Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku S. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy S. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie Wydziału IV Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 11 stycznia 2012 r. sygn. akt IV U 970/11

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa352/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił odwołanie S. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T., którą odmówiono wnioskodawcy przyznania emerytury, ponieważ nie osiągnął on wieku emerytalnego ani nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, a także nie udokumentował wymaganego co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy uznał, że skoro wnioskodawca nie kwestionował meritum decyzji ZUS, a jedynie domagał się uznania okresów podlegania ubezpieczeniu to uznał za zbędne prowadzenie postępowania dowodowego w tym zakresie. Powołując się na treść art. 184 i art. 100 ust. 1 ustaw z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U z 2009 r. nr 153 poz. 1227 ze zm.) Sąd pierwszej instancji stwierdził, że do przyznania emerytury ubezpieczonemu urodzonemu po 31 grudnia 1948 r. wymagane jest łączne spełnienie wymienionych w art. 184 ustawy przesłanek. Istota decyzji ZUS polega na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia lub o jego wysokości jako całości, a nie o poszczególnych elementach składających się na to prawo. Sąd stwierdzający spełnienie przez ubezpieczonego jednego lub więcej warunków wymaganych do powstania prawa do świadczenia nie może ustalić tego w sentencji wyroku przy jednoczesnym oddaleniu odwołania od niekorzystnej dla niego decyzji. Takie stanowisko zostało ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego i dlatego nie znalazł podstaw do uwzględnienia odwołania.

W apelacji od powyższego wyroku opartej na zarzucie niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a to dotyczących nie uznania jako okresów składkowych zatrudnienia wnioskodawcy w firmach (...) w T. oraz Zakładzie (...) w T. i odstąpienie od przeprowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie, pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie kosztów.

Skarżący przyznał, iż nie spełnia szeregu innych przesłanek ustawowych wymaganych do przyznania świadczenia emerytalnego ale od szeregu lat zamieszkuje na terenie A. gdzie pracuje i aktualnie podjął starania o przyznanie emerytury. Dla uzyskania tego prawa niezbędnym jest wykazanie odpowiedniej ilości okresów składkowych i nieskładkowych wypracowanych w okresie jego zamieszkiwania w Polsce. Zaskarżony wyrok pozbawia wnioskodawcę jedynej możliwości wykazania tych okresów i dlatego Sąd Okręgowy winien był przeprowadzić postępowanie dowodowe w zakresie wskazanym w odwołaniu od decyzji. Zdaniem skarżącego zaniechanie ustaleń zgodnie z wnioskami odwołania stanowi błąd polegający na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy a za przyjęciem tego argumentu przemawiają względy słusznościowe, albowiem tylko w ten sposób może ono nabyć podstawy do starania się o uzyskanie stosownego świadczenia zagranicą.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Poza sporem pozostaje, że wnioskodawca nie spełnia warunków do przyznania emerytury w powszechnym wieku emerytalnym gdyż nie ukończył 65 roku życia. Prawo do tego świadczenia nabyłby po spełnieniu wszystkich warunków wymienionych w art. 184 powołanej wyżej ustawy. Przepis ten przewiduje, że ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Z powyższego wynika, że warunkiem nabycia prawa do emerytury jest spełnienie przesłanki wymaganego łącznego okresu składkowego i nieskładkowego oraz przesłanki posiadania wymaganego łącznego okresu składkowego i nieskładkowego oraz przesłanki stażu pracy w szczególnych warunkach, w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. w dniu 1 stycznia 1999 r., a także nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy wypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Wszystkie te przesłanki, a zatem również przesłanka rozwiązania stosunku pracy w wypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem, muszą zaistnieć łącznie. Brak którejkolwiek z nich powoduje, że prawo do emerytury nie powstaje. Przedmiotowe przesłanki muszą też być spełnione najpóźniej w dacie wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia bowiem legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r. I UK 154/05, LEX nr 272581).

Wobec tak skonkretyzowanych przesłanek nabycia prawa do emerytury, wykluczone jest również, aby bez spełnienia jednej z nich ubezpieczony będzie dochodził ustalenia prawa na przyszłość ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia

6 grudnia 2007 r. I UK 132/07 LEX nr 621798). Stąd jeżeli ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy na dzień złożenia wniosku o emeryturę na podstawie cyt. wyżej art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a nadto nie udokumentował przed organem rentowym spełnienia warunku posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na dzień 1 stycznia 1999 r. sąd rozpoznający odwołanie od decyzji odmawiającej przyznanie prawa do emerytury, po ustaleniu, że ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy, nie ma obowiązku prowadzenia postępowania celem ustalenia spełnienia pozostałych przesłanek przyznania świadczenia ( por. wyrok sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 marca 2010 r. III AUa 19/10 OSB 2011/7/99).

W sprawie niniejszej niespornym jest, że wnioskodawca pozostaje w stosunku pracy. Skoro zaś nadal nie rozwiązał umowy o pracę, tym samym na datę wydania zaskarżonej decyzji i w dalszym ciągu nie spełnia jednej z przesłanek koniecznych do przyznania prawa do emerytury. W tej zaś sytuacji zbędnym było prowadzenie dalszego postępowania i badanie kolejnej przesłanki uprawniającej do przyznania świadczenia, jaką jest posiadanie co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, czy też okresów składkowych i nieskładkowych, gdyż nawet ustalenie, że skarżący przesłankę tę spełnia, nie mogłoby prowadzić do zmiany decyzji i przyznania prawa do emerytury. Natomiast samo ustalenie istnienia którejkolwiek z przesłanek, w tym przesłanki legitymowania się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym na przyszłość, nie jest dopuszczalne. Istota decyzji organu rentowego polega bowiem na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia lub o jego wysokości jako całości, a nie o poszczególnych elementach składających się na to prawo. Dlatego również sąd stwierdzający spełnienie przez ubezpieczonego jednego lub więcej warunków powstania prawa do świadczenia, nie może ustalić tego w sentencji wyroku, przy jednoczesnym oddaleniu odwołania ubezpieczonego od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2000 r. II UKN 147/00, OSNP 2002/16/389)

W świetle powyższym podniesiony w apelacji zarzut nie jest trafny a apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu na zasadzie art. 385 k.p.c.