Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2015r. w S.

odwołania Z. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 17 kwietnia 2014 r. Nr (...)

w sprawie Z. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonemu Z. R. przysługuje prawo do emerytury od dnia 01 marca 2014 r.

Sygn. akt IV U 517/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2014 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówił Z. R. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999 r. osiągnął 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Do pracy w szczególnych warunkach zaliczono okresy od 21.03.1977 r. do 15.10.1977 r. oraz od 01.12.1994 r. do 31.12.1998 r. (z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich), tj. 4 lata, 1 miesiąc i 28 dni. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu od 04.03.1980 r. do 15.06.1993 r., ponieważ zakład pracy wystawiając świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie przytoczył prawidłowego charakteru pracy oraz wykazując stanowisko pracy nie powołał się na punkt zarządzenia resortowego, a nadto brak było informacji, że praca wykonywana była „stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie” (decyzja, k. 24 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył Z. R., wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. Ubezpieczony wnosił o uznanie okresu zatrudnienia w Centrum Budownictwa Sp. z o.o. jako okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach (odwołanie k. 1 akt sprawy). W piśmie z dnia 26.05.2014 r. ubezpieczony wyjaśnił, iż w ww. zakładzie pracy jako mechanik przeprowadzał konserwacje, usuwał awarie, przeprowadzał remonty, montował nowe urządzenia na hali produkcyjnej wśród nagrzanych urządzeń do produkcji elementów żelbetonowych, czyli na oddziałach w ciągłym ruchu. Panowała tam podwyższona temperatura, zapylenie z cementu i opary z suszonego parą betonu. Jak wskazał ubezpieczony często prace remontowe odbywały się na wysokości - takie jak remonty węzłów betoniarskich, remonty podajników ślimakowych cementu, remonty podajników kruszywa czy też silosów kruszywa (k. 6-8 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 2-3 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony Z. R. w dniu (...) r. ukończył 60-ty rok życia. W dniu 31 marca 2014 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 27 lat, 7 miesięcy i 10 dni, w tym 27 lat, 1 miesiąca i 6 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 4 dni okresów nieskładkowych. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 4 lat, 1 miesiąca i 28 dni, tj. okresy zatrudnienia od 21.03.1977 r. do 15.10.1977 r. oraz od 01.12.1994 r. do 31.12.1998 r. (z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich). Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono zatrudnienia w okresie od 4.03.1980 r. do 15.06.1993 r., ponieważ zakład pracy Centrum Budownictwa Sp. z o.o. wystawiając świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie przytoczył prawidłowego charakteru pracy oraz wskazując stanowisko nie powołał się na punkt zarządzenia resortowego, jak również brak jest informacji, że praca była wykonywana stale i bezpośrednio przy wymienionych stanowiskach. Z uwagi na brak wymaganego przepisami stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat decyzją z 17 kwietnia 2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury (decyzja z 17.04.2014 r., k. 24 akt emerytalnych ubezpieczonego).

W okresie od 04.03.1980 r. do 15.06.1993 r. ubezpieczony Z. R. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w S. (następnie w (...)sp. z o.o.), posiadając angaż na następujących stanowiskach: ślusarza (od 04.03.1980 r.), ślusarza – tokarza (od 18.03.1980 r.), mechanika (od 01.01.1988 r.), tokarza (od 01.04.1988 r.), brygadzisty (od 01.03.1989 r.) i ślusarza-mechanika (od 01.02.1990 r.). Przedsiębiorstwo zajmowało się wyrobem prefabrykatów do budowy domów. Przez cały okres zatrudnienia w ww. zakładzie pracy ubezpieczony faktycznie wykonywał czynności mechanika urządzeń na wydziale produkcji, gdzie swoje obowiązki wykonywali też m.in. betoniarze, pracownicy wykonujący zbrojenia, pracownicy obsługujący suwnice. Ubezpieczony zajmował się bieżącą konserwacją urządzeń znajdujących się na hali produkcji, gdzie produkowano i wylewano beton do form. Wszystkie naprawy przeprowadzane były na hali. W czasie produkcji urządzenia były w ruchu. Do obowiązków Z. R. należała naprawa m.in. suwnic, form do naparzania płyt, wentylatorów na dachach, betoniarni, form do zlewania betonu. Świadkowie Z. Ś. oraz R. W. potwierdzili, że ubezpieczony nie pracował jako tokarz, ani też jako brygadzista mechaników. Jak wyjaśnił ubezpieczony, został zatrudniony na stanowisku tokarza, bowiem taki był wolny etat, jednak faktycznie zakład pracy potrzebował mechanika urządzeń i takie czynności ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W spornym okresie ubezpieczony nie wykonywał innych prac (świadectwo pracy, k. 6 akt emerytalnych; zeznania świadka J. F., k. 11v akt sprawy; zeznania świadka B. O., k. 11v akt sprawy; zeznania świadka M. S., k. 27v-28 akt sprawy; zeznania świadka Z. Ś., k. 28-28v akt sprawy; zeznania świadka R. W., k. 28v-29 akt sprawy; wyjaśnienia i zeznania ubezpieczonego, k. 11-11v, 20, 29-29v akt sprawy; dokumenty znajdujące się w aktach osobowych ubezpieczonego).

Wraz z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury z dnia 31 marca 2014 r. ubezpieczony, będąc członkiem otwartego funduszu emerytalnego, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (okoliczność bezsporna, nadto: wniosek, k. 1v akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. R. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r., osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl powołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek w dniu 17 lutego 2014 r., złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz spełnił przesłankę „ogólnego” stażu pracy, wykazując 27 lat, 7 miesięcy i 10 dni, w tym 27 lat, 1 miesiąc i 6 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 4 dni okresów nieskładkowych.

Ubezpieczony podnosił, że posiada 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, bowiem od 4.03.1980 r. do 15.06.1993 r. był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w S. (wcześniej (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...)), gdzie jako mechanik wykonywał czynności konserwacyjne i remontowe urządzeń na oddziałach będących w ruchu, którą to pracę należy zakwalifikować jako wykonywaną w warunkach szkodliwych.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że ww. okresu pracy nie zaliczono do pracy w szczególnych warunkach, ponieważ zakład pracy (...) Sp. z o.o. wystawiając świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie przytoczył prawidłowego charakteru pracy oraz wskazując stanowisko nie powołał się na punkt zarządzenia resortowego, jak również brak jest informacji, że praca była wykonywana stale i bezpośrednio przy wymienionych stanowiskach.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy, a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi. W świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy – na podstawie posiadanej dokumentacji – w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym wg wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów pracy w szczególnych warunkach także w oparciu o inne dowody. Przepisy regulującego postępowanie o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, zawierające ograniczenia dowodowe, nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, LEX nr 14625; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84, LEX nr 14630; wyrok SN z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe dało podstawy do ustalenia, że w okresie od 4.03.1980 r. do 15.06.1993 r. ubezpieczony Z. R. w ramach zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), a później w (...) sp. z o.o. z siedzibą w S., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności mechanika urządzeń znajdujących się na wydziale produkcji, gdzie odbywała się produkcja betonu, a pracowali także betoniarze, operatorzy suwnic, operator węzła betoniarskiego oraz inni pracownicy fizyczni. Podkreślenia wymaga, że o zakwalifikowaniu pracy do pracy w warunkach szczególnych nie decyduje nazwa stanowiska, czy też angaż, lecz faktycznie wykonywane przez ubezpieczonego czynności pracownicze. Choć z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, że w ww. zakładzie pracy posiadał angaż m.in. na tokarza czy ślusarza-tokarza, to przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło jednoznacznie ustalić, że Z. R. w spornym okresie nie pracował jako tokarz. Pracę tokarza w ww. zakładzie pracy wykonywał Z. Ś., co potwierdził składając zeznania jako świadek, zeznając, że w zakładzie był zatrudniony tylko jeden tokarz i był nim właśnie on. W ocenie Sądu, ubezpieczony wykonywał wyłącznie pracę mechanika, polegającą na bieżącej naprawie i konserwacji urządzeń na oddziale produkcji betonu będącym w ruchu, gdzie praca odbywała się na trzy zmiany. Na wydziale produkcji betonu były wykonywane prace kwalifikowane jako prace w warunkach szczególnych, w tym m.in. prace operatorów suwnic, prace przy produkcji betonu, prace zbrojarskie i betoniarskie, prace innych pracowników pomocniczych przy produkcji betonu, prace operatora węzła betoniarskiego. Nie budzi zatem wątpliwości, że praca ubezpieczonego w okresie od 4.03.1980 r. do 15.06.1993 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) (później także w (...)sp. z o.o. w S.) odpowiada rodzajowo pracy wskazanej w wykazie A dziale XIV poz. 25 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Sąd w całości obdarzył wiarygodnością dowód z zeznań świadków: J. F., B. O., M. S., Z. Ś. i R. W., a także zeznania ubezpieczonego, bowiem są one spójne, logiczne, korespondują ze sobą, jak również z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentacji pracowniczej zgromadzonej w aktach osobowych i aktach emerytalnych organu rentowego.

Po doliczeniu okresu zatrudnienia od 4.03.1980 r. do 15.06.1993 r. (czyli ponad 13 lat) do okresu uznanego dotychczas przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. jako staż pracy w szczególnych warunkach (4 lata, 1 miesiąc i 28 dni) ubezpieczony wykazał ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozostałe przesłanki do uzyskania prawa do emerytury zostały spełnione przez ubezpieczonego w chwili złożenia wniosku, czego organ rentowy nie kwestionował.

Wobec powyższego Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że Z. R. przysługuje prawo do emerytury od dnia 1 marca 2014 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji wyroku.