Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 17 lipca 2013r. małoletnie K. M. i W. M. reprezentowane przez przedstawicielkę ustawową J. M. (1) wniosły o dokonanie działu spadku po M. M. (1) oraz zniesienia współwłasności. Jako uczestnika wskazały J. M. (2), który był jedynym spadkobiercą J. M. (3) (męża M. M. (1)).

W dniu 28 listopada 2013r. J. M. (2) powiadomił, że przeniósł swój udział w spornym lokalu na rzecz córki E. M..

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2014r. sąd wezwał do udziału w charakterze uczestniczki E. M..

W odpowiedzi na wniosek E. M. wniosła o rozłożenie na raty kwoty spłaty oraz rozliczenie kwoty 3500 zł z tytułu uiszczanego czynszu za przedmiotowy lokal.

Na rozprawie w dniu 17 marca 2015r. pełnomocnik wnioskodawczyń poparł wniosek i wniósł o przyznanie prawa do lokalu uczestniczce E. M. ze spłatą udziałów wnioskodawczyń kwotami po 18.250 zł (zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Zgierzu wydanym w sprawie 2 grudnia 2014r.). Sprzeciwił się rozłożeniu spłaty na raty. Uczestniczka E. M. wyraziła zgodę na proponowany sposób działu spadku i przyznała wartość lokalu zgodnie ze stanowiskiem pełnomocnika wnioskodawczyń na kwotę 146.000 zł.

Postanowieniem z dnia 23 marca 2015r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi ustalił, że w skład majątku wspólnego M. i J. M. (3) wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położone w Ł. przy ul. (...), blok 26 znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. o wartości 146.000 złotych oraz, że w skład spadku po M. M. (1) wchodzi udział wynoszący ½ w tym prawie.

Sąd I instancji dokonał podziału majątku wspólnego M. i J. M. (3) oraz działu spadku po M. M. (1) w ten sposób, że przyznał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu na wyłączną własność E. M..

Sąd I instancji ustalił także , że E. M. dokonała nakładu na majątek spadkowy w kwocie 13.117,53 zł i zasądzi od E. M. na rzecz K. M. i W. M. kwoty po 18.250 złotych tytułem spłaty ich udziałów w majątku spadkowym, płatne w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi zapłaty. Sąd I instancji zasądził od K. M. i W. M. na rzecz E. M. kwoty po 1.640 złotych tytułem rozliczenia nakładu poniesionego przez nią na majątek spadkowy.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosły wnioskodawczynie w zakresie obciążenia ich nakładem na majątek spadkowy.

Skarżące zarzuciły rozstrzygnięciu :

1.obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 207 k.c. poprzez nieprawidłowa jego wykładnię wyrażająca się nietrafnym sformułowaniem, że poniesione przez uczestniczkę postępowania nakłady tytułem opłat czynszowych na lokal stanowiący składnik spadku, podlegają odliczeniu od kwoty wskazanej jako dopłata pieniężna przysługująca małoletnim wnioskodawczynią celem wyrównania wartości udziałów po zmarłym synu spadkodawczyni A. M.;

2.obrazę przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na treść zaskarżonego postanowienia , a mianowicie przepisu art. 686 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i nietrafne uznanie, że w sprawie zachodzą podstawy do rozliczenia pomiędzy współspadkobiercami nakładów poniesionych przez uczestniczkę w postaci opłat eksploatacyjnych związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, podczas gdy małoletnie wnioskodawczynie nie korzystały z nieruchomości wspólnej;

3.obrazę przepisów praw procesowego, mającej istotny wpływ na treść zaskarżonego postanowienia , a mianowicie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia na jakiej podstawie wnioskodawczynie zostały obciążone obowiązkiem zwrotu części nakładów na lokal.

W konkluzji skarżące o zmianę postanowienia w punktach 4 i 6 poprzez oddalenie żądania uczestniczki postępowania w przedmiocie ustalenia, że uczestniczka dokonała nakładu na majątek spadkowy w kwocie 13.117,53 zł i oddalenie żądania uczestniczki w przedmiocie rozliczenia nakładu opisanego w punkcie 4 postanowienia, co do zasądzenia od wnioskodawczyń kwot po 1640 złotych.

Uczestniczka E. M. wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja nie jest zasadna.

Wbrew zarzutom skarżących podniesionym w apelacji Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym oraz trafnie określił konsekwencje prawne z nich wynikające.

Zarówno ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji jak i rozważania, Sąd Okręgowy przyjmuje za własne bez konieczności ich przytaczania.

W szczególności Sąd I instancji prawidłowo zinterpretował i zastosował przepisy art. 207 k.c. i art. 686 k.p.c.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w skład majątku wspólnego M. i J. M. (3) wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) blok 26. Wnioskodawczyniom przysługują udziały po 1/8.

Wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) blok 26 na dzień otwarcia spadku po M. M. (1) wynosi 155.000 zł, zaś na dzień otwarcia spadku po J. M. (3) 146.000 zł. Jest okolicznością bezsporną, iż w przedmiotowym lokalu wnioskodawczynie nie zamieszkiwały.

W okresie zamieszkiwania E. M. w tym lokalu od maja 2012r. do marca 2015r. uiściła ona czynsz w kwocie 13.117,53 złote. Obliczone należności czynszowe nie zawierają rozliczenia za zużycie wody. Stanowią zatem jedynie koszty utrzymania lokalu wynikające z obowiązku uiszczenia opłat do spółdzielni mieszkaniowej, w zasobach której pozostał lokal. Bez uiszczania tych opłat współwłaściciele utraciliby prawo do lokalu.

W toku niniejszego postępowania uczestniczka złożyła wniosek o rozliczenie nakładu jaki poniosła na majątek spadkowy w postaci uiszczonych przez nią należności z tytułu opłat czynszowych.

Z treści art. 686 k.p.c. wynika, że w toku postępowania działowego sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych. Zgodzić należy się z Sądem I instancji, że w tym zakresie brak jest podstaw prawnych do działania przez sąd z urzędu co oznacza, że uczestnik postępowania formułujący jedno z roszczeń objętych art. 686 k.p.c. powinien wskazać jego treść (tj. w szczególności określić wysokość sumy pieniężnej będącej przedmiotem roszczenia) i podstawę faktyczną, jak również przedstawić dowody dla wykazania prawdziwości twierdzeń stanowiących podstawę faktyczną zgłoszonego roszczenia.

Sąd I instancji zasadnie uwzględnił żądanie zwrotu części nakładów poniesionych przez E. M. na lokal stanowiący składnik spadku. Opłaty czynszowe, które uiściła uczestniczka od czasu gdy w tym lokalu zamieszkała tj. od maja 2012r. do marca 2015r. wyniosły łącznie 13.117,53 złotych .

Uczestniczka miała prawo domagać się od wnioskodawczyń, jako od współwłaścicieli lokalu zwrotu części tych kosztów tj. kwot po 1.640 zł (13.117,53zł/8), stosownie do treści art. 207 k.c., zgodnie z którym pożytki i inne przychody z rzeczy przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości ich udziałów. W takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Jest oczywiste, że do zachowania prawa do lokalu współwłaściciel zobowiązani byli do ponoszenia kosztów związanych z opłatami na rzecz spółdzielni mieszkaniowej. Przy czym obowiązek uiszczania tych opłat nie był związany z zamieszkiwaniem w lokalu, a wynikał wprost z prawa do lokalu. Uczestniczka pokrywała koszty opłat na rzecz spółdzielni mieszkaniowej w wysokości przewyższającej jej udział w prawie własności, zatem zasadnie mogła domagać się od współwłaścicielek zwrotu kosztów utrzymania lokalu, który wynikał z ich udziału w prawie do lokalu. Odpowiedzialność współwłaścicieli w stosunku do spółdzielni mieszkaniowej z tytułu opłat czynszowych jest odpowiedzialnością solidarną. Uczestniczka zatem mogła domagać się rozliczenia kosztów poniesionych przez nią opłat na rzecz spółdzielni mieszkaniowej na podstawie art.376 § 1 k.c.

Jest okolicznością bezsporną, że uczestniczka korzystała z przedmiotowego lokalu ponad swój udział, bowiem wnioskodawczynie nie zamieszkiwały w tym lokalu. Jednakże wnioskodawczynie , reprezentowane w niniejszej sprawie przez fachowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, nie złożyły wniosku o rozliczenie z tego tytułu, nie sformułowały żądania w formie kwotowej.

Z uwagi na to, że brak jest podstaw do działania przez sąd z urzędu w tym przedmiocie, okoliczność ta pozostała bez wpływu na wysokość ustalonych spłat.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.