Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

przy udziale Barbary Chodorowskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2015 r.

sprawy:

1.  B. J.

córki J. i M. z domu J.

urodzonej (...) w W.

oskarżonej z art. 207 § 1 kk

2.  A. J.

syna F. i J. z domu B.

urodzonego (...) w W.

oskarżonego z art. 207 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 27 lutego 2015 r. sygnatura akt III K 1225/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. Z. z Kancelarii Adwokackiej w W. 516,60 złotych tytułem kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej J. J. z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe związane z postępowaniem odwoławczym, w tym wymierza po 120 złotych opłaty za to postępowanie.

  Sygn. akt IV Ka 325 /15

Prokurator Rejonowy w Wałbrzychu oskarżył:

1.  B. J. o to, że:

I.  w okresie od grudnia 2011 r. do września 2013 r. w W. woj.. (...), znęcała się psychicznie nad swoją teściową J. J., z którą wspólnie zamieszkuje, w ten sposób, że krzyczała na nią, znieważała i poniżała ją słowami wulgarnymi powszechnie uznawanymi za obelżywe, wszczynała awantury będąc pod wpływem alkoholu oraz zastraszała mówiąc, że odda w/w do domu starców, to jest o przestępstwo określone w art. 207§1 kk.

2.  A. J. o to, że:

II.  w okresie od grudnia 2011 r. do września 2013 r. w W. woj. (...), znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją matką J. J., z którą wspólnie zamieszkuje, w ten sposób, że wszczynał awantury podczas których krzyczał na nią, znieważał i poniżał ją słowami wulgarnymi powszechnie uznawanymi za obelżywe, zastraszał mówić, że odda w/w do domu starców oraz podczas jednej ze sprzeczek szarpał pokrzywdzoną, to jest o przestępstwo określone w art. 207§1 kk.

Sąd Rejonowy w Wałbrzychu wyrokiem z dnia 27 lutego 2015 roku, sygn. akt II K 1225 /13:

I.  oskarżoną B. J. uznał za winną popełnienia tego, że w okresie od grudnia 2011 r. do września 2013 r. w W. znęcała się psychicznie nad swoją teściową J. J. w ten sposób, że krzyczała na nią, znieważała ją słowami wulgarnymi powszechnie uznawanymi za obelżywe i poniżała pokrzywdzoną a nadto wszczynała awantury będąc pod wpływem alkoholu oraz zastraszała J. J. mówiąc, że odda ją do domu starców to jest występku z art. 207§1 kk i za czyn ten na podstawie art. 207§1 kk wymierzył jej karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  oskarżonego A. J. uznał za winnego tego, że w okresie od grudnia 2011 r., do września 2013 r. w W. znęcał się psychicznie nad swoją matką J. J. w ten sposób, że wszczynał awantury, podczas których krzyczał na nią, znieważał ją słowami wulgarnymi powszechnie uznawanymi za obelżywe i poniżał pokrzywdzoną oraz zastraszał J. J. mówiąc, że odda ją do domu starców, to jest występku z art. 207§1 kk i za czyn ten na podstawie art. 207§1 kk wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 69§1 i 2 kk oraz art. 70§1 pkt 1 kk zawiesił warunkowo wykonanie orzeczonych wobec oskarżonych kar pozbawienia wolności tytułem próby na okres lat 3 (trzech), zaś na podstawie art. 73§1 kk oddał oskarżonych w okresie próby pod dozór kuratora sądowego,

IV.  zasądził od Skarbu państwa na rzecz adw. Ł. Z. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę 797,04 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej J. J. z urzędu,

V.  zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania w kwotach po 624,09 złotych i wymierzył im opłaty w kwotach po 120 złotych.

Z wyrokiem tym w całości nie pogodzili się oskarżeni, wnosząc apelację za pośrednictwem obrońcy z wyboru.

Apelujący na podstawie art. 427§2 i 438 pkt 2 i 3 kpk wyrokowi zarzucił:

1.  obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 5§2 kpk, 7 kpk i 410 kpk przez uchybienie zasadom wyrażonym w tych przepisach, a w szczególności przez pominięcie dowodów przemawiających za korzyść oskarżonych, nieodniesienie się do niektórych dowodów zebranych w sprawie oraz niezastosowanie zasady In dubio pro reo.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku, polegający na przypisaniu oskarżonym winy i sprawstwa, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, oceniony całościowo a nie wybiorczo, nie pozwala na uznanie oskarżonych za winnych popełnienia zarzucanych im czynów.

W szczególności Sąd nienależycie ocenił lub też nie ocenił:

- zapisu zachowania się J. J. w miejscu zamieszkania ( utrwalonego na płycie CD);

- pisemnego wypowiedzenia umowy darowizny;

- dowodów zebranych w sprawie Sądu Rejonowego w Wałbrzychu o sygn.akt II K 624/12;

- opinii psychologicznych J. J., w tym zawartej w aktach tut. Sądu o sygn.II K 96/14;

- fotografii przedstawionych przez oskarżonych.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i to w stopniu oczywistym.

Wbrew jej twierdzeniom Sąd I instancji poczynił ustalenia faktyczne z poszanowaniem wszystkich norm postępowania karnego zawartych w art. 410 kpk i art. 7 kpk, tj. kształtując swoje przekonanie na podstawie całokształtu przeprowadzonych dowodów, ocenionych przy uwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Bardzo obszerne uzasadnienie pisemne zaskarżonego wyroku spełnia wszystkie wymagania określone w przepisie art. 424 kpk, wykazało ono, iż ustalenia faktyczne odpowiadają kompleksowej ocenie dowodów, przez co podlega pełnej aprobacie sądu odwoławczego.

Zawarte w apelacji zarzuty obrazy prawa procesowego są całkowicie chybione. Oczywiście błędnie apelujący zarzuca obrazę art. 5 § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk , zawarte w nich zasady procedowania przecież w żaden sposób nie zostały złamane.

Nie wskazał apelujący, które to okoliczności należałoby potraktować jako nie dające się usunąć wątpliwości, które w procesie oceny dowodów należałoby zarachować na korzyść oskarżonych, zatem na czym miałaby polegać obraza art. 5 § 2 kpk?

Co do zapisu zachowania się pokrzywdzonej Józefy Jamińskiej w miejscu zamieszkania ( utrwalonego na płycie CD) Sąd Rejonowy dokonał odtworzenia zapisu, ale opieranie się na tym dowodzie byłoby błędne i zupełnie niemiarodajne, skoro nawet wnioskujący obrońca nie potrafił określić, kiedy owo nagranie zostało sporządzone( k. 183 akt), czy w okresie objętym aktem oskarżenia czy poza nim, w jakich okolicznościach itp. co rodzi poważne wątpliwości co do obiektywizmu nagrania, czy pokrzywdzona np. nie była celowo sprowokowana dla potrzeb linii obrony. Zatem dowód ten nie jest przydatnym procesowo.

Nie polega na prawdzie zarzut pominięcia oceny faktu pisemnego wypowiedzenia umowy darowizny przez pokrzywdzoną, przecież było ono przedmiotem dokładnej analizy Sądu I instancji ( k. 242 akt), jawnie słusznym jest wniosek, iż owo wypowiedzenie stanowi skutek przestępnego wieloletniego zachowania, zwłaszcza syna A. J., kroki prawne w kierunku odwołania darowizny pokrzywdzona podjęła dopiero wtedy, gdy zawiodły jej dotychczasowe próby poprawienia nastawienia oskarżonych ( wszak wcześniej już dwukrotnie były prowadzone postępowania karne o znęcanie nad pokrzywdzoną). Pokrzywdzona uprzednio faktycznie nie dążyła do ukarania oskarżonego, ale postawa oskarżonych po wniesieniu aktu oskarżenia w sprawie niniejszej doprowadziła pokrzywdzoną do opuszczenia domu, i dopiero w końcowej fazie postępowania sądowego pokrzywdzona w dniu 1.10.2014r.( zatem już po złożeniu zeznań na rozprawie w dniu 21.07.2014r. ) podjęła decyzję o odwołaniu swej części darowizny.

Kolejny chybiony zarzut apelacji dotyczy braku oceny dowodów zebranych w sprawie SR w Wałbrzychu w sprawie pod sygn. akt II K 624/12 – jak to słusznie wskazał apelujący, chodzi o inne postępowanie karne, prawomocnie zakończone, nie wskazał apelujący nawet które dowody ma na myśli. Wskazać tu jedynie można, że to postępowanie przeciwko oskarżonemu A. J. o czyn z art. 157 § 3 kk na szkodę pokrzywdzonej zakończyło się umorzeniem postępowania postanowieniem z dnia 13.09.2012r., po pozytywnie zakończonej mediacji. Jak to wynika z protokołu posiedzenia, pokrzywdzona oświadczyła, że nie chce by syn poszedł do więzienia, chce tylko by był spokój w domu i żeby nikt jej nie wyzywał, w związku z tym cofnęła wniosek o ściganie ( k. 15 akt). Postępowanie to więc nie zakończyło się uniewinnieniem, nie jest to okoliczność dla oskarżonego pozytywna, by uzasadniała np. postulowane w apelacji uniewinnienie oskarżonych. Wręcz przeciwnie, wyrażona tam wola pokrzywdzonej dowodzi jej chęci pozostawania z oskarżonym w dobrych stosunkach rodzinnych mimo doznanej od niego krzywdy fizycznej.

Wymieniony dalej w apelacji zarzut nienależytej oceny opinii psychologicznych dotyczących pokrzywdzonej, w tym zawartej w aktach pod sygn. akt II K 96/14 również pozostaje jawnie bezzasadnym. Sąd I instancji nie tylko prowadził dowód z bezpośredniego przesłuchania pokrzywdzonej w obecności biegłego psychologa, ale przy ocenie zeznań pokrzywdzonej posiłkował się opiniami psychologicznymi z postępowania przygotowawczego i sądowego biegłego A. K., w efekcie czego za biegłym przyjął prawidłowe i należycie uzasadnione wnioski, iż mimo występujących cech otępiennych centralnego układu nerwowego ( które przecież wydają się być oczywiste wobec wieku 93- letniej pokrzywdzonej), to jednak pokrzywdzona nie przejawia cech niezdolności do prezentacji własnych doświadczeń w sposób logiczny, sensowny, jednocześnie pokrzywdzona nie przejawia nadmiernej podatności na sugestie czy tendencji do konfabulacji, mechanizmu kłamstwa i manipulacji otoczeniem ( k. 241 pisemne motywy wyroku). Jakich wad opinii upatruje apelujący, to tego już nie wskazał. Należy się domyślać więc, że jedyne uchybienia oceny zeznań pokrzywdzonej to jednoznaczne uznanie jej wersji za wiarygodną przy jednoczesnym odrzuceniu wiarygodności wyjaśnień oskarżonych i zeznań ich córki K. J.. Natomiast w odniesieniu do opinii znajdującej się w aktach kolejnego postępowania przeciwko oskarżonemu A. J. także o czyn z art. 207 § 1kk na szkodę pokrzywdzonej pod sygn. akt II K 96/14, to przecież nikt nawet nie składał wniosku o prowadzenie takiego dowodu, ujawniono jedynie akt oskarżenia w tej sprawie na okoliczność samego faktu prowadzenia tego postępowania ( k. 223 akt).

Co natomiast ma wynikać z fotografii złożonych do akt sprawy, tj. jakie fakty korzystne dla oskarżonych, to także nie wynika z uzasadnienia apelacji.

Wbrew przemyśleniom oskarżonych obciążające ich zeznania pokrzywdzonej J. J. oraz świadków – M. K., T. W., E. W., J. J. czy A. P. nie stanowią wyrazu spisku rodzinnego, którego podłoże miała stanowić darowizna dla oskarżonego A. J. sprzed 25 lat, krzywdząca jego rodzeństwo. M. K., T. W. i J. J. to osoby już w podeszłym wieku, o ustabilizowanej sytuacji materialnej, a wartość części darowizny pokrzywdzonej jest niewielka, zatem kwestia stosunków majątkowych nie stanowi inspiracji tych świadków do składania niekorzystnych dla oskarżonych zeznań. Relacje tych osób wynikają z faktu dostrzeżenia krzywdy, doznawanej przez ich wiekową i schorowaną matkę od oskarżonych, nie potrafiących rozwiązywać własnych problemów , w tym kłopotliwego zamieszkiwania w 2-ch pokojach z pokrzywdzoną oraz dorosłą już córką. Oskarżeni nie tylko nie sprostali opiece nad 93-letnią niedołężną matką, nadto przypisane im wyrokiem negatywne zachowania wobec niej ( wywoływanie awantur, znieważanie i zastraszanie) wypełniły ustawowe znamiona występku psychicznego znęcania z art. 207 § 1 kk.

Skoro zarzuty apelującego nie zdołały w najmniejszej nawet mierze skutecznie zakwestionować prawidłowości ustalenia kwestii sprawstwa i zawinienia oskarżonych, przyjętej kwalifikacji prawnej czynów z art. 207 § 1 kk, oceny stopnia ich społecznej szkodliwości oraz stopnia zawinienia, to apelację należało uznać za oczywiście bezzasadną.

Wyczerpująca i spełniająca wszystkie wymogi art. 53 kk pozostaje również argumentacja wyroku w zakresie wysokości orzeczonych kar 6-ciu miesięcy pozbawienia wolności tj. w relatywnie niskiej wysokości, i w dodatku obwarowanych dobrodziejstwem probacji na średni okres próby lat 3-ch, wspartej dozorem kuratorskim. Brak jest więc podstawy dla czynienia jakiejkolwiek korekty wyroku na korzyść oskarżonych.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art.636 § 1 kpk i art. 627 kpk oraz na podstawie art.8 w zw. z art.2 ust.1 pkt.2 ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973r./tj. DZ. U. Nr 49, poz. 223 z późn. zm./, obciążając nimi oskarżonych wobec przegrania apelacji.