Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący : Sędzia Sądu Okręgowego Elżbieta Kaziród

Protokolant: Iwona Mucha

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015 r. w Rybniku

sprawy z powództwa U. S.

przeciwko (...) Bank S.A. w W.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

1)  powództwo oddala;

2)  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 17 zł ( siedemnaście zł) tytułem zwrotu kosztów procesu .

Przewodniczący

SSO Elżbieta Kaziród

Sygn. akt II C 159/15

UZASADNIENIE

Powódka U. S. w pozwie skierowanym przeciwko (...) Bank SA z siedzibą w W. domagała się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego – bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionego przez pozwany Bank i zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko powódce, postanowieniem Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej z dnia 17.10.2014 r. w sprawie o sygn. akt I Co 2999/14, uprawniającego pozwanego do prowadzenia przeciwko powódce postępowania egzekucyjnego zmierzającego do wyegzekwowania należności wynikającej z umowy kredytu nr (...) z dnia 22.04.2008 r. na zakup samochodu, indeksowaną walutą obcą – frankiem szwajcarskim.

Powódka wskazała, że zakup pojazdu był jedynie jej inicjatywą, ale zarzuciła, że pozwany w żaden sposób nie poinformował przy zawieraniu umowy kredytowej o istniejącym ryzyku wzrostu kursu franka szwajcarskiego, a co za tym idzie drastycznego podniesienia kosztów kredytu. Zdaniem powódki nie została nie została również rzetelnie zbadana jej zdolność kredytowa, co przyczyniło się do podjęcia przez powódkę ostatecznej decyzji zakupowej i podpisania umowy kredytowej. Dalej podniosła, że na skutek utraty pracy przez powódkę i jej partnera w 2013 roku, pojawiły się znaczne problemy ze spłatą kredytu. Nawet pomimo restrukturyzacji tego kredytu, raty kredytu znacząco przekraczały jej możliwości finansowe. Zdaniem powódki, przy zmianie harmonogramu, kredyt został przeliczony w sposób dla niej niezrozumiały i rażąco niekorzystny. Powódka wskazała, że zwracała się do banku o wstrzymanie rat lub prolongatę spłaty, jednak bezskutecznie. Zdaniem powódki gdyby nie wzrost kursu franka szwajcarskiego (z 2,15 zł do około 4 zł) i co za tym idzie wzrost wartości raty w złotówkach, nie miałaby żadnych problemów ze spłatą kredytu.

Zdaniem powódki zakupiony samochód był wart około 63 000 zł, natomiast w chwili obecnej, po spłacaniu kredytu przez około 5 lat na kwotę od 65 000 zł do 70 000 zł, Bank domaga się kolejnych 126 000 zł. Wydaje jej się takie podejście niemoralne i niesprawiedliwe. Zdaniem powódki Bank jako instytucja finansowa powinien ponieść po swojej stronie część ryzyka wynikającego z zawirowań na rynku finansowym, a nie wykorzystywać wzrostu kursu waluty do kumulowania dodatkowego zysku. W tej sytuacji zarówno powództwo.

Pozwany (...) Bank SA z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że spór między stronami dotyczy umowy kredytu złotowego nr (...) indeksowanego do (...) z dnia 22.04.2008 r. Integralną częścią umowy były dołączone do umowy Ogólne Warunki Umów w zakresie kredytowania pojazdów w G. Bank. Bezspornym też jest, że umowa kredytu została wypowiedziana pismem z dnia 20.05.2014 r. Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny i po uzyskaniu klauzuli wykonalności wszczął postępowanie egzekucyjne. Odnosząc się do zarzutów powódki w postaci za wysokiego kursu franka, a w konsekwencji wysokości zadłużenia, braku właściwej oceny zdolności kredytowej powódki oraz namowy powódki do zawarcia jako atrakcyjnego kredytu indeksowanego do (...). Odnosząc się do zarzutu wysokiego kursu franka i kwestionowania wysokości zadłużenia pozwany w pierwszej kolejności wskazał, że mechanizm indeksacji ( waloryzacji świadczenia) do obcej waluty ( w tym przypadku franka szwajcarskiego) jest standardową konstrukcją prawną uregulowaną w art. 358 ¹§ 2 kc, której stosowanie w umowach kredytowych została zaaprobowane w doktrynie jak i w orzecznictwie. Zapisanie w umowie kredytu indeksu waloryzacyjnego nie jest nie tylko naruszeniem żadnego przepisu ustawy, ale również nie jest naruszeniem zasad objętych treścią art. 58 kc. Udzielenie przez bank kredytu indeksowanego do waluty obcej nie jest również przejawem nie uczciwości i też nierzetelności wobec powódki. Bank zaprzeczył, aby umowa kredytu udzielonego powódce była przejawem zbycia przez pozwanego produktu o charakterze wysokiego „ spreadu”. Bank już na wstępie umowy wskazywał, iż z kredytem związane jest ryzykiem kursowe związane ze zmiana kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego w całym okresie kredytowania- § 1 ustęp 1 i 2 i § 2 i 7 umowy kredytu. Decydując się na kredyt indeksowany waluta obcą powódka musiała liczyć się z ryzykiem kursowym. Brak jest podstaw ryzykiem kursowym banku. Pozwany Bank udzielił powódce kredytu tym samym przekazał powódce znaczne środki finansowe ponosząc ryzyko związane z ewentualnymi trudnościami w spłacie kredytu przez kredytobiorcę. Reasumując zdaniem pozwanego bezzasadny jest zarzut, że przedmiotowa umowa kredytu była niekorzystna dla kredytobiorcy. W przedmiocie wysokości zadłużenia Bank podniósł, że na dzień wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego tj 23.09.2014 r. zadłużenie powódki wynosiło łącznie 114 328,83 PLN. Pozwany wskazał, że powódka nie obsługiwała kredytu regularnie, a w szczególności nie jest prawdą, że obsługiwała go regularnie do 2013 roku. Już w dacie 27.01.2010 r. wnioskowała o odroczenie części rat odsetkowych. Wysokość zadłużenia kwestionowana przez powódkę wynika ze zmiany kursu waluty kredytu, ale również z nieterminowej obsługi zadłużenia i spłat rat kredytu w wysokościach odbiegających od pierwotnego harmonogramu spłat.

Pozwany stanowczo zaprzeczył, aby nie zbadał zdolności kredytowej powódki. Zdolność kredytowa powódki została oceniona i zweryfikowana pozytywnie przez pozwanego w dniu 23.04.2008 r. Powódka wówczas zadeklarowała dochód na poziomie 5000 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 22.04.2008 roku została zawarta między (...) Bank SA z siedzibą w W. i U. S. umowa kredytu złotowego nr (...) indeksowanego do (...). Bank udzielił kredytu złotowego indeksowanego kursem (...) stanowiącego równowartość złotych polskich kwoty 36 331,92 CHF na okres 120 miesięcy. Składając wniosek o kredyt w dniu 18.04.2008 r. powódka złożyła oświadczenie, że z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jej średni miesięczny dochód netto z ostatnich 6 miesięcy wynosił 5000 zł.

Umowa kredytu była uzupełniana aneksami nr (...) z 27.01.2010 r., z 16.03.2009 r., oraz nr 2 z 16.03.2009 r.

Powódka U. S. nie spłacała rat zgodnie z harmonogramem. Z uwagi na nie regulowanie zaległości w spłacie kredytu w dniu 20.05.2014 r. Bank wypowiedział umowę kredytu. Bank wystawił w dniu 23.09.2014 r. Bankowy Tytuł Egzekucyjny Nr (...) i wysokość zobowiązań określonych umową kredytową na dzień 23.09.2014 r. wynosiła 126 106,71 PLN. Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej postanowieniem z 17.10.2014 r. w sprawie I Co 2999/14 nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności. Bank wszczął postępowanie egzekucyjne.

- dowód: umowa kredytu z dnia 22.04.2008 r. wraz z aneksami ( karta 79-88)

Ogólne Warunki Umów w zakresie kredytowania pojazdów ( karta 89-92)

rozliczenie umowy kredytowej przed wypowiedzeniem ( karta 106-108)

Bankowy Tytuł Egzekucyjny ( karta 110)

oświadczenie powódki o dochodach z 18.04.2008 r. ( karta 113)

Powyższy stan faktyczny jest bezsporny między stronami. Został ustalony w oparciu o dokumenty nie kwestionowane przez strony.

Sąd zważył co następuje:

Materialnoprawną podstawę żądania pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego stanowi art. 840 § 1 kpc. Zgodnie z tym przepisem dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie (okoliczności, fakty), wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Gdy tytułem jest orzeczenie sądowe dłużnik może oprzeć powództwo na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie. Natomiast dłużnik banku może wytoczyć przeciwko bankowi powództwo przeciwegzekucyjne przewidziane w art. 840 kpc, w którym może podnieść wszelkie zarzuty materialnoprawne dotyczące wierzytelności banku, objętej bankowym tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym w sądową klauzulę wykonalności. Chodzi tu o zarzuty powstałe przed wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego, przed wydaniem klauzuli wykonalności i po jej wydaniu. W grę mogą wchodzić np. zarzuty nieistnienia roszczenia banku lub istnienia roszczenia w mniejszej wysokości niż ujęte w tytule, nienastąpienia wymagalności roszczenia. Nie można również wykluczyć zarzutu naruszenia prawa (art. 5 kc), który jednak nie może stanowić samoistnej podstawy powództwa przeciwegzekucyjnego z art. 840 kpc.

Nadmienić należy, iż w orzecznictwie do zdarzeń powodujących wygaśnięcie zobowiązania zaliczono min.: wykonanie zobowiązania (art. 450 i n.); świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum - art. 453 kc); trwałą i nieprzemijającą niemożliwość świadczenia, będącą skutkiem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (art. 475 kc); potrącenie (art. 498 i n. kc); odnowienie (art. 506 kc); zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela (art. 508 kc); zmianę wierzyciela (art. 509 i n. kc); wydanie wyroku na korzyść jednego z dłużników solidarnych w następstwie uwzględnienia zarzutu wspólnego wszystkim dłużnikom solidarnym (art. 375 § 2 kc) oraz wejście w życie nowych przepisów prawa, jeżeli nowy przepis stwierdza wygaśnięcie wcześniej ustalonego zobowiązania.

Natomiast do zdarzeń, wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane zaliczono: przedawnienie roszczenia (art. 117 i n. kc), przemijającą niemożliwość świadczenia, odroczenie spełnienia zobowiązania przez wierzyciela, rozłożenie spłaty świadczenia na raty, prawo zatrzymania rzeczy do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących dłużnikowi roszczeń, uprawomocnienie się wyroku w procesie petytoryjnym.

Ze względu na okoliczności faktyczne sprawy w rachubę mogłaby wchodzić trwała i nieprzemijająca niemożliwość świadczenia, będącą skutkiem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, z którą przepisy prawa (art. 475 kc) łączą wygaśnięcie zobowiązania. W nauce prawa jednak słusznie podniesiono, że niewypłacalność dłużnika, czyli aktualny brak środków materialnych (finansowych) na spełnienie zobowiązania, z którego wynika obowiązek świadczenia pieniężnego, nigdy nie zwalnia dłużnika z zobowiązania. Istnieje ono nadal jako możliwe do spełnienia, a dłużnik odpowiada za dług całym majątkiem nie tylko teraźniejszym, ale i przyszłym (tak m.in. uchwała SN z 30.01.1986, III CZP 77/85).

Kredyty we frankach szwajcarskich na przestrzeni lat 2008-2012 były znacznie korzystniej oprocentowane w porównaniu do kredytów w złotych polskich, a wiele osób nie zdecydowało się na wybór takiego kredytu, by uniknąć ryzyka i zawarło umowy bez opcji walutowej, ponosząc wyższe koszty takich kredytów. Natomiast zmiana kursu franka szwajcarskiego, który w dacie zawierania umowy wynosił 2,15 zł, a obecnie oscyluje w granicach 4,00 zł, nie stanowi nadzwyczajnej zmiany stosunków. Zmiana kursu waluty, co do zasady mieści się w ryzku kontraktowym, bowiem jest faktem powszechnie znanym, że kurs waluty nie jest wartością stałą, lecz zmienną, zależną od bardzo wielu czynników w gospodarce i polityce. Jak wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 maja 2012 r. o sygn. akt II CSK 429/11 biorący kredyt, zwłaszcza długoterminowy z przeliczeniem zobowiązań okresowych (rat spłacanego kredytu) według umówionej waluty (klauzula walutowa) ponosi ryzyko polegające albo na płaceniu mniejszych rat w walucie kredytu, albo większych, niż to wynika z obliczenia w tej walucie, gdyż na wysokość każdej raty miesięcznej wpływa wartość kursowa waluty kredytu w stosunku do waluty waloryzacji tego kredytu. Podobne ryzyko ponosi kredytodawca, który wprawdzie ma osiągnąć tylko zwrot kwoty udzielonego kredytu z odsetkami, ale w razie zawarcia klauzuli walutowej może poszczególne raty mieć większe po przeliczeniu, albo mniejsze, zależne od różnic kursowych.

Dlatego w ocenie Sądu nie są trafne zarzuty powódki dotyczące wysokości zadłużenia i za wysokiego kursu franka oraz namowy do zawarcia kredytu jako atrakcyjnego kredytu indeksowanego do (...).

Również nie jest trafny zarzut powódki dotyczący właściwej oceny zdolności kredytowej powódki przez Bank. To powódka ubiegała się o kredyt i wskazała relatywnie wysoki dochód , a zatem trudno jest przerzucać odpowiedzialność z tego tytułu na Bank. Powódka świadomie złożyła oświadczenie o wysokości dochodów pod rygorem odpowiedzialności karnej w zakresie twierdzeń oświadczenia.

Z tych względów powództwo o pozbawienie wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego musiało zostać oddalone z braku przesłanek z art. 840 kpc.

Z uwagi na okoliczność, że powódka proces przegrała w całości zgodnie z art. 98 kpc jest zobowiązana do zwrotu pozwanemu kosztów procesu , które w niniejszej sprawie wynosiły 17 zł ( opłata od pełnomocnictwa).

SSO Elżbieta Kaziród