Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 11 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz M. N. kwotę 50.000 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 30 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części oraz orzekł o kosztach procesu.

Apelację od powyższego wyroku w zakresie oddalającym żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 50.000 złotych za okres od dnia 29 grudnia 2013 roku do dnia 12 sierpnia 2015 roku wywiodła powódka.

Skarżąca podniosła zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię, a to art. 481 § 1 k.c. i art. 455 k.c. polegającego na przyjęciu, że powódce należą się odsetki ustawowe od dnia 30 kwietnia 2015 roku, a nie od dnia 29 grudnia 2013 roku.

Powódka wskazała, że już w piśmie z dnia 18 listopada 2013 roku odebranym przez pozwanego 29 listopada 2013 roku zgłosiła roszczenie w kwocie 80.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią męża. W jej ocenie, w przypadku zadośćuczynienia odsetki stają się wymagalne od chwili wezwania o zapłatę kwoty głównej. Dlatego w pełni uzasadnione jest żądanie przez powódkę odsetek ustawowych już od dnia 29 grudnia 2013 roku, czyli po upływie 30 dni od zgłoszenia roszczenia pozwanemu.

W konkluzji apelacji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 50.000 złotych od dnia 29 grudnia 2013 roku do dnia 12 sierpnia 2015 roku, a także zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku.

Skarżąca trafnie kwestionuje przyjętą przez Sąd Rejonowy datę wymagalności roszczenia od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu. Stanowisko Sądu I instancji wynika z uznania za nieudowodnione twierdzenia strony powodowej odnośnie wystosowania do pozwanego wezwania przedprocesowego, co dodatkowo spotkało się z jednoznacznym zaprzeczeniem przez pozwanego.

Zdaniem Sądu Okręgowego powyższa ocena nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie.

Jak wynika bowiem ze znajdującej się na karcie 28 akt odpowiedzi na pozew pozwany wprost przyznaje, że powódka już w 2013 roku zgłosiła szkodę domagając się zapłaty kwoty 80.000 złotych. Z tych względów pomimo nieprzedłożenia przez powódkę dowodu potwierdzającego przedprocesowe wezwanie pozwanego w dniu 29 grudnia 2013 roku do dobrowolnego spełnienia świadczenia dochodzonego pozwem, okoliczność tę należy uznać za przyznaną przez samego pozwanego.

W konsekwencji zachodziły podstawy do wydania orzeczenia reformatoryjnego i określenia daty początkowej naliczania odsetek ustawowych na dzień 29 grudnia 2013 roku w miejsce daty 30 kwietnia 2015 roku, a także uchylenia wyroku w części oddalającej powództwo, o czym z mocy art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punktach 1 i 2 sentencji.

Nie sposób bowiem również podzielić stanowiska pozwanego, wynikającego z treści wniesionej odpowiedzi na apelację, zgodnie z którym odsetki winny być zasądzone na rzecz powódki dopiero od daty wyrokowania przez Sąd I instancji.

Dokonując oceny powyższego zarzutu należy przypomnieć, że na gruncie ubezpieczeń obowiązkowych odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z ruchem pojazdu mechanicznego przepisy określające zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela zawarte są w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 poz. 392) - ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Termin spełnienia świadczenia przez dłużnika w ramach ubezpieczenia OC, określony jest przepisem art. 14 ust. 1 i 2 powołanej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Zgodnie z nim zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

W przypadku, gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Stosownie do przepisu art. 481 § 1 k.c., stanowiącego – zgodnie z dyspozycją art. 359 § 1 k.c., ustawowe źródło odsetek, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W ostatnim czasie w orzecznictwie Sądu Najwyższego zdecydowanie przyjmuje się pogląd, zgodnie z którym zadośćuczynienie, w rozmiarze, w jakim należy się ono wierzycielowi w dniu, w którym dłużnik ma je zapłacić (art. 455 k.c.), powinno być oprocentowane z tytułu opóźnienia (art. 481 § 1 k.c.) od tego dnia, a nie dopiero od daty zasądzenia odszkodowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r. II CKN 725/98 OSNC 2000/9 poz. 158; z dnia 8 sierpnia 2001 r. I CKN 18/99 OSNC 2002/5 poz. 64; z dnia 30 stycznia 2004 r. I CK 131/2003 OSNC 2005/2 poz. 40 i z dnia 16 lipca 2004 r. I CK 83/2004 Monitor Prawniczy 2004/16 str. 726). Obecnie funkcja kompensacyjna odsetek znów przeważa nad ich funkcją waloryzacyjną. Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia z art. 445 k.c. ma charakter bezterminowy, stąd też o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Nie ma przy tym znaczenia, że przyznanie zadośćuczynienia jest fakultatywne i zależy od uznania sądu oraz poczynionej przez niego oceny konkretnych okoliczności, poszkodowany bowiem może skierować roszczenie o zadośćuczynienie bezpośrednio do osoby ponoszącej odpowiedzialność deliktową (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2005 r. I CK 7/2005 LexPolonica nr 1526282). Jeżeli sprawca szkody uważa, że dochodzone przez poszkodowanego odszkodowanie jest wygórowane, to może zapłacić świadczenie w wysokości ustalonej przez siebie. W takim wypadku spełnia świadczenie z zastrzeżeniem zwrotu. Jeżeli bowiem okaże się, że odszkodowanie w ogóle nie przysługuje poszkodowanemu, albo przysługuje w mniejszej wysokości, wówczas, po orzeczeniu sądu, sprawca szkody może żądać zwrotu całego świadczenia albo jego nadpłaty. Jeżeli natomiast okaże się, że zapłacone świadczenie jest w niższej wysokości od orzeczonego przez sąd, to osoba odpowiedzialna za szkodę ma obowiązek pokryć niedopłatę oraz uiścić odsetki od tej niedopłaty, o ile poszkodowany będzie ich żądał (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010 r. II CSK 434/2009).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł z mocy art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 6 pkt 4 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U.2013.490 j.t.) stosownie do wyniku postępowania. Na koszty te złożyła się kwota 387 złotych opłaty od apelacji i 60 złotych kosztów zastępstwa procesowego.