Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2015 roku

Sąd Rejonowy w Wyszkowie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Jędrzej Dessoulavy – Śliwiński

Protokolant: st. sekr. sąd Hanna Witkowska

przy udziale Prokuratora -----------------------------

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2015 r.

sprawy przeciwko G. O. , s. A. i F. zd. K.,

ur. (...) w T.

oskarżonego o to, że:

w dniu 17 lipca 2013 r. w W. działając z góry powziętym zamiarem niedotrzymania warunków umowy, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem (...) S.A. ul. (...), w ten sposób, iż w punkcie handlowym (...) w W. przy ul. (...) zawarł umowę o kredyt na zakup towarów i usług nr (...), po czym pomimo podjętych przez bank działań windykacyjnych nie dokonał wpłat na poczet zadłużenia wynikającego z zawartej umowy w kwocie 5539,28 złotych, czym działał na szkodę (...) S.A. z siedzibą we W. tj. o czyn z art. 286 § 1 Kodeksu karnego

orzeka:

I.  Oskarżonego G. O. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. skazuje go i z zastosowaniem art. 4 § 1 k.k. na tej samej podstawie wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

II.  Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 3 (trzech) lat próby;

III.  Na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierza oskarżonemu karę grzywny w wysokości 150 (stu pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 (dwudziestu) złotych;

IV.  Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. z siedzibą we W. kwoty (...),28 (pięć tysięcy pięćset trzydzieści dziewięć 28/100) złotych tytułem całkowitego naprawienia szkody;

V.  Przyznaje od Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego w Wyszkowie na rzecz adwokata A. D. kwotę 433,80 (czterysta trzydzieści trzy 80/100) złote, powiększoną o stawkę 23% należnego podatku od towarów i usług, tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu;

VI.  Na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. i art. 627 k.p.k. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu w wysokości 2154,39 (dwa tysiące sto pięćdziesiąt cztery 39/100) złote, w tym kwotę 780 (siedmiuset osiemdziesięciu) złotych tytułem opłaty.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżony G. O. w dniu 17 listopada 2013 r. w punkcie handlowym (...) w W. mieszczącym się przy ul. (...) zawarł umowę o kredyt na zakup towarów i usług o numerze (...) z (...)S.A. z siedzibą we W.. Zgodnie z treścią umowy, G. O. zaciągnął w wymienionej instytucji pożyczkę (kredyt konsumencki) na zakup notebooka L. (...)/4/1T oraz telewizora S. (...) (...). W dniu zawarcia umowy całkowita kwota do zapłaty wynosiła 5.539,28 zł. Umowę z G. O., w imieniu wymienionej instytucji finansowej podpisała K. K. (2) po uprzednim zweryfikowaniu tożsamości kontrahenta (dowód: umowa o kredyt konsumencki k. 11, zeznania świadka K. K. (2) k. 153, k. 39). Oskarżony G. O. złożył na umowie swój odręczny podpis (dowód: umowa o kredyt konsumencki k. 11, opinia biegłego k. 74-79 protokół pobrania materiału k. 46).

Oskarżony ani nie spłacił, chociażby w części wymaganej należności wynikającej z zawartej umowy, ani nie zwrócił żadnego z zakupionych sprzętów (dowód: zeznania świadka K. D. k.153v-154, k. 17).

G. O. był uprzednio karany wyrokiem Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 29 listopada 2012 roku sygn. akt V K 647/12 za przestępstwo z art. 178a § 2 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres próby 3 lat oraz dwuletni zakaz prowadzenia pojazdów rowerowych (dowód: karta karna k. 124).

W sprawie była sporządzana opinia psychiatryczna oskarżonego (k. 98-101). W opinii biegli jednomyślnie stwierdzili, że badany ma organiczne zaburzenia osobowości po przebytym urazie głowy, jednakże nie znosiło to ani nie ograniczało w znacznym stopniu jego zdolności do rozpoznania znaczenia czynu i do pokierowania swoim postępowaniem.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu również o pozostały materiał dowodowy: informacja KRS (k. 2), wniosek o wydanie dowodu osobistego (k. 48-49), tablica poglądowa (k. 50), historia choroby oskarżonego (k. 81)

Oskarżony nie brał udziału w postępowaniu sądowym, a w postępowaniu przygotowawczym odmówił składania wyjaśnień nie przyznając się do popełnienia zarzucanych mu czynów. W istocie jednak wyjaśnił tyle, że nie brał żadnego kredytu, w W. był ostatnio w latach 90-tych, a w sklepie (...) w W. nigdy nie był (k. 63). Sąd nie dał wiary tym szczątkowym wyjaśnieniom oskarżonego, który jedynie zaprzeczył, aby w ogóle był w W. i podpisał jakąkolwiek umowę kredytową. Jest to bowiem sprzeczne zarówno w zeznaniami świadków, jak i dokumentami zgromadzonymi w sprawie, w tym z opinią biegłego.

Sąd uznał zeznania wszystkich świadków za wiarygodne w całości. Zeznania te pokrywają się ze sobą, są szczere i logiczne. Na podstawie tych zeznań okazało się możliwe precyzyjne ustalenie stanu faktycznego sprawy, co pozwoliło przypisać oskarżonemu odpowiedzialność prawną za popełnione czyny. Zeznania świadków znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym przede wszystkim w zgromadzonych w sprawie dokumentach.

Bardzo istotne znaczenie dla przypisania odpowiedzialności karnej oskarżonemu jest treść opinii biegłego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w R., który jednoznacznie stwierdził, że podpisy (...) znajdujące się na umowie kredytowej zostały nakreślone przez oskarżonego. Sąd tę opinię uznał za rzetelną i fachową albowiem została sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie. Ponadto jej treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Walor wiarygodności Sąd przypisał również opinii biegłych psychiatrów, która również została sporządzona przez osoby mające odpowiednie kwalifikacje oraz doświadczenie. Również inne dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, w tym przede wszystkim sama umowa kredytowa jest wiarygodnym materiałem dowodowym w niniejszej sprawie. Umowa ta została sporządzona zgodnie z wymogami powszechnie obowiązującego prawa i przez podmiot uprawniony do zawarcia takiej umowy.

Sąd zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie Sąd nie miał wątpliwości co do tego, że oskarżony jest winny popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 Kodeksu karnego. Przemawiają za tym wszystkie dowody zgromadzone w sprawie, a brak jest przy tym dowodów odciążających. Nie pojawiły się również żadne wątpliwości, które Sąd musiałby rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego na zasadzie art. 5 § 2 k.p.k.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wina i sprawstwo oskarżonego nie budzą wątpliwości. Oskarżony swoim działaniem wyczerpał ustawowe znamiona występku z art. 286 § 1 k.k. w taki sposób, że zawarł umowę o kredyt konsumencki, pobrał sprzęt wymieniony w tej umowie i ani nie zwrócił tego sprzętu, ani nie zapłacił nawet jednej raty z tytułu kredytu.

Zgodnie z art. 286 § 1 k.k. kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Oszustwo jest przestępstwem materialnym. Działanie sprawcy, określone w art. 286 § 1 k.k. jako doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem, sprowadza się do trzech wymienionych w tym przepisie sposobów: wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu, wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

Jeżeli chodzi o dwa pierwsze sposoby działania, to zawsze przy ich stosowaniu warunkiem zrealizowania skutku jest błąd po stronie pokrzywdzonego. Może to być błąd co do osoby, błąd co do rzeczy, błąd co do zjawiska lub zdarzenia. W sytuacji wprowadzenia w błąd sprawca wywołuje w świadomości pokrzywdzonego fałszywe wyobrażenie (rozbieżność między rzeczywistością), zaś w przypadku wyzyskania błędu ta rozbieżność już istnieje, a sprawca nie koryguje jej, lecz korzysta z tego błędu dla uzyskania przez siebie, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, niekorzystnej dla pokrzywdzonego decyzji majątkowej (por. wyrok SN z dnia 2 grudnia 2002 r., IV KKN 135/00, LEX 74478).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego od dawna ugruntowany jest pogląd, iż „ określone w art. 286 k.k. przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując działanie, musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym, zamiar bezpośredni winien obejmować zarówno cel, jak i sam sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k., należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd), ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem - i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.02.2009r., sygn. akt III KK 245/08, Prok. i Pr. 2009r., Nr 6, poz. 15).

Oskarżony G. O. działał z zamiarem bezpośrednim dokonując wyłudzenia pożyczki na zakup sprzętu elektronicznego. W ocenie Sądu, w tej konkretnej sprawie oskarżony miał z góry powzięty zamiar niespłacenia zaciągniętego kredytu, co wypełnia znamiona przestępstw oszustwa. Świadczy o tym fakt, że unikał kontaktu z wierzycielem, którym stał się (...) S.A. z siedzibą we W. w związku z przejęciem przez niego działalności (...)S.A. z siedzibą we W.. Potwierdzają to nieszczere i nieprawdziwe wyjaśnienia oskarżonego sprowadzające się do zaprzeczenia temu, że był w punkcie handlowym (...) w W. i że zaciągał jakikolwiek kredyt. Powyższe działanie oskarżonego, zdaniem Sądu, wypełniło formę wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego jako jedną z opisanych postaci oszustwa. Oskarżony od samego początku nie miał zamiaru spłacać kredytu, o czym świadczą jego wyjaśnienia, w których zaprzeczył w ogóle aby podpisał tę umowę kredytową. Elementem przemawiającym za wprowadzeniem w błąd jest również fakt zacierania śladów swojej aktywności przez oskarżonego, co jednak czynił nieudolnie. W czasie zawierania umowy posłużył się dowodem osobistym o numerze (...) (k. 11). W dniu 16 lipca 2014 r. zgłosił zaginięcie wymienionego dowodu osobistego, a jako datę jego utraty podał dzień 20 października 2013 r. (k. 48-49). Na uwagę zasługuje fakt, że dzień zgłoszenia utraty dowodu zbiegł się w czasie z czynnościami postępowania przygotowawczego. W ocenie Sądu oskarżony zgłosił utratę dowodu, gdyż otrzymał wezwanie na przesłuchanie w sprawie czynu który był przedmiotem niniejszego postępowania.

W ocenie Sądu, wbrew kłamliwym wyjaśnieniom oskarżonego, to on zawarł umowę kredytową i to osobiście. Posłużył się swoim dowodem osobistym, jego tożsamość nie budziła wątpliwości. Osoba która podpisywała z nim umowę (K. K. (2)), rozpoznała wizerunek oskarżonego (k. 50). Dane osoby oskarżonego zostały zweryfikowane przy zawarciu umowy (zeznanie świadka K. K. (2) k. 153-153v). Zeznania świadka K. D. potwierdziły fakt podjęcia w stosunku do oskarżonego działań windykacyjnych (k. 154).

Wreszcie, jednoznaczna jest treść opinii biegłego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w R., który jednoznacznie stwierdził, że podpisy (...) znajdujące się na umowie kredytowej zostały nakreślone przez oskarżonego.

Należy podnieść, że przestępstwo oszustwa z art. 286 § 1 k.k. jest przestępstwem znamiennym skutkiem w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Przez pojęcie rozporządzenia mieniem należy rozumieć dokonanie dyspozycji majątkowej, wyrazem której jest polepszenie sytuacji majątkowej sprawcy lub innego podmiotu kosztem pokrzywdzonego [T. Oczkowski, Oszustwo..., s. 61 i 63]. Chodzi przede wszystkim o przeniesienie, obciążenie, ograniczenie lub zniesienie prawa majątkowego [M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas (w:) Kodeks karny..., red. A. Zoll, t. 3, s. 274].

Nie budzi wątpliwości zawinienie oskarżonego, gdyż działał on z zamiarem bezpośrednim chcąc uzyskać korzyść majątkowym bez dokonania świadczenia ekwiwalentnego ze swojej strony. Tym samym swoim działaniem doprowadził pokrzywdzoną spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wyłudzenie kredytu. Czyn oskarżonego wyczerpał znamiona przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 k.k. Udowodnienie zamiaru sprawcy w tej konkretnej sprawie nie wiązało się z żadnymi domniemaniami, lecz znajduje mocne podstawy w zgromadzonym materiale dowodowym; to zachowanie oskarżonego dobitnie świadczyło o takim zamiarze. Sprawca działał przy tym w zamiarze bezpośrednim.

Dokonując wyboru kary Sąd uznał że kara jednego roku pozbawienia wolności, jest adekwatna wobec czynu oskarżonego i wysokości szkody majątkowej, jaką wyrządził pokrzywdzonej instytucji. Wykonanie tej kary Sąd warunkowo zawiesił na okres 3 lat.

Za okoliczności obciążające przy wymiarze kary Sąd uznał uprzednią karalność oskarżonego (k. 124). Popełniając inkryminowany czyn, oskarżony kolejny raz naruszył zatem w sposób rażący porządek prawny.

Należy uznać, że stopień społecznej szkodliwości czynu był znaczny, bowiem taki czyn godzi w pewność obrotu i wzajemne zaufanie uczestników tego obrotu. Oskarżony działał przy tym z niskich pobudek, chcąc wzbogacić się cudzym kosztem.

Okolicznością łagodzącą jest to, że oskarżony nie był dotąd karany za przestępstwo podobne. Przemawia to z kolei za poddaniem sprawcy próbie. Okres próby 3 lat powinien skutecznie powstrzymywać oskarżonego przed ponownym wkroczeniem na drogę przestępstwa.

Za okoliczności łagodzące przy wymiarze kary Sąd uznał również to że oskarżony jest złego stanu zdrowia, a łączna wartość szkody nie przekroczyła kwoty 5600 złotych.

Biorąc pod uwagę, że oskarżony osiągnął korzyści majątkowe w związku z popełnionymi przestępstwami, Sąd obok kary pozbawienia wolności wymierzył oskarżonemu grzywnę na podstawie art. 33 § 2 k.k., która w przeliczeniu wynosi 3000 złotych. Jest to 150 stawek po 20 złotych każda. W ocenie Sądu nałożona liczba stawek dziennych pozostaje w proporcji do wysokości szkody, jaką swoim czynem wyrządził oskarżony, a niska wysokość stawki dziennej uzasadniona jest bardzo niskim dochodem oskarżonego.

Ponadto, Sąd orzekł środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonej spółce wskutek popełnienia przez oskarżonego przestępstwa, co wynika z treści art. 46 § 1 k.k.

Biorąc to wszystko pod uwagę, Sąd uznał, że kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres próby przy jednoczesnym wymierzeniu oskarżonemu kary grzywny oraz nałożeniu na niego obowiązku naprawienia szkody, będzie dla oskarżonego karą wystarczająco dolegliwą. Sąd uznał bowiem, że wymierzenie oskarżonemu bezwzględnej kary pozbawienia wolności, byłoby dla niego karą zbyt surową, ponadto za poddaniem oskarżonego próbie przemawia istniejąca pozytywna prognoza kryminologiczna, zwłaszcza w świetle faktu, że oskarżony dotąd nie był skazany na karę pozbawienia wolności i nie był poddany próbie. Sąd miał na uwadze, że sama kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania byłaby w odczuciu społecznym zbyt łagodna, jednakże wobec wymierzenia dodatkowo kary grzywny z równoczesnym obowiązkiem naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, kara ta już spełni swoje cele i spełnia wymogi prewencji ogólnej i szczegółowej.

Wysokość kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu została ustalona zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu.

Podobnie, na mocy art. 626 § 1 k.p.k. i art. 627 k.p.k. w związku z przepisami art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz.U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) orzeczono o kosztach należnych Skarbowi Państwa od oskarżonego w związku z zapadłym rozstrzygnięciem.

Wobec powyższego i na podstawie wskazanych przepisów prawa Sąd orzekł, jak w sentencji.