakładowi (...) w D. T. m.(...) W. na mocy zarządzenia
z dnia 8 października 2009 r.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego, obecnie przedmiotowa działka wykorzystywana jest jako miejsce wypoczynku przez wnioskodawców, a także jako miejsce wypoczynku i składu drewna na opał przez G. i B. S., którzy jednak nie roszczą sobie żadnych praw do przedmiotowej działki. Wnioskodawcy w 1981 roku ogrodzili działkę nr (...), a następnie doprowadzili do niej wodę. Działkę nr (...) z sąsiadującą działką nr (...), na której mieszkają wnioskodawcy, dzieli mały parkan.

Sąd Rejonowy ustalił, że obecnie działka jest zagrodzona z każdej strony i nie ma do niej bezpośredniego dostępu dla osób postronnych. Ponadto, z ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji wynika, że wnioskodawcy nigdy nie płacili i nie płacą podatków za zajmowaną działkę nr (...). Przedmiotowa nieruchomość nie figuruje w ewidencji podatkowej.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił w oparciu o zgromadzone
w toku postępowania dokumenty, jak również zeznania wnioskodawców oraz świadków.

Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom wnioskodawców i powołanych przez nich świadków w zakresie dotyczącym zagospodarowania działki i samodzielnego jej zajmowania przez wnioskodawców oraz udzielenia przez nich zezwolenia S. K. na korzystanie z działki i dokonywanie naniesień. Zeznania te, w ocenie Sądu Rejonowego, nie były obiektywne, gdyż pochodziły
w głównej mierze od rodziny wnioskodawców, przy tym pozostawały w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z załączonymi fotografiami
i dokumentami przedstawionymi przez pełnomocnika uczestnika postępowania – m.(...) W., w których jako posiadacz działki w latach 1970-tych i 1980-tych figuruje jedynie S. K..

Sąd Rejonowy dał natomiast wiarę zeznaniom świadków B. S. i G. S. oraz J. K., z których wynika,
iż wnioskodawcy nie są jedynymi użytkownikami przedmiotowej działki.

Reasumując, Sąd Rejonowy ustalił, że z całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, na który składają się zeznania świadków oraz załączone dokumenty, nie wynika, aby wnioskodawcy byli posiadaczami samoistnymi przedmiotowej nieruchomości przez czas potrzebny do stwierdzenia nabycia własności w drodze zasiedzenia i przy tym w sposób ciągły. Nieruchomość ta jest obecnie uważana przez sąsiadów za skwer publiczny i użytkowana także przez inne osoby niż wnioskodawcy. W związku zatem z brakiem wykazania przez wnioskodawców przesłanek niezbędnych do zasiedzenia, Sąd Rejonowy wniosek oddalił.

Apelację od powyższego postanowienia złożył pełnomocnik wnioskodawców, zaskarżając je w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 172 § 1 k.c. poprzez błędne zastosowanie i niewłaściwą wykładnię, co skutkowało przyjęciem braku posiadania samoistnego przedmiotowej nieruchomości przez wnioskodawców, a także naruszenie przepisów postępowania, tj.: art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, sprzeczność ustaleń Sądu ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz błędy w ustaleniach faktycznych,
a ponadto naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. i art. 510 § 1 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie.

Skarżący wniósł o wydanie postanowienia reformatoryjnego, zmieniającego postanowienie Sądu I instancji w całości poprzez uwzględnienie żądania zmodyfikowanego wniosku i o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości
i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do dokonanej przez Sąd I instancji oceny dowodów
i poczynionych na tej podstawie ustaleń, należy zauważyć, że Sąd ten w sposób prawidłowy zbadał okoliczności władania sporną nieruchomością. W ocenie natomiast materiału dowodowego sprawy zadośćuczynił, wbrew twierdzeniom skarżącego, wszystkim wymaganiom określonym w art. 233 § 1 k.p.c., tzn. ocenił wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia całości zebranego materiału. Odmienne wywody skarżących, prezentujących własne zapatrywania co do okoliczności sprawy, stanowią jedynie polemikę z trafnymi, umotywowanymi ustaleniami i wywodami prawnymi Sądu I instancji.

Zgodnie z art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 2). Posiadaczem samoistnym jest, zgodnie z art. 336 k.c., ten, kto faktycznie włada rzeczą jak właściciel, co oznacza wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty
i niezależny od woli innych osób stan władztwa.

Wnioskodawcy w niniejszej sprawie byli zatem obowiązani udowodnić fakt nieprzerwanego posiadania samoistnego przedmiotowej nieruchomości, co w ocenie Sądu Okręgowego nie zostało wykazane. Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne oraz ocenę prawną Sądu I instancji dotyczącą braku wykazania przez wnioskodawców, iż byli oni wyłącznymi samoistnymi posiadaczami przedmiotowej nieruchomości przez czas niezbędny do zasiedzenia przy uwzględnieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. 1990 r., Nr 55, poz.321).

W szczególności należy zauważyć, że od lat 1970-tych do roku 1986 posiadaczem przedmiotowej nieruchomości był również S. K.. Świadczą o tym licznie przedstawione dokumenty – m.in. upomnienia z Urzędu Dzielnicowego W. P. kierowane do S. K. w związku
z jego samowolą budowlaną. Fakt, iż dokumenty te kierowane były do S. K. przesądza o tym, iż w tamtym okresie skarżący nie mogli być posiadaczami samoistnymi działki nr (...) i nie uzewnętrzniali woli władania działką jak właściciele. Niezrozumiały jest przy tym zarzut, że złożone do akt przez uczestnika dokumenty dotyczące S. K. zostały „ex lege wyeliminowane
z obrotu prawnego z uwagi na zatarcie skazania”.

Przedstawiony materiał dowodowy nie wskazuje na to, aby S. K. zajmował działkę i budował na niej urządzenia wyłącznie za zgodą skarżących,
a dokumenty wystawiane były na jego nazwisko tylko dlatego, że „krył” skarżących. Zauważyć przy tym należy, że na fakt, iż S. K. był niezależnym
w korzystaniu z działki nr (...), wskazują zeznania świadka E. D. – brata wnioskodawczyni (k-102), z których wynika, że S. K. nigdy nie pytał wnioskodawczyni o zgodę na przeprowadzenie prac budowlanych.

Ponadto, oprócz skarżących, w ostatnich latach nieruchomością gospodarowali także B. i G. S., co również wyłącza samoistność posiadania Z.
i A. K.. Nie można przy tym zgodzić się z zarzutem apelacji,
iż posiadanie zarówno S. K., jak i państwa S., miało charakter posiadania zależnego. W zeznaniach swoich S. wskazują bowiem, że działka ta ma dla nich charakter skweru publicznego, nie zaś własności państwa K.. Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, iż przesłanka samoistności posiadania działki nr (...) przez skarżących nie została wykazana
w sposób jednoznaczny, nie budzący wątpliwości.

Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, iż skarżący nigdy nie uiszczali należnych od przedmiotowej nieruchomości podatków. Braku zapłaty podatków nie można uzasadniać brakiem ujawnienia posiadania w ewidencji podatkowej. Jak słusznie stwierdził Sąd Rejonowy, podatnikami podatku od nieruchomości są bowiem nie tylko jej właściciele, ale także posiadacze samoistni. Skoro zatem skarżący uważali się za posiadaczy samoistnych nieruchomości nr (...), powinni uczynić zadość obowiązkowi podatkowemu i zgłosić fakt zajmowania nieruchomości celem opodatkowania. Wbrew zarzutom skarżących, brak płacenia podatków nie został uznany przez Sąd jako niezbędny element posiadania samoistnego, ale okoliczność ta przyczynia się do stwierdzenia braku zdecydowanej manifestacji władztwa nad działką.

Po przeprowadzeniu wizji lokalnej na przedmiotowej nieruchomości oraz na nieruchomości nr(...) w dniu 3 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy stwierdził, że wnioskodawcy zagrodzili przedmiotową działkę nowym ogrodzeniem z blachy falistej, przy czym rozebrali parkan, który ograniczał część działki, z której korzystali małżonkowie S..

Biorąc pod uwagę obecnie istniejący stan na przedmiotowej działce, należy uznać iż Z. K. i A. K. obecnie spełniają przesłanki samoistnego posiadania nieruchomości nr (...). Nieruchomość ogrodzona przez skarżących pozostaje obecnie dostępna tylko dla nich, posadzone są na niej drzewa. Należy jednak wskazać, iż przedmiotem oceny w postępowaniu
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia jest stan istniejący przez okres 30 lat, gdyż jak słusznie stwierdził Sąd I instancji – posiadanie skarżących należy zakwalifikować jako posiadanie w złej wierze. W złej wierze jest bowiem ten, kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności przysługuje nie jemu, lecz innej osobie. Co do całego więc okresu potrzebnego do zasiedzenia, nie zostało wykazane przez skarżących ich posiadanie samoistne nieruchomości nr (...).

Dodatkowo wskazać należy, że jak wynika z oględzin, najstarsze drzewo rosnące na przedmiotowej działce ma 12 lat, reszta roślin jest młodsza, zatem fakt gospodarowania nieruchomością poprzez zasadzenie drzew nie wykazuje władania działką przez okres potrzebnego do zasiedzenia.

W związku z powyższym, w braku dostatecznego wykazania przez skarżących spełnienia przez nich przesłanek zasiedzenia, należy stwierdzić iż zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 172 k.c. jest niezasadny.

Odnośnie zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 k.p.c. i art. 510 § 1 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie, należy wskazać, iż zarzuty te również nie znajdują uzasadnienia. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy uzasadnił swoje rozstrzygnięcie w sposób spójny
i wyczerpujący, zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. i nie dopuścił się uchybień, które skutkowałyby wzruszeniem zaskarżonego postanowienia. Odnosząc się natomiast do dokumentów złożonych przez wnioskodawców wraz z apelacją (k- 185) w postaci: decyzji z dnia 21 maja 1969 r. o pozwoleniu na użytkowanie samowolnie wzniesionego budynku, to należy zauważyć, że nie może ona stać się podstawą do zmiany ustaleń faktycznych, gdyż nie wynika z niej, że dotyczy budynku zlokalizowanego na przedmiotowej działce, natomiast złożony przez wnioskodawców dokument w postaci
„Postanowienie o nałożeniu grzywny z dnia 14 kwietnia 1969 r.” nie określa do jakich uprzednio robót wnioskodawca był zobowiązany i gdzie miały być wykonane, natomiast „ Zgłoszenie budowy obiektu budowlanego z 23 lutego 2007 r.” dotyczy robót budowlanych na działce nr (...), a nie na działce nr (...), będącej przedmiotem postępowania w tej sprawie.

Apelacja więc, jako pozbawiona uzasadnionych podstaw, podlegała oddaleniu zgodnie z art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.