Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2015 r. w Gliwicach

sprawy G. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania G. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 20 lutego 2013 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej prawo do emerytury od dnia 20 stycznia 2013 r.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołującej kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Jolanta Łanowy

Sygn. akt. VIII U 26/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 lutego 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonej G. K. przyznania prawa do emerytury
w niższym wieku w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia
w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 8 lat, 7 miesięcy i 26 dni takiej pracy.

W odwołaniu od decyzji i w toku procesu ubezpieczona domagała się jej zmiany poprzez przyznanie emerytury. Podniosła, że zgodnie z załączonym do wniosku o emeryturę świadectwem oraz zeznaniami świadków o których przesłuchanie wnosiła, wykonywała pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 15 lat.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. Organ rentowy wskazał, że wprawdzie ubezpieczona udowodniła 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, jednak na dzień 31 grudnia 1998r. nie udowodniła wymaganego 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponadto ZUS szczegółowo wymienił okresy, które uznał za pracę w warunkach szczególnych i równocześnie wskazał, że nie uznał za taką pracę zatrudnienia w innych okresach, ze względu na brak innych świadectw pracy w warunkach szczególnych niż przedłożone przez odwołującą. Nadto ZUS wskazał na wycofanie z obrotu prawnego, przez pracodawcę odwołującej, wystawionego dla niej świadectwa pracy w warunkach szczególnych z dnia 22 marca 2002r. i utrzymaniu w mocy jedynie takiego świadectwa z dnia 6 lutego 2013r., w oparciu o które ZUS uwzględnił jej okresy takiej właśnie pracy.

Wyrokiem z dnia 30 lipca 2013r. w sprawie VIII U 635/13 Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, począwszy od 19 stycznia 2013r.

Apelację od tego wyroku złożył organ rentowy, zarzucając bezpodstawne uznanie, że ubezpieczona przez cały okres zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w K., na stanowisku formowacza (...) laboranta, pomimo iż pracodawca ten ostatecznie potwierdził jej wykonywanie takiej pracy jedynie w niektórych okresach zatrudnienia.

Wyrokiem z dnia 21 października 2014r. w sprawie III AUa 3013/13 Sąd Apelacyjny w Katowicach uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach i przekazał temu sądowi, sprawę do ponownego rozpoznania, pozostawiając mu również do uznania rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu Sąd odwoławczy podkreślił, że Sąd I instancji przeprowadził niewystarczające postępowanie dowodowe, opierając się wyłącznie na wyjaśnieniach odwołującej oraz anulowanym przez pracodawcę świadectwie pracy w warunkach szczególnych. Natomiast w zaleceniach końcowych, zwartych w uzasadnieniu powyższego wyroku, Sąd Apelacyjny wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy koniecznym będzie uzupełnienie postępowania dowodowego o przesłuchanie ubezpieczonej w charakterze strony i świadków, na okoliczność wykazania okresów pracy odwołującej w szczególnych warunkach.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Okręgowy w Gliwicach poczynił następujące ustalenia:

W dniu 31 stycznia 2013r. ubezpieczona G. K., urodzona (...) złożyła wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ubezpieczona od dnia(...) jest uprawniona do świadczenia przedemerytalnego, nadto nie przystąpił do otwartego fundusz emerytalnego. Do 31 grudnia 1998r. udokumentował ponad 25 letni okres składkowy i nieskładkowy (vide – akta emerytalne).

Na postawie złożonych przez niego świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił mu jedynie 8 lat, 7 miesięcy i 26 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

W oparciu o przedłożone świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył odwołującej do takiej pracy zatrudnienie w (...) Sp. z o.o. w K.:

-

od 1 lipca 1976r. do 31 grudnia 1978r. na stanowisku laboranta – dmuchacza szkła,

-

od 14 grudnia 1987r. do 30 czerwca 1990r., od 1 września 1994r. do 31 lipca 1995r., od 1 września 1995r. do 30 lipca 1996r. oraz od 31 sierpnia 1996r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku formowacza wyrobów szklanych.

Równocześnie ZUS nie uwzględnił do pracy w warunkach szczególnych, pracy
w okresie od 2 stycznia 1981r. do 30 września 1987r. na stanowisku formowacza
szkła – laboranta, ponieważ ostatecznie pracodawca nie potwierdził odwołującej wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w tym okresie.

W spornym okresie ubezpieczona, jak w okresach uznanych przez ZUS, była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w K., które zajmowały się wyłącznie wytwarzaniem elementów szklanych do aparatury chemicznej. Ubezpieczony w czasie tego okresu była zatrudniona na stanowisku formowacza szkła laboratoryjnego, faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace związane z wykonywaniem części szklanych do laboratoryjnej aparatury chemicznej. W praktyce ubezpieczona w trakcie całego tego okresu przez pełne dniówki robocze zajmowała się wyłącznie pracami polegającymi na topieniu i obróbką plastyczną szkła w płomieniu palnika gazowego, a następnie jego wydmuchiwaniem i formowaniem w gotowe elementy szklane, jak menzurki, szklane wężownice, zlewki i inne. W okresie tym ubezpieczona i jej współpracownicy otrzymywali dodatek za pracę w warunkach szczególnych, a ponadto przysługiwało im 6 dni dodatkowego urlopu wypoczynkowego.

Razem z odwołującą w spornym okresie pracowali świadkowie B. F. i J. P..

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego (koperta k.14), zeznań świadków: B. F. oraz J. P. (nagranie z rozprawy z dnia 21 lipca 2015r. minuty 6.02 i n.) oraz wyjaśnień odwołującej słuchanej w charakterze strony (nagranie z rozprawy z dnia 21 lipca 2015r. minuty 21.41 i n.).

Zgromadzona w sprawie dokumentacja została sporządzona w sposób rzetelny i nie budzący wątpliwości, a zeznania świadków są spójne, logiczne, wzajemnie się potwierdzają
i uzupełniają. Ponadto zeznania świadków korespondują z wyjaśnieniami samej ubezpieczonej jak również z zapisami w zgromadzonej dokumentacji.

Kwestie ogólnego stażu pracy ubezpieczonej nie była sporna.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej, G. K. zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2015r. poz. 748) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) ubezpieczonym kobietom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 55 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 20 lat, w tym

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Takie rozumienie omawianego przepisu potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku
z dnia 18 lipca 2007r. w sprawie I UK 62/07 (publ. OSNP 2008/17-18/269) stwierdzając, że „prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U.
z 2004r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia warunki określone w tym przepisie, niezależnie od tego, kiedy osiągnął wiek przewidziany w art. 32 tej ustawy”.

Kwestia posiadania przez ubezpieczoną ponad 20 letniego okresu składkowego
i nieskładkowego nie była sporna.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczoną (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy zaliczył jej jedynie 8 lat, 7 miesięcy i 26dni takiej pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczona posiada wymagany 15 letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Zgodnie bowiem z wykazem A, dział IV poz. 42 załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. prace przy wytwarzaniu elementów szklanych do aparatury chemicznej, uprawniają do niższego wieku emerytalnego.

Postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczona w spornym okresie wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę, o której mowa w wykazie A, dział IV poz. 42, tj. prace przy wytwarzaniu elementów szklanych do aparatury chemicznej.

W związku z powyższym Sąd uznał, że ubezpieczona w spornym okresie, przez pełne dniówki robocze wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu, prace w warunkach szczególnych.

Należy podkreślić, że okres zatrudnienia może być zaliczony do pracy w warunkach szczególnych, gdy pracownik faktycznie wykonywał prace objęte wykazem prac uprawniających do wcześniejszej emerytury, pomimo że stanowisko jakie mu formalnie przypisano nie jest wymienione w wykazie. Wymieniony wyżej wykaz A nie określa bowiem stanowisk pracy, ale definiuje rodzaj prac, które są uważane za wykonywane w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie dla zakwalifikowania pracy jako realizowanej w szczególnych warunkach ma nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj, charakter i warunki pracy.

Bez znaczenia pozostaje również fakt, że pracodawca odwołującej, pod naciskiem organu rentowego wycofał się ostatecznie z treści świadectwa potwierdzającego wykonywanie przez ubezpieczoną pracy w warunkach szczególnych, w spornym okresie, bowiem fakt wykonywania takiej pracy został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia - w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Mając na względzie powyższe Sąd uznał, że ubezpieczona legitymuje się na dzień
1 stycznia 1999r. wymaganym 15 - letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Nadto Sąd uznał, że z momentem osiągnięcia wieku emerytalnego, odwołująca spełniła wszystkie warunki uprawniające ją do otrzymania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W związku z powyższym Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji, przyznając ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 20 stycznia 2013r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 11 ust 2 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) w punkcie drugim orzeczenia.

(-) SSO Jolanta Łanowy