Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 20 lutego 2015r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 279/15

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z 20 lutego 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., odmówił M. P. przeliczenia świadczenia emerytalnego za okres od 19 września 2010 roku (nabycia uprawnień do emerytury) z uwzględnieniem przy wyliczeniu stażu okresów nieskładkowych od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku i od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku.

Od powyższej decyzji odwołał się w dniu 16 marca 2015 roku M. P. wnosząc o jej zmianę, poprzez przeliczenie emerytury od dnia 19 września 2010 roku z uwzględnieniem kapitału początkowego ustalonego w dniu 12 lutego 2015 roku.
W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca wskazał, że ZUS przeliczył mu emeryturę od 28 sierpnia 2013 roku, zgodnie z treścią wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 grudnia 2014 roku, w sprawie VU 1552/13, w zakresie zaś przeliczenia emerytury od dnia 19 września 2010 roku, Sąd przekazał wniosek do rozpoznania organowi rentowemu. W ocenie wnioskodawcy, skoro zmieniła się wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku na jego korzyść, a niższy kapitał został wyliczony z winy ZUS, bowiem wyłączył on okresy chorobowe od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku i od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku, to powyższe było błędem organu rentowego.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, wskazując, że decyzją z dnia 20 lutego 2015 roku Oddział wykonując wyrok Sądu przeliczył wnioskodawcy emeryturę od 28 sierpnia 2013 roku tj. od daty określonej w wyroku, doliczając do stażu wskazane okresy nieskładkowe. Wykonując pkt 3 wyroku, Zakład wydał zaskarżoną decyzję o odmowie przeliczenia emerytury z wyrównaniem, ponieważ nieuwzględnienie powyższych okresów nie było błędem organu. Dopiero bowiem dowód z zeznań świadka pozwolił wyjaśnić, iż w okresie od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku i od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku wnioskodawca przebywał na zwolnieniu lekarskim i dlatego też Sąd ustalił datę początkową przeliczenia na datę złożenia dokumentów tj. na dzień 28 sierpnia 2013 roku.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 października 2003 roku wnioskodawca złożył wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Do wniosku dołączył świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1997 roku ,w którym wskazano, że M. P. był zatrudniony w firmie (...). (...) w P. na podstawie umowy o pracę w wymiarze ½ części etatu. W świadectwie tym wskazano, że wnioskodawca tylko w okresie od 18 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku przebywał na urlopie bezpłatnym (dowód: wniosek k. 1 akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1997 r. k 233 akt rentowych, k. 7 akt kapitałowych).

Organ rentowy w toku postępowania wyjaśniającego ustalił, że M. P. w okresie od 1 stycznia 1993 roku do 30 czerwca 1997 roku podlegał ubezpieczeniu, przy czym przerwy w opłacaniu składek wystąpiły w okresach od:

- 18 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku – urlop bezpłatny,

- 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku oraz od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku ze wskazaniem „wyłączenie bez oznaczenia” (dowód: poświadczenie dla celów emerytalno-rentowych k. 20 akt kapitałowych).

Decyzją z dnia 28 października 2005 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy M. P. na dzień 1 stycznia 1999 r. W podstawie wymiary kapitału początkowego przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy, ustalony w decyzji o przeliczeniu w związku ze zmianą podstawy wymiaru w wysokości 152,85%. ZUS przyjął za udowodnione okresy składkowe w ilości 26 lat 2 miesiące i 27 dni tj. 314 miesięcy, w tym okresy od 1 stycznia 1996 roku do 9 lutego 1997 roku oraz od 1 marca 1997 roku do 15 kwietnia 1997 roku i od 1 maja 1997 roku do 30 czerwca 1997 roku (dowód: wykaz wprowadzonych okresów ubezpieczonego k. 27-28 akt kapitałowych, decyzja z dnia 28 października 2005 r. k. 29 akt kapitałowych.)

W dniu 19 sierpnia 2010 roku wnioskodawca M. P., złożył wniosek o przyznanie emerytury.

Do wniosku załączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych. Wskazał w nim m.in., że w okresie od 1 stycznia 1993 roku do 30 czerwca 1997 roku był zatrudniony u (...) prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą (...) w P. Do wniosku nie dołączał świadectwa pracy dotyczącego tego okresu zatrudnienia, bowiem załączył je wcześniej na etapie postępowania w sprawie o przeliczenie renty i ustalenie wysokości kapitału początkowego (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-6, kwestionariusz k. 7 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 4 listopada 2010 roku, organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 19 września 2010 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto podstawę wymiaru renty. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 152,85% przez kwotę bazową 717,16 złotych wynosi 1096,18 złotych. Wysokość emerytury wyniosła 1.737,68 złotych. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 30 lat, 2 miesiące i 15 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 26 dni.

Organ rentowy do okresów zatrudnienia nie uwzględnił okresów od: 18 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku , 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku i od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku.

(dowód: decyzja o przyznaniu emerytury z dnia 4.11.2010 r. k. 33-37 akt emerytalnych, karta przebiegu zatrudnienia k. 29-31 akt emerytalnych )

W dniu 18 czerwca 2013 roku wnioskodawca wniósł o ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego wskazując, że błędnie zostały ustalone jego okresy składkowe które winny wynosić 26 lat, 4 miesiące i 3 dni tj. 316 miesięcy a nie jak to przyjął organ rentowy 26 lat, 2 miesiące i 27 dni czyli 314 miesięcy (dowód: wniosek k. 62 akt emerytalnych).

W piśmie z dnia 2 lipca 2013 roku, organ rentowy poinformował wnioskodawcę, jakie okresy składkowe zostały uwzględnione przy ustalaniu kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku, w tym m.in. od 1 stycznia1993 roku do 17 grudnia 1995 roku, od 1 stycznia 1996 roku do 9 lutego 1997 roku oraz od 1 marca 1997 roku do 15 kwietnia 1997 roku oraz od 1 maja 1997 roku do 30 czerwca 1997 roku.

Organ rentowy wskazał również, że do stażu pracy nie zaliczono okresów od 18 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku – kiedy wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym oraz okresów wyłączonych bez oznaczenia z okresu ubezpieczenia tj. od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku oraz od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku (dowód: pismo z dnia 2 lipca 2013 roku k. 63 akt emerytalnych).

W dniu 28 sierpnia 2013 roku wnioskodawca wniósł o zaliczenie dwóch spornych okresów jako okresów pobierania zasiłku chorobowego, załączając do wniosku listy płac wystawione przez pracodawcę oraz deklaracje rozliczeniowe pracodawcy S-8 (dowód: wniosek k. 66 akt emerytalnych, listy płac k. 67-70 akt emerytalnych, deklaracje k. 71-82 akt emerytalnych). W listach płac za miesiąc luty i kwiecień 1997 roku wskazano, że wnioskodawcy zostało wypłacone wynagrodzenie chorobowe, przy czym w miesiącu lutym w wysokości 75,72 złotych, w miesiącu kwietniu 1997 roku w wysokości 55,82 złotych (dowód: listy płac k. 68 i k. 69 akt emerytalnych).

W deklaracji rozliczeniowej pracodawcy S-8 za miesiąc luty 1997 roku, w rubryce okres choroby, urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego wskazano okres od 10 do 28 lutego 1997 roku , a za miesiąc kwiecień 1997 roku również w tej rubryce wskazano okres od 16 do 30 kwietnia 1997 roku bez wskazania jaki jest to okres tzn. czy jest to okres choroby, urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego (dowód: deklaracje rozliczeniowe k. 72 i k. 74 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 22 października 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy ponownego przeliczenia świadczenie emerytalnego, poprzez doliczenie okresów od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku i od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku, jako okresów pobierania zasiłków chorobowych w (...) G. K., (...) w P. (dowód: decyzja z dnia 22 października 2013 roku k. 94 akt emerytalnych)

Od powyższej decyzji odwołanie w dniu 12 listopada 2013 roku złożył M. P. (dowód: odwołanie k. 2-3 akt VU 1552/13)

Wyrokiem 18 grudnia 2014 roku, w sprawie sygn. akt VU 1552/13, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 22 października 2013 roku w ten sposób, że przyznał M. P. prawo do ponownego ustalenia emerytury przy zaliczeniu do stażu pracy okresów od dnia 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku oraz od 16 kwietnia 1997 roku do dnia 30 kwietnia 1997 roku jako okresów nieskładkowych, poczynając od dnia 28 sierpnia 2013 roku, do czego zobowiązał organ rentowy, oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, a wniosek o przeliczenie kapitału początkowego oraz wniosek o przeliczenie emerytury poczynając od dnia 19 września 2010 roku przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

Powyższy wyrok uprawomocnił się z dniem 3 lutego 2015 roku. Organ rentowy nie złożył apelacji od wyroku.

(dowód: wyrok z dnia 18 grudnia 2014 roku k. 54 akt VU1552/13)

Sąd Okręgowy uznał, iż M. P. w okresach od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku i od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku przebywał na zwolnieniach lekarskich i z tego tytułu otrzymał wynagrodzenie chorobowe. Powyższe ustalenia Sąd Okręgowy poczynił na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego, w tym przede wszystkim zeznań świadka G. K. (2) – pracodawcy wnioskodawcy, które korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie tj. w tym z treścią list płac za miesiąc luty i kwiecień 1997 roku, treścią świadectwa pracy z dnia 30 czerwca 1997 roku, a także kserokopią historii choroby wnioskodawcy.

Jednocześnie Sąd Okręgowy zauważył, że załączone w sprawie deklaracje rozliczeniowe pracodawcy tj. (...), prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą (...) w P. w miesiącach luty i kwiecień 1997 roku, posiadały wpisy w rubryce okres choroby, urlopu wychowawczego lub bezpłatnego, bez jednoczesnego określenia jakiego dotyczą okresu. Tymczasem organ rentowy stosując w ramach własnego postępowania przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, ma ograniczoną swobodę prowadzenia postępowania dowodowego. Z przepisów proceduralnych wynika bowiem jakie środki dowodowe stanowią podstawę dla ustalenia konkretnych okoliczności. Dopiero na etapie postępowania odwoławczego sprawa staje się sprawą cywilną, a więc do jej rozpoznania stosuje się kodeks postępowania cywilnego. Według art. 473 k.p.c. w postępowaniu przed sądem nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych, a więc każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które są uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Dlatego też Sąd Okręgowy prowadził postepowanie dowodowe w zakresie ustalenia czy sporne okresy były okresami choroby czy też okresami urlopów bezpłatnych. W tym celu m.in. przesłuchał w sprawie zgłoszonego świadka G. K. (2).

(dowód: uzasadnienie wyroku k. 59-68)

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył i ocenił, co następuje:

odwołanie nie jest uzasadnione.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył przeliczenia świadczenia, a do istoty sporu należało rozstrzygnięcie, czy organ rentowy prawidłowo nie znalazł podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm) .

Zasadniczym zarzutem odwołującego było bowiem niewłaściwe zastosowanie art. 133 ust. 1 i 2 powołanej ustawy . Przepis ten stanowi, że świadczenie przyznane lub podwyższone wypłaca się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu (art. 133 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy). Wyjątek stanowi sytuacja, w której ponowne ustalenie prawa do świadczeń nastąpiło na skutek błędu organu rentowego lub odwoławczego (art. 133 ust. 1 pkt. 2 powołanej ustawy). Jeżeli w tych warunkach organ rentowy lub odwoławczy przyzna lub podwyższy świadczenie, wypłaca się je od miesiąca złożenia pierwotnego wniosku lub wydania decyzji z urzędu, nie dłużej jednak niż za okres 3 lat wstecz, liczonych od daty zgłoszenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy (por. uchwałę Sądu Najwyższego, z dnia 28 czerwca 2005r., sygn. akt III UZP 1/05, OSNPUSiSP 2005, nr 24, poz. 395; wyrok Sądu Najwyższego, z dnia 19 lutego 2002r., sygn. akt II UKN 116/01, OSNPUSiSP 2003, nr 24, poz. 599).

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że kwestią sporną w niniejszej sprawie, było ustalenie, czy organ rentowy rozpoznając wniosek M. P. z dnia 19 sierpnia 2010 roku o przyznanie emerytury popełnił błąd w rozumieniu art. 133 ust. 1 pkt. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Użyte w omawianym przepisie określenie "błąd organu rentowego" obejmuje sytuacje, w których organ rentowy miał podstawy do przyznania podwyższonego świadczenia lecz z przyczyn leżących po jego stronie tego nie uczynił. Za takie przyczyny można uznać wszelkie zaniedbania tego organu, w tym także popełnioną na skutek niedbalstwa pracownika omyłkę przy analizowaniu dokumentacji i wydawaniu decyzji (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2002 r., II UKN 116/01, OSNP 2003/24/599).

Przywołując podstawy prawne rozstrzygnięcia należy wskazać na treść art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej, z którego wynika, że organ rentowy, ustalając po raz pierwszy prawo świadczenia i jego wysokość, ma obowiązek wyjaśnienia okoliczności niezbędnych do wydania decyzji w sprawie. Moment tego wyjaśnienia powinien nastąpić w okresie przypadającym od chwili złożenia wniosku do wydania decyzji.

W przedmiotowej sprawie M. P. do wniosku o przyznanie emerytury dołączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych. Wskazał w nim że w okresie od 1 stycznia 1993 roku do 30 czerwca 1997 roku był zatrudniony u (...) prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą (...) w P. Do wniosku nie dołączał świadectwa pracy dotyczącego tego okresu zatrudnienia, bowiem załączył je wcześniej na etapie postępowania w sprawie o przeliczenie renty i ustalenie wysokości kapitału początkowego.

W przedmiotowym świadectwie pracy z dnia 30 czerwca 1997 roku wskazano, że M. P. był zatrudniony w firmie (...). (...) w P. na podstawie umowy o pracę w wymiarze ½ etatu. W świadectwie tym wskazano, że wnioskodawca tylko w okresie od 18 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku przebywał na urlopie bezpłatnym. W toku postepowania wyjaśniającego organ rentowy ustalił, iż M. P. w okresie od 1 stycznia 1993 roku do 30 czerwca 1997 roku podlegał ubezpieczeniu, przy czym przerwy w opłacaniu składek wystąpiły w okresach od: 18 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku – urlop bezpłatny, od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku oraz od 16 kwietnia 1997 roku do 30 kwietnia 1997 roku ze wskazaniem „wyłączenie bez oznaczenia” .

W dniu 28 sierpnia 2013 roku wnioskodawca wniósł o zaliczenie dwóch spornych okresów, jako okresów pobierania zasiłku chorobowego, załączając do wniosku listy płac wystawione przez pracodawcę oraz deklaracje rozliczeniowe pracodawcy S-8. W deklaracji rozliczeniowej pracodawcy S-8 za miesiąc luty 1997 roku, w rubryce okres choroby, urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego wskazano okres od 10 do 28 lutego 1997 roku, a za miesiąc kwiecień 1997 roku, również w tej rubryce, wskazano okres od 16 do 30 kwietnia 1997 roku bez wskazania jaki jest to okres tzn. czy jest to okres choroby, urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż organ rentowy ustalając w toku postepowania wyjaśniającego , że nastąpiły w spornych okresach przerwy w opłacaniu składek i nie posiadając informacji z jakiego tytułu one nastąpiły, prawidłowo wyłączył ten okres z okresów podlegania ubezpieczeniu, zarówno przy obliczaniu wysokości kapitału początkowego (decyzja z dnia 28 października 2005 roku ), jak i przy przyznawaniu prawa do emerytury (decyzja z dnia 4 listopada 2010 roku). Organ rentowy nie miał żadnych podstaw, aby uznać ten okres za okres składkowy, czy nieskładkowy, albowiem z żadnych dokumentów złożonych przez wnioskodawcę do organu rentowego nie wynikało z jakiego tytułu nastąpiły przerwy w opłacaniu składek w spornych okresach. Nie wynikało to również z deklaracji rozliczeniowych za miesiąc luty 1997 roku (k. 72verte akt ZUS) jak i kwiecień 1997 roku (k. 74 verte akt ZUS ).

Dopiero w związku z odwołaniem wnioskodawcy od decyzji ZUS, Sąd Okręgowy w P., w sprawie VU 1552/13, wyrokiem z dnia 18 grudnia 2014 roku, zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 22 października 2013 roku w ten sposób, że przyznał M. P. prawo do ponownego ustalenia emerytury przy zaliczeniu do stażu pracy okresów od dnia 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku oraz od 16 kwietnia 1997 roku do dnia 30 kwietnia 1997 roku, jako okresów nieskładkowych, poczynając od dnia 28 sierpnia 2013 roku. Ustalenie przyczyn przerwy w opłacaniu składek w spornych okresach nastąpiło m.in. w oparciu o zeznania świadka G. K. (2). Dopiero dogłębne przeprowadzenie postępowania dowodowego pozwoliło sądowi na ustalenie, iż w spornych okresach wnioskodawca przebywał na zwolnieniach lekarskich.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznał, iż w sprawie nie można mówić o błędzie organu rentowego w związku z wykluczeniem ze stażu ubezpieczenia okresów od 10 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku i od 16 kwietnia 19997 roku do 30 kwietnia 1997 roku.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako nieuzasadnione.