Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 sierpnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący-Sędzia SO Krzysztof Kamiński

Protokolant: Aneta Chardziejko

bez udziału prokuratora, po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2013 r. sprawy T. M. oskarżonego o czyny z art. 217§1 k.k. na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 26 marca 2013 r. (sygn. akt III K 854/12):

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

II.  Zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej K. M. kwotę 420-zł. (czterystu dwudziestu złotych) tytułem zwrotu poniesionych przez nią wydatków za postępowanie odwoławcze.

III. Zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60-zł. (sześćdziesięciu złotych) tytułem opłaty za drugą instancję i obciąża go pozostałymi kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze w kwocie 70-zł. (siedemdziesięciu złotych).

UZASADNIENIE

T. M. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 04.05.2012r. w miejscowości (...) (...)gm. (...)naruszył nietykalność cielesną K. M.poprzez uderzanie jej, odpychanie oraz szarpanie, tj. o czyn z art. 217§1 k.k.

II. w dniu 06.05.2012r. w miejscowości (...) (...)Gm. (...)naruszył nietykalność cielesną K. M.poprzez uderzanie jej, odpychanie oraz szarpanie, tj. o czyn z art. 217§1 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 26 marca 2013 roku w sprawie o sygn. akt III K 854/12 oskarżonego T. M. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, z tym, że przyjął, iż czynów tych dopuścił się w warunkach ciągu przestępstw i za tak przypisany ciąg przestępstw na mocy art. 217§1 k.k. skazał go, zaś na mocy art. 217§1 k.k. w zw. z art. 34§1 i 2 k.k., art. 35§1 k.k. z art. 91§1 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym.

Na podstawie art. 46§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę poprzez uiszczenie na rzecz oskarżycielki prywatnej K. M. kwoty 1.000 (jednego tysiąca) złotych.

Zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej K. M. kwotę 150 (stu pięćdziesięciu) złotych tytułem zwrotu zryczałtowanych wydatków uiszczonych przez oskarżycielkę prywatną przy wnoszeniu aktu oskarżenia oraz kwotę 708,48 (siedemset osiem złotych 48/100) złotych tytułem pozostałych kosztów.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 (sześćdziesięciu) złotych tytułem opłaty i obciążył go pozostałymi kosztami sądowymi.

Powyższy wyrok, na podstawie art. 425§1, 2 k.p.k. i art. 444 k.p.k. zaskarżył w całości obrońca oskarżonego i na zasadzie art. 427§1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

- obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku tj. art. 7 k.p.k., art. 92 k.p.k. poprzez przyznanie waloru wiarygodności zeznaniom oskarżycielki prywatnej, która cierpi na chorobę Alzhaimera, depresję, zaburzenia afektywne dwubiegunowe oraz wyrażeniu tym samym błędnego poglądu, iż zachowanie oskarżonego wyczerpało dyspozycję art. 217§1 k.k., podczas gdy ujawnione w sprawie pozostałe dowody, w szczególności wyjaśnienia oskarżonego oraz zeznania świadków, oraz ustalone na ich podstawie okoliczności oceniane w zgodzie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego prowadzą nieodparcie do wniosków przeciwnych;

- obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku tj. art. 366§1 k.p.k. poprzez nie wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy oraz dokonanie oceny materiału dowodowego z pominięciem dowodu z nagrania audio wykonanego przez oskarżycielkę prywatną za pomocą telefonu komórkowego, z którego wynika, iż osobą inicjującą zdarzenia z 4 maja 2012 r. oraz 6 maja 2012 r. była oskarżycielka prywatna;

- obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku tj. art. 192§2 k.p.k. poprzez przesłuchanie oskarżycielki prywatnej bez udziału biegłego lekarza psychiatry lub biegłego psychologa mimo, że wyżej wymieniona cierpi na chorobę Alzhaimera, depresję, posiada silne zaburzenia osobowości, niejednokrotnie leczyła się psychiatrycznie w zakładach zamkniętych, a zatem zachodziły uzasadnione wątpliwości co do zdolności postrzegania lub odtwarzania dokonywanych przez nią spostrzeżeń, w sytuacji gdy zeznania oskarżycielki prywatnej miały doniosłe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Stosownie do art. 427§1 k.p.k. i art. 437§1 i 2 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie powyższego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Na podstawie art. 167 k.k. w zw. z art. 427§3 k.k. oraz 452§2 k.p.k. wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci odpisu pozwu o podwyższenie alimentów wniesionego przez oskarżycielkę prywatną w dniu 26 marca 2013 r. na okoliczność ustalenia, iż wyżej wymieniona cierpi na chorobę Alzhaimera, depresję, zaburzenia afektywne dwubiegunowe skutkującą m.in. częstymi zaburzeniami świadomości oraz zdolności postrzegania rzeczywistości.

W przedmiocie powyższego wniosku dowodowego Sąd Okręgowy rozstrzygnął na rozprawie apelacyjnej w dniu 20 sierpnia 2013 roku (k. 184v).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest oczywiście bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew wywodom apelującego kontrola instancyjna nie potwierdziła, by postępowanie w niniejszej sprawie było obarczone uchybieniami, które mogłoby mieć wpływ na treść wyroku. Sąd I instancji procedował z poszanowaniem wszelkich reguł i zasad postępowania oraz nie dopuścił się obrazy wskazanych w apelacji przepisów kodeksu postępowania karnego. Przeprowadził wszystkie niezbędne w sprawie dowody. Ustalenia faktyczne poczynił w oparciu o całokształt zgromadzonego oraz ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego, który ocenił z poszanowaniem reguł wynikających z art. 4 k.p.k. i 7 k.p.k. Ponadto swoje stanowisko Sąd ten w sposób należyty uzasadnił w pisemnych motywach wyroku, wskazując przy tym fakty, które uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych.

Odnosząc się wprost do zarzutów apelacyjnych, przede wszystkim bezzasadny jest zarzut obrazy art. 192§2 k.p.k. poprzez przesłuchanie K. M. bez udziału biegłego lekarza lub biegłego psychologa.

Zgodnie z treścią art. 192§2 k.p.k. sąd może zarządzić przesłuchanie świadka z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa jeżeli istnienie wątpliwość co do stanu psychicznego świadka, jego stanu umysłowego, zdolności postrzegania lub odtwarzania przez niego spostrzeżeń. Przepis ten wymaga uprawdopodobnienia, że w/w okoliczności mogą rzutować ujemnie na treść jego zeznań. Przy czym sam fakt leczenia psychiatrycznego świadka nie może automatycznie przesądzać o niewiarygodności jego zeznań ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 stycznia 1980 r., III KR 358/79, OSNKW 7/1980, poz. 64).

Wbrew twierdzeniom apelującego, w świetle materiału aktowego wątpliwości takie nie zachodzą.

Przede wszystkim nie uzasadnia ich treść zeznań K. M., o których szerzej w dalszej części niniejszych wywodów.

Nadto, z opinii biegłych psychiatrów, sporządzonej dla potrzeb sprawy cywilnej o sygn. akt IC 1019/10 Sądu Okręgowego w Białymstoku (k. 987 – 93) wynika, że K. M. cierpi na zaburzenia afektywne dwubiegunowe, które przejawiają się (w okresie zaostrzenia choroby) nasileniem objawów depresji, zaniedbywaniem obowiązków domowych, bezczynnością, wycofaniem, izolacja od ludzi. Z opinii tej nie wynika, aby w/w cierpiała na inne schorzenia, które rzutowałyby ujemnie na treść jej zeznań, a w szczególności ograniczałyby jej zdolność postrzegania lub odtwarzania tychże spostrzeżeń.

Dodać należy, że chociaż zadaniem biegłego psychologa jest przedstawienie opinii co do osobowości świadka, jego rozwoju umysłowego, zdolności postrzegania itd., to ocena zeznań świadka, należy wyłącznie do sądu.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest de facto wynikiem odmiennej oceny dowodów(a zwłaszcza zeznań K. M.) i jako taki nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem sądowym (vide m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 9/1995, poz. 84), sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do skutecznego zakwestionowania sądowej oceny dowodów. Zwłaszcza wówczas, gdy – jak w niniejszej sprawie – Sąd I instancji:

- po pierwsze, precyzyjnie uzasadnił swoje stanowisko w kwestionowanym zakresie, wskazując przy tym fakty, które uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych;

- po drugie, sądowa ocena dowodów nie wykazuje błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) oraz logicznej (błędów rozumowania i wnioskowania), a także nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy.

Wskazane wyżej powody zwalniają Sąd Okręgowy od odnoszenia się w szerszym zakresie do omawianego zarzutu, opartego na subiektywnym przekonaniu apelującego, że zgromadzone w sprawie dowody nie dawały podstawy do przyjęcia, iż oskarżony dopuścił się przypisanych mu czynów. W tym miejscu stwierdzić jedynie należy, że nie budzi zastrzeżeń sądowa ocena zeznań pokrzywdzonej K. M., która kilkukrotnie (m.in. w akcie oskarżenia) szczegółowo, logicznie i konsekwentnie opisała okoliczności obu zdarzeń (czego nie kwestionuje apelujący).

Na marginesie, powyższe okoliczności – same w sobie – podważają pogląd apelującego, że schorzenia, na które cierpi, mogłyby rzutować ujemnie na treść jej zeznań.

Dodać należy, że z zeznaniami pokrzywdzonej w pełni korespondują zeznania świadków K. T. i B. N. oraz treści utrwalone za pomocą telefonu komórkowego (vide m.in. 106 oraz protokół oględzin płyty CD, k. 101 – 102).

W kontekście zeznań K. M. za chybiony uznać należy zarzut obraza art. 366§1 k.p.k.

Z zeznań pokrzywdzonej wynika, że w dniu 4 maja 2012 r. zrobiła zdjęcia komórką już po pierwszej fazie zdarzenia, tj. po tym, jak oskarżony szarpał ją, popychał (usiłował uderzyć w twarz) i wypchnął za drzwi domu.

Faktem jest, że pokrzywdzona w dniu 6 maja 2012 r. zrobiła zdjęcia (nagranie audio) przed inkryminowanymi zachowaniami T. M., a nadto utrudniała oskarżonemu wyjazd z terenu posesji. Przy czym jej intencją było uniemożliwienie oskarżonemu opuszczenia posesji przed przyjazdem policji.

W świetle powyższych okoliczności, obu w/w zachowań K. M. nie sposób traktować jako „inicjujące” zachowania oskarżonego.

Sąd I instancji wskazał też powody, dla których zanegował wyjaśnienia oskarżonego T. M., wykazując ich ewidentną sprzeczność z innymi dowodami, w tym m.in. – w zakresie dotyczącym jego pobytu w dniach 4 i 6 maja 2012 r. w miejscowości (...) (...)– z zeznaniami świadków J. R., A. W.oraz E. W..

Reasumując, ustalenia faktyczne Sądu I instancji nie wykraczają poza granice swobodnej oceny dowodów i pozostają pod ochrona art. 7 k.p.k.

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, zważywszy, że nie budzi kontrowersji kwalifikacja prawna czynów, zaś orzeczonej wobec oskarżonego kary nie sposób traktować jako niewspółmiernej, zwłaszcza w stopniu rażącym (art. 438 pkt 4 k.p.k.), należało orzec, jak w pkt I sentencji niniejszego wyroku.

O zwrocie wydatków poniesionych przez oskarżycielkę prywatną za postępowanie odwoławcze orzeczono na mocy art. 616§1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 636§1 i 3 k.p.k. w zw. z art. §14 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.).

O opłacie orzeczono na mocy art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223), zaś o pozostałych kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze na podstawie art. 636§1 k.p.k. Na pozostałe koszty sądowe złożyły się:

- koszty uzyskania informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego w kwocie 50 zł. (art. 618§1 pkt 10 k.p.k. w zw. z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wysokości opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego Dz. U. 2003 r., Nr 151, poz. 1468);

- koszt doręczeń wezwań i innych pism – ryczałt – w kwocie 20 zł. (art. 618§1 pkt 1 k.p.k. w zw. z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym Dz. U. 2003 r., nr 108, poz. 1026 z późn. zm.).