Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2015 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania Ł. S. (1)

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 9 września 2014 r., znak: (...)

w sprawie: Ł. S. (1)

przeciwko: Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIU 2502/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 września 2014 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ograniczył od dnia 1 listopada 2014 roku wypłatę renty rolniczej dla Ł. S. (1) z powodu powstałej nadpłaty renty rolniczej. Organ, rolniczy organ rentowy wskazał, że świadczenia wymienione w punkcie pierwszym decyzji, stosownie do przepisu artykułu 22-go ustępu pierwszego w brzmieniu do 31 grudnia 2012 roku Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, Dziennik Ustaw z 2013 roku, pozycja 1403 ze zmianami, nie przysługują Ł. S. od dnia 1 października 2010 roku, ponieważ pobierał on okresową rentę rolniczą i jednocześnie podlegał innemu ubezpieczeniu społecznemu. Organ rentowy wskazał, że w okresie od 1 października 2010 roku do 31 grudnia 2012 roku ubezpieczony pobrał świadczenie z powyższego tytułu w kwocie 25.149 złotych 36 groszy. Ponieważ, jak wskazywał prezes KRUS-u, ubezpieczony był pouczony o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń, a mimo zajścia tych okoliczności pobierał przesyłane świadczenia, to stosownie do postanowień artykułu 52-go ustępu 2-go Ustawy z, o ubezpieczeniu społecznym rolników i artykułu 101-go ustępu 1-go i 2-go Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest on zobowiązany do zwrotu kwoty 25.149 złotych 36 groszy za okres od 1 października 2010 roku do 31 grudnia 2012 roku. Na podstawie artykułu 139-go Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ, rolniczy organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że kwota wskazana w decyzji będzie mu potrącana z pobieranej renty rolniczej w ratach miesięcznych po 484 złote 89 groszy, poczynając od miesiąca listopada 2014 roku. Odwołanie od tej decyzji wniósł w imieniu ubezpieczonego jego pełnomocnik procesowy domagając się uchylenia decyzji i zasądzenia od Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rzecz odwołującego się kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu odwołania ws..., autor odwołania wskazywał, że świadczenia wymienione w punkcie pierwszym decyzji, stosownie do przepisów artykułu 22-go ustępu 1-go w brzemieniu do 31 grudnia 2012 roku Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie przysługuje odwołującemu od dnia 1 października, ponieważ pobierał on okresową rentę rolniczą i jednocześnie podlegał innemu ubezpieczeniu społecznemu. Zdaniem odwołującego się powoływanie się na artykuł 22-gi ustęp pierwszy tej ustawy jest niewłaściwe, ponieważ przepis t..., z przepisu tego nie wynika obowiązek zwrotu pobranego świadczenia, a artykuł ten nie przewiduje również żadnych sankcji. Z brzmienia artykułu 22-go ustępu pierwszego Ustawy wynika tylko, że renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje, jako renta stała, jeżeli jest wy..., występuje całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym, jako niezdolność trwała i nie orzeczono przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jako renta okresowa przez okres wskazany w decyzji. Zdaniem autora odwołania z treści tego artykułu nie wynika konieczność zwrotu pobranego świadczenia je..., a jeżeli nawet w okresie pobieranej renty treść tego artykułu była inna, to w przypadku wydania decyzji w 2014 roku winno się stosować treść aktualną. Ponadto, jeżeli faktycznie odwołujący się pobrał świadczenie nienależne, to z uwagi na obecną treść i dość długi okres prawie dwóch lat od braku przesłanki nienależności organ rentowy winien tę należność umorzyć. W toku procesu odwołujący zmienił o tyle swoje stanowisko procesowe, że na rozprawie wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie, że ubezpieczony nie ma obowiązku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń renty rolniczej w okresie wska..., w wysokości wskazanej w zaskarżonej decyzji. W odpowiedzi na odwołanie rolniczy organ rentowy wnosił o jego oddalenie powołując się na artykuł 22-go ustęp pierwszy Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku. Zgodnie z tym przepisem ren..., renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy, rentę rolniczą przyznaje się jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jako renta okresowa przez okres wskazany w decyzji Prezesa Kasy lub do czasu objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym. Taki był stan prawny do dnia 31 grudnia 2012 roku, czyli w okresie objętym zaskarżoną decyzją. Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wskazał także, że przeprowadził postępowanie wyjaśniające, z którego wynikało, że Ł. S. (2) podlegał innemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pracowniczego zatrudnienia w (...) spółce cywilnej w W. (...) Ponadto rolniczy organ rentowy podnosił, ż..., że ubezpieczony był prawidłowo pouczony o konieczności zgłoszenia organowi rentowemu faktu podjęcia zatrudniania w każdej decyzji przyznające prawo do świadczenia oraz przeliczającej wysokość świadczenia, na kartach 48, 70, 98, 104, 119, 135 i 149 akt rentowych. Ponadto organ rentowy wskazywał, że należności objęte decyzją nie uległy przedawnieniu. Sąd Okręgowy ustalił i rozważył co następuje. Ubezpieczony Ł. S. (2) pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym w okresie od 27 czerwca dwa tysiące czter..., trzynas..., 2003 roku. W, w następnych latach wydawane były przez organ rentowy kolejne decyzje przyznające to świadczenie ubezpieczonemu, które notabene pobiera on także do ch..., w chwili obecnej. W dniu 1 października 2010 roku została podpisana umowa o pracę przez Ł. S. (1), jako zatrudnionego pracownika z jednej strony i przez K. P., jako reprezentanta Zakładu (...)spółki cywilnej w W.. Na mocy tej umowy Ł. S. (2) zatrudniony został na stanowisku prezesa zarządu na, w ok..., na czas określony od 1 października...
[ koniec części 01:16:17.000] (...)_05
[ Przewodniczący 01:16:17.600] 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku w wymiarze 1/11-tych czasu pracy, czyli 15 godzin miesięcznie jak wskazano w punkcie 3-cim umowy za wynagrodzeniem miesięcznym 119 złotych 73 grosze. Następnie osoby te podpisały kolejną umowę o pracę z, w dniu 1 stycznia 2011 roku zatrudniającą Ł. S. (1) na stanowisku prezesa zarządu na czas określony od 1 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2011 roku w wymiarze 1/12-tej czasu pracy, czyli 14-tu godzin miesięcznie za wynagrodzeniem miesięcznym 116 złotych. Kolejna umowa tego rodzaju, umowa o pracę, podpisana została przez te osoby 1 stycznia 2012 roku. Na mocy jej postanowień Ł. S. (2) za..., został zatrudniony na stanowisku prezesa zarządu za wynagrodzeniem 116 złotych przy wymiarze czasu pracy 1/13-tej, czyli 13 godzin miesięcznie. Następnie 1 stycznia 2014 roku został podpisany aneks do umowy o pracę. Ta umowa o pracę wiąże strony do chwili obecnej, chociaż w aktach osobowych nie ma kolejnych umów, ale wynikało to z zeznań świadków K. P. i K. Z. jak również z przesłuchania ubezpieczonego odwołującego się Ł. S. (1). Ze... Jako pracodawca umowy te podpisane były przez spółkę cywilną Zakład (...) w W., której wspólnikami były Kółka Rolnicze w K., w Ł., Ł., w Ł., w P. i w W. oraz w W.. Wspólnicy tej spółki zawarli umowę, której kserokopia figuruje na karcie 44 do 46 akt sprawy. Z paragrafu 14-go tej umowy, z paragrafu 12-go tej umowy wynika, że do prowadzenia spraw spółki powołuje się 3 do 5-osobowy zarząd, w tym prezesa i wiceprezesa zarządu, wybrany spośród wspólników jak również reprezentantów wspólników osób prawnych. Z kolei paragraf 13-ty mówił, że zarząd spółki może podejmować w jej imieniu zobowiązania do wartości nieprzekraczającej 10% wkładu spółki kapitału zakładowego. A paragraf 14-ty stanowił, paragraf 14-ty umowy spółki stanowił, że do składnia i przyjmowania oświadczeń woli w sprawach prawno-majątkowych wymagane jest zgodne współdziałanie, co najmniej 2-ch członków zarządu, którzy w swoim postępowaniu muszą kierować się uchwałami wspólników lub zarządu spółki. A limine należy podkreślić, że pisemne umowy o pracę zawierane przez Ł. S. (1) ze spółką były dotknięte brakiem formalnym, który powodował, który polegał na tym, że ze strony Spółki cywilnej (...) umowę podpisał tylko jeden członek zarządu K. P., jako reprezentant pracodawcy. Tym niemniej jak wykazały dowody z przesłuchania świadków oraz ubezpieczonego oraz dokumenty z akt organu rentowego nie ulega wątpliwości, że umowa o pracę była ważnie zawarta w sposób konkludentny, czyli dorozumiany. Ł. S. (2) pracował, jako prezes zarządu czy to reprezentując spółkę wobec właściwych urzędów, władz publicznych czy jako reprezentant spółki w bankach. Dokonywał zakupów materiałów na rzecz spółki jak również wykonywał inne czynności, no na przykład sprzątanie terenu spółki. Należy podkreślić, że z zeznań świadków i przesłuchania ubezpieczonego wynikało, że wspólnicy spółki cywilnej wiedzieli, że jest on zatrudniony na umowę o pracę, że nawet, przede wszystkim podkreślić należy, że godzili się na zawarcie takiej umowy, jak również wiedzieli, że odprowadzane są od wypłacanych wynagrodzeń składki na ubezpieczenia społeczne, co nie było zresztą między stronami sporne i zostało potwierdzone także pismem, pismami składanymi przez K. Z. w toku postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez organ rentowy rolniczy przed wydaniem zaskarżonej decyzji - karta 176 i 185 akt rentowych. Przy tego rodzaju ustaleniach Sąd Okręgowy dokonując kontroli zaskarżonej decyzji uznał, iż za..., decyzja ta odpowiada prawu, albowiem przepis Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku, tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2015 roku, pozycja 704 w artykule 22-gim ustępie 1-szym w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku stwierdzał, że, artykuł 22-gi ustęp 1-szy, że renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy, że rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się, jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych wypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje, jako renta okresowa przez okres wskazany w decyzji prezesa Kasy lub do czasu objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym. Sąd Okręgowy dostrzega tutaj sytuację, w której ubezpieczony mógł nie zdawać sobie sprawy ze skutków prawnych zawieranych umów o pracę ze spółką cywilną i z wykonywania tych umów. Natomiast nie ulega wątpliwości, że od momentu zawarcia tych umów podlegał on innym ubezpieczeniom społecznym, w szczególności ubezpieczeniu społecznemu z tyt..., właściwemu dla zatrudniania pracowników. W tej sytuacji, z mocy tego przepisu ustało jego prawo do po..., pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Wskazać należy, iż zgodnie z artykułem 52-gim ustępem 2-gim Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników zasady zwrotu nienależnie pobranych świadczeń oraz ustalania odsetek za opóźnienia w wypłacie świadczeń określają przepisy emerytalne oraz przepisy Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz Ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa. Odwołując się w ustępie 2-gim artykułu 52-go do przepisów emerytalnych Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników ma na myśli przepisy Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z artykułem 138-mym Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o ubez..., o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2015 roku pozycja 748, osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest zobowiązana do ich zwrotu. Ustęp 2-gi tego artykułu stanowi, że za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ustępu 1-go uważa się: świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Taka sytuacja wskazana w punkcie 1-szym ustę..., w punkcie 1-szym ustępu 2-go artykułu 138-go miała miejsce w niniejszej sprawie. Nie ulega, bowiem wątpliwości, że skoro ubezpieczony Ł. S. (2) na rozprawie potwierdzał, iż otrzymywał decyzje organu rentowego przyznające mu renty, o których nota bene wskazy..., na, które wskazywał organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie to w de..., do decyzji tych dołączane było pouczenie w punkcie 5-tym i 6-tym, że osoba uprawniona do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy traci prawo do tego świadczenia z chwilą objęcia jej innym ubezpieczeniem społecznym. I w punkcie 6-tym osoba, która pobrała niena..., pobrała nienależne jej świadczenie jest obowiązana do zwrotu. Za kwotę nienależnie pobranych świadczeń uważa się świadczenia wypłacane mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. W celu ustalenia czy nie zachodzą okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie wysokości emerytury, renty ubezpie..., z ubezpieczenia jest Pan/Pani zobowiązany w ciągu 14-tu dni zawiadomić organ wypłacający świadczenie o podjęciu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo pozarolniczej działalności gospodarczej, jak też pełnieniu służby. Skoro ubezpieczony był prawidłowo pouczony to nie ulega wątpliwości, że pobrane przez niego w okresie od 1 października 2010 roku do 31 grudnia 2012 roku świadczenia w postaci renty rolniczej były świadczeniami nienależnie pobranymi, albowiem stanowił wprost o tym artykuł 22-gi ustęp 1-szy Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku. Oczywistym jest dla Sądu, że świadcz..., nieu..., świadczenia nienależnie pobrane nie uległy przedawnieniu. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, iż ubezpieczony obowiązany jest do ich zwrotu. Wskazać, bowiem należy także na unormowanie ustępu 5-go artykułu 138-go Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zgodnie, z którym kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w, przepraszam, ustęp 4-ty artykułu 138-go nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, a w pozostałych wypadkach za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ustępu 5-go. W tym wypadku nie był to okres dłuższy niż 3 lata i należy powiedzieć, że nie były to przedawnione należności. Zatem w tym zakresie decyzja organu rentowego również jest prawidłowa. Dlatego na podstawie artykułu 477 ze znaczkiem 14 paragraf 1 Kodeksu postępowania cywilnego, w związku z powołanymi przepisami prawa materialnego Sąd Okręgowy orzekł o oddaleniu odwołania. Należy podkreślić, że niniejsza, stan faktyczny niniejszej sprawy rzeczywiście ma dosyć wyjątkowy charakter, w którym pobieranie przez ubezpieczonego niskiego można powiedzieć, nawet symbolicznego, wynagrodzenia spowodowało powstanie niena..., również w ocenie Sądu nie, nale..., zadłużenia z tytułu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie znacznie przewyższającej uzyskane wynagrodzenie. Tym niemniej w niniejszej sprawie s..., okoliczności te nie mogły być uwzględnione przez Sąd z tego względu, że sporem w niniejszej sprawie objęta była kwestia czy wypłacone świadczenia była ś..., były świadczeniami nienależnie pobranymi w rozumieniu powołanych przepisów prawa materialnego. Natomiast po uprawomocnieniu się decyzji i ewentualnie wyroku, który został w dniu dzisiejszym ogłoszon..., ogłoszony istnieje tryb, o którym nota bene wspominał pełnomocnik prezesa KRUS na rozprawie w dniu dzisiejszym, wskazany w artykule 41a Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, który w ujęciu teoretycznym, no i, i, i w konsekwencji również praktycznym, jeżeli dojdzie do wszczęcia takiego postępowania, umożliwia zniwelowanie tej dysproporcji pomiędzy tymi przychodami, które Pan ubezpieczony uzyskał z tytułu zatrudnienia pracowniczego, a obowiąz..., a kwotą nienależnie pobranego świadczenia. Ale, żeby to postępowanie mogło zostać wszczęte to zgo..., zgodnie z utrwalonym obecnie orzecznictwem potrzebne jest wszczęcie odrębnego postępowania i to po przysądzeniu prawomocnym, iż świadczenia objęte zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją rzeczywiście były świadczeniami nienależnie pobranymi. Na tym wygłoszenie uzasadnienia zakończono. To wszystko. Dziękuję bardzo.
[ K 01:33:37.026] Do widzenia.