Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2013 roku.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

przy udziale Andrzeja Mazurkiewicza Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2013 roku

sprawy J. J.

oskarżonego z art. 158 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 23 stycznia 2013 roku, sygnatura akt II K 419/07

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II. zwalnia oskarżonego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym, zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa.

Sygnatura akt IV Ka 303/13

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Świdnicy wniósł akt oskarżenia przeciwko J. J.oskarżając go o to, że:

w dniu 26 października 2004 r. w Ś., w woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z A. L., narażając na bezpośrednie niebezpieczeństwo spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, pobił E. G., uderzając go pięściami po całym ciele, powodując u niego obrażenia w postaci złamania kości nosa z przemieszczeniem, krwiaka okularowego obydwu okolic oczodołowych, otarcia naskórka okolicy skroniowej lewej, krwiaka policzka lewego, obrzęku okolicy kąta żuchwy, krwiaka okolicy lewego dołu podbrwiowego i inne, naruszające czynności narządu ciała na czas krótszy niż siedem dni, to jest o czyn z art.158§1 k.k. i art.157§2 k.k. w zw. z art.11§2 k.k.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2013 roku (sygn. akt II K 419/07) Sąd Rejonowy w Świdnicy:

I.  oskarżonego J. J.uznał za winnego czynu opisanego w części wstępnej wyroku z tym, iż przyjął, że swoim działaniem oskarżony naruszył czynności narządu ciała pokrzywdzonego na okres powyżej 7 dni to jest występku z art.158§1 k.k. i art.157§1 k.k. w zw. z art.11§2 k.k. i za to na podstawie przepisu art.157§1 k.k. w zw. z art.11§3 k.k. wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art.69§1 i 2 k.k. i art.70§1 pkt. 1 k.k. wykonanie wyżej wymierzonej oskarżonemu J. J.kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat;

III.  na podstawie art.63§1 k.k. zaliczył oskarżonemu J. J.na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania w sprawie od dnia 5.01.2005 r. do dnia 06.01.2005 r.;

IV.  na podstawie art.627 k.p.k. oraz art.2.1 pkt. 3 ustawy o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego J. J.na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów postępowania i wymierzył mu opłatę w kwocie 180 złotych.

Apelację od wyroku wywiódł obrońca oskarżonego J. J.zaskarżając wyrok w całości zarzucając:

> obrazę przepisów postępowania tj. art.4 k.p.k., art.5 k.p.k., art.7 k.p.k. i art.410 k.p.k. polegającą na ustaleniu okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, bez przeprowadzenia wszystkich dowodów zawnioskowanych przez oskarżonego J. J.w tej sprawie, w tym nie przesłuchanie na rozprawie jako świadka – pokrzywdzonego E. G., a także niezastosowanie zasad obiektywizmu, domniemania niewinności i zasady rozstrzygnięcia wątpliwości na korzyść oskarżonego;

> błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegających na daniu wiary zeznaniom świadka – E. G. (pokrzywdzonego), który wbrew obowiązkowi stawienia się i złożenia zeznań przed Sądem (art.177 k.p.k.), tak długo i skutecznie unikał stawienia się w Sądzie z powodu wyjazdu za granicę, że jego zeznania zostały odczytane i przyjęte przez Sąd jako wiarygodny dowód w sprawie, bez możliwości konfrontacji z oskarżonymi, a nadto przyjęcie, że czyn zarzucany obu oskarżonym ze względu na skutek w postaci złamania nosa z przemieszczeniem zakwalifikowany przez lekarza chirurga w 2004 r. jako powodujący rozstrój zdrowia poniżej dni 7-miu, zakwalifikowany w akcie oskarżenia jako czyn z art.157§2 k.k., po 8 latach został uznany przez biegłego lekarza medycyny sądowej jako powodujący rozstrój zdrowia powyżej dni 7-miu z art.157§1 k.k. mimo, że przepis ustawy nie zmienił się, a zmiana praktyki orzeczniczej biegłych lekarzy medycyny sądowej nie może wpływać na niekorzyść oskarżonego także ze względu na znacznie surowszą kwalifikację prawną czynu, a co za tym idzie również na wymiar kary,

a podnosząc wskazane zarzuty wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego J. J.od popełnienia zarzucanego mu czynu,

ewentualnie o:

2)  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Świdnicy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył:

apelacja obrońcy oskarżonego J. J.nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Ponownie rozpoznając sprawę sąd rejonowy procedował zgodnie z treścią art. 442 § 3 kpk stosownie do wskazań sądu odwoławczego zawartych w uzasadnieniu wyroku sądu okręgowego z dnia 23 maja 2007 roku uchylającego uprzednio zapadłe w sprawie orzeczenie.

Wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego stwierdzić należy, iż sąd rejonowy w niniejszej sprawie w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe oraz wnikliwie, rzeczowo i obiektywnie rozważył wszystkie zgromadzone dowody - zarówno te przemawiające na korzyść oskarżonego jak i na jego niekorzyść - ujawnione w toku rozprawy. Na ich podstawie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych co do sprawstwa i zawinienia oskarżonego J. J.odnośnie przestępstwa z art . 158 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Przeprowadzona przez sąd I instancji ocena całokształtu materiału dowodowego jest oceną wszechstronną i obiektywną, nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów chronionej przepisem art. 7 kpk, jest zgodna zarówno z zasadami prawidłowego rozumowania jak również wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego a także nie zawiera błędów faktycznych lub logicznych. Swoje stanowisko sąd przedstawił w przekonującym pisemnym uzasadnieniu spełniającym wymogi art. 424 kpk.

Odnosząc się do podniesionego przez skarżącego zarzutu naruszenia przepisów postępowania, mogący mieć wpływ na treść orzeczenia, w tym art. 4 kpk., art. 5 § 1 i § 2 kpk, art. 7 kpk i art. 410 kpk nie można uznać go za zasadny.

Podnosząc zarzut naruszenia unormowanej w art. 4 kpk zasady obiektywizmu której przestrzeganie gwarantowane jest poszczególnymi przepisami procedury karnej skarżący winien wykazać, iż w sprawie doszło do naruszenia tych przepisów (zawierających nakazy lub zakazy dokonywania określonych czynności w określonej sytuacji procesowej) gwarantujących jej przestrzeganie, a tego wymagania skarżący we wniesionym środku odwoławczym nie spełnił.

Wskazać ponadto należy, iż w niniejszej sprawy nic nie wskazuje na to aby sąd rejonowy dopuścił się naruszenia zasady domniemania niewinności określonej w art. 5 § 1 kpk, argumentów mogących przemawiać za naruszeniem tego przepisu nie przedstawił również skarżący. Nie można także podzielić stanowiska skarżącego, iż doszło do naruszenia zasady in dubio pro reo unormowanej w art. 5 § 2 kpk. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż wskazane w wymienionym przepisie nie dające się usunąć wątpliwości, które należałoby tłumaczyć na korzyść oskarżonego winien mieć organ orzekający a nie strony czy też ich przedstawiciele. Wyrokując w niniejszej sprawie sąd I instancji jak wynika z zaskarżonego wyroku oraz treści jego pisemnego uzasadnienia takich wątpliwości nie miał, brak jest również podstaw do zasadnego stwierdzenia, iż wątpliwości takie powinien był powziąść. W toku prowadzonego postępowania wyjaśnione zostały wszystkie okoliczności sprawy, a podnoszone przez skarżącego w apelacji kwestie sprowadzają się do oceny zgromadzonego materiału dowodowego podczas gdy jeśli konkretne ustalenia faktyczne zależne są od dania wiary tej lub innej grupie dowodów to nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo.

W realiach sprawy za całkowicie chybione uznać ponadto należy wyrażony przez skarżącego pogląd, iż sąd rejonowy naruszył dyrektywy określone w art. 7 kpk. Zauważyć w tym miejscu należy, iż przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 kpk, jeśli tylko jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy; stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego; jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego; a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (tak też w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2010 roku IV KK 248/10). Skarżący nie wykazał aby któryś z tych wymogów nie został przez sąd I instancji w niniejszej sprawie dotrzymany.

Na marginesie poczynionych w tej części rozważań podkreślenia wymaga, iż nie jest właściwe podnoszenie łącznie zarzutu naruszenia art. 7 kpk oraz art. 5 § 2 kpk gdyż wskazane przepisy mają charakter rozłączny. Warto przywołać w tym miejscu stanowisko przedstawione przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 grudnia 2010 roku w którym wskazał, iż naruszenie art. 5 § 2 k.p.k. (zasady in dubio pro reo) jest możliwe tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec niemożliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. Jeżeli natomiast pewne ustalenia faktyczne zależne są od np. dania wiary lub odmówienia jej zeznaniom świadków, to nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobodnej oceny dowodów wynikającej z treści art. 7 k.p.k. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2010 roku III KK 378/10).

Brak jest także podstaw do skutecznego formułowania zarzutu obrazy przepisu art. 410 kpk. Sąd I instancji wydając zaskarżony wyrok oparł się na całokształcie materiału dowodowego ujawnionego podczas rozprawy głównej. Skarżący nie wykazał które z ustaleń poczynionych przez sąd rejonowy oparte zostały na okolicznościach nieujawnionych podczas rozprawy i jakie miałyby to być okoliczności jak również aby wyrokując w sprawie sąd oparł się jedynie na części ujawnionych dowodów. Analizując przedstawioną przez skarżącego argumentację zauważyć ponadto należy, iż w toku prowadzonego postępowania sądowego wprawdzie nie został przesłuchany w charakterze świadka pokrzywdzony E. G. jednakże w zaistniałej w sprawie sytuacji procesowej sąd rejonowy był uprawniony do odczytania złożonych przez wymienionego świadka zeznań w trybie art. 391 § 1 kpk o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Odnosząc się natomiast do zarzutu opisanego w pkt II apelacji, także nie można uznać go za trafny, procedując w sprawie sąd rejonowy dokonał bowiem trafnych ustaleń faktycznych. Jak wynika z uzasadnienia apelacji oraz treści przedstawionego zarzutu skarżący błądu w ustaleniach faktycznych upatruje w niewłaściwej – wadliwej ocenie dowodu z zeznań pokrzywdzonego – który jak podnosi skarżący nie stawił się na rozprawę i nie było możliwe jego bezpośrednie przesłuchanie a także wyjaśnień oskarżonego J. J.oraz przyjętej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego wymienionemu oskarżonemu z art. 158 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Analizując przedstawioną w tym zakresie przez skarżącego argumentację zauważyć należy, iż niewątpliwie istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej oskarżonego J. J.miały zeznania pokrzywdzonego E. G.. Sąd rejonowy nie popełnił jednakże błędu w ustaleniach faktycznych dokonując ustaleń co do przebiegu zdarzenia m. in. w oparciu o zeznania wymienionego świadka, które zostały uznane za wiarygodne. E. G.w toku postępowania przygotowawczego złożył zeznania w których przedstawił relację z przebiegu zdarzenia, w której to relacji wskazał zarówno na okoliczności tego zdarzenia jak również osoby biorące w nim udział oraz ich rolę w czasie zajścia. Złożone przez pokrzywdzonego zeznania w których opisywał on wydarzenia jakie miały miejsce w lokalu „ 2 tygodnie” przed samym zajściem harmonizują z zeznaniami złożonymi przez S. K., T. B., M. M., I. Z.i A. D.. Zauważyć przy tym należy, iż pokrzywdzony już po ponownym wejściu do wskazanego lokalu, bezpośrednio po zdarzeniu wskazywał osoby które go zaatakowały, jak podała w swoich zeznaniach S. K.„J. J.wtedy podszedł do stolika E. G.wraz z L.. Widziałam jak rozmawiali i po krótkiej chwili we troje wyszli z lokalu na zewnątrz. Po chwili E. G.wrócił do lokalu z zakrwawioną twarzą. Od razu skierował się do łazienki. Ja pobiegłam za nim aby dowiedzieć się co się stało. E. G.powiedział mi, że po wyjściu z lokalu z J.i L.został przez nich pobity” (k.10).

Podnieść ponadto należy, iż pokrzywdzony po złożeniu zeznań w postępowaniu przygotowawczym wyjechał z Polski i w czasie ponownego rozpoznania sprawy przez sąd rejonowy przebywał za granicą. Analiza sposobu procedowania sądu rejonowego w niniejszej sprawie w pełni uprawnia do stwierdzenia, iż sąd ten poczynił wszelkie możliwe starania celem zapewnienia obecności na rozprawie świadka E. G. celem jego bezpośredniego przesłuchania, jednakże pomimo podjętych działań w tej kwestii okazało się to niemożliwe. Aktualny adres pobytu pokrzywdzonego nie był znany, w związku z powyższym nie było możliwe doręczenie mu wezwania oraz przesłuchanie na rozprawie. Z samego faktu odstąpienia od zasady bezpośredniości nie można wywodzić, iż zeznania z postępowania przygotowawczego „nieweryfikowane” przed sądem są niewiarygodne, zwłaszcza że jak sam zauważył skarżący, pokrzywdzony składał zeznania również przed sądem.

Zgodnie z art. 391 § 1 kpk jeżeli świadkowi nie można było doręczyć wezwania wolno odczytywać w odpowiednim zakresie protokoły złożonych poprzednio przez niego zeznań w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem w tej lub innej sprawie albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę. W zaistniałej sytuacji procesowej sąd rejonowy był uprawniony do odczytania zeznań E. G.. Zauważyć przy tym należy, iż skarżący we wniesionym środku odwoławczym nie wskazuje na jakiekolwiek działania które miałyby zostać zaniechane przez sąd I instancji, a których wykonanie mogłoby doprowadzić do ustalenia miejsca pobytu pokrzywdzonego E. G. i skutecznego wezwania wymienionego w celu złożenia w niniejszej sprawie zeznań, zaistnienia takich okoliczności nie stwierdził również sąd odwoławczy.

Analizując przedstawioną przez skarżącego argumentację zauważyć ponadto należy, iż skarżący odwołuje się do zgromadzonych w sprawie dowodów w sposób wybiórczy, pomijając te które przeczą forsowanej w apelacji i wyjaśnieniach oskarżonego wersji zdarzenia. Sąd rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia trafnie zwrócił uwagę na zaistniałe sprzeczności w wyjaśnieniach oskarżonych J. J.i A. L.nie tylko co do okoliczności samego zdarzenia lecz również m.in. tego kto przebywał w wymienionym lokalu wraz z oskarżonymi. Rozbieżności co do okoliczności zdarzenia w tym również w kwestii tego kto wyszedł z lokalu i w czyim towarzystwie pojawiają się również pomiędzy zeznaniami wskazywanych przez skarżącego świadków, a zeznaniach świadków którym sąd trafnie przyznał walor wiarygodności.

Nie można podzielić ponadto poglądu skarżącego, iż sąd rejonowy błędnie przyjął, iż obrażenia jakich doznał pokrzywdzony w wyniku zdarzenia skutkowały uszkodzeniem ciała wymienionego na okres powyżej dni siedmiu. Zauważyć w tym miejscu należy, iż sąd rejonowy dążąc do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy – do jakich niewątpliwie zaliczyć należy stopień doznanych przez pokrzywdzonego na skutek zaistniałego zdarzenia obrażeń ciała – w związku z zaistniałymi w tym zakresie wątpliwościami dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej, który na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej dotyczącej pokrzywdzonego wydał w sprawie opinię pisemną wskazując w niej, iż stwierdzone obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów ciała inne niż określone w art. 156 § 1 kk trwające dłużej niż dni siedem (k. 325). W swojej opinii ustnej złożonej na rozprawie biegły wskazał ponadto, iż według wiedzy sądowej i lekarskiej już w opinii z dnia 3.11. 2004 roku lekarz powinien był orzec, iż wymienione w tej opinii obrażenia ciała powodują rozstrój ciała na okres powyżej dni siedmiu (k. 393). Przedstawione przez biegłego opinie są pełne, jasne i pozbawione sprzeczności w rozumieniu art. 201 kpk w sprawie brak jest podstaw do ich kwestionowania, zwłaszcza że złamanie z przemieszczeniem zazwyczaj wpływa na kwalifikację charakteru obrażeń.

Analizując wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary w świetle dyrektyw określonych w art. 53 kk stwierdzić należy, iż kara 8 miesięcy pozbawienia wolności nie jest karą rażąco niewspółmierną czy też powodującą dla oskarżonego zbyt ciężkie skutki, zauważyć przy tym należy, iż sąd dodatkowo zawiesił jej wykonanie na okres próby lat dwóch. Orzeczona kara uwzględnia zarówno stopień społecznej szkodliwości popełnionego przestępstwa jak i nie przekracza stopnia winy oskarżonego, a ponadto spełni cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie winna osiągnąć wobec skazanego. Wobec powyższego brak podstaw do korekty wyroku na korzyść oskarżonego.

Z przytoczonych względów apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego, należnych Skarbowi Państwa, orzeczono na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalniając oskarżonego od ponoszenia tych kosztów zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa.