Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2015 r. w Gliwicach

sprawy P. N. (N.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania P. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 24 marca 2015 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu P. N. prawo do emerytury od 1 grudnia 2014r.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt. VIII U 672/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 marca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu P. N. prawa do emerytury
w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748) w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia
w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A, bowiem ZUS nie uznał za udowodniony żadnego okresu takiej pracy. Do okresów takiej pracy ZUS nie uwzględnił zatrudnienia od 1 września 1972r. do 31 grudnia 1990r. gdyż potwierdzające ten okres świadectwo pracy w warunkach szczególnych nie zostało podpisane przez pracodawcę, a jedynie przez kierownika danego działu. Nadto ZUS podał w wątpliwość wykonywania przez odwołującego prac spawalniczych, gdyż z dokumentacji nie wynika, że stale pracował na wydziałach spawalniczych.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł, że zgodnie z przedłożonymi przez niego świadectwami i zaświadczeniami oraz zeznaniami świadków, o przesłuchanie których wnosił, wykonywał pracę w warunkach szczególnych w całym okresie zatrudnienia w Hucie (...) od 1 września 1972r. do 31 grudnia 1990r. Tym samym spełnia warunki do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony P. N., urodzony (...) w dniu 16 grudnia 2014r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia
w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)

Skarżący, na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem składkowym
i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat, z tym, że w ocenie ZUS nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS w dniu 24 marca 2015r. wydał decyzję odmowną.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie uznał za pracę w warunkach szczególnych, zatrudnienia w okresie od 1 września 1972r. do 31 grudnia 1990r. na stanowisku montera maszyn i urządzeń hutniczych w Hucie (...), z uwagi na fakt, iż potwierdzające ten okres świadectwo pracy w warunkach szczególnych nie zostało podpisane przez pracodawcę, a jedynie przez kierownika danego działu. Nadto ZUS podał w wątpliwość wykonywanie przez odwołującego prac spawalniczych, gdyż z dokumentacji nie wynika, że stale pracował na wydziałach spawalniczych.

W toku procesu Sąd ustalił, iż w ramach Huty (...) pracował odrębny wydział zajmujący się produkcją maszyn i urządzeń dla hutnictwa i koksownictwa. Z czasem wydział ten został wydzielony ze struktur Huty (...) i przekształcony w Zakład (...) S.A., a następnie w Zakład (...) S.A. Niezależnie jednak od przekształceń własnościowych dział ten zajmował się produkcją siłowników, przekładni, zgarniaczy, suwnic i drzwi do baterii koksowniczych. Były to urządzenia wielkogabarytowe wykonane jako konstrukcje stalowe. Były one zbudowane z grubych blach i kształtowników stalowych. Z tego względu większość prac przy ich produkcji wykonywana była przy użyciu technik spawalniczych, jak również z użyciem połączeń nitowanych.

Ubezpieczony w trakcie pracy w tej firmie był członkiem brygady zajmującej się przygotowaniem elementów składowych przyszłej maszyny, ich złożeniem i wstępnym zmontowaniem, a po zespawaniu, ich zakonserwowaniem i polakierowaniem. W praktyce wszyscy członkowie tej brygady, w tym również ubezpieczony, bez względu na nazwę stanowiska pracy, codziennie i przez pełne dniówki robocze zajmowali się wycinaniem za pomocą palników gazowych elementów z grubej blachy i kształtowników metalowych. Następnie tak wycięte części wstępnie oszlifowywali mechanicznie, składali je w całość
i za pomocą spawarki elektrycznej łączyli spawami punktowymi. Tak przygotowane części maszyn były transportowane na spawalnię, gdzie ekipy spawaczy łączyły elementy spawami ciągłymi. Po wykonaniu właściwych łączy spawalniczych wyrób ponownie trafiał do ekipy odwołującego, gdzie jej pracownicy mechanicznie szlifowali miejsca spawów. Niektóre elementy nie były łączone w technice spawalniczej, a przy użyciu połączeń nitowanych. W takim wypadku używano młotów udarowych do wykonania tych połączeń. W końcowym etapie prac, brygada odwołującego, połączone wcześniej elementy malowała podkładowymi farbami miniowymi i ostatecznie natryskowo lub ręcznie lakierami wierzchnimi.

Ubezpieczony w trakcie pracy w tej brygadzie przez pełne dniówki robocze zajmował się codziennie wszystkimi opisanymi powyżej pracami. Nie był w tym czasie kierowany do innych prac. Sąd ustalił ponadto, że pracownicy wykonujący jedynie spawy punktowe i cięcie palnikami gazowymi, byli zobowiązani posiadać wyłącznie uprawnienia wewnątrzzakładowe i nie musieli w tym czasie posiadać książki spawacza. Za wykonywanie pracy w tej brygadzie ubezpieczony, tak jak inni jej członkowie, otrzymywał dodatek szkodliwy.

W trakcie pracy ubezpieczony został skierowany do pracy
w Czechosłowacji do K. i przed tym wyjazdem uzyskał uprawnienia spawacza
i książeczkę spawacza, bowiem taki był wymóg zamawiającego usługi odbiorcy. W trakcie tej delegacji zagranicznej ubezpieczony pracował w hucie, gdzie stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, zajmował się naprawami, remontami i wykonywaniem konstrukcji stalowych. Wszelkie prace odbywały się wyłącznie w technice spawalniczej. Mianowicie palnikami acetylenowymi wycinał elementy stalowe, łączone następnie spawami punktowymi, które ostatecznie łączył w całość spawami ciągłymi. W tym okresie nie był kierowany do innych prac niż spawalnicze. Dodatkowo prace te odbywały się przy wykonywaniu konstrukcji metalowych na wysokości, bądź też na wydziałach hutniczych będących w ruchu.

Warunkami szkodliwymi na tym stanowisku pracy były: wysoka temperatura, zapylenie, zadymienie i hałas pochodzące od samego procesu spawania, a także opary pochodzące od farby miniowej i lakierów wykończeniowych.

Sąd ustalił ponadto, że w trakcie zatrudnienia w Hucie (...) odwołujący,
w okresie od 24 października 1974r. do 3 października 1976r. pełnił zasadniczą służbę wojskową, natomiast po odbyciu tej służby ponownie podjął pracę w dniu 28 października 1976r.

Razem z ubezpieczonym w spornych okresach u wszystkich powyższych pracodawców, pracowali J. C., H. G. i R. P..

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań świadków J. C., H. G. i R. P. (zapis nagrania protokołu z rozprawy w dniu 16 września 2015r. minuty od 17.35 i nast.), wyjaśnień odwołującego (zapis nagrania protokołu z rozprawy w dniu 16 września 2015r. minuty od 2.09 i nast. oraz od 57.22 i nast), a także akt osobowych ubezpieczonego dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy.
W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadków i samego ubezpieczonego, gdyż są spójne, przekonywujące i wzajemnie się potwierdzają, a nadto znajdują potwierdzenie w dokumentacji osobowej odwołującego.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie ubezpieczonego jest zasadne.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748)
w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych
w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych, a nie osiągnął wymaganego wieku.

Ubezpieczony ukończył 60 lat życia, nie jest członkiem OFE i wykazał 25 lat okresów zatrudnienia. Kwestie te nie były sporne.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem ZUS nie uznał mu za udowodnione żadnego okresu takiej pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 15 letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony, z wyłączeniem okresu niewykonywania pracy po odbyciu służby wojskowej, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w Hucie (...) od 1 września 1972r. do 31 grudnia 1990r.

W okresie tym ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie przy pracach spawalniczych, szlifowaniu mechanicznym wyrobów metalowych, malowaniu minią, lakierowaniu ręcznym i natryskowym, a także przy nitowaniu za pomocą narzędzi udarowych. Bez znaczenia na taką ocenę jego pracy pozostaje, że pracodawca przypisał mu stanowisko montera maszyn i urządzeń hutniczych. Faktycznie prace monterskie polegały na wycinaniu elementów stalowych wyłącznie w technologii spawalniczej, bo przy użyciu palnika acetylenowego, następnie na wstępnym połączeniu przyciętych elementów spawami punktowymi, za pomocą spawarki elektrycznej bądź też nitami przy użyciu młotów udarowych, w dalszej kolejności na oszlifowaniu tych elementów szlifierką mechaniczną, ich zabezpieczeniu miniową farbą podkładową
i końcowym naniesieniu ręcznym lub natryskowym farb wykończeniowych. Z kolei
w trakcie pracy na eksporcie zajmował się wyłącznie pracami spawalniczymi przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, bądź na wydziałach produkcyjnych huty będących w ruchu.

Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym wymienione zostały w wykazie A, dział XIV, poz. 12, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Z kolei prace przy lakierowaniu ręcznym lub natryskowym
i prace przy obsłudze narzędzi udarowych zostały wymienione odpowiednio w punkcie 17 i 18 tego działu. Natomiast malowanie miną zostało wymienione w dziale III pod poz. 72, zaś prace przy szlifowaniu wyrobów metalowych wymieniono pod poz. 78 tego działu.

Tak więc odwołujący w spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wyłącznie prace w szczególnych warunkach, określone w wykazie takich prac. Bez znaczenia pozostaje, że były to różne prace, bowiem wszystkie one łącznie składały się na jeden proces technologiczny i były złączone związkiem funkcjonalnym. Ubezpieczony pomiędzy wykonywaniem tych poszczególnych prac nie był zmuszony do przerwy w pracy związanej z przemieszczaniem się na inne stanowiska, gdyż wszystkie te prace odbywały się w obrębie tego samego miejsca.

Bez znaczenia pozostaje, że organ rentowy nie uwzględnił mu zapisów wystawionego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Fakt wykonywania takiej pracy został bowiem wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

W ocenie Sądu orzekającego, do pracy w warunkach szczególnych należało zaliczyć również ubezpieczonemu okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od
24 października 1974r. do 3 października 1976r. odbytej w czasie zatrudnienia w Hucie (...).

Sąd zwraca uwagę, iż odbywanie zasadniczej służby wojskowej regulowane było przez ustawę z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 827).

Zgodnie z treścią art. 108 ust. 1 tej ustawy obowiązującego w okresie od
29 listopada 1967r. do 31 grudnia 1974r. (w brzmieniu pierwotnym) i po zmianie od
1 stycznia 1975r. (w brzmieniu do 5 sierpnia 1979r.) – a zatem w okresie obywania zasadniczej służby wojskowej przez odwołującego – okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

Na podstawie art. 108 ust. 4 ww. ustawy wydane zostało Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318). Rozporządzenie to obowiązywało do 31 sierpnia 1979r. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4 (tj. w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej zgłosił powrót do zakładu pracy), wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub
w określonym zawodzie.

Treść powyższych przepisów wskazuje, że skoro czas odbywania służby wojskowej w warunkach określonych w tych przepisach, wlicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub
w określonym zawodzie, to okres ten należy zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Do odbywania zasadniczej służby wojskowej należy bowiem stosować przepisy w brzmieniu obowiązującym w okresie jej odbywania.

Takie stanowisko potwierdza Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia
9 marca 2010r. I UK 333/09 (LEX 585739) oraz w wyroku z 25 lutego 2010 r. II UK 219/09 (LEX nr 590248), a także uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 16 października 2013r. sygn. II UZP 6/13 (OSNP 2014/3/42). Przychylił się do tego stanowiska Sąd Apelacyjny w K. w wyroku z 2 kwietnia 2015 roku, III AUa 2325/14, zaś Sąd orzekający prezentowane stanowisko w pełni podziela.

Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie zatrudnienia
w Hucie (...), gdzie wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Po zwolnieniu ze służby, do pracy u tego samego pracodawcy powrócił w terminie 30 dni od zakończenia odbywania służby.

A zatem okres zasadniczej służby wojskowej należy odwołującemu zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe rozważania, należało uznać, że P. N. legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. 15 letnim okresem zatrudnienia
w warunkach szczególnych.

Wobec faktu, że z chwilą ukończenia wieku 60 lat ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki uprawniające go do wcześniejszej emerytury, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury poczynając od 1 grudnia 2014r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek