Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 listopada 2015r. w S.

odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 26 marca 2014 r. Nr (...)

w sprawie M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo M. B. do emerytury od 1 stycznia 2014 roku.

Sygn. akt: IV U 495/14 UZASADNIENIE

Decyzją z 26 marca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił M. B. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczona nie udowodniła, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnęła 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że do pracy w szczególnych warunkach zaliczono okres zatrudnienia ubezpieczonej w Przedsiębiorstwie (...) od 1 września 1978r. do 25 lipca 1993r. z wyłączeniem okresu urlopu wychowawczego oraz zwolnień lekarskich, co stanowi 12 lat, 6 miesięcy i 1 dzień. Natomiast do okresu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu zatrudnienia od 26 lipca 1993r. do 23 listopada 1998r., w którym wg świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach ubezpieczona pracowała na stanowisku szefa produkcji. Wg organu rentowego w przypadku pracowników dozoru inżynieryjno-technicznego wyższego szczebla, a zatem zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych nie można mówić o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, gdyż osoby te wykonują również czynności o charakterze administracyjno-biurowym lub przebywają w pomieszczeniu oddalonym od stanowisk robotniczych.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła M. B. wnosząc o jej zmianę i ustalenie jej prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazała m.in., że wbrew stanowisku organu rentowego do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres jej pracy w Przedsiębiorstwie (...) od 26 lipca 1993r. do 23 listopada 1998r. na stanowisku szefa produkcji. W okresie tego zatrudnienia nie wykonywała pracy administracyjno-biurowej – jak twierdzi organ rentowy – ale przebywała w pomieszczeniach, gdzie trwa produkcja, czyli na halach produkcyjnych. Praca szefa produkcji w zakładzie drukarni polegała na dozorowaniu poszczególnych etapów produkcji i kontroli wszystkich jej faz, a tych obowiązków nie da się wykonywać bez codziennej stałej obecności w halach produkcyjnych, bezpośrednio przy produkcji. Szef produkcji nie kontroluje tylko finalnego wyrobu np. wydrukowanej książki, ale dozoruje wszystkie etapy druku, od jego przygotowania do zakończenia. Podniosła, że jako szef produkcji wykonywała swoje obowiązki na dziale przygotowania druku, wydziale offsetowym i wydziale introligatorni, gdzie jako podstawowe wykonywane są prace w szczególnych warunkach (odwołanie k.1-7).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.8-10).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona M. B. w dniu 29 grudnia 2013r. ukończyła 55-ty rok życia. W dniu 30 stycznia 2014r. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 30 stycznia 2014r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczona udowodniła staż ubezpieczeniowy w wymiarze 20 lat, 4 miesiące i 7 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 17 lat, 9 miesięcy i 17 dni, a okresy nieskładkowe 2 lata, 6 miesięcy i 20 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że ubezpieczona nie wykazała, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnęła staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat. W ocenie organu rentowego wykazany przez ubezpieczoną okres pracy w szczególnych warunkach wynosi 12 lat, 6 miesięcy i 1 dzień i obejmuje okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w C. od 1 września 1978r. do 25 lipca 1993r., w którym ubezpieczona pracowała na następujących stanowiskach: retuszera offsetowego od 1 września 1978r. do 31 maja 1983r., technologa od 1 czerwca 1983r. do 30 listopada 1987r., mistrza od 1 grudnia 1987r. do 31 lipca 1990r. i technologa od 1 sierpnia 1990r. do 25 lipca 1993r. (świadectwa wykonywania praca w szczególnych warunkach z 18 marca 2014r. k.18 i 36-38 akt emerytalnych). Do okresu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy ubezpieczonej w w/w Przedsiębiorstwie na stanowisku szefa produkcji trwającego od 26 lipca 1993r. do 23 listopada 1998r., a zatem przez 5 lat, 3 miesiące i 28 dni (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 18 marca 2014r. k.39 akt emerytalnych).

Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 26 marca 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej przyznania emerytury (decyzja z 28 marca 2014r. k.41 akt emerytalnych).

Ubezpieczona była zatrudniona w Przedsiębiorstwie (...) w C. od 1 września 1978r. do 31 sierpnia 2003r. w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z 28 sierpnia 2003r. k.15 akt emerytalnych).

Z chwilą zatrudnienia ubezpieczonej w powyższym przedsiębiorstwie powierzono jej stanowisko retuszera (umowa o pracę z 1 września 1978r. - w aktach osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczona pracowała do 31 maja 1983r. Z dniem 1 czerwca 1983r. pracodawca powierzył ubezpieczonej stanowisko technologa w Dziale Przygotowania Produkcji (pismo pracodawcy z 20 czerwca 1983r. o powierzeniu ubezpieczonej stanowiska technologa – w aktach osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczona pracowała do 30 listopada 1987r. Z dniem 1 grudnia 1987r. pracodawca powierzył ubezpieczonej stanowisko mistrza w Wydziale Introligatorni (pismo pracodawcy z 14 grudnia 1987r. o powierzeniu ubezpieczonej stanowiska mistrza - w aktach osobowych). Na stanowisku mistrza ubezpieczona pracowała do 30 kwietnia 1990r. Z dniem 1 maja 1990r. pracodawca powierzył ubezpieczonej stanowisko technologa w dziale produkcji (pismo pracodawcy z 23 kwietnia 1990r. o powierzeniu ubezpieczonej stanowiska technologa – w aktach osobowych). Na stanowisku technologa ubezpieczona pracowała do 25 lipca 1993r. Z dniem 26 lipca 1993r. pracodawca powierzył ubezpieczonej stanowisko pełniącej obowiązki szefa produkcji (pismo pracodawcy z 26 lipca 1993r. - w aktach osobowych), a z dniem 1 listopada 1993r. powierzył jej obowiązki szefa produkcji (pismo pracodawcy z 27 października 1993r. o powierzeniu ubezpieczonej obowiązków szefa produkcji - w aktach osobowych). Na stanowisku szefa produkcji ubezpieczona pracowała do 23 listopada 1998r.. Po tej dacie pracodawca powierzył ubezpieczonej pełnienie obowiązków zastępcy dyrektora ds produkcji (pismo pracodawcy z 25 listopada 1998r. o powierzeniu ubezpieczonej obowiązków zastępcy dyrektora ds produkcji - w aktach osobowych).

Przedsiębiorstwo (...) w C. było, jak wynika z nazwy, przedsiębiorstwem, które drukowało głównie książki, w mniejszym stopniu kalendarze i inne artykuły wydawnicze. Drukarnia jako zakład produkcyjny składała się z trzech działów: działu przygotowania produkcji do druku, działu offsetowego i działu introligatorni. W dziale przygotowania produkcji do druku wykonywane były prace mające na celu przygotowanie materiałów do druku. Wykonywane były tzw. formy, z których montowane były na materiale fotograficznym poszczególne kolumny do druku. W oparciu o tak przygotowane formy kopiści nanosili na płyty aluminiowe gotowe formy do druku. W dziale przygotowania produkcji pracowali preparatorzy form offsetowych, montażyści, kopiści i retuszerzy. Po przygotowaniu form do druku były one przekazywane na dział offsetowy, a zatem dział, gdzie materiał był drukowany. Druk odbywał się na maszynach systemu arkuszowego i zwojowego. W dziale tym pracowali drukarze – maszyniści offsetowi. Po wydrukowaniu tekst trafiał do działu introligatorni, gdzie był składany i oprawiany. Na dziale tym pracowało najwięcej pracowników – introligatorzy obsługujący maszyny złamujące tzw. falcerki, maszyny do oprawy zeszytowej, maszyny do oprawy bezszwowej klejonej, maszyny obcinające złożony druk, maszyny szyjące, maszyny do montowania okładek, maszyny do cięcia płótna, krajarki. Pracownicy obsługujący te maszyny to krajacz, operator taśmowca, operator niciarki, operator trójnoża. Ubezpieczona posiada wykształcenie średnie techniczne - poligraf. Pracując na stanowisku szefa produkcji ubezpieczona kierowała pracą i nadzorowała czynności wykonywane na wszystkich wydziałach drukarni ,tj. na wydziale przygotowania produkcji, na wydziale offsetowym oraz na wydziale introligatorni. Ubezpieczona nadzorowała pracę podległych jej pracowników pod względem jakości, ilości, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zgodności z technologią, a także rozwiązywała problemy techniczne pojawiające się w trakcie pracy. Ubezpieczona dozorowała poszczególne etapy druku, a także efekt finalny w postaci wydrukowanej książki. Sprawdzała jakość druku, jakość kleju, sposób złożenia książki i oprawienia. Dozór sprawowała bezpośrednio przebywając na halach produkcyjnych oraz przy pomocy kierowników poszczególnych działów i brygadzistów. Obecność kierowników i brygadzistów nie zwalniała ubezpieczonej z osobistej kontroli produkcji. Nie pozwalał na to również zakres produkcji i duża liczba pracowników oraz maszyn – zakład drukarni liczył około 200 osób, pracował na dwie, a niekiedy trzy zmiany. Ubezpieczona będąc na hali produkcyjnej przy każdej maszynie sprawdzała pewne elementy jej pracy, w sytuacjach awaryjnych konsultowała się z mechanikami i ustalała dalszy tok produkcji. Ubezpieczona miała swój kantorek w drukarni. Przebywała w nim w ograniczonym zakresie np. sporządzając dokumentację produkcyjną, zestawienie przepracowanych godzin, kwartalną ocenę pracowników. Codziennie przebywała na hali produkcyjnej. Czas tam spędzony był różny – 5, 6 a nawet 8 godzin w zależności od potrzeby, pojawiających się problemów (zeznania świadków: G. K. k.45, B. J. k.45-46 i I. P. k.46 oraz zeznania ubezpieczonej k.49v – nagranie od minuty 1 do 11 oraz k.18-19 – nagranie od minuty 1 do 30).

Ubezpieczona jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.21 akt emerytalnych). We wniosku o emeryturę ubezpieczona wniosła o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem organu rentowego, na dochody budżetu państwa (wniosek k.3 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. B. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczona spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż niesporne było, że ubezpieczona osiągnęła wymagany ustawą wiek oraz spełniła przesłankę ogólnego stażu ubezpieczenia. Ubezpieczona podnosiła, że posiada 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wskazując, że organ rentowy niezasadnie wyłączył ze stażu pracy w szczególnych warunkach okres jej pracy w Przedsiębiorstwie (...) w C. na stanowisku szefa produkcji od 26 lipca 1993r. do 23 listopada 1998r. Podniosła, że organ rentowy uznał jej pracę za pracę o charakterze administracyjno-biurowym, wykonywaną z dala od stanowisk robotniczych, co całkowicie mija się z prawdą o pracy na stanowisku szefa produkcji. Analizując zgromadzone w sprawie w sprawie dowody Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko organu rentowego jest błędne, a organ rentowy odmawiając uznania w/w okresu pracy ubezpieczonej za pracę w szczególnych warunkach nie zbadał w istocie charakteru tej pracy, a tylko posłużył się ogólnymi i standardowo przywoływanymi w decyzjach stwierdzeniami o pracy administracyjno-biurowej. Tymczasem zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonej oraz z zeznań świadków – współpracowników ubezpieczonej w spornym okresie, a także z zeznań samej ubezpieczonej dają pełne podstawy do ustalenia, ze w/w okresie ubezpieczona wykonywała pracę polegające na sprawowaniu dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace zaliczane do prac w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ze wskazanych dowodów wynika bowiem, że ubezpieczona jako szef produkcji kierowała pracą całej drukarni składającej się z trzech w/w wydziałów nadzorując pracę zatrudnionych tam pracowników pod względem jakości, ilości, zgodności z technologią i z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Dozorowała wszystkie etapy produkcji, poczynając od jej przygotowania po efekt finalny, sprawdzała jakość poszczególnych elementów pracy, sprawność działania maszyn, szybkość produkcji, rozwiązywała pojawiające się problemy techniczne, materiałowe, przy czym wbrew twierdzeniom organu rentowego nie była to praca administracyjno-biurowa, ale praca wymagająca, jeśli nie stałej, to długotrwałej codziennej obecności na hali produkcyjnej. Nie można bowiem dozorować produkcji, odpowiadać za jej jakość i terminowość oraz efekt finalny zza biurka. Nie ulega przy tym wątpliwości, że podstawowe prace, którymi kierowała i które nadzorowała ubezpieczona, będące jednocześnie podstawowymi pracami dla czynności drukowania, były wykonywane przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach ,tj. przez kopistów, preparatorów form offsetowych, retuszerów, drukarzy offsetowych, introligatorów, operatorów maszyn do łamania, krojenia, składania druku oraz oprawy wyrobów poligraficznych, o których mowa w wykazie A: dział XI poz.3, 4, 5 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Nadzorując prace wymienionych grup pracowników ubezpieczona pracowała w tych samych warunkach, co wskazani pracownicy, przez co - podobnie jako oni – narażona była na szkodliwe dla organizmu warunki pracy. W tych okolicznościach w pełni uzasadnione jest zakwalifikowanie pracy ubezpieczonej wykonywanej w okresie 26 lipca 1993r. do 23 listopada 1998r. do pracy o jakiej mowa w wykazie A dział XIV poz.24 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. a polegającej na sprawowaniu dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Odnosząc się do wykonywania przez ubezpieczoną czynności niebędących czynnościami stricte nadzorczymi jak np. sporządzanie dokumentacji o stanie produkcji, czy rozliczanie czasu pracy pracowników wskazać należy, że fakt wykonywania tego rodzaju czynności nie podważa ustalenia, że ubezpieczona wykonywała pracę w szczególnych warunkach. Czynności te były ścisle związane z powierzonym ubezpieczonej stanowiskiem, a jednocześnie nie były głównymi pracami, które wykonywała.

Mając na uwadze całokształt przedstawionych okoliczności Sąd uznał, że ubezpieczona wykazała, że posiada 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach i dlatego na podstawie art.477.14§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił prawo M. B. do emerytury od 1 stycznia 2014r. ,tj. od miesiąca, w którym ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o świadczenie.