Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy
w P., w sprawie z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. przeciwko T. M. o zapłatę kwoty 6.168,37 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP naliczanymi od dnia 12 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu oddalił powództwo i obciążył powoda kosztami procesu.

U podstaw powyższego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy.

W dniu 27 czerwca 2007 r. zawarta została umowa bankowa pomiędzy T. M. a (...) S.A. z siedzibą w P.. Przedmiotem umowy było udzielenie pożyczki. Pozwana otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną, jednakże w trakcie obwiązywania umowy zaprzestała uiszczania miesięcznych rat i nie wywiązała się z zaciągniętego zobowiązania, wobec czego kwota należności głównej stała się wymagalna wraz z kwotą odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Powódka została wezwana przez bank do zapłaty należności pod rygorem przelania wierzytelności na rzecz Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego
z siedzibą we W.. Wezwanie to było bezskuteczne (bezsporne).

(...) S.A. z siedzibą w P. na podstawie umowy z dnia 29 grudnia 2010 r. dokonał sprzedaży wierzytelności, wskutek czego następcą prawnym wierzyciela pierwotnego stał się Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W.. Zapytanie ofertowe zostało skierowane przez bank do powoda w dniu 6 maja 2010 r.

W dniu 17 października 2012 r. pomiędzy powodem a pozwaną zawarta została ugoda. Pozwana dłużniczka, poinformowana o przelewie wierzytelności, złożyła oświadczenie uznaniu wierzytelności pieniężnej wynikającej z umowy z dnia 27 czerwca 2007 r., wynoszącej 5.224,63 zł na dzień 10 października 2012 r.
i zobowiązała się do jej spłaty na zasadach wynikających z treści ugody. Spłata należności miała nastąpić w 120 ratach miesięcznych, przy czym termin płatności ostatniej raty ustalony został do dnia 17 września 2022 r.

Pismem z dnia 08 maja 2014 r. powód wypowiedział ugodę zawartą
z pozwaną z zachowaniem siedmiodniowego okresu wypowiedzenia. Przyczyną wypowiedzenia ugody był brak terminowej spłaty przez pozwaną 4 pełnych rat.

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy oparł się na zgromadzonych w toku postępowania dowodach z dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do prawdziwości oraz na okolicznościach bezspornych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie wobec skutecznego podniesienia przez pozwaną zarzutu przedawnienia należności wynikającej z umowy bankowej z pierwotnym wierzycielem. Sąd Rejonowy wskazał, że ponieważ strona, która dochodzi w przedmiotowej sprawie wierzytelności, zajmuje się obrotem instrumentami finansowymi w sposób zorganizowany i profesjonalny, zastosowanie znajduje przepis art. 118 k.c. przewidujący trzyletni termin przedawnienia.

Sąd Rejonowy wskazał, że w treści zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego brak jest danych, pozwalających ustalić dokładną datę wymagalności wierzytelności wynikającej z umowy bankowej z dnia 27 czerwca 2007 r. zawartej między pozwaną a bankiem – pierwotnym wierzycielem. Jednocześnie, zdaniem Sądu I instancji należy uznać, że świadczenie pozwanej było wymagalne przed zawarciem umowy przelewu wierzytelności pomiędzy pierwotnym wierzycielem i powodem, gdyż bank skierował do powoda zapytanie ofertowe w dniu 6 maja 2010 r. Jako datę pewną wymagalności świadczenia pozwanej można – według Sądu meriti - przyjąć datę złożenia przez bank powodowi oferty zakupu wierzytelności wynikającej z umowy z dnia 27 czerwca 2007 r., to jest dzień 6 maja 2010r., a to oznacza, że roszczenie wierzyciela wynikające z ww. umowy uległo przedawnieniu najpóźniej w dniu 7 maja 2013 r. W niniejszej sprawie, powód zawarł z pozwaną w dniu 17 października 2012 r. ugodę, której przedmiotem było określenie nowych warunków spłaty zadłużenia i w której strony ustaliły też szczegółowe warunki ratalnej spłaty zadłużenia.

Zdaniem Sądu I instancji pozwana, zawierając z powodem ugodę w kwestii spłaty zaległości wynikającej z umowy bankowej, nie mogła w sposób dorozumiany zrzec się zarzutu przedawnienia, gdyż w dacie zawarcia ugody (17 października 2012 r.), roszczenie z umowy pożyczki nie było przedawnione, wobec czego zrzeczenie się zarzutu przedawnienia nie było możliwe. Ponadto, zgodnie z art. 119 k.c., terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy oddalił powództwo, rozstrzygając o kosztach procesu zgodnie z art. 98 k.p.c.

Powyższe orzeczenie w całości zaskarżyła apelacją strona powodowa, zarzucając Sądowi Rejonowemu naruszenie prawa materialnego, tj.:

- art. 119 K.c. poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż ugoda zawarta między stronami polegała jednie na modyfikacji istniejącego stosunku prawnego i nie mogła wpływać na termin przedawnienia w sytuacji, gdy już wcześniej nastąpiła wymagalność roszczenia;

- art. 123 § 1 pkt 2 K.c. poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż zawarta ugoda pozwanej ze stroną powodową nie spowodowała uznania zobowiązania przez pozwaną, a tym samym przerwania biegu przedawnienia;

- art. 117 § 2 K.c. poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż roszczenie jest przedawnione.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kwoty 6.168,37 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości 4-krotności stopy kredytu lombardowego od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty wraz z kosztami I instancji, w tym kosztami zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych wraz z kwotą 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Nadto skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania i zastępstwa procesowego za obie instancje. Skarżący sformułował również wniosek ewentualny o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi Rejonowemu w Pabianicach, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

Mając na uwadze, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym i Sąd drugiej instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego, to - stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. - uzasadnienie wyroku zostaje ograniczone jedynie do wyjaśnienia jego podstawy prawnej
z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Rejonowy na podstawie zgromadzonego materiału procesowego dokonał w niniejszej sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Odwoławczy podziela i przyjmuje za własne. Jednakże z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wywiódł błędne wnioski w kontekście zastosowania przepisów prawa materialnego.

W wyniku przeprowadzonej analizy przedmiotowej sprawy Sąd Okręgowy stwierdza zasadność podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego, stwierdzając przy tym, że charakter pierwszorzędny i przesądzający
o treści rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu apelacyjnym ma zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 117 § 2 k.c. poprzez jego zastosowanie i uznanie, że dochodzone pozwem roszczenie uległo przedawnieniu.

W przedmiotowej sprawie, wobec podniesienia przez stronę pozwaną w toku postępowania rozpoznawczego zarzutu przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem, Sąd Rejonowy dokonał oceny zasadności powództwa pod tym właśnie kątem. Rozpoznając zarzut przedawnienia Sąd I instancji trafnie wskazał, że z uwagi na związek dochodzonej pozwem wierzytelności z prowadzoną przez pierwotnego wierzyciela (bank) działalnością gospodarczą zastosowanie w przedmiotowej sprawie winien znaleźć przepis art. 118 k.c. przewidujący trzyletni okres przedawnienia.

Sąd Okręgowy podziela również stanowisko Sądu Rejonowego, zgodnie z którym w okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy (wobec braku danych pozwalających określić dokładną datę wymagalności dochodzonej pozwem wierzytelności oraz wobec uznania roszczenia przez pozwaną podczas rozprawy w dniu 2 czerwca 2015 r.) należy uznać, że zobowiązanie pozwanej było wymagalne przed zawarciem umowy przelewu wierzytelności pomiędzy skarżącym i pierwotnym wierzycielem (bankiem), a z całą pewnością było wymagalne w dniu 6 maja 2010 r., tj. w dniu skierowania przez pierwotnego wierzyciela do powoda zapytania ofertowego prowadzącego ostatecznie do skutecznego zawarcia umowy przelewu wierzytelności. Trafna jest również konstatacja Sądu Rejonowego, że w tej sytuacji roszczenie powoda wobec pozwanej wynikające z pierwotnej umowy pożyczki uległo przedawnieniu najpóźniej w dniu 7 maja 2013 r.

Sąd Rejonowy błędnie jednak ocenił skutki prawne zawarcia pomiędzy stronami w dniu 17 października 2012 r. umowy ugody w kontekście wpływu tej czynności prawnej na bieg przedawnienia uznając, że zawarcie tej ugody nie przerywa biegu przedawnienia, w konsekwencji czego wierzytelność objęta pozwem uległa przedawnieniu. Tymczasem zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie to przysługuje, zaś zgodnie z art. 124 § 1 k.c. po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.

W § 1 ust. 1 umowy ugody z dnia 17 października 2012 r. pozwana wprost uznała względem powoda swój dług wynikający z zawartej z pierwotnym wierzycielem w dniu 27 czerwca 2007 r. umowy pożyczki, nabytej następnie przez powoda na podstawie umowy przelewu. W ocenie Sądu Okręgowego nie budzi najmniejszej wątpliwości, że podpisując umowę ugody o takiej treści pozwana dokonała uznania swojego długu (wierzytelności powoda) skutkującego przerwaniem biegu trzyletniego przedawnienia i rozpoczęciem jego biegu na nowo.

Uwzględniając zaś fakt, że wniesienie powództwa w przedmiotowej sprawie nastąpiło w dniu 12 grudnia 2014 r., a zatem przed upływem trzech lat od daty ostatniego przerwania biegu przedawnienia (co miało miejsce w dniu 17 października 2012 r.), całkowicie błędne jest, leżące u podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia, stanowisko Sądu Rejonowego o uznaniu dochodzonej pozwem wierzytelności za przedawnioną oraz o uznaniu, że pozwaną w toku postępowania skutecznie podniosła zarzut przedawnienia skutkujący koniecznością oddalenia powództwa.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od T. M. na rzecz Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. kwotę 6.168,37 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 12 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty.

Zmiana wyroku w zakresie roszczenia głównego skutkować musiała również zmianą rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania przed Sądem
I instancji. Z uwagi na to, iż stroną ostatecznie wygrywającą sprawę okazał się być powód, Sąd - zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu - na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądził na jego rzecz od pozwanej kwotę 1.467 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Na kwotę tę złożyły się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, opłata sądowa od pozwu w wysokości 250 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika powoda w osobie radcy prawnego w kwocie 1.200 zł ustalone na podstawie § 2 ust 1 i 2, § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1349 ze zm.).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od T. M. na rzecz Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. kwotę
850 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Na kwotę tę złożyły się uiszczona przez powoda opłata sądowa od apelacji w wysokości 250 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 600 zł ustalone w oparciu o § 2 ust 1 i 2, § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.