Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2014 roku Sąd Rejonowy
dla Ł. w Ł., w sprawie z powództwa J. J. przeciwko K. K. i H. S. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, oddalił powództwo. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał, że żaden z opisanych w pozwie zarzutów nie mieści się w określonym w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zamkniętym katalogu podstaw pozwalających na pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w którym tytuł egzekucyjny stanowi orzeczenie sądowe.

Powyższe rozstrzygnięcie w całości zaskarżyła apelacją powódka. Skarżąca zarzuciła Sądowi Rejonowemu:

1. naruszenie prawa skutkujące z mocy art. 379 pkt 5 k.p.c. nieważnością postępowania, polegające na:

- pozbawieniu powoda możliwości obrony swoich praw poprzez nie doręczenie wszystkich pism przed rozprawą zgłoszonych przez pozwanych przez co nie mógł ich zakwestionować, jak i zapoznać się z zarzutami pozwanych,

- niestawiennictwie osobistym pozwanych na rozprawę, co uniemożliwiło udowodnienie zarzutów przez pozwanych,

- nie rozpoznaniu istoty sprawy,

- wadliwym przeprowadzeniu postępowania dowodowego;

2. mające istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 5 k.p.c., poprzez nie poinformowanie przez Sąd orzekający
o możliwości, trybie i sposobie wniesienia zastrzeżeń do pism złożonych przed rozprawą przez pozwanych, stanowiących główny dowód w sprawie,

- art. 328 § 2 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez me wskazanie przez sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, dlaczego odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a zatem ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie przez sąd wszechstronnego rozważenia całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie,

- art. 217 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie dowodu
z przesłuchania pozwanych jako strony.

W kontekście tak sformułowanych zarzutów skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Obecna na rozprawie apelacyjnej w dniu 7 września 2015 r. powódka poparła wniesioną przez siebie apelację.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu w całości.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego. Powyższe ustalenia Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne, uznając za zbędne powielanie ich w dalszej części uzasadnienia.

Spośród zarzutów apelacji w pierwszej kolejności rozważenia wymaga najdalej idący zarzut nieważności postępowania rozpoznawczego z przyczyny określonej w art. 379 pkt 5 k.p.c., tj. pozbawienia skarżącej możliwości obrony swoich praw.

Zarzut ten, w ocenie Sądu Okręgowego, jest niezasadny. Wskazać w tym miejscu należy, że z uzasadnienia apelacji wynika, iż skarżąca w rzeczywistości podnosi zarzut nieważności postępowania w odniesieniu do postępowania
o ochronę jej dóbr osobistych i zapłatę prawomocnie zakończonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 5 lipca 2012 r. (sygn. akt II C 183/12) oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 stycznia 2013 r. (sygn. akt I ACa 1061/12), a nie do postępowania rozpoznawczego w przedmiotowej sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, że w przedmiotowej sprawie skarżąca nie została pozbawiona możności obrony swoich praw
w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c., która zachodzi wtedy, gdy z powodu wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów kodeksu postępowania cywilnego, strona nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części (zob. wyrok SN z dnia 10 maja 1974 r., II CR 155/74, OSP 1975, z. 3, poz. 66; postanowienie SN z dnia 6 marca 1998 r., III CKN 34/98, Prok. i Pr. 1999, nr 5, poz. 41; wyrok SN z dnia 13 czerwca 2002 r., V CKN 1057/00, Lex, nr 55517). W przedmiotowej sprawie skarżąca ustosunkowała się na piśmie (k. 41 – 43) do wniesionej przez pozwaną K. K. odpowiedzi na pozew oraz czynnie uczestniczyła w jedynej
w toku postępowania rozpoznawczego rozprawie w dniu 21 listopada 2014 r., podczas której Sąd Rejonowy doręczył skarżącej odpis odpowiedzi na pozew drugiej pozwanej H. S. oraz poinformował o złożonym przez obie pozwane wniosku
o odroczenie rozprawy. W toku rozprawy skarżąca zajęła również stanowisko w obu kwestiach – oświadczyła, że popiera powództwo i wnosi o zakończenie sprawy na ww. terminie rozprawy, jak również złożyła szczegółowe wyjaśnienia.

W wyniku przeprowadzonej kontroli prawidłowości postanowienia dowodowego Sądu Rejonowego, wydanego na rozprawie w dniu 21 listopada 2014 r., Sąd Okręgowy nie stwierdził również zasadności sformułowanego
w apelacji zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji przepisu 217 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c. Sąd Rejonowy w pełni zasadnie uznał, że wszystkie wnioski dowodowe skarżącej zmierzały do potwierdzenia (udowodnienia) okoliczności i zarzutów podniesionych w pozwie, a wobec tego, że żadna z tych okoliczności nie mieści się w określonym w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zamkniętym katalogu podstaw pozwalających na pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, w którym tytuł egzekucyjny stanowi orzeczenie sądowe. Zatem prowadzenie postępowania dowodowego w tym zakresie było niecelowe. Całkowicie zasadne było tym samym oddalenie przez Sąd Rejonowy zgłoszonych przez skarżącą wniosków
o dopuszczenie dowodu z dokumentów zawartych w aktach postępowania karnego o sygn. akt V K 1402/13, zeznań świadków oraz przesłuchania strony pozwanej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy kontrolą instancyjną objął prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia w kontekście faktycznie zgromadzonego przez Sąd I instancji materiału procesowego.

W dalszej kolejności winien zostać rozpoznany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., gdyż wnioski w tym zakresie ze swojej istoty determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, albowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania dowodowego mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia.

Wbrew twierdzeniom skarżącej w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy (tj. dokumenty i wyjaśnienia skarżącej) i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy podziela również ocenę prawną dochodzonego roszczenia dokonaną przez Sąd Rejonowy, zarówno co do przyjętej podstawy prawnej oceny jego zasadności, jak i wyników tej oceny. Sąd Rejonowy słusznie przyjął (dając temu expressis verbis w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia), że podstawą prawną oceny zasadności roszczenia objętego pozwem winien być art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. Tytuł egzekucyjny w przedmiotowej sprawie stanowią bowiem dwa orzeczenia sądowe.

Zgodnie z powołanym przepisem dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania
w sprawie.

W przedmiotowej sprawie pozwana K. K. w odpowiedzi na pozew zaprzeczyła, aby po powstaniu tytułu wykonawczego strony zawarły ugodę, mocą której nastąpiłoby odroczenie terminu płatności lub rozłożenie należności na raty, jak również stwierdziła, że powódka nie została zwolniona
z długu, który jest spłacany w trybie egzekucyjnym. Z wyjaśnień złożonych przez skarżącą wynika natomiast jednoznacznie, że objęta tytułami wykonawczymi należność została zaspokojona tylko i wyłącznie w zakresie kwot wyegzekwowanych przez komornika. Trafna jest zatem konkluzja Sądu Rejonowego, że żaden z podniesionych w pozwie zarzutów przeciwko zwalczanym tytułom wykonawczym nie mieści się pośród okoliczności wymienionych w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., które stanowią katalog zamknięty podstaw pozwalających na pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.

Podstawą pozbawienia wykonalności ww. tytułów wykonawczych nie może stanowić również fakt spełnienia części świadczenia przez skarżącą w toku egzekucji, bowiem nie jest możliwe pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w części, w jakiej obowiązek orzeczony tym tytułem został już wykonany przy użyciu przymusu państwowego w postaci egzekucji sądowej.
W związku z powyższym Sąd Rejonowy w sposób całkowicie prawidłowy zastosował przepis art. 840 § 1 pkt. 2 k.p.c. i oddalił powództwo.

W świetle powyższego za chybiony uznać należy również zarzut skarżącej, iż Sąd Rejonowy nie rozpoznał sprawy co do istoty. Zarówno w orzecznictwie, jak i w nauce prawa dominuje podzielany przez Sąd Odwoławczy pogląd, zgodnie
z którym nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. Przyjmuje się, że do nierozpoznania istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji dojdzie w szczególności w razie oddalenia powództwa z uwagi na przyjęcie przedawnienia roszczenia, prekluzji lub braku legitymacji procesowej strony, której oceny sąd drugiej instancji nie podziela. W przedmiotowej sprawie żadna w powyżej wskazanych sytuacji nie miała miejsca, a Sąd Rejonowy, uwzględniając istotę powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, jakim jest umożliwienie dłużnikowi merytorycznej obrony przed przymusowym wykonaniem tytułu wykonawczego, rozstrzygnął o zasadności roszczeń powódki.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego orzeczenie Sądu Rejonowego
o oddaleniu powództwa, jako niezasadnego, było słuszne.

Mając zatem na względzie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy
w Ł., na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację.