Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 maja 2015r. w S.

odwołania D. D. (1) i A. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 13 listopada 2013 r. Nr (...), (...)- (...)

w sprawie D. D. (1) i A. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 31/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13.11.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. skierowaną do płatnika składek D. D. (1) (...) w S. oraz do ubezpieczonej A. D. działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 11, art. 13 pkt 5 i art. 38 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2009 r. nr 205 poz. 1585 ze zm.) stwierdził, że A. D. jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej u płatnika składek D. D. (2) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym- emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w okresie od 1.08.2013 r.

W uzasadnieniu swojej decyzji pozwany organ rentowy wskazał m. in., iż ubezpieczona A. D. prowadziła działalność gospodarczą od dnia 1.06.2009 r. do 31.05.2010 r. i była z tego tytułu zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, natomiast w okresie od 1.01.2011 r. do 30.07.2013 r. była zgłoszona jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego przez męża, D. D. (1). Na podstawie wyjaśnień złożonych przez płatnika składek oraz ubezpieczoną, nie można było stwierdzić faktycznego wkładu pracy ubezpieczonej dotyczącego działalności gospodarczej jej męża. Nie wzrosły też przychody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej przez D. D. (1) w miesiącach: sierpień-wrzesień 2013 r., które wskazywałby zwiększenie wykonywania usług w zakresie działalności gospodarczej D. D. (1). Zdaniem organu rentowego pomoc ubezpieczonej w prowadzeniu działalności gospodarczej prowadzonej przez jej męża miała charakter pomocy doraźnej i w związku z tym nie można jej uznać za osoby współprowadzącej przy prowadzeniu działalności gospodarczej, i tym samym nie została spełniona przesłanka z art. 8 ust. 11 ustawy systemowej.

Od decyzji tej odwołali się zarówno ubezpieczona jak i zainteresowany D. D. (1). Odwołujący się zarzucili organowi rentowemu naruszenie prawa materialnego tj. art. 83 kc polegające na błędnym zastosowaniu i przyjęciu, że zgłoszenie ubezpieczonej A. D. jako osoby współpracującej miało charakter czynności pozornej, a ponadto zarzucili naruszenie przepisów ustawy systemowej powołanych w zaskarżonej decyzji, poprzez ich błędne zastosowanie, które doprowadziło do przyjęcia, że ubezpieczona A. D. nie jest osobą współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej jej męża, D. D. (1) od dnia 1.08.2013 r. W konkluzji skarżący wnosili o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że A. D. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca od dnia 1.08.2013 r.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swego stanowiska, pozwany ZUS powtórzył argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto przytoczył tezy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20.05.2008 r. II UK 276/07, a także wyroków Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17.04.2007 r. III AUa 2414/05 i wyroku z dnia 17.05.2013 r. III AUa 1772/12, które to orzeczenia odnoszą się do pojęcia współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

D. D. (1) prowadzi działalność gospodarczą od 2008 r. jednoosobowo pod nazwą D. D. (1) (...) w S.. Działalność ta polega na przygotowywaniu dokumentacji techniczno-prawnej w branży elektro-energetycznej. Współpracuje on ściśle z firmą (...) usługi (...)” w S. (umowa koperta k. 37). Właściciel wymienionej firmy, L. J. (1), jest ojcem A. D.. Prowadzi on działalność gospodarczą od 2007 r. w zakresie opracowywania dokumentacji techniczno-prawnej w branży elektroenergetycznej. Usługi w tym zakresie świadczy na rzecz (...) S.A. Uzyskuje zlecenia na te usługi w drodze przetargów (k. 32 a. s.). Jego działalność jest tożsama z działalnością, jaką prowadzi D. D. (1). Obydwa podmioty tj. D. D. (1) (...) oraz „ELinvest usługi (...)” od 2012 r. miały siedzibę w sąsiednich lokalach przy ul. (...) w S.. D. D. (1) jako podmiot gospodarczy nie miał uprawnień do sporządzania projektów w zakresie dokumentacji techniczno-prawnej. Podjął studia kierunkowe w 2010 r. i w tym samym czasie podjęła studia inżynierskie na kierunku elektroenergetycznym A. D. (zeznania k. 31v i 32v). L. J. (1) część swoich kontraktów na wykonanie usług w zakresie przygotowania dokumentacji elektroenergetycznej przekazywał D. D. (1) do wykonania. Zawierane były umowy cywilnoprawne na to wykonawstwo. Pomiędzy nimi dochodziło do rozliczeń za wykonywane czynności przez D. D. (1). A. D. do 31.07.2013 r. była zgłoszona jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego przez męża, D. D. (1). Była wówczas już w ósmym miesiącu ciąży. D. D. (1) jako podmiot gospodarczy zgłosił swoją żonę od dnia 1.08.2013 r. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osobę współpracującą. Fakt ten tłumaczył koniecznością nadrobienia opóźnień w sporządzaniu projektów dokumentacji techniczno-prawnej. Na tę okoliczność zawarty został aneks w dniu 1.08.2013 r. pomiędzy nim jako podmiotem gospodarczym a firmą (...) (k. 29 a. s.). Aneks ten przewidywał kary finansowe za opóźnienia w przekazywaniu dokumentacji techniczno-prawnej. (...) S.A. Oddział w W. nie dysponował umowami podwykonawstwa zawieranymi pomiędzy firmą (...) a podmiotem o nazwie (...) (k. 63 a. s.). A. D. w dniu (...) urodziła dziecko. Z przedłożonych przez odwołującą się dokumentów, w postaci projektów wykonawczych, figuruje ona jako członek zespołu autorskiego L. J. (1), z okresu wrzesień 2013 r.-październik 2013 r. (k. 9 akt IV U 39/14-kperta). W zespole autorskim nie figuruje D. D. (1). Oboje, tj. D. D. (1) i A. D. ukończyli studia w zakresie elektroenergetyki w 2014 r. (zeznania k. 42v a. s.). Z wypisów podatkowej księgi przychodów i rozchodów za sierpień i wrzesień 2013 r. wynika, iż sprzedaż w tych miesiącach wynosiła odpowiednio 22 tys. i 11 tys. i była niższa niż w poprzednich miesiącach (akta ZUS). Świadek L. J. (2), który wynajmował pomieszczenia biurowe D. D. (1) i L. J. (1) widywał A. D. w biurze, w którym była siedziba firmy jej męża, ale nie stwierdził, aby wykonywała w czasie jego obecności jakąś pracę (k. 42v a. s.).

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie obojga ubezpieczonych nie jest zasadne. Przepis art. 8 ust. 1 ustawy systemowej stanowi, że za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Przytoczony przepis nie zawiera legalnej definicji prowadzenia działalności gospodarczej. Pomocna jest wykładnia tego przepisu zawarta w wyroku SN z dnia 20.05.2008 r. II UK 286/07. Z tezy tego orzeczenia wynika, że współpracą przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującej obowiązek ubezpieczenia społecznego jest tylko taka pomoc udzielona przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiący majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągnęłyby takiego pułapu, jaki zapewnia im współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Zbieżną wykładnię z tą tezą zawierają również powołane przez ZUS wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 2007 r. i 2013 r.

Zdaniem Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że współpraca ubezpieczonej A. D. przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez jej męża nie miała charakteru stałej współpracy ani też nie przysporzyła dochodów do majątku wspólnego takich, jakie nie osiągnąłby prowadzący działalność gospodarczą bez pomocy współmałżonka. Na taką ocenę pozwala ustalenie, iż A. D. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca dopiero od dnia 1.08.2013 r. tj. wtedy, gdy była w ósmym miesiącu ciąży. Przepisy prawa nie zabraniają wprawdzie ani zatrudniania kobiety w zaawansowanej ciąży, ani też zgłaszania do ubezpieczeń społecznych jako pracownika bądź osoby współpracującej, jednakże zgłoszenie do ubezpieczenia podlega ocenie pod kątem jego celu, a także okoliczności, które towarzyszą temu zgłoszeniu. Zdaniem Sądu, poczynione ustalenia wskazują, że nie było ani spiętrzenia prac związanych z podwykonawstwem umów na sporządzenie dokumentacji techniczno-prawnej, w których musiałaby uczestniczyć ubezpieczona. Stwierdzić należy, iż przedłożone projekty wykonawcze, których jako członek zespołu autorskiego figuruje w okresie od sierpnia do października 2013 r. A. D., nie dotyczą działalności gospodarczej jej męża, który nie figurował w tym zespole autorskim w załączonych projektach, lecz figurował tam ojciec ubezpieczonej, L. J. (1). Przedłożone umowy podwykonawstwa czy też aneks dot. kar za opóźnienie w realizacji, nie stanowią przekonywujących dowodów, że w spornym okresie tj. od 1.08.2013 r. nastąpiło takie spiętrzenie prac, aby powodowało to konieczność łączenia się A. D. do współpracy w działalności męża. Umowy te były sporządzone pomiędzy L. J. (1) a D. D. (1) i miały wyłącznie wewnętrzny charakter. Mogły być sporządzone na użytek niniejszego postępowania. Zważyć bowiem należy, że zarówno D. D. (1) jak i A. D. do czerwca 2014 r. nie mieli uprawnień, aby sporządzać projekty wykonawcze czy też innego rodzaju dokumentacje na potrzeby (...) S. A., gdyż nie mieli ukończonych studiów. Stroną umów o wykonawstwo konkretnych usług o wykonanie dokumentacji techniczno-prawej, był wyłącznie L. J. (1). Zatem powierzanie wykonywania czynności związanych z przygotowaniem dokumentacji techniczno-prawnej przez L. J. (1) swojemu zięciowi, D. D. (1) wynikało z jego woli pomocy w prowadzeniu działalności gospodarczej przez D. D. (1), a także pośrednio córce, która nie miała oddzielnego źródła dochodu.

W tej sytuacji, w świetle powyższych ustaleń, Sąd przyjął, iż ubezpieczona, o ile pomagała mężowi w niektórych pracach związanych ze sporządzaniem dokumentacji techniczno-prawnej, to pomoc ta miała charakter doraźny i nie mogła stanowić tytułu do zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez jej męża, D. D. (1). Dodatkowo należy podnieść, iż wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych miesiąc przed porodem i w takiej sytuacji należy brać również pod uwagę stan psychofizyczny, który pozwala jedynie na wykonywanie okazjonalnej pomocy.

Reasumując, Sąd Okręgowy podzielił ocenę pozwanego organu rentowego, co do braku podstaw faktycznych do objęcia A. D. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi jako osobę współpracującą od dnia 1.08.2013 r.

W związku z tym, Sąd Okręgowy z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł o oddaleniu odwołania.