Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

C. W. (1) został oskarżony o to, że nie później niż w dniu 20 maja 2013 roku w R. doprowadził C. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem na kwotę 1990 złotych poprzez wprowadzenie C. G. w błąd co do zamiaru wykonania postanowień zawartej ustnie umowy o świadczenie usług gastronomicznych przez Firmę Handlowo Usługową (...) z siedzibą w R., polegających na dostarczeniu posiłków na uroczystość rodzinną odbywającą się w dniu 20 maja 2013 roku w R.

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Radomsku wyrokiem z dnia 17 czerwca 2015r. w sprawie sygn. akt VI K 608/14 oskarżonego C. W. (1) uznał za winnego tego, że działając z góry powziętym zamiarem, w krótkich odstępach czasu w okresie czasu między styczniem/lutym 2013r., a 20 maja 2013r. w R. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził C. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym w kwocie 1.990,00 zł, wprowadzając go w błąd co do zamiaru zapłaty w całości za złożone ustnie w miesiącu styczeń/luty 2013r. zamówienie na usługę gastronomiczną polegającą na dostarczeniu posiłków i obsługi przyjęcia komunijnego jego dziecka przez Firmę Handlowo – Usługową (...) z siedzibą w R., w ten sposób, że po uiszczeniu zaliczki, ustaleniu menu przyjęcia i jego obsługi oraz po zrealizowaniu tej usługi przez pokrzywdzonego w dniu 20 maja 2013r., nie dokonał zapłaty za nią w kwocie 1.990,00 zł, czym wypełnił dyspozycję art. 286 § 1 kk w zw z art. 12 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw z art. 33 § 2 kk wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10,00 złotych.

Na podstawie art. 69 § 1 i § 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił oskarżonemu C. W. (1) wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres 2 lat próby oraz zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. B. kwotę 649,44 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu C. W. (1) z urzędu. Nadto wymierzył oskarżonemu C. W. (1) 380,00 zł tytułem opłaty i zwolnił go od obowiązku zwrotu wydatków poniesionych w sprawie.

Powyższy wyrok zaskarżył oskarżony C. W. (1) jak i jego obrońca z urzędu w całości na korzyść oskarżonego.

Apelacja obrońcy oskarżonego wywiedziona z art. 438 pkt 2 i 3 kpk wyrokowi zarzuciła:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mający wpływ na jego treść przez niesłuszne uznanie, iż zebrane w sprawie dowody w szczególności zeznania C. G. i I. G. będących małżonkami wskazują jednoznacznie, że C. W. (1) dopuścił się przypisanego mu przestępstwa, podczas gdy analiza materiału dowodowego prowadzi do odmiennych wniosków,

-naruszenie art. 4, 5 § 2, 7 k.p.k. przez jednostronną ocenę materiału dowodowego i posłużenie się dla ustalenia winy oskarżonego głównie nieobiektywnym i niewiarygodnym dowodem z zeznań C. G. oraz jego małżonki, osób zainteresowanych niekorzystnym wynikiem sprawy dla oskarżonego, nadto zarzucam odmówienie wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego C. W. (1) bez należytego uzasadnienia takiego stanowiska.

W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Apelacja oskarżonego wywiedziona z art. 438 pkt 3 kpk wyrokowi temu zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, a polegający na stwierdzeniu, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu, mimo wątpliwości co do dowodów na podstawie których wydano orzeczenie.

W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 13 października 2015 roku Sędzia sprawozdawca złożył ustne sprawozdanie stosownie do art. 453 § 1 k.p.k. i ujawnił akta sprawy INc 1470/13 Sądu Rejonowego w Radomsku.

Obrońca popierał wniesioną skargę apelacyjną i wnioski w niej zawarte oraz przyłączył się do apelacji oskarżonego. Nadto wnosił o zasądzenie zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym, oświadczając iż koszty nie zostały uiszczone.

Oskarżony popierał własną apelację , przyłączył się także do apelacji swojego obrońcy.

Prokurator wnosił o nieuwzględnienie wniesionych apelacji i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje oskarżonego C. W. (1) jak i jego obrońcy nie są zasadne, a zarzuty w nich podniesione nie zasługują na uwzględnienie.

Wbrew stanowisku zaprezentowanemu w apelacji obrońcy oskarżonego jak i samego oskarżonego C. W. (1), zgromadzony materiał dowodowy i poczynione na jego podstawie ustalenia faktyczne przez sąd pierwszej instancji są prawidłowe i zgodne z całokształtem okoliczności sprawy. Skarżący zaś negując dokonaną w sposób prawidłowy przez Sąd I instancji ocenę dowodów, nie przytaczając w rzeczywistości żadnych, dostatecznych argumentów, które podważałyby trafność ustaleń faktycznych, będących podstawą przedmiotowego rozstrzygnięcia. Bowiem oskarżony C. W. (1), jak i jego obrońca wskazują jedynie, że Sąd meriti błędnie przyjął, że zebrany w sprawie materiał dowodowy dowodzi popełnieniu przez oskarżonego zarzucanego mu czynu, a materiał dowodowy opiera na zeznaniach skonfliktowanego z nim pokrzywdzonego C. G. i jego żony. Nie jest to argument dostateczny i wystarczający do obalenia ocen przeprowadzonych przez sąd merytoryczny. Dowody na jakich Sąd I instancji oparł swoje wnioski dotyczące sprawstwa oskarżonego C. W. (1) są bowiem w swej wymowie jednoznaczne i nie budzące wątpliwości, a Sąd Okręgowy w całości tą ocenę podziela. Zważyć trzeba, iż przekonanie Sądu I instancji o braku niepodważalnych dowodów na popełnienie przez oskarżonego C. W. (1) czynu opisanego w art. 286 § 1 kk, pozostaje pod ochroną prawa procesowego, jako że nie wykracza poza normy zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w treści art. 7 kpk. Jednocześnie zaś konkluzje Sądu I instancji stanowią wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), a nade wszystko zostały wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania – uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku (art. 424§1 pkt 1 k.p.k.).

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że oskarżony C. W. (1) i pokrzywdzony C. G. znali się wiele lat i nie było między nimi nieporozumień. Dzięki tej znajomości, pokrzywdzony za namową żony postanowił przyjąć od oskarżonego zamówienie na usługę gastronomiczną (komunię), choć terminy przyjmowania zapisów dawno już upłynęły. Oskarżony wraz z żoną w trakcie jednej z wizyt w siedzibie firmy pokrzywdzonego, uzgodnił ze świadkiem I. G. menu oraz uiścił zaliczkę w wysokości 200 złotych. Do uzgodnionej uroczystości z wykorzystaniem zamówionego cateringu doszło 20 maja 2013 roku z pewnymi problemami co do zamówionych potraw, które jednakże w zaledwie kilka minut zostały naprawiony ze strony firmy pokrzywdzonego C. G.. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego oskarżony C. W. (1) ani jego żona M. W. nie składali zażaleń czy skarg co do organizacji uroczystości przez firmę pokrzywdzonego. Zatem bezspornym jest, iż następnego dnia świadek I. G. wystawiła paragon, z którym zgodnie z umówionym terminem pokrzywdzony C. G. udał się do oskarżonego celem uregulowania uzgodnionej wcześniej zapłaty. Odnośnie okoliczności, które miały miejsce od dnia 21 maja 2013 roku uwidaczniają się dwie wersje zdarzenia.

Według wyjaśnień oskarżonego kwotę w wysokości 2.000 złotych wpłacił on osobiście do rąk pokrzywdzonego dzień po komunii tj. w dniu 21 maja 2013 roku. Nie przedstawił jednakże na tą okoliczność żadnego dowodu, ani to w postaci dowodów osobowych ani dokumentu (np paragonu, faktury). W toku postępowania karnego wręcz stwierdził, iż nie brał żadnego pokwitowania od pokrzywdzonego bowiem miał do niego zaufanie. Co zaskakujące podczas konfrontacji z pokrzywdzonym, oskarżony C. W. (1) odmówił odpowiedzi na pytanie co do zapłaty powyższej kwoty za wykonany catering.

Pokrzywdzony C. G. natomiast podał, iż dzień po komunii przyjechał do domu oskarżonego zgodnie z uzgodnieniami wraz z paragonem celem odebrania wynagrodzenia za wykonaną usługę. Nie dość, iż nie otrzymał pieniędzy to oskarżony poprosił go o wystawienie faktury VAT. Gdy po upływie około 30 minut, tego samego dnia wrócił do domu oskarżonego z fakturą VAT, żona C. W. (1) stwierdziła, iż męża nie ma w domu, gdyż wyjechał pilnie do pracy i odmówiła przyjęcia faktury. Później wielokrotnie sam pokrzywdzony C. G. albo jego żona przyjeżdżali do domu oskarżonego , jednakże członkowie jego rodziny wskazywali, że nie ma go w domu. Z czasem zaczęli także mówić, że oskarżony C. W. (1) wyjechał za granicę, choć w tym czasie był widywany na terenie R.. W trakcie konfrontacji z pokrzywdzonym, C. W. (1) odmówił udzielenia odpowiedzi na pytanie gdzie i kiedy wyjeżdżał za granicę. Mając na uwadze powyższe Sąd odwoławczy nie dał wiary –podobnie jak i Sąd meriti - wyjaśnieniom oskarżonego, iż dokonał on wpłaty 2.000 złotych do rąk pokrzywdzonego C. G.. Przede wszystkim nie udowodnił tej okoliczności, unikał osoby pokrzywdzonego jak i jego żony, nie złożył nawet sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 24 października 2013 roku sygn. I Nc 1470/13, mocą którego nakazano C. W. (1) zapłatę przedmiotowej kwoty na rzecz pokrzywdzonego. Tym bardziej, że gdyby oskarżony rzeczywiści uregulował wszystkie swoje zobowiązania, pokrzywdzony C. G. nie traciłby czasu ani środków na wysyłanie wezwań do zapłaty, nie przekazywałby sprawy firmie windykacyjnej. Nie zdecydowałby się na złożenie pozwu do Wydziału Cywilnego a ostatecznie nie ryzykowałby odpowiedzialnością za składania fałszywych zeznań zawiadamiając organa ściągania o popełnionym na jego osobie oszustwie.

Reasumując stwierdzić należy, że nie budzi wątpliwości ocena materiału dowodowego zebranego w sprawie. Bowiem Sąd Okręgowy podzielił ocenę Sądu Rejonowego i uznał, że depozycje C. G. i jego żony świadka I. G. są spójne, logiczne i konsekwentne na każdym etapie postępowania. Dowody na jakich Sąd I instancji oparł swoje wnioski są w swej wymowie jednoznaczne i nie budzące wątpliwości. Wbrew zatem podniesionym w skargach apelacyjnych oskarżonego i jego obrońcy z urzędu, Sąd I instancji kierując się prawem swobodnej oceny dowodów poczynił ustalenia takie, które nie mogą być uważane za błędne czy sprzeczne z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego. Nie sposób się także zgodzić z argumentacją skarżących, iż Sąd meriti oparł się bezkrytycznie na zeznaniach pokrzywdzonego, w sytuacji gdy jest on w konflikcie z oskarżonym. Faktem jest, iż obecnie strony postępowania nie są do siebie przyjaźnie nastawione, jednakże z okresu objętego zarzutem nie było między nimi żadnego nieporozumienia, które powstało dopiero w chwili nieuiszczenia wynagrodzenia za wykonaną przez pokrzywdzonego usługę a następnie unikanie pokrzywdzonego C. G. przez oskarżonego C. W. (1). Zatem stwierdzić należy, iż cierpliwość pokrzywdzonego się skończyła. Tym bardziej, gdy uzyskał informację od Komornika sądowego, że oskarżony wymeldował się z dotychczasowego adresu, a sam pokrzywdzony widywał C. W. (1) podczas wykonywania prac zarobkowych na terenie R..

Określone w art 286 § 1 k.k. przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując działanie musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym. Zamiar bezpośredni natomiast winien obejmować zarówno cel, jak i sam sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa (por wyrok SN z 3 lipca 2007 r II KK 327/06) Zdaniem Sądu Okręgowego nie nasuwa zastrzeżeń przypisanie oskarżonemu zamiaru kierunkowego wprowadzenia C. G. w błąd co do zamiaru zapłaty za zamówioną na przełomie stycznia i lutego 2015 roku usługę gastronomiczną, znając swoją kondycje finansową.

Z załączonej do akt sprawy dokumentacji – co zaznaczył Sąd meriti w pisemnych motywach wyroku- wynika jasno, że w okresie czasu od początku stycznia 2013 roku do końca września 2013 roku oskarżony nie podlegał ubezpieczeniom społecznym, nie wykazał także by był zatrudniony. Od końca 2008 roku figuruje jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Żona oskarżonego M. W. od stycznia do końca września 2013 roku również była zarejestrowana jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Nie pobierała także świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego czy też świadczeń emerytalno-rentowych. Od stycznia 2013 r do końca września 2013 r. rodzina oskarżonego, (który na utrzymaniu ma pięcioro dzieci) korzystała we wskazanym powyżej okresie z pomocy MOPS-u tj. otrzymywała zasiłek rodzinny, dodatki pieniężne do zasiłku, stypendium szkolne, a nadto dzieci otrzymywały dopłaty do posiłków szkolnych. W tej sytuacji Sąd I instancji był uprawniony do odmowy wiary wyjaśnieniom oskarżonego C. W. (2), iż od zamówienia cateringu do września 2013 roku był zatrudniony i miał pieniądze na pokrycie kosztów komunii w dniu 21 maja2013 roku. Tym bardziej, że figurował jako osoba bezrobotna, a jego rodzina w dacie objętej zarzutem korzystała z pomocy socjalnej. Oskarżony nawet nie potrafił wyjaśnić( lub nie chciał wskazać) ile zarabiała w tym czasie – o ile w ogóle zarabiała- jego żona, ani też wskazać czy łączy go z żoną małżeńska wspólność majątkowa czy może rozdzielność majątkowa. Wskazane powyżej okoliczności jednoznacznie wskazują, że oskarżony wypełnił znamiona czynu z art. 286 § 1 kk. Oskarżony działał z zamiarem osiągniecia korzyści majątkowej, bowiem mając świadomość fatalnej kondycji finansowej swojej rodziny zlecił firmie pokrzywdzonego C. G. przygotowanie cateringu w związku z uroczystością I Komunii Świętej jego dziecka w dniu 20 maja 2013 roku. Pokrzywdzony i jego żona ponieśli koszty związane z przygotowaniem potraw, dostarczeniem niezbędnego wyposażenia jak i zapłacili wynagrodzenie kucharce. W konsekwencji działania oskarżonego nie dość, że pokrzywdzony C. G. nie otrzymał spodziewanego zysku, to poniósł nadto koszty związane m.in. próbami wyegzekwowania należnego mu wynagrodzenia.

Korzyść majątkowa to pojęcie szerokie i wiąże się z jakąkolwiek poprawą sytuacji majątkowej sprawcy. Oskarżony działał więc w celu polepszenia własnej sytuacji kosztem pokrzywdzonego. Brak płynności finansowej nie nastąpił u oskarżonego z dnia na dzień a był wynikiem dłuższego procesu, o czym świadczą m.in. zaświadczenia z ZUS-u czy MOPS-u. Pokrzywdzony C. G. wykazał dobrą wolę i zaznaczył w swoich zeznaniach, iż gdyby oskarżony przyznał, że znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, to poszedłby mu na tzw. rękę i umożliwił spłatę przedmiotowej kwoty w niewielkich ratach po 100 złotych. Tym bardziej, że argumentacja oskarżonego C. W. (1), iż nie był zadowolony z organizacji imprezy ale mimo wszystko zapłacił, kompletnie nie znajduje potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Reasumując Sąd I instancji kierując się prawem swobodnej oceny dowodów poczynił ustalenia takie, które nie mogą być uważane za błędne czy sprzeczne z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego. Motywy zaskarżonego wyroku jako wywiedzione logicznie, przekonująco i w sposób zgodny z wymaganiami art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 6 kpk, art. 7 kpk, podlegają akceptacji i uznaniu za trafne.

Mając na uwadze powyższe rozważania uznać nalazło, że Sad Rejonowy prawidłowo uznał, że zachowanie oskarżonego wyczerpało wszystkie znamiona określone w art. 286 § 1 kk.

Jako prawidłowe ocenić należy też rozstrzygnięcia w zakresie kary wymierzonej oskarżonemu za przypisany czyn. Orzeczona kara 10 miesięcy pozbawienia wolości z warunkowym zawieszeniem oraz grzywna 100 stawek dziennych grzywny, przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych jest współmierna do stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości popełnionych przez oskarżonego czynu, spełni również cele zapobiegawcze i wychowawcze wobec sprawcy oraz cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Z powyższych względów orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.

Na podstawie przepisów powołanych w sentencji wyroku Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 516,60 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu. Nadto zwolnił oskarżonego od wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym uznając, że obciążenie nimi C. W. (1) w jego aktualnej sytuacji finansowej byłoby nadmiernie dotkliwe.