Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2015 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSR Marta Kiszowara

Ławnicy: Irena Grygolec

Hanna Maria Koc

Protokolant: Mariola Drozdowska

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2015 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa E. B.

przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w D.

o odszkodowanie

I.  Zasądza od pozwanego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w D. na rzecz powódki E. B. kwotę 12 115,80 zł ( dwanaście tysięcy sto piętnaście złotych 80/100 ) brutto.

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 360 złotych ( trzysta sześćdziesiąt złotych ) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

III.  Wyrokowi w pkt. I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty nieprzekraczającej 4 038,60 zł ( cztery tysiące trzydzieści osiem złotych 60/100 ).

Sygn. akt: VI P 232/15

UZASADNIENIE

Powódka: E. B. pozwem skierowanym przeciwko Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w D. (dalej skrót: SP ZOZ w D.), po ostatecznym sprecyzowaniu stanowiska (k. 34, godz. 00:01:57 i k. 59-60) wniosła o zasądzenie odszkodowania w wysokości 12.115,80 zł brutto z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia warunków umowy o pracę. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka podniosła, iż przyczyny wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy są nierzeczywiste. Dodatkowo zaznaczyła, że skierowane do niej oświadczenie o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę zostało złożone przez osobę nie mająca umocowania do działania w imieniu pozwanego (por. również pozew, k. 2-3).

Pozwany: SP ZOZ w D. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł, iż wypowiedzenie powódce warunków umowy o pracę było związane z uchyleniem w SP ZOZ w D. regulaminu zatrudniania w formie telepracy. Dodatkowo pozwany zaznaczył, że nie mógł sobie pozwolić na utrzymywanie stanowiska pracy powódki na dotychczasowych warunkach, z uwagi na trudną sytuacje finansową szpitala. W ocenie pozwanego obowiązki pracownicze powódki były okrojone w porównaniu z obowiązkami innych pracowników wykonujących podobną pracę, a przy tym jej wynagrodzenie za pracę znacznie przewyższało uposażenia innych pracowników. W konsekwencji pozwany, odwołując się do zasad równego traktowania w zatrudnieniu, zdecydował o braku merytorycznego uzasadnienia dla dotychczas praktykowanego „szczególnego traktowania” powódki (por. odpowiedź na pozew, k. 24-25).

Sąd Pracy ustalił i zważył, co następuje:

Bezspornym w sprawie jest to, że E. B. została zatrudniona w SP ZOZ w D. na podstawie umowy o pracę na czas nie określony z dnia(...)., w pełnym wymiarze czasu pracy (k. 4). Powódce powierzono stanowisko: Głównego specjalisty ds. zamówień publicznych w dziale Administracji SP ZOZ w D.. Aneksem z dnia 14 lipca 2014r. strony dokonały zmian warunków zatrudnienia określonych w umowie o pracę (jw.). Ustalono, że praca powódki będzie wykonywania poza zakładem pracy, w miejscu zamieszkania pracownika: (...)-(...) B., ul. (...) z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług droga elektroniczną (tj. w formie telepracy). Powódka miała przekazywać pracodawcy wyniki pracy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, w szczególności przez pocztę elektroniczną. Nowe warunki pracy miały obowiązywać przez czas określony od 15 lipca 2014r. do 14 października 2014r. (k. 10). Kolejnym Aneksem do umowy o prace z dnia (...) przedłużono obowiązywanie opisanych wyżej warunków zatrudnienia na okres „od 15 października 2014r. do czas nieokreślony” (k. 10).

Dnia 13 kwietnia 2015r. Zarząd Powiatu (...) podjął Uchwałę(...) w sprawie powierzenia p. W. A. (1) pełnienia obowiązków Dyrektora SP ZOZ w D. na okres od 13 kwietnia 2015r. do czasu wyłonienia Dyrektora SP ZOZ w D. w drodze konkursu, przeprowadzonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r.o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015r., poz. 618 j.t.) (k. 33).

Bezspornie, dnia 24 kwietnia 2015r. p.o. Dyrektora SP ZOZ w D.- W. A. (2) wydał zarządzeniem Nr (...) w sprawie uchylenia regulaminu zatrudnienia w formie telepracy w SP ZOZ w D. z dnia (...) (por. k. 27).

W dniu 28 kwietnia 2015r. E. B. odebrała od pracodawcy oświadczenie woli o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę, w części dotyczącej warunków zatrudnienia, tj.: miejsca wykonywania pracy w miejscu zamieszkania pracownika- (...)-(...) B., ul. (...) i formy świadczenia pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług droga elektroniczną (tj. w formie telepracy) oraz wynagrodzenia zasadniczego w dotychczasowej wysokości, z zachowaniem 1 miesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na dzień 31 maja 2015r. Pracodawca podał, że przyczynami wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę są: 1) reorganizacja pracy w samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w D., która nie przewiduje świadczenia pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną w formie telepracy oraz 2) trudna sytuacja ekonomiczna. Po upływie okresu wypowiedzenia powódce zaproponowano nowe warunki umowy o pracę, tj. 1) miejsce świadczenia pracy: Administracja SP ZOZ w D., przy ul. (...)w D.; 2) wynagrodzenie zasadnicze- 2.800 zł oraz 3) dodatek za staż pracy- 6% wynagrodzenia zasadniczego zgodnie z regulaminem wynagradzania pracowników SP ZOZ w D.. Oświadczenie o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę w imieniu pracodawcy zostało podpisane przez p.o. Dyrektora SP ZOZ w D.- W. A. (1)(por. k. 14).

Powódka nie przyjęła proponowanych jej nowych warunków umowy o pracę, składając w dniu 5 maja 2015r. odwołanie do sądu pracy.

Bezspornie pismem z dnia 7 maja 2015r. pozwany złożył wobec powódki oświadczenie o cofnięciu wypowiedzenia warunków umowy o pracę z dnia 27 kwietnia 2015r. (k. 57). W odpowiedzi powódka w piśmie z dnia 13 maja 2015r. oświadczyła, że nie wyraża zgody na cofniecie oświadczenia o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę (k. 58).

Kwestią sporną pozostawało, czy wskazane przez pozwaną przyczyny wypowiedzenia powódce warunków pracy i płacy były prawdziwe, oraz czy p.o. Dyrektora SP ZOZ w D. był upoważniony do złożenia w imieniu pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu powódce warunków umowy o pracę.

Zgodnie z art. 42 § 1 k.p. przepisy o wypowiedzeniu umów o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

W myśl art. 45 k.p. aby możliwe było skuteczne podważenie wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony (odpowiednio wypowiedzenia zmieniającego) należy wykazać, że wypowiedzenie to było bezprawne lub nieuzasadnione. W takiej sytuacji Sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Artykuł 45 § 1 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p. nakładają na pracodawcę obowiązek wskazania prawdziwej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, czyli takiej, która faktycznie istnieje i uzasadnia rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem (odpowiednio wypowiedzenie pracownikowi warunków umowy o pracę).

Pozwany utrzymywał, że wskazane w oświadczeniu z dnia (...) przyczyny były prawdziwe i uzasadniały wypowiedzenie powódce warunków umowy o pracę (k. 24-25). Tymczasem powódka podnosiła, że przyczyny te są nierzeczywiste. E. B. zakwestionowała m.in. tezę o trudnej sytuacji ekonomicznej SP ZOZ w D.. Podniosła, że z posiadanych przez nią informacji, uzyskanych od byłego Dyrektora szpitala- (...)- wynika, że wynik finansowy szpitala uzyskany po trzech miesiącach 2015r. wynosi 200.000 PLN, a rezerwy 800.000 PLN, co daje razem 1.000.000 PLN. Zdaniem powódki w SP ZOZ w D. nie miały również miejsca „zmiany reorganizacyjne”, prowadzące do likwidacji zatrudnienia w formie telepracy (k. 3).

W ocenie Sądu, materiał dowodowy zgromadzony w toku sprawy potwierdza w większości okoliczności podnoszone przez powódkę.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zeznań świadka (...) SP ZOZ w D. od lipca 2012r. do kwietnia 2015r.- który potwierdził, że w pierwszym kwartale 2015r. szpital osiągnął zysk o wartości 200.000 PLN. Również w roku 2014r. placówka osiągnęła całoroczny zysk. Zdaniem świadka, w kwietniu 2015r. sytuacja ekonomiczna szpitala była „bardzo dobra”. Świadek wyjaśnił, że prawie milionowa strata istniała już w momencie, w którym obejmował on stanowisko Dyrektora SP ZOZ w D. (k. 64v., godz. 00:16:15 in.). Wskazywane przez świadka okoliczności znalazły potwierdzenie w zeznaniach słuchanego w charakterze strony pozwanej- p.o. Dyrektora SP ZOZ w D.- W. A. (1). Świadek przyznał w swoich zeznaniach, że w momencie wypowiadania powódce warunków zatrudnienia sytuacja finansowa pozwanego szpitala „ nie była zła”. Wyjaśnił przy tym, że szpital był obciążony zobowiązaniami w wysokości około 1.000.000 PLN z poprzednich lat, w tym 400.000 odsetek z tytułu zaciągniętych kredytów (k. 65v., godz. 00:42:54 in.).

Z przestawionych wyżej rozważań Sąd wywiódł, iż pracodawca (pozwany) nie wykazał prawdziwości przyczyny wypowiedzenia- „trudnej sytuacji ekonomicznej w SP ZOZ w D.”. Po pierwsze pozwany nie przedstawił żadnych dowodów, potwierdzających że SP ZOZ w D. w istocie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Nadto należy podkreślić, iż zeznania świadka T. G. dowodzą, że zadłużenie w wysokości około 1.000.000 PLN występowało już w latach ubiegłych (przed 2012r.) i stanowiło pewna stałą jeśli chodzi o sytuację ekonomiczną szpitala. Tym niemniej bieżąca działalność szpitala w latach 2012-2015 nie pogłębiała tej straty, wręcz przeciwnie SP ZOZ w D. co roku generował zysk, który w pierwszym kwartale 2015r. wyniósł 200.000 PLN. W konsekwencji w okolicznościach tych nie sposób przyjąć, aby dalsze zatrudnienie powódki w formie telepracy było niemożliwe z przyczyn ekonomicznych. Poprzedni Dyrektor szpitala decydując się na taką formę zatrudnienia powódki brał pod uwagę istniejące już zadłużenie szpitala z wcześniejszych lat. Jego decyzja w żaden sposób nie wpłynęła na pogłębienie się tego zadłużenia. Wręcz przeciwnie, od 2014 roku szpital notował coroczny zysk. Ostatecznie również sam Dyrektor- W. A. (1) przyznał, że w momencie wypowiadania powódce warunków zatrudnienia sytuacja finansowa pozwanego szpitala „ nie była zła”.

W dalszej kolejności Sąd odniósł się do oceny drugiej z przyczyn wypowiedzenia zmieniającego z dnia 27 kwietnia 2015r., tj. „reorganizacji pracy w SP ZOZ w D., która nie przewiduje świadczenia pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną w formie telepracy”. W świetle materiału dowodowego sprawy Sąd przyjął, że jakkolwiek w/w przyczynę można by było uznać za faktycznie istniejącą (por. „Zarządzenie (...) z dnia 24 kwietnia 2015r. w sprawie uchylenia regulaminu zatrudnia w formie telepracy”, k. 27), tym niemniej należy ją ocenić jako pozorną i nie uzasadniającą wypowiedzenia powódce warunków pracy i płacy. Wątpliwości Sądu wzbudził pobudki, jakimi kierował się p.o. Dyrektora SP ZOZ w D.- (...) przy wydawaniu przedmiotowego zarządzenia. Zeznając w charakterze strony pozwanej W. A. (1) utrzymywał, że zatrudnienie powódki w formie telepracy przyczyniło się do nieprawidłowości wynikłych podczas audytu przeprowadzonego przez powiat. Jednocześnie zeznał jednak, że audyt nie zawierał żadnych pisemnych uwag w tym zakresie. Co więcej, po audycie władze powiatu nie wydały żadnych zaleceń w kwestii likwidacji zatrudnienia w formie telepracy (por. k. 65v.-66, godz. 00:35:23 in.). W konsekwencji Sąd doszedł do przekonania, że wspomniane wyżej zarządzenie zostało wydane niejaką specjalnie „pod powódkę” i nie wynikało z rzetelnej oceny stanu zatrudnienia w SP ZOZ w D.. Z materiału dowodowego sprawy wynika, że decyzja w sprawie uchylenia regulaminu zatrudnia w formie telepracy wynikała raczej z osobistych pobudek p.o. Dyrektora i w żadnym razie nie stanowiła „reorganizacji pracy w SP ZOZ w D.”, będącej wynikiem przeprowadzonego przez powiat audytu.

W toku postępowania E. B. podnosiła również, że wypowiedzenie warunków umowy o pracę z dnia 27 kwietnia 2015r. było bezprawne, z uwagi na wadliwą reprezentacje pozwanego. Zdaniem strony powodowej, p.o. Dyrektora SP ZOZ w D.- (...) nie był uprawniony do reprezentacji pozwanego i składania w jego imieniu oświadczeń woli, w tym oświadczenia o wypowiedzeniu powódce dotychczasowych warunków pracy i płacy. Jednocześnie strona pozwana wskazywała na pewne nieprawidłowości w zakresie podjęcia przez Zarząd Powiatu (...) Uchwały Nr (...) z dnia 13 kwietnia 2015r. w sprawie powierzenia p. W. A. (1) pełnienie obowiązków Dyrektora SP ZOZ w D.. Zdaniem strony pozwanej w/w uchwała została podjęta bez podstawy prawnej, bowiem żadne przepisy prawa nie przewidują powierzenia obowiązków Dyrektora, bez przeprowadzenia konkursu (por. k. 59-60).

W art. 3 ¹ § 1 k.p. przewidziano, że za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. Z kolei zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej odpowiedzialność za zarządzanie podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą (a więc również Samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej) ponosi kierownik (tu dyrektor). Komentowany przepis nie precyzuje szczegółowo zakresu kompetencji kierownika zakładu. Z art. 2 ust. 2 pkt. 1 tej ustawy wynika, że kieruje on działalnością podmiotu leczniczego i reprezentuje go na zewnątrz. Mimo że teraz tego wprost nie uregulowano, to należy domniemać, że jest on także przełożonym pracowników podmiotu działającego jako pracodawca (por. komentarz do art. 46 ustawy o działalności leczniczej autorstwa Macieja Dercz, stan prawny: 2014.09.01). W art. 49 ust. 1 wspomnianej wyżej ustawy przewidziano przy tym, że w podmiocie leczniczym niebędącym przedsiębiorcą przeprowadza się konkurs na stanowisko kierownika.

W świetle podnoszonych przez stronę pozwana argumentów prawnych Sąd w istocie dostrzega pewne wątpliwości w zakresie dopuszczalności podejmowania przez zarząd powiatu uchwał w zakresie powierzania obowiązków Dyrektora samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej bez przeprowadzania konkursu, o którym mowa w art. 49 ustawy o działalności leczniczej. Tym niemniej tego rodzaju wątpliwości (dot. legalności podjętej przez zarząd powiatu (...) uchwały) należałoby badać w postępowaniu w postępowaniu sądowo- administracyjnym, a nie przed sądem pracy. Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) to sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Sądy administracyjne, kierując się m.in. kryterium legalności, dokonują oceny zgodności treści zaskarżonego aktu oraz procesu jego wydania z normami prawnymi - odpowiednio: ustrojowymi, proceduralnymi i materialnymi. W myśl art. 3 § 2 pkt. 5 i 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm) - nawiązującego w tym zakresie wprost do art. 184 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm) - kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego oraz inne akty tych organów i ich związków, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej. Bezsprzeczne w kontekście powyższego pozostaje, że uchwała zarząd powiatu (...) z dnia 13 kwietnia 2015r. nie została dotychczas skutecznie podważona, przez co brak jest podstaw do kwestionowania ustaleń w niej zawartych. W konsekwencji podnoszona przez powódkę okoliczność braku umocowania W. A. (1) do reprezentacji pozwanego i składania w jego imieniu oświadczeń woli nie mogła decydować o uznaniu wypowiedzenia zmieniającego, jako dokonanego z naruszeniem przepisów prawa.

Podsumowując Sąd uznał, iż decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miał fakt, iż pozwany, wbrew ciążącego na nim obowiązku, nie wykazał prawdziwości przyczyn wypowiedzenia zmieniającego z dnia 27 kwietnia 2015r.

Stosownie do art. 471 k.p. odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni do 3 miesięcy, nie krócej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Stosownie do oświadczenia pozwanego, jednomiesięczne wynagrodzenie powódki wynosiło 4.038,60 zł brutto (k. 26). Po pomnożeniu tej kwoty przez trzy Sąd otrzymał kwotę 12.115,80 zł i taką kwotę zasądził tytułem odszkodowania (pkt. I wyroku).

Rozstrzygnięcie o kosztach zastępstwa procesowego znajduje podstawę w dyspozycji przepisów art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., zgodnie z którymi strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, a więc koszty procesu, do których należą: wynagrodzenie radcy prawnego, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki tegoż pełnomocnika, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez Sąd osobistego stawiennictwa strony. W niniejszej sprawie strona wygrywająca proces – powódka – poniósł koszty procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość tych kosztów ustalono w oparciu o § 11 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490). Zgodnie bowiem z treścią wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2010 r. II PZ 20/10 „stawka minimalna opłat za czynności adwokata lub radcy prawnego powinna być taka sama zarówno w sprawie o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy), jak i w sprawie o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę albo z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia. W każdej z tych spraw rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz wymagany i niezbędny nakład pracy pełnomocnika jest taki sam, niezależnie od wybranego przez pracownika lub uwzględnionego przez sąd pracy z urzędu alternatywnego roszczenia”. Sąd, orzekając o kosztach postępowania w niniejszej sprawie, miał na uwadze powyższe rozstrzygnięcie. Mając na uwadze duży nakład pracy pełnomocnika, Sąd sześciokrotnie podwyższył stawkę minimalną w kwocie 60 złotych [6 x 60 zł= 360 zł]. Sąd w tym miejscu zwraca uwagę na konieczność dostosowania zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego do aktualnych cen rynkowych usług prawniczych. Stawki, za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy przewidziane w w/w rozporządzeniu są na tyle niskie, że w rozpoznawanej sprawie istniała potrzeba ich zwielokrotnienia.

Wyrokowi w pkt. I Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności w wysokości nie przekraczającej jednomiesięcznego wynagrodzenia powódki na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c.