Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania W. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 1 kwietnia 2015 roku nr(...)

oraz od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 9 czerwca 2015 roku nr (...)

w sprawie W. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość świadczenia

1.  oddala odwołanie od decyzji z dnia 1 kwietnia 2015 roku nr (...)

2.  oddala dowołanie od decyzji z dnia 9 czerwca 2015 roku nr (...)

Sygn. akt IV U 495/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 listopada 2015 roku

W odwołaniu od decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 1 kwietnia 2015 roku W. W. domagał się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem składników wynagrodzenia, które nie zostały ujęte w zaświadczeniach Rp-7 przez pracodawcę tj. (...)Spółdzielnię (...), a które faktycznie otrzymał zgodnie z pismami Spółdzielni (...) z dnia 20.03.2014 roku i 11.04.2014 roku. Wskazał na rozprawie, że ostatecznie domaga się uwzględnienia następujących składników: nadwyżki bilansowej za 1972, 1982, 1984 i 1985 rok, nagród otrzymanych w 1975 i 1976 roku, dopłat otrzymanych w 1983 roku i 1984 roku za dodatkową pracę wykonaną poza normalnymi obowiązkami oraz wypłaty w 1988 roku za projekt racjonalizatorski.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie argumentując, że brak jest podstaw do przeliczenia emerytury. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia jest ustalony prawidłowo. Z informacji pracodawcy wynika, że wymienione wyżej składniki wynagrodzenia nie stanowiły podstawy do naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne w związku z czym pracodawca wydał prawidłowe zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, w którym nie uwzględnił tych składników.

W odwołaniu od decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 9 czerwca 2015 roku W. W. domagał się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem jako wynagrodzenia za rok 1973 kwoty wpisanej w legitymacji ubezpieczeniowej tj. 51 600,00 zł, a nie niższej kwoty wskazanej przez pracodawcę w druku Rp-7 oraz doliczenia kwoty premii za IV kwartał 1974 roku w wysokości 3350 zł wypłaconej w 1975 roku do podstawy wymiaru składek za 1974 rok i odliczenie jej od tej podstawy za 1975 rok.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie argumentując, że brak jest podstaw do przeliczenia emerytury. Zarówno kwota wynagrodzenia za 1973 rok jak i za 1974 i 1975 rok stanowiące podstawę wymiaru składek przyjęto z zaświadczeń pracodawcy Rp-7. Kwota 51 600,00 zł nie wynika z karty wynagrodzeń i (...)Spółdzielnia (...)nie była w stanie jej potwierdzić.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 5.11.1993r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał W. W. rentę od dnia 2.11.1993 roku na podstawie ówcześnie obowiązującej ustawy. Podstawa wymiaru świadczenia została ustalona na podstawie wynagrodzenia z okresu 4 lat tj.1982-1985, a WWPW wynosił 118,35% zgodnie z przedłożonym zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 8.10.1993 roku wystawionym przez (...)Spółdzielnię (...)na podstawie karty zarobkowej i karty zasiłkowej.

W dniu 16.10.2006 roku ubezpieczony przedłożył zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 22.08.2006 roku sporządzone przez (...)Spółdzielnię (...)z zarobkami za lata 1969-1970,1972-1981, 1986-1993, 1995-2005. Decyzją z dnia 23.10.2006 roku ZUS przeliczył rentę od dnia 1.10.2006 roku ustalając podstawę wymiaru świadczenia z okresu 1974-1983 z (...) wynoszącym 119,47%.

Do wniosku emerytalnego z dnia 18.08.2008 roku wnioskodawca przedłożył zarobki z (...)Spółdzielni (...)za lata 2005—2008r. Decyzją z dnia 9.09.2008 roku W. W. została przyznana emerytura od dnia 5.09.2008 roku. Podstawa wymiaru świadczenia została obliczona z 20 lat kalendarzowych, a (...) wynosił 106,49 % oraz uwzględniono nową kwotę bazową do całości świadczenia jako wariant korzystniejszy. Do obliczenia podstawy wymiaru przyjęto zarobki z lat 1969,1972-1989,1991.

Dowód

– akta ZUS

W okresie od dnia 16 lipca 1969 roku do dnia 1 listopada 1993 roku W. W. był zatrudniony w (...)Spółdzielni (...)w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę.

W 1973 roku wynagrodzenie odwołującego się stanowiącego podstawę wymiaru składek zgodnie z kartą wynagrodzeń wyniosło łącznie 45 406,00 zł i taka kwota została ujęta pierwotnie przez pracodawcę w druku Rp-7. Z kolei w korekcie Rp-7 z dnia 27.01.2014 roku za rok 1973 wskazano kwotę 48 236,00 zł, a za 1974 rok kwotę 46 885,00 zł. Zmiana wynikła stąd, że pracodawca kwotę premii za IV kwartał 1973 roku tj. 2830,00 zł, ale wypłaconą w 1974 roku zaliczył ostatecznie do łącznego wynagrodzenia za 1973 rok (45 406,00 zł + 2830,00 zł = 48 236,00 zł), a odliczył od łącznego wynagrodzenia za 1974 rok.

Z kolei w marcu 1975 roku wypłacono odwołującemu się kwotę 3350,00 zł jako premię za IV kwartał 1974 roku.

Dowód

- akta ZUS,

- karty wynagrodzeń,

- akta osobowe odwołującego się

- dokumenty dołączone do odwołania k. 39-42

Odwołujący jako członek Spółdzielni otrzymywał między innymi za lata 1972, 1982, 1984 i 1985 wypłaty z podziału czystej nadwyżki bilansowej Spółdzielni. Za rok 1972 była to kwota 1027,00 zł, a w 1982 roku kwota 3000,00 zł. Kwoty te nie zostały ujęte w kartach wynagrodzeń. Z kolei za 1984 rok była to kwota 7559,00 zł wypłacona w maju 1985 roku, a za 1985 rok kwota 10 702,00 zł wypłacona w lipcu 1986 roku. Te dwie ostatnie kwoty ujęto w kartach wynagrodzeń. Kwoty powyższe nie stanowiły podstawy wymiaru składek i dlatego nie zostały ujęte przez pracodawcę w druku Rp-7.

Dowód

- akta ZUS,

- karty wynagrodzeń,

- zeznania odwołującego się k. 66-67

- dokumenty dołączone do odwołania k. 4-8,

- uchwały Walnego Zgromadzenia Spółdzielni k. 34-35

W miesiącach styczeń i luty 1975 roku wypłacono odwołującemu się odpowiednio kwotę 1000,00 zł i 500 zł (0,3%) – łącznie 1500,00 zł jako nagrodę, a w listopadzie 1976 roku kwotę 300 zł (0,3%) z tego tytułu. Z kolei w miesiącu lipcu 1983 roku wypłacono odwołującemu się kwotę 31 114,00 zł, a w maju 1984 roku kwotę 17 614,00 zł. Wszystkie te kwoty ujęto w kartach wynagrodzeń, ale nie stanowiły one podstawy wymiaru składek i dlatego nie zostały ujęte przez pracodawcę w druku Rp-7. Nadto kwoty 31 114,00 zł, i 17 614,00 zł ujęto bez jakiegokolwiek opisu.

W tym czasie odwołujący pracował jako kierownik narzędziowni i pismem z dnia 29.04.1980 roku począwszy od dnia 2 maja 1980 roku zarząd Spółdzielni poszerzył mu zakres czynności o kierowanie narzędziownią w zakładzie PZ-2.

Dowód

- akta ZUS,

- karty wynagrodzeń,

- zeznania odwołującego się k. 66-67,

- dokumenty dołączone do odwołania k. 4-8,

- akta osobowe odwołującego się

W miesiącu wrześniu 1988 roku odwołujący otrzymał kwotę nagrody 10 000,00 zł za projekt racjonalizatorski na podstawie uchwały nr 159 zarządu Spółdzielni w oparciu o protokół z posiedzenia komisji do spraw wynalazczości. Kwota ta ujęta została w karcie wynagrodzeń, nie stanowiła jednak podstawy wymiaru składek i dlatego nie została ujęta przez pracodawcę w druku Rp-7.

Dowód

- akta ZUS,

- karty wynagrodzeń,

- zeznania odwołującego się k. 66-67,

- dokumenty dołączone do odwołania k. 4-8,

- uchwała zarządu Spółdzielni k. 36

Powyższy stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów urzędowych i prywatnych zalegających w aktach ZUS i aktach sprawy oraz zeznań odwołującego się.

Dokumenty, dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie, Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Ich treść i forma nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne świadczyły o tym, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Sąd uznał za wiarygodne co do zasady zeznania odwołującego się W. W., albowiem depozycje te korespondowały ze zgromadzoną dokumentacją – w szczególności gdy chodzi o kwestie otrzymania wskazywanych kwot. Nie można jednak nie wskazać, że w pewnej części te zeznania nie były jednak pewne i jednoznaczne – co jest zrozumiałe z uwagi na upływ czasu od faktów których dotyczyły – gdy chodzi o kwestię nagród otrzymanych w 1975 i 1976 roku czy też kwoty bez opisu otrzymane w 1983 i 1984 roku.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołania były niezasadne i podlegały oddaleniu.

W pierwszej kolejności trzeba podkreślić, iż zasadnie odwołujący potraktował pisma ZUS z dnia 1.04.2015 roku i 9.06.2015 roku jako decyzje administracyjne i złożył od nich odwołania. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz doktrynie utrwalony jest pogląd, że pisma organu administracyjnego (nie nazwane decyzją) zawierające rozstrzygnięcie w sprawie załatwianej decyzją administracyjną należy uznać za decyzję, mimo, że nie posiadają one w pełni formy przewidzianej w art. 107 § 1 kpa, jeżeli zawierają minimum elementów niezbędnych do zakwalifikowania ich jako decyzji. Do takich elementów zaliczyć należy oznaczenie organu wydającego decyzję, wskazanie jej adresata, rozstrzygnięcie w sprawie oraz podpis osoby reprezentującej organ administracji (zob. np. postanowienie NSA w Warszawie z dnia 27.07.1999 r., I SA 1509/98; wyrok NSA w Warszawie z dnia 15.03.2001 r., V SA 2938/99). W niniejszej sprawie pisma ZUS z dnia 1.04.2015 roku i 9.06.2015 roku spełniają wszystkie wskazane wymagania – ZUS odmówił w nich dokonania ponownego przeliczenia świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem kwot wskazywanych przez odwołującego się.

I.  Odwołanie od decyzji z dnia 9.06.2015 roku

Domaganie się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem jako wynagrodzenia za rok 1973 kwoty wpisanej w legitymacji ubezpieczeniowej tj. 51 600,00 zł nie było zasadne. Podkreślić należy, że w 1973 roku wynagrodzenie odwołującego się stanowiącego podstawę wymiaru składek zgodnie z kartą wynagrodzeń wyniosło łącznie 45 406,00 zł. Karta wynagrodzeń jest jednoznaczna i zsumowanie kwot na niej wskazanych daję kwotę 45 406,00 zł. Brak jest więc podstaw, aby przyjąć kwotę widniejącą w legitymacji ubezpieczeniowej. Ani pracodawca ani sam odwołujący nie byli w stanie wykazać dlaczego pojawiła się kwota 51 600,00 zł w legitymacji ubezpieczeniowej ani jak została obliczona. Podkreślić należy, że ciężar dowodu w tym względzie spoczywał na odwołującym się. Dowody zgromadzone w sprawie – w szczególności karta wynagrodzeń za 1973 rok – pozwalają na ustalenie jako zasadnej kwoty 45 406,00 zł. Brak jest natomiast jakichkolwiek dowodów pozwalających zweryfikować zasadność i prawidłowość kwoty wskazanej w legitymacji ubezpieczeniowej. Prawo ubezpieczeń społecznych zawiera normy bezwzględnie obowiązujące. Aby więc dana kwota była brana przy obliczaniu świadczenia emerytalnego musi istnieć całkowita, 100 % pewność, że taką kwotę pracownik otrzymał i stanowiła ona podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, nie ma tutaj miejsca na jakiekolwiek przypuszczeniu czy większe lub mniejsze prawdopodobieństwo.

Podkreślić należy, że kwota 45 406,00 zł była ujęta w pierwotnym druku Rp-7. Z kolei w korekcie Rp-7 z dnia 27.01.2014 roku za rok 1973 wskazano kwotę 48 236,00 zł, a za 1974 rok kwotę 46 885,00 zł. Zmiana wynikła stąd, że pracodawca kwotę premii za IV kwartał 1973 roku tj. 2830,00 zł, ale wypłaconą w 1974 roku zaliczył ostatecznie do łącznego wynagrodzenia za 1973 rok (45 406,00 zł + 2830,00 zł = 48 236,00 zł), a odliczył od łącznego wynagrodzenia za 1974 rok. Ta operacja nie była w ocenie Sądu prawidłowa. Podstawą wymiaru składek pracownika w danym roku kalendarzowym są kwoty które otrzymał w tym właśnie roku kalendarzowym. Skoro więc premia w kwocie 2830,00 zł., została wypłacona w 1974 roku to ta kwota winna być zaliczona do podstawy wymiaru składek właśnie za 1974 rok a nie za 1973 rok – pomimo tego, że była to premia za IV kwartał 1973 roku.

Z tego też powodu niezasadne było drugie żądanie odwołującego się gdy chodzi o decyzję z dnia 9 czerwca 2015 roku. W. W. domagał się doliczenia kwoty premii za IV kwartał 1974 roku w wysokości 3350 zł wypłaconej w 1975 roku do podstawy wymiaru składek za 1974 rok i odliczenie jej od tej podstawy za 1975 rok. Żądanie to nie było zasadne gdyż jak wykazano powyżej podstawą wymiaru składek pracownika w danym roku kalendarzowym są kwoty które otrzymał w tym właśnie roku kalendarzowym. Skoro w miesiącu marcu 1975 roku wypłacono odwołującemu się kwotę 3350,00 zł to ta kwota winna być zaliczona do podstawy wymiaru składek właśnie za 1975 rok a nie za 1974 rok – pomimo tego, że była to premia za IV kwartał 1974 roku.

II.  Odwołanie od decyzji z dnia 1.04.2015 roku

Przystępując do rozważań należy mocno podkreślić, ze zarówno w aktualnie obowiązującym stanie prawnym jak i poprzednio – także w latach których dotyczą żądania odwołującego się – nie wszystkie składniki szeroko rozumianego wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika stanowią i stanowiły podstawę wymiaru składek. Tak poprzednio jak i obecnie nie wszystkie więc świadczenia otrzymywane przez pracownika w ramach stosunku pracy są oskładkowane i brane pod uwagę przy obliczaniu świadczeń ubezpieczeniowych.

1.  Nadwyżki bilansowe za 1972, 1982, 1984, 1985 rok

Wskazać należy, że gdy chodzi o lata 1972 i 1982 to kwoty nadwyżki nie zostały w ogóle ujęte w karcie wynagrodzeń, te natomiast za 1984 rok i 1985 rok są ujęte w tych kartach w ostatniej kolumnie, co potwierdza tylko ich wypłatę.

Nadwyżki bilansowe za 1972 rok i 1982 rok

Zgodnie z art. 17 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r. Nr 3 poz.6 ze zm.) podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętny miesięczny zarobek z okresu ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia albo kolejnych 24 miesięcy zatrudnienia dowolnie wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat zatrudnienia. Za zarobek z tytułu zatrudnienia w uspołecznionym zakładzie pracy uważa się wypłaty w gotówce i w naturze dokonane z osobowego funduszu płac, z wyjątkiem wypłat określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 7, jak również wymienione w tym rozporządzeniu niektóre wypłaty spoza osobowego funduszu płac.

To rozporządzenie o którym mowa powyżej to Rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. Z 1968 r., Nr 35, poz. 246 ze zm.). Zgodnie z § 1 ust. 1 tego aktu podstawę wymiaru emerytury lub renty, zwaną dalej "podstawą wymiaru", stanowi przeciętny miesięczny zarobek w gotówce i w naturze. Przepis § 2 stanowi, że za zarobek, jaki przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru z tytułu zatrudnienia w uspołecznionym zakładzie pracy, uważa się zarobek w gotówce określony w § 3 oraz wartość świadczeń w naturze określonych w § 4. Z kolei w świetle § 3 ust. 1 za zarobek w gotówce uważa się wypłaty zaliczone do osobowego funduszu płac, z wyjątkiem wypłat wymienionych w załączniku do rozporządzenia. Ustęp 2 tego paragrafu mówi, że za zarobek w gotówce uważa się również wymienione w nim wypłaty spoza osobowego funduszu płac.

Zgodnie z § 1 Uchwały nr 103 Rady Ministrów z dnia 25 maja 1971 r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P. z dnia 8 czerwca 1971 r. Nr 31 poz. 196) wynagrodzenie za pracę obejmuje wszelkie wypłaty pieniężne brutto oraz świadczenia w naturze przysługujące od jednostek gospodarki uspołecznionej pracownikom - z tytułu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy (umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru, umowy o naukę zawodu, o przyuczenie do określonej pracy lub o odbycie wstępnego stażu pracy). W świetle § 2 wynagrodzenia za pracę obejmują:

1) wynagrodzenia objęte funduszem płac:

a) osobowym funduszem płac w tym: funduszem zachęty materialnej,

b) bezosobowym funduszem płac,

c) funduszem honorariów,

d) funduszem agencyjno-prowizyjnym,

2) wynagrodzenia z funduszu zakładowego i funduszów o podobnym charakterze,

3) inne wynagrodzenia, nie objęte funduszem płac i nie wymienione w pkt 2, zwane dalej "innymi wynagrodzeniami".

Z kolei zgodnie z § 11 ust. 1 do wynagrodzeń z funduszu zakładowego lub funduszów o podobnym charakterze (fundusz za szczególne osiągnięcia ekonomiczne załóg, fundusz zakładowy lub premiowy w państwowych gospodarstwach rolnych, czysta nadwyżka spółdzielni itp.) zalicza się wszelkie wypłaty pieniężne i wartość świadczeń w naturze, dokonywane na rzecz osób fizycznych z części tych funduszów przeznaczonych na nagrody i świadczenia. Ustęp 2 stanowi, że do wynagrodzeń z czystej nadwyżki spółdzielni, pozostającej do dyspozycji walnego zgromadzenia członków, zalicza się wypłaty pieniężne i wartość świadczeń w naturze, z części przeznaczonej na nagrody i świadczenia dokonywane na rzecz osób fizycznych (z wyłączeniem wynagrodzeń określonych w § 7 ust. 1 pkt 13).

Z powyższego jasno wynika, że czysta nadwyżka spółdzielni nie jest zaliczana ani do funduszu osobowego płac ani bezosobowego funduszu płac o których mowa w § 2 pkt 1 uchwały, lecz została przyporządkowana do grupy wskazanej w § 2 pkt 2 tj. wynagrodzenia z funduszu zakładowego i funduszów o podobnym charakterze. Oznacza to, że nie stanowiła ona „zarobku” w rozumieniu wskazanej powyżej ustawy oraz rozporządzenia, a tym samym nie była też podstawą wymiaru świadczenia.

Uchwała nr 103 Rady Ministrów z dnia 25 maja 1971 roku obowiązywała do 19.11.1976 roku i zastąpiła ją uchwała nr 158 Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976 r. w sprawie składników funduszu płac (M.P. z dnia 27 grudnia 1976 r. Nr 43 poz. 212). Zgodnie z jej § 4 składnikami funduszu płac są:

1) osobowy fundusz płac obejmujący:

2) bezosobowy fundusz płac,

3) fundusz honorariów,

4) fundusz agencyjno-prowizyjny,

5) (skreślony),

6) wynagrodzenia z zakładowego funduszu nagród, z czystej nadwyżki w spółdzielniach i z funduszów o podobnym charakterze.

Z kolei § 10 ust. 2 stanowi, że do wynagrodzeń z czystej nadwyżki w spółdzielczości, pozostającej do dyspozycji walnego zgromadzenia członków, zalicza się wypłaty pieniężne i wartość świadczeń w naturze z części przeznaczonej na nagrody i świadczenia dokonywane na rzecz osób fizycznych.

Z powyższego jasno wynika, że także w świetle tej uchwały obowiązującej od 1.01.1977 roku czysta nadwyżka spółdzielni nie jest zaliczana ani do funduszu osobowego płac ani bezosobowego funduszu płac o których mowa w § 4 pkt 1 i 2 uchwały, lecz została przyporządkowana do grupy wskazanej w § 4 pkt 6 tj. wynagrodzenia z zakładowego funduszu nagród, z czystej nadwyżki w spółdzielniach i z funduszów o podobnym charakterze. Nie stanowiła więc podstawy wymiaru świadczenia, żądanie odwołującego się było więc nie zasadne.

Nadwyżki bilansowe za 1984 rok i 1985 rok

Zgodnie z art. 16 ust. 1 oraz art. 18 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z dnia 18 grudnia 1982 r. Nr 40, poz. 267 ze zm.) podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres, o którym mowa w ust. 2, zwaloryzowane w sposób określony w ust. 3 i 4. Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń z tytułu zatrudnienia w uspołecznionym zakładzie pracy uwzględnia się wszystkie składniki wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, z wyjątkiem składników określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 22.

Zgodnie z tym rozporządzeniem tj. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz. U. z dnia 29 kwietnia 1985 r. Nr 18, poz. 77 ze zm.) - w wersji pierwotnej - podstawę wymiaru emerytur i rent, zwaną dalej "podstawą wymiaru", ustala się od wynagrodzenia z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, z uwzględnieniem wypłaconych zamiast tego wynagrodzenia świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (§ 1). Podstawę wymiaru stanowi, z zastrzeżeniem § 3, przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia albo kolejnych 24 miesięcy zatrudnienia wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat zatrudnienia (§ 2 ust. 1). Zgodnie z § 4 ust. 1 w podstawie wymiaru dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy uwzględnia się wszystkie składniki wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy będące wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej, z wyjątkiem między innymi 2) nagród z zakładowego funduszu nagród, od których nie opłacono składek na ubezpieczenie społeczne, 3) wypłat z zysku do podziału w przedsiębiorstwach państwowych i nadwyżki bilansowej w spółdzielniach, od których nie opłacono składek na ubezpieczenie społeczne. Z kolei § 7 ust. 1 stanowi, że do obliczenia podstawy wymiaru emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w nie uspołecznionych zakładach pracy lub przez osoby fizyczne przyjmuje się składniki wynagrodzenia, od których zostały ustalone składki na ubezpieczenie społeczne.

To rozporządzenie obowiązywało od dnia 1.07.1985 roku, a wcześniej w tym względzie właściwa była regulacja omówiona powyżej zawarta w przepisach Rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 27 grudnia 1983 r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz. U. z dnia 29 grudnia 1983 r. Nr 73 poz. 332) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy stanowią wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, zaliczone - w myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej - do wynagrodzeń osobowych. Uchwała nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P. z dnia 29 kwietnia 1983 r. Nr 15, poz. 85 ze zm.) stanowiła w § 1 ust. 1 i ust. 2 pkt 4, że wypłaty z nadwyżki bilansowej spółdzielni nie były zaliczane do wynagrodzeń, nie zaliczano ich ani do wynagrodzeń osobowych ani bezosobowych, lecz stanowiły odrębną kategorię w świetle § 2 i § 8 uchwały.

W świetle wskazanych przepisów odwołanie także w części dotyczącej nadwyżki bilansowej za 198 rok i 1985 rok podlegało oddaleniu. Takie nadwyżki nie stanowiły podstawy wymiaru składek, nie były zaliczane do wynagrodzenia osobowego czy też bezosobowego, nie stanowiły podstawy wymiaru świadczenia.

2.  Nagrody wypłacone w 1975 roku i 1976 roku

Z kart wynagrodzeń wynika, że w miesiącach styczeń i luty 1975 roku wypłacono odwołującemu się odpowiednio kwotę 1000,00 zł i 500 zł (0,3%) – łącznie 1500,00 zł jako nagrodę, a w listopadzie 1976 roku kwotę 300 zł (0,3%) z tego tytułu. Ujęte zostały w tych kartach w ostatniej kolumnie, co potwierdza tylko ich wypłatę. Nie stanowiły one podstawy wymiaru składek i dlatego nie zostały ujęte przez pracodawcę w druku Rp-7. W aktach osobowych znajdują się dwa dokumenty dotyczące tej kwestii tj. o przyznaniu kwoty 200 zł jako nagrody w 1976 roku z funduszu 0,3 za osiągnięcia zawodowe i społeczne oraz kwoty 500 zł w 1975 roku za efektywną pracę w 1974 roku.

Jak już była mowa przy analizie kwestii nadwyżek bilansowych zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin za zarobek z tytułu zatrudnienia w uspołecznionym zakładzie pracy uważa się wypłaty w gotówce i w naturze dokonane z osobowego funduszu płac, z wyjątkiem wypłat określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 7, jak również wymienione w tym rozporządzeniu niektóre wypłaty spoza osobowego funduszu płac. Rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne stanowiło, że za zarobek w gotówce uważa się wypłaty zaliczone do osobowego funduszu płac, z wyjątkiem wypłat wymienionych w załączniku do rozporządzenia. I właśnie w tym załączniku w pkt. 11 wymieniono różnorakie nagrody, które nie uwzględnia się przy obliczaniu podstawy wymiaru świadczeń.

Nadto jak wynika z przepisów uchwały nr 103 Rady Ministrów z dnia 25 maja 1971 r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej nagród nie wymieniono w § 7 dotyczącym składników zaliczanych do funduszu osobowego płac natomiast nagrody pojawiają się w § 11 i § 12 dotyczących wynagrodzenia z funduszu zakładowego i funduszów o podobnym charakterze oraz innych wynagrodzeń, nie objętych funduszem płac.

Mając powyższe na uwadze żądanie odwołującego się podlegało oddaleniu. Materiał dowodowy nie pozwala na jednoznaczne ustalenie z jakiego tytułu i funduszu nastąpiły wypłaty tych nagród. Nadto w świetle przepisów ówcześnie obowiązujących – wskazanych powyżej – kwoty nagród nie stanowiły podstawy wymiaru świadczenia.

3.  Wypłaty w 1983 roku i 1984 roku

Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego w miesiącu lipcu 1983 roku wypłacono odwołującemu się kwotę 31 114,00 zł, a w maju 1984 roku kwotę 17 614,00 zł. Kwoty te ujęto w kartach wynagrodzeń, ale nie stanowiły one podstawy wymiaru składek i dlatego nie zostały ujęte przez pracodawcę w druku Rp-7. Podkreślić należy, że te kwoty ujęto bez jakiegokolwiek opisu. Materiał dowodowy nie pozwala na jednoznaczne ustalenie z jakiego tytułu nastąpiła wypłata tych kwot. Ani pracodawca ani sam odwołujący nie byli w stanie ze 100 % pewnością wykazać czego dotyczyły te kwoty. Podkreślić należy, że ciężar dowodu w tym względzie spoczywał na odwołującym się. Brak jest jakichkolwiek dowodów pozwalających zweryfikować prawidłowość tych kwot i podstawę faktyczną i prawną wypłaty. Jak już wskazywano prawo ubezpieczeń społecznych zawiera normy bezwzględnie obowiązujące. Aby więc dana kwota była brana przy obliczaniu świadczenia emerytalnego musi istnieć całkowita, 100 % pewność, że taką kwotę pracownik otrzymał (musi być znany tytułu wypłaty) i stanowiła ona podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, nie ma tutaj miejsca na jakiekolwiek przypuszczenia czy większe lub mniejsze prawdopodobieństwo. Jest to niezbędne dlatego, że jak już była mowa nie wszystkie składniki szeroko rozumianego wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika stanowią podstawę wymiaru składek. Nie wszystkie więc świadczenia otrzymywane przez pracownika w ramach stosunku pracy są oskładkowane i brane pod uwagę przy obliczaniu świadczeń ubezpieczeniowych. Takie zasady obowiązywały także w latach 1983 i 1984 co jasno wynika z omówionych już powyżej (nie ma więc potrzeby ponownego ich przytaczania) przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, Rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne, Rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 27 grudnia 1983 r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy, uchwały nr 158 Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976 r. w sprawie składników funduszu płac oraz uchwały nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej.

Odwołujący podnosił, że kwoty te otrzymał jako dopłaty za dodatkową pracę wykonaną poza normalnymi obowiązkami. W ocenie Sądu trudno było li tylko na podstawie jego zeznań ustalić jednoznacznie taką podstawę faktyczną tych wypłat. Taki wniosek jest uzasadniony tym bardziej gdy się zauważy, że z akt osobowych wynika, że w tym czasie odwołujący pracował jako kierownik narzędziowni i pismem z dnia 29.04.1980 roku począwszy od dnia 2 maja 1980 roku zarząd Spółdzielni poszerzył mu zakres czynności o kierowanie narzędziownią w zakładzie PZ-2. Brak jest adnotacji o jakimkolwiek dodatkowym wynagrodzeniu z tego tytułu, a nadto jest mowa o „poszerzeniu zakresu czynności” co wskazuje, że w ramach dotychczasowego wynagrodzenia dodano mu dodatkowe czynności do wykonywania. Mając powyższe na uwadze omawiane żądanie odwołującego się podlegało oddaleniu.

4.  Wypłata w 1988 roku za projekt racjonalizatorski

W miesiącu wrześniu 1988 roku odwołujący otrzymał kwotę nagrody 10 000,00 zł za projekt racjonalizatorski na podstawie uchwały nr 159 zarządu Spółdzielni w oparciu o protokół z posiedzenia komisji do spraw wynalazczości. Kwota ta ujęta została w karcie wynagrodzeń, nie stanowiła jednak podstawy wymiaru składek i dlatego nie została ujęta przez pracodawcę w druku Rp-7. Była to nagroda za wynalazczość.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń z tytułu zatrudnienia w uspołecznionym zakładzie pracy uwzględnia się wszystkie składniki wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, z wyjątkiem składników określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 22. Zgodnie z tym rozporządzeniem tj. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent, z treścią jego § 4 ust. 1 w podstawie wymiaru dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy uwzględnia się wszystkie składniki wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy będące wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej. Z kolei § 7 ust. 1 stanowi, że do obliczenia podstawy wymiaru emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w nie uspołecznionych zakładach pracy lub przez osoby fizyczne przyjmuje się składniki wynagrodzenia, od których zostały ustalone składki na ubezpieczenie społeczne.

Zgodnie z § 6 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie zgłaszania pracowników do ubezpieczenia społecznego oraz składek na to ubezpieczenie (Dz. U. z dnia 10 grudnia 1987 r. Nr 37 poz. 211) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracowników zatrudnionych w uspołecznionych zakładach pracy stanowią, z uwzględnieniem § 7 i 8, wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, zaliczone w myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej do wynagrodzeń osobowych. Uchwała nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 roku sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P. z dnia 29 kwietnia 1983 r. Nr 15 poz. 85 ze zm.) stanowiła w § 1 ust. 1 i ust. 2 pkt 13 i 14, że do wynagrodzeń nie zalicza się między innymi wypłat należności obliczanych od wielkości efektów uzyskanych przez zastosowanie pracowniczego projektu wynalazczego oraz nagród za wynalazczość, a także nagród za prace badawcze i wdrożeniowe czy też nagród za szczególne osiągnięcia w zakresie prac badawczych oraz zastosowania ich wyników w praktyce.

Z powyższego jasno wynika, że nagroda za wynalazczość, za projekt racjonalizatorski, którą otrzymał odwołujący nie była zaliczana do wynagrodzenia w rozumieniu wskazanych przepisów i nie stanowiła podstawy wymiaru składek ani podstawy wymiaru świadczenia. Żądanie odwołującego się podlegało oddaleniu.

Mając wszystko powyższe na uwadze Sąd, na podstawie wskazanych przepisów, orzekł jak w sentencji.