Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Chaciński

Protokolant sekretarz sądowy Anna Łempicka

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2015 roku w Lublinie

sprawy G. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania G. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 31 grudnia 2013 roku numer: (...)

z dnia 31 stycznia 2014 roku numer: (...)

zmienia zaskarżone decyzje i ustala G. K. prawo do emerytury od dnia (...) roku.

Sygn. akt VII U 2608/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 grudnia 2013 roku, Znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił G. K. prawa do emerytury ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od decyzji złożył wnioskodawca G. K. wnosząc o uznanie wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie od 6 kwietnia 1973 roku do 30 września 1992 roku, a w konsekwencji o przyznanie prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ emerytalny wniósł o jego oddalenie argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na skutek nadesłania do organu rentowego przez wnioskodawcę dokumentów w dniu 16 stycznia 2014 roku wydał kolejną decyzję w dniu 31 stycznia 2014 roku. Na mocy tej decyzji została zmieniona decyzja z dnia 31 grudnia 2013 roku w ten sposób, że uwzględniono wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych zatrudnienie w Zespole (...) w K. na stanowisku palacza w okresie od 01 stycznia 1997 roku do 31 grudnia 1998 roku tj. w wymiarze 2 lat.

Powyższą decyzją organ rentowy ponownie odmówił G. K. prawa do emerytury, gdyż na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

G. K. złożył odwołanie od powyższej decyzji i ponownie wnosił o uznanie wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie od 6 kwietnia 1973 roku do 30 września 1992 roku, a w konsekwencji o przyznanie prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ emerytalny ponownie wniósł o jego oddalenie argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz wnosił o połączenie kolejnego odwołania z już toczącą się sprawą przed Sądem Okręgowym w Lublinie VII Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pod sygnaturą VII U 157/14.

Postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2014 roku Sąd połączył sprawę o sygn. VII U 358/14 ze sprawą o sygn. VII U 157/14 do łącznego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia.

Wyrokiem dnia 12 czerwca 2014 roku sygn. akt 157/14 Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżone decyzje i ustalił G. K. prawo do emerytury od (...) roku.

Na skutek apelacji organu rentowego od powyższego wyroku Sąd Apelacyjny w Lublinie uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Lublinie. W wytycznych podniósł, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy ponownie przesłuchać ubezpieczonego odnośnie konkretnie wykonywanych przez niego prac w okresie spornego zatrudnienia z uwzględnieniem dokumentacji znajdującej się w jego aktach osobowych oraz aktach rentowych. Następnie należy ponownie przesłuchać świadków na okoliczności konkretnie wykonywanych przez ubezpieczonego prac, ich rozmiaru i stałości. Ewentualnie przeprowadzić inne konieczne dowody.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

G. K. urodzony (...) w dniu(...)roku złożył wniosek o emeryturę. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Przed organem rentowym udowodnił 28 lat, 6 miesięcy i 23 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 28 lat, 4 miesiące i 19 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące i 4 dni okresów nieskładkowych oraz 2 lata okresu stażu pracy w szczególnych warunkach (wniosek – k. 1 akt emerytalnych, karta przebiegu zatrudnienia - k. 13 a.e. oraz decyzja z dnia 31 stycznia 2014 roku a.e.).

W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wystawionym przez Przedsiębiorstwo (...) w L. z dnia 30 listopada 1992 roku wskazano, że G. K. był zatrudniony w zakładzie od dnia 6 kwietnia 1973 roku do 30 września 1992 roku i w okresie od 6 kwietnia 1973 roku do 30 czerwca 1990 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wodno-kanalizacyjne w pomieszczeniach o szczególnych warunkach szkodliwych jak lakiernia, kuźnia, odlewnia, galwanizernia na stanowisku monter wodno-kanalizacyjny wymienionym w dziale V poz. 1 pkt 6 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dn. 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysły maszynowego (Dz. Urz. MHiPM nr 1-3, poz. 1) oraz w okresie od 1 lipca 1970 roku do 30 września 1992 roku jako monter instalacji – spawacz.

G. K. na podstawie angażu z dnia 6 kwietnia 1973 roku został przyjęty w ówcześnie nazywającym się Przedsiębiorstwie (...) i rozpoczął pracę na stanowisku monter instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych – spawacz gazowy (a.o.). W momencie rozpoczęcia pracy w Przedsiębiorstwie wnioskodawca posiadał już uprawnienia spawacza gazowego, a po roku pracy, zdobył uprawnienia spawacza elektrycznego (odpis książki spawacza Nr 1937 a.o., zeznania wnioskodawcy k. 13, 11v1 a.s.).

Przedsiębiorstwo zatrudniające wnioskodawcę zajmowało się remontami wodociągów i kanalizacji oraz zakładaniem nowych instalacji w takich zakładach jak (...), Huta (...), Zakłady (...) w R., (...) w Ś., FŁ w K., (...) P.. Najwięcej prac zakład prowadził w Fabryce (...) w okresie, gdy fabryka rozbudowywała się i kiedy była modernizowana. Przedsiębiorstwo przyjmowało od w/w zakładów zlecenia na wykonanie prac wodno–kanalizacyjnych (zeznania wnioskodawcy k. 12, 111v. a.s).

G. K. pracował w grupie robót sanitarno-wentylacyjnych. Zajmował się wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych. Pracował na zewnątrz w wykopach, w których układał rury. Wsporniki przytrzymujące rury były spawane przez wnioskodawcę, a same rury składane. W celu doprowadzenia sieci do budynków niewielki odcinek rur był także przez wnioskodawcę układany wewnątrz budynków. Wówczas także odbywało się to w rowach o głębokości do 3 metrów. Rowy te były wykonywane przez inną grupę. Do grupy wnioskodawcy należało wyłącznie układanie rur kanalizacyjnych i ich odpowiednie mocowanie. Rury wykonane były z kamionki. Wnioskodawca nie zajmował się montowaniem instalacji wentylacyjnych, gdyż to należało do obowiązków grupy wentylacyjnej. Praca odbywała się przez cały rok niezależnie od pogody czy panujących warunków atmosferycznych. Sporadycznie zdarzało się, że wnioskodawca pomagał grupie wentylacyjnej przy tego rodzaju instalacji, jednak pomoc ta miała charakter marginalny. Co do zasady wnioskodawca nie wykonywał prac związanych z montowaniem instalacji wentylacyjnych. Pracownicy brygady sanitarno-kanalizacyjnej otrzymywali dodatek za pracę w warunkach szkodliwych (zeznania E. D. – k. 109v-110, zeznania R. B. – k. 110-110v, zeznania L. P. – k. 110v, zeznania wnioskodawcy – k. 89v-90, 111).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody. Przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla wnioskodawcy. E. D. pracował razem z wnioskodawcą jako brygadzista spawacz, R. B. był kierownikiem robót sanitarnych, a L. P. monterem wodno-kanalizacyjnym i spawaczem. Zeznawali oni logicznie, spontanicznie i szczerze. Z zeznań świadków jak i wnioskodawcy wynika spójny wniosek, że wnioskodawca nie pracował w charakterze montera instalacji wentylacyjnych. Sporadycznie był kierowany do tego rodzaju prac w ramach pomocy. Co do zasady zajmował się układaniem rur kanalizacyjnych w głębokich wykopach, a w przypadku, gdy kanalizację należało przyłączyć do budynku, także w wykopach znajdujących się wewnątrz budowli, jednak nie dalej niż 2 metry od granicy budynku. Z zeznań przesłuchanych osób jednoznacznie wynika, że wnioskodawca nie zajmował się montażem instalacji wentylacyjnych. Czynności spawalnicze były natomiast przez wnioskodawcę wykonywane przy okazji montowania wsporników do rur kanalizacyjnych, które wnioskodawca spawał. Same bowiem rury były ze sobą składane bez potrzeby spawania. Świadkowie potwierdzili także fakt wypłacania pracownikom brygady dodatku za pracę w warunkach szkodliwych pomimo braku takiego zapisu w kartach wynagrodzeń. W świetle ich logicznych zeznań Sąd uznał tę okoliczność także za udowodnioną.

Sąd uznał także za wiarygodne dokumenty znajdujące się w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych poza tymi, w których pracodawca wskazywał, że wnioskodawca zajmował stanowisko montera robót wentylacyjnych. Stanowisko takie wskazane jest w większości angaży. Mając jednak na względzie zgodne i spontaniczne zeznania świadków i wnioskodawcy, a w szczególności zeznania świadka R. B., przełożonego G. K. - kierownika robót instalacyjnych, Sad uznał, że wnioskodawca nie wykonywał pracy na tym stanowisku. Należy również podkreślić, że postępowanie dowodowe wykazało, iż wnioskodawca - wbrew treści świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach - nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze pracy w lakierniach, kuźniach, odlewniach i galwanizerniach. Wykonywał pracę na zewnątrz w głębokich wykopach. Jedynie w celu doprowadzenia sieci do budynków niewielki odcinek rur był przez wnioskodawcę układany wewnątrz budynków, ale także w wykopach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie G. K. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Należy zaznaczyć, że Sąd nie jest związany żadnymi ograniczeniami w postępowaniu dowodowym w sprawach ubezpieczeń społecznych, które obowiązują w postępowaniu przed organem rentowym. Zasadniczym celem tego postępowania jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Przepis art. 473 k.p.c. wprost stanowi, że w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Z kolei ustalenie przez Sąd w toku postępowania odwoławczego, że dana praca była wykonywana w szczególnych warunkach jest wystarczającą podstawą do uznania wykonywanej pracy za pracę tego rodzaju (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, OSNP z 1998 roku, Nr 11, poz. 342; z dnia 21 września 1984 roku, III UZP 48/84, LEX nr 14630; z dnia 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, LEX nr 14625).

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony materiał dowodowy pozwala na jednoznaczne przyjęcie, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako monter wodno-kanalizacyjny w okresie od dnia 6 kwietnia 1973 roku do dnia 30 września 1992 roku (19 lat, 5 miesięcy i 25 dni).

Są to prace wymienione w Wykazie A, Dziale V – W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, poz. 1 „Roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach” rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.)

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Od 1 stycznia 2013 roku nie jest wymagane rozwiązanie stosunku pracy przez ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Według art. 32. ust. 2 za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis art. 1 § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury wnioskodawca musiał spełnić łącznie następujące warunki:

1)  osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2)  nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3)  na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnić:

)a  co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

)b  staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

W ocenie Sądu Okręgowego wszystkie te przesłanki zostały przez wnioskodawcę spełnione. W niniejszym postępowaniu wnioskodawca udowodnił okres stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 19 lat, 5 miesięcy i 25 dni, co prowadzi do stwierdzenia, że spełnia on przesłankę 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Biorąc pod uwagę, że była to jedyna sporna okoliczność, należało ustalić G. K. prawo do emerytury od dnia (...) roku, od dnia złożenia wniosku o emeryturę.

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.