Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Łapińska

Sędziowie: SSO Magdalena Marczyńska

SSR del. Sławomir Dudek (spr.)

Protokolant: st.sekr.sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa J. J. (1)

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego Powiatu (...) od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie IV Wydziału Pracy z dnia 3 lutego 2015r. i wyroku uzupełniającego

z dnia 24 marca 2015 roku sygn. IV P 223/13

1.  uchyla zaskarżony wyrok z dnia 3 lutego 2015 roku w punktach „1”

( pierwszym) i „3” ( trzecim) i sprawę przekazuje Sądowi

Rejonowemu Sądowi Pracy w Bełchatowie do ponownego

rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach

postępowania za instancję odwoławczą.

2.  uchyla zaskarżony wyrok uzupełniający z dnia 24 marca 2015 roku i oddala wniosek powoda J. J. (1) o uzupełnienie wyroku,

VPa 71/15 U Z A S A D N I E N I E

J. J. (1) pozwem z dnia 1.X.13r. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) Ośrodka (...) w Ł. kwoty 50.000.00zł odszkodowania z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu.

Następcą prawnym zlikwidowanego (...) Ośrodka (...) jest Powiat (...).

Sąd Rejonowy w Bełchatowie wyrokiem z dnia 3.II.15r. zasądził od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powoda J. J. (1) 45.000.00zł, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz nakazał pobrać od pozwanego Powiatu (...) na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Bełchatowie) kwotę 2.250.00zł tytułem nieuiszczonego wpisu sądowego.

Sąd ten ustalił i zważył, co następuje :

Powód J. J. był zatrudniony w(...) w Ł. od 1.XI.90r. na stanowisku psychologa na podstawie umowy o prace. Dnia 1.IX.00r.. powodowi nadano stopień nauczyciela mianowanego, a 28.VIII.06r. stopień nauczyciela dyplomowanego.

W maju 2012 roku Rada Powiatu (...) podjęła uchwałę o likwidacji (...) Ośrodka (...) w Ł.. W uzasadnieniu podano, że rozwiązanie umowy nastąpiło na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 1 oraz 3 ustawy - Karta Nauczyciela, jako przyczynę podano zmiany organizacyjne polegające na likwidacji (...) w Ł. z dniem 31.VIII.12r.. Pismo to zostało powodowi doręczone w dniu 9.VI.12r.

Ponownie w dniu 29.VI.12r. wystosowano do powoda pismo o rozwiązaniu umowy o pracę z upływem 2-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Wynagrodzenie pracownik miał otrzymać za 3-miesięczny okres wypowiedzenia.

Pismem z dnia 19.VII.12r. powód wniósł o wycofanie rozwiązania umowy o pracę i przywrócenie go do pracy na stanowisko psychologa w (...) w Ł..

W odpowiedzi pracodawca poinformował powoda, że stosunek pracy rozwiązuje się z dniem 31.VIII.12r. Z uwagi na podważaną przez powoda przyczynę rozwiązania umowy o pracę nie jest możliwa wypłata odprawy do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Pracy. Również ewentualne przyjęcie powoda do pracy zostało pozostawione do rozstrzygnięcia przez sąd.

Dnia 27.VIII.12r. odbyło się w Starostwie spotkanie pracowników, którzy mieli rozpocząć pracę w (...) w Ł.. Na spotkanie nie został zaproszony żaden z pracowników, który nie został zatrudniony od 1.IX.12r.

Dyrektor (...) w Ł. nie otrzymała pozwolenia na utworzenie w ośrodku stanowiska psychologa. Pismem z 3.IX.12r. dyrektor poinformowała o nałożeniu na A. S. (1) obowiązku podjęcia pracy w (...) w Ł. w wymiarze 10 godzin tygodniowo.

Dnia 31.VIII.12r. w (...) w Ł. została zorganizowana Rada Pedagogiczna. Uczestniczyli w niej pracownicy – nauczyciele którzy mieli rozpocząć pracę w nim od 1.IX.12r. O terminie rady nie został ;poinformowany powód J. J. ani A. F., z którymi zostały rozwiązane umowy o pracę.

J. J. od 30.VIII.12r. przebywał na wolnieniu lekarskim. Z tytułu zasiłku chorobowego za okres od 1.IX.12r. do 25.X.12r. wypłacono mu 5.128.75zł.

W dniu 1.IX.12r. zgodnie z uchwałą Rady Powiatu z dnia 23.V.12r. rozpoczął swoją działalność statutową (...) Ośrodek (...) w Ł.. Na cały etat zatrudniony jest psycholog i pedagog (stażyści), z tym że pracują oni po 0.5 etatu.

Od 1.IX.12r. (...) w Ł. pracował w zmniejszonym rozmiarze z uwagi na zmniejszona ilość wychowanków. Z niektórymi pracownikami pracodawca (...) zawarł porozumienia zmieniające w ten sposób, że zawarte z tymi pracownikami umowy o pracę na czas nieokreślony zastąpiono umowami zawartymi na czas określony do 31.VIII.13r.

WSA w Łodzi wyrokiem z dnia 12.X.12r. uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze oraz stwierdził, że zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku. Rozstrzygnięcie to zaskarżył wojewoda. Dnia 14.V.13r. NSA w Warszawie oddalił skargę kasacyjna wojewody.

Z dniem 31.VIII.13r. przestał istnieć (...) w Ł..

Hipotetyczne wynagrodzenie powoda poczynając od 1.IX.12r. do 31.VIII.13r. wyniosłoby 54.105.60zł brutto, 38.520.00zł netto.

Sąd uznał powództwo za zasadne do kwoty 45.000.00zł. W pozostałej części jako niezasadne podlega oddaleniu na podstawie art. 18.

Zgodnie z art.91c ust. 1 KN przepisy tej ustawy mają pierwszeństwo przed przepisami kodeksu pracy. Ta regulacja koresponduje z przepisem art. 5 kp, zgodnie z którym jeśli stosunek pracy danej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne przepisy kodeksu pracy stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami.

Art. 18 ^3a kp określa krąg podmiotów objętych ochroną przed dyskryminacją. Jest on szczegółowym rozwinięciem obowiązku pracodawcy równego traktowania pracowników, jak i przeciwdziałania dyskryminacji w zatrudnieniu, który nakłada na niego art. 94pkt 2b kp.

Zasada równości nakazuje identyczne traktowanie wszystkich adresatów norm prawnych znajdujących się w takiej samej lub podobnej sytuacji prawnej bądź faktycznej. A więc nie każde odmienne ukształtowanie uprawnień pracowniczych prowadzi do naruszenia równego traktowania i dyskryminacji. Dyferencjacja sytuacji prawnej pracownika może być usprawiedliwiona uzasadnioną cechą relewantną, zaś kryterium różnicowania jest dozwolone, obiektywne i uzasadnione. Nie stanowi dyskryminacji zróżnicowanie sytuacji prawnej pracowników nawet należących do tej samej grupy, jeżeli zostało oparte na dozwolonym przez prawo kryterium.

W sprawie jest niesporne, że (...) od 1.IX.12r. działał w zmniejszonym rozmiarze, co wynikało z mniejszej ilości wychowanków w ośrodku. Wymagało to w oczywisty sposób zmniejszenia kadry nauczycielskiej i wychowawczej. Jednak organ prowadzący ośrodek wspólnie z dyrektorem placówki winien wypracować jasne kryteria zatrudniania nauczycieli zatrudnionych w tym czasie. Z punktu widzenia kryteriów niedyskryminujących należało by ustalić staż pracy na stanowisku, które zajmował pracownik przed rozwiązaniem umowy o pracę, względnie staż awansu zawodowego. Okoliczności sprawy ponad wszelką wątpliwość wykazały, że jedynym kryterium doboru pracowników do zatrudnienia był fakt nie wystąpienia z procesem o przywrócenie do pracy. Dyrektor (...) M. M. (1) przekazywała sądowi, iż kierowała się podwójnymi kwalifikacjami, jednak w rzeczywistości nie wykazała takiego postępowania i w tym zakresie sąd nie podzielił stanowiska tego świadka. Analiza stażu pracy powoda na stanowisku psychologa oraz praca na stanowisku wychowawcy umożliwiały mu w ocenie sądu pracę u swojego pracodawcy w roku szkolnym 2012/2013, co najwyżej w ½ etatu na stanowisku psychologa oraz w ½ etatu na stanowisku wychowawcy.

Jakkolwiek dyrektor (...) nie powierzono obowiązku poszukiwania na stanowisko psychologa względnie pedagoga, to jednak w placówce obowiązki psychologa całkowicie nie zostały zlikwidowane, wykonywała je A. S. (1). I wykonywała je w wymiarze 10 godzin w tygodniu. Nie było więc podstaw do tego, aby w tym czasie całkowicie pozbawić powoda wykonywania tych obowiązków. Znaczenie ma również to, że organ prowadzący pominął uprawnienia powoda do wykonywania obowiązków wychowawcy. Wreszcie wiarygodne twierdzenia powoda o niezmienianiu numeru telefonu przeczą twierdzeniom dyrektor i kadrowej, jakoby ta właśnie okoliczność miała uniemożliwić kontakt w celu zaoferowania mu warunków pracy po 1.IX.12r. Dlatego nie pozostawia wątpliwości, że pozostawanie w sporze z pracodawcą zważyło o braku możliwości zatrudnienia powoda w roku szkolnym 2012/2013, a zlikwidowany pracodawca nie podjął próby oceny kwalifikacji, jakie posiadał powód.

Sankcją za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu jest prawo pracownika do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 18 ^3d kp). Odszkodowanie to obejmuje wyrównanie uszczerbku w dobrach majątkowych i niemajątkowych pracownika. Przepis przyznaje prawo do odszkodowania w wysokości minimalnego wynagrodzenia niezależnie od powstania jakiejkolwiek szkody. Z przepisu nie wynika, aby w razie szkody majątkowej przysługiwało pracownikowi odrębne świadczenie odszkodowawcze (zadośćuczynienie) za doznaną krzywdę. Należy mieć na uwadze, że sam fakt zasądzenia odszkodowania daje satysfakcję pracownikowi, gdyż wynika z niego stwierdzenie nienależytego zachowania pracodawcy, czyli jego szeroko rozumianej winy.

Zasadniczą funkcją odszkodowania jest naprawienie szkody majątkowej. Zgodnie z art. 361§2 kc odszkodowanie obejmuje powstałą stratę i utracone korzyści. Szkoda pracownika z reguły polega na utracie korzyści, a mogą wystąpić 2 sytuacje, pierwsza dotyczy zdarzeń, które nastąpiły do dnia wyrokowania. Sąd orzeka na podstawie stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, a wobec powyższego wyrok obejmuje szkody powstałe do tej chwili. Może orzec o szkodach przyszłych tylko wówczas, gdy przepis na to zezwala, co nie zachodzi w odniesieniu do odszkodowania z art. 18 ^{( 3d)} kp. Odszkodowanie z art. 18 ^{( 3d)} kp przysługuje za samo naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, a więc skutek w postaci szkody (ustanie stosunku pracy) nie jest przesłanka prawa do odszkodowania, a ma jedynie wpływ na jego wysokość. Z uwagi na funkcje odszkodowania ustalenie jego wysokości w kwocie najwyższego wynagrodzenia przyznanego pracownikom wykonującym pracę taką samą lub takiej samej wartości może być dopuszczalne, jeżeli jest to niezbędne do tego, aby odszkodowanie było skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Jednak nawet w takim przypadku należy jako punkty odniesienia uwzględnić sumy wszystkich składników wynagrodzeń, a szkodę stanowi wówczas różnica między całym wynagrodzeniem pracownika dochodzącego odszkodowania, a całym wynagrodzeniem pracownika najwyżej wynagradzanego lub średnim wynagrodzeniem obliczonym na podstawie całych wynagrodzeń wszystkich członków grupy pracowników o najwyższych wynagrodzeniach. Z okoliczności sprawy wynika, że gdyby powód pracował na stanowisku jakie zajmowałby przed rozwiązaniem z nim stosunku pracy uzyskałby wynagrodzenie w wysokości 54.105.60zł brutto. Powód w tym okresie do 25.X.12r. przebywał na zwolnieniu lekarskim i otrzymał 5.104.50zł zasiłku chorobowego. Od 1.I.13r. powód pobierał zasiłek dla bezrobotnych, którego wysokość zgodnie z przepisami ustawy wynosiła przez 3 miesiące po 953.10zł, a przez kolejne 3 miesiące po 748.00zł. Tak więc powód w spornym okresie pobrał około 10.233.25zł brutto. Mając te wyliczenia na uwadze od kwoty 54.105.60zł, tj. kwoty jaką uzyskałby nadal pracując w (...)odjęto sumę kwot uzyskanych z tytułu wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego. Dokładne wyliczenie wynagrodzenia powoda nie da się wyliczyć, bowiem nie uwzględnia ono godzin nadliczbowych, które niewątpliwie pracownicy (...) w Ł. posiadali, dlatego mając za podstawę art.322 kpc sąd uznał, że kwota 45.000.00zł stanowi odpowiednie odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania powoda J. J. w zatrudnieniu w (...) w Ł..

W pozostałym zakresie powództwo Sąd uznał za niezasadne. Dlatego je oddalił.

Powód J. J. (1) w dniu 3.II.15r. po ogłoszeniu wyroku złożył wniosek o uzupełnienie wyroku z dnia 3.II.15r. w części dotyczącej odsetek. Wskazał, że na rozprawie w listopadzie 2014r. poprosił o zasądzenie żądanej kwoty z odsetkami ustawowymi.

Sąd Rejonowy w Bełchatowie w dniu 24.III.15r. wydał wyrok uzupełniający, którym uzupełnił wyrok z 3.II.15r. w ten sposób, że zasądził dodatkowo od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powoda J. J. (1) odsetki ustawowe od kwoty 45.000.00zł za okres od dnia 29.X.14r. do dnia zapłaty.

Wyrok podstawowy zaskarżyła strona pozwana. W apelacji z dnia 17.III.15r. zarzuciła wyrokowi Sądu Rejonowego obrazę prawa materialnego, tj, art. 18 ^3a §1 kp i art.18 ^3b § 1 i 2 kp przez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie, że pracodawca nierówno traktował powoda przy nawiązywaniu stosunku pracy w sytuacji wystąpienia obiektywnych powodów jego dalszego niezatrudniania, obrazę prawa materialnego, tj. art. 18 ^3d kp oraz art. 361§2 kc i art.362 kc w zw. z art. 300kp przez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie, że szkoda powoda obejmuje nieuzyskane nominalne wynagrodzenie z powodu niezatrudnienia w roku 2012/2013 bez właściwego zastosowania metody dyferencjacyjnej przy ustaleniu wysokości szkody oraz bez uwzględnienia przyczynienia, naruszenie prawa procesowego tj. art. 233§1 kpc mające wpływ na treść orzeczenia, a polegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i dokonaniu przez Sąd sprzecznych ustaleń faktycznych ze zgromadzonymi dowodami, w szczególności poprzez błędne przyjęcie że przyczyną niezatrudnienia powoda w roku szkolnym 2012/2013 było jego działanie przeciwko likwidacji ośrodka oraz złożenie odwołania do sądu pracy; błędne przyjęcie że wysokość szkody poniesionej przez powoda wyniosła co najmniej 45.000.00zł., naruszenie prawa procesowego tj. art. 322kpc mające wpływ na treść orzeczenia, a polegające na ustaleniu hipotetycznego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe jakie powód mógłby uzyskać bez oparcia oceny na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie w całości powództwa, ewentualnie o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji oraz o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Skarżący w uzasadnieniu apelacji podniósł, że ocena materiału dowodowego nie zasługuje na aprobatę w świetle dyrektyw art. 233§1 kpc. Sąd meriti- zdaniem z apelującego- nie zauważa, że świadek A. F. jest osobą zainteresowaną wynikiem postępowania, gdyż toczy analogiczny spór z pracodawcą. Jej zeznania są prezentacją własnych ocen, a nie faktów jakie miały miejsce. Pozostali świadkowie mieli różny dostęp do informacji o faktach będących przedmiotem osądu w sprawie a część ich wypowiedzi dotyczy plotek albo własnej oceny lub domysłów. W szczególności pracodawca- twierdzi pozwany- nie podawał do wiadomości pracowników kryteriów jakimi się kierował przy zatrudnianiu na rok 2012/2013, gdyż nie miał takiego prawnego obowiązku. Z samego tego faktu nie można wnioskować o fikcyjności kryteriów oraz o zamiarze dyskryminacji określonej grupy osób. Brak ku temu dowodów bezpośrednio to potwierdzających.

Sąd meriti nietrafnie nie przyjmuje wskazanych przez świadka M. M. obiektywnych powodów, dla których została podjęta decyzja o niezatrudnianiu powoda, a w pierwszej kolejności wynikające z zasad funkcjonowania ośrodka w ostatnim roku działalności. Pamiętać należy, że (...) po 1.IX.12r. funkcjonował w zmniejszonym zakresie i nie przewidywano etatu psychologa. Wobec niewyrażenia przez powoda zgody na zmianę warunków zatrudnienia i podtrzymywania żądania wycofania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę i kontynuowania z nim zatrudnienia na dotychczasowych warunkach, niemożliwym było jego dalsze zatrudnianie. Skarżący podniósł, że powództwo dotyczy zachowania pracodawcy –(...)w Ł., a Powiat (...) występuje w sprawie jedynie w charakterze następcy prawnego. Dlatego pod ocenę Sądu powinny być poddane jedynie zachowania ówczesnego pracodawcy powoda. Z tych względów powoływanie się przez Sąd na zachowanie innych osób niż pracodawca jest błędne i nieuzasadnione. Tytułem przykładu wskazać można oświadczenie Starosty z 3.IX.12r. nakładające na A. S. (1) obowiązek uzupełnienia etatu w (...) w (...) godzinami w (...) w Ł. na stanowisku psychologa, na podstawie którego ustalono że istniała możliwość zatrudnienia powoda. Sąd merita pominął fakt, że wynagrodzenie należne A. S. za godziny uzupełniające etat było wypłacane przez (...) w Ł.. Natomiast na samą decyzję Starosty ówczesna dyrektor (...) nie miała żadnego wpływu, a tym samym obiektywnie nie miała możliwości zatrudnienia powoda w zakresie przedmiotowych 10 godzin.

Apelujący podniósł, że Sąd I instancji nie odniósł się do tego, że na pracowniku ciąży obowiązek przeciwdziałania powiększaniu szkody, co oznacza, że powinien po rozwiązaniu stosunku pracy wykazać aktywność w poszukiwaniu nowego zatrudnienia, a brak takiej aktywności podlega uwzględnieniu jako przyczynienie się do powstania szkody. Powód zaś- zdaniem skarżącego- nie wykazał w toku postępowania, iż aktywnie poszukiwał pracy, a same jego wyjaśnienia, że złożył do paru firm (...) nie uprawdopodobniają tej okoliczności.

Wreszcie powód był niezdolny do pracy i uzyskiwał z tego tytułu świadczenia, a to wklucza w tym okresie powstanie w ogóle szkody w myśl metody dyferencjacyjnej (brak związku przyczynowego).

Strona pozwana podniosła, że w myśl art. 322kpc jeżeli Sąd uzna że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. W uzasadnieniu wyroku – twierdzi skarżący- nie ma owej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności opartej na takich okolicznościach, które mogą w przybliżeniu wskazywać na prawdopodobną ilość nadgodzin, która mogła być przydzielona powodowi. Przepis art. 322 kpc nie pozwala na dowolne ustalanie wysokości należnego świadczenia, a jedynie zwalnia z obowiązku dokładnego wyliczenia i udowodnienia ściśle kwoty. Zabieg szacowania musi opierać się na okolicznościach, które wskazują na przybliżoną wysokość roszczenia.

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku uzupełniającego wskazał, że z okoliczności sprawy niewątpliwie wynika, iż rozpoznając sprawę sąd pominął żądanie odsetek, które są należne wierzycielowi od każdego świadczenia pieniężnego. Bez znaczenia jest przy tym, czy jest to świadczenie pieniężne sensu stricte, czy zobowiązanie ze świadczeniem pieniężnym.

Prawo wierzyciela do żądania od dłużnika odsetek za czas opóźnienia w wykonaniu świadczenia pieniężnego nie jest uzależnione ani od wykazania po stronie wierzyciela szkody wynikłej z opóźnienia, ani przyczynami zależnymi od dłużnika –zachowania noszącego znamiona winy. Powstanie tego prawa jest niezależne od tego, czy roszczenie o odsetki zostało podniesione, czy też nie, wynikają one bowiem z samego faktu opóźnienia. Odsetki są świadczeniem ubocznym, zależnym od istnienia i wymagalności długu podstawowego. Od momentu powstania uzyskują one byt samoistny, niezależny od długu głównego ze wszystkimi stąd wynikającymi konsekwencjami.

Sąd orzekł o całości roszczenia głównego, a nie ubocznego jakim są odsetki i których byt uzależniony jest od istnienia i wymagalności długu podstawowego. Dlatego –wskazał Sąd Rejonowy – należało uzupełnić wydany w dniu 3.II.15r. wyrok o żądane a niezasądzone odsetki od uwzględnionego powództwa odsetki.

Wyrok ten zaskarżyła strona pozwana. Apelujący zarzucił wyrokowi naruszenie prawa procesowego, tj. art. 351§1 kpc mające wpływ na treść orzeczenia, a polegające na uzupełnieniu wyroku Sądu Rejonowego z dnia 3.II.15r. o odsetki ustawowe liczone za okres od 29.X.14r. w sytuacji, gdy roszczenie to zostało oddalone w punkcie 2 wyroku, a tym samym zastosowanie instytucji uzupełnienia wyroku było niedopuszczalne, naruszenie prawa materialnego tj. art. 481§1 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na zasądzeniu odsetek od nieistniejącego roszczenia głównego.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie wniosku o uzupełnienie wyroku ewentualnie o zmianę wyroku w całości poprzez oddalenie żądania o zasądzenie odsetek od kwoty głównej.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że zgodnie z art. 351§1 kpc strona może zgłosić wniosek o uzupełnienie orzeczenia wtedy, gdy Sąd nie orzekł o całości żądania. Analiza wyroku Sądu Rejonowego z dnia 3.II.15r. jednoznacznie wskazuje, że zastosowanie wyżej wskazanego przepisu jest nieuzasadnione. W uzasadnieniu wyroku sąd nie odniósł się do roszczenia powoda o odsetki, jednak tenor orzeczenia zawiera sformułowanie „oddala powództwo w pozostałej części”, co oznacza merytoryczne ustosunkowanie się do tego żądania.

Wbrew twierdzeniom Sąd -wskazał skarżący- sentencja wyroku z dnia 3.II.15r. obejmuje całość roszczeń zgłoszonych przez powoda. Nie ma znaczenia ich charakter lecz fakt, czy zostały one objęte sentencja orzeczenia. Skarżący wskazał, że w myśl ugruntowanej linii orzecznictwa „ o rozstrzygnięciu sprawy czyli o rzeczy osądzonej decyduje sentencja wyroku, a nie jego uzasadnienie. Uzasadnienie wyroku nie ma znaczenia, gdy sentencja wyroku pomija żądanie strony”. Wobec powyższego uzupełnienie wyroku w przypadku, gdy sąd nie orzekł o całości żądania odnosi się do sytuacji, w której nie wydano rozstrzygnięcia merytorycznego, co do niektórych z roszczeń przedstawionych przez powoda albo nie uwzględniono roszczenia w całości, a jednocześnie nie oddalono powództwa w pozostałej części. W sprawie żadna z tych sytuacji nie zachodzi, a więc wniosek powoda o uzupełnienie wyroku powinien zostać oddalony.

Skarżący wskazał, że apelacją z dnia 17.III.15r. zakwestionował w całości roszczenie główne objęte wyrokiem z 3.II.15r. , a wobec tego podniesione w tej apelacji zarzuty dotyczą również świadczenia ubocznego jakim są odsetki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacje strony pozwanej należy uznać za uzasadnione.

Zasadny jest zarzut naruszenia przepisów procedury cywilnej przy wydawaniu wyroku uzupełniającego z dnia 24.III.15r. Apelujący zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 351§1 kpc polegające na uzupełnieniu wyroku Sądu z dnia 9.II.15r. o odsetki ustawowe, gdy roszczenie to zostało oddalone w punkcie 2 wyroku z dnia 9.II.15r. I jest to prawidłowe stanowisko. Stwierdzić bowiem należy, że Sąd I instancji wydał wyrok w dniu 9.II.15r., którym to zasądził na rzecz powoda kwotę 45.000.00zł (pkt 1 wyroku) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 2 wyroku). A taka konstrukcja wyroku oznacza, że rozstrzygnął nim Sąd o wszystkich zgłoszonych roszczeniach. Rozstrzygnięcie w wyroku „oddala powództwo w pozostałym zakresie” jest w swej treści jednoznaczne. Oznacza, że sąd poza roszczeniami uwzględnionymi w punkcie 1) wyroku wszystkie pozostałe roszczenia oddalił. I to bez względu na ich charakter, na który powoływał się Sąd I instancji wydając wyrok uzupełniający.

Zgodnie z art. 351§1 kpc uzupełnienie wyroku może nastąpić tylko w przypadku, gdy sąd nie orzekł o całości roszczenia, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien zamieścić z urzędu. Żadna z powyższych sytuacji nie zachodził w sprawie po wydaniu przez Sąd wyroku w dniu 9.II.15r. Sąd winien więc oddalić wniosek powoda o uzupełnienie wyroku.

Z tych względów Sąd Okręgowy uchylił wyrok uzupełniający i oddalił wniosek powoda J. J. o uzupełnienie wyroku (art.386 kpc).

Apelacja od wyroku „podstawowego” zasługuje na uwzględnienie.

Strona pozwana zarzuciła wyrokowi Sądu Rejonowego naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 18 ^3a § 1 kp i art. 18 ^3b §1 i 2 kp poprzez niewłaściwe ich zastosowanie i błędne przyjecie, że pracodawca nie równo traktował powoda przy nawiązywaniu stosunku pracy, naruszenie art. 18 ^3d kp i art. 361§2 kc i art. 362 kc przez ich niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że szkoda powoda obejmuje nieuzyskane nominalne wynagrodzenie z powodu niezatrudnienia go w roku szkolnym 2012/2013 bez zastosowania metody dyferencjacyjnej przy ustalaniu wysokości szkody oraz bez uwzględnienia przyczynienia się powoda.

W sprawie niniejszej przedmiotem sporu jest roszczenie powoda o odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu. Powód J. J. żąda odszkodowania z tytułu nierównego traktowania wskutek braku zatrudnienia go przez (...) w roku szkolnym 2012/2013.

Odpowiedzialność pozwanego jako następcy prawnego zlikwidowanego (...) jest oparta na przepisie art. 18 ^3a § 1 i §4 kp. Powód ma w procesie udowodnić, że doszło do naruszenia zasad równego traktowania przy zawieraniu umów o pracę na rok szkolny 2012/2013. Pozwany ma więc obowiązek udowodnić, że nie uwzględniając powoda przy nawiązywaniu stosunków pracy ośrodek kierował się obiektywnymi przyczynami, okolicznościami niedyskryminującymi pracownika. Pracodawca ma prawo wskazywać indywidualne okoliczności leżące po stronie pracownika, w szczególności staż pracy, sposób wykonywania pracy, kwalifikacje lub inne okoliczności, stanowiące kryterium doboru pracowników, z którymi zawarł umowy o pracę i z którymi takich umów nie zawarł na rok szkolny 2012/2013.

Sąd I instancji przyjął, że jedynym kryterium doboru pracowników do zatrudnienia był fakt niewystąpienia z procesem o przywrócenie do pracy. I takie kryterium stanowi podstawę do przyjęcia, że doszło do naruszenia zasady równego traktowania pracowników w zatrudnieniu.

Jednak – jak zasadnie podniósł skarżący - (...) od 1.IX.12r. funkcjonował w zmniejszonym zakresie. A to rodziło skutki w postaci zmniejszenia ilości godzin dla nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w ośrodku. Sąd Rejonowy ustalił, że Starosta nakazał A. S. wykonywanie obowiązków psychologa w (...) w wymiarze 10 godzin, czym uzupełniała etat w (...).

Natomiast należało ustalić, czy(...) po 1.IX.12r. mógł funkcjonować bez etatu psychologa, czy też normy określające zasady funkcjonowania takich placówek przewidywały stanowisko psychologa, a jeżeli tak to w jakim wymiarze winien być psycholog w takiej placówce o danej ilości podopiecznych zatrudniony. Ta okoliczność miała wpływ na sytuację pracowniczą powoda.

W sprawie zostało ustalone, że powód J. J. zatrudniony jako psycholog wykonywał również obowiązki wychowawcy. W sprawie brak ustaleń co do istnienia możliwości wykonywania przez powoda jako psychologa dodatkowych obowiązków wychowawcy w ośrodku w roku szkolnym 2012/2013.

Należy ustalić powyższe okoliczności. Takie bowiem ustalenia dadzą podstawę do oceny, czy istniały możliwości dalszego zatrudnienia powoda w (...) oraz, czy istniała konieczność zatrudnienia psychologa w tej jednostce. Należy także ustalić, czy i jaki wpływ na możliwość bądź konieczność zatrudnienia psychologa ma fakt działania ośrodka w zmniejszonym zakresie, z mniejszą ilością podopiecznych.

Dokonanie takowych ustaleń da dopiero podstawę do poczynienia ustaleń, czy w stosunku do powoda doszło do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Dlatego zarzuty naruszenia prawa materialnego, przepisów art. 18 ^3a §1 , art.18 ^3b §1 i 2 kp należało uznać za zasadne. Sąd nie poczynił stosownych ustaleń w zakresie możliwości zatrudnienia powoda w roku szkolnym 2012/2013, a swe orzeczenie oparł tylko na ustaleniach dotyczących zatrudnienia osób, które w ośrodku pracowały na stanowiskach wychowawców czy nauczycieli. A te osoby miały odmienne od powoda obowiązki, odmiennie też kształtowały się obowiązki nauczycieli czy wychowawców w roku szkolnym 2012/2013, w którym ośrodek pracował w okrojonym zakresie. Takie zrównanie sytuacji pracowniczej powoda z sytuacją innych pracowników nie jest niczym uzasadnione. Powód wykonywał obowiązki psychologa w (...) i to w odniesieniu do takich obowiązków należało dokonać ustaleń, jakie wskazał Sąd powyżej.

Zarzut naruszenia art. 18 ^3a §1 i art.18 ^3b §1 i 2 kp czyni zasadnym zarzut naruszenia art. 18 ^3d kp i art. 361§2 kc i art.362 kc w zw. z art. 300 kp. Sąd Rejonowy – jak wykazano wyżej – nie dokonał żadnych ustaleń w zakresie naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu w stosunku do powoda, a wobec powyższego nie było podstaw do przyjęcie, że powód ma prawo do odszkodowania i określenia wysokości tego odszkodowania. Sąd I instancji bezrefleksyjnie przyjął, że powód uzyskałby pracując nadal wynagrodzenie roczne w kwocie 54.105.60zł brutto, 38.520.00zł netto. Taka kwotę wskazał strona pozwana, jednak jest to wartość wynagrodzenia przy zatrudnieniu na całym etacie. Nadto jest to wynagrodzenie wraz z obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie społeczne i zaliczka na podatek dochodowy. A szkoda to rzeczywista strata, a wiec do określania jej wysokości należy przyjmować wartość wynagrodzenia netto.

A w sprawie po dokonaniu ustaleń w zakresie naruszenia zasady równego traktowania powoda w zatrudnieniu należy dokonać ustaleń co do ewentualnej wysokości dochodów powoda, gdyby był zatrudniony w ośrodku w roku szkolnym 2012/2013. Jednak należy to zatrudnienie odnieść do sytuacji, warunków w jakich funkcjonował (...) w roku szkolnym 2012/2013. A funkcjonował w zmniejszonym zakresie, ze zmniejszoną ilością podopiecznych. A to musiało mieć wpływ na zakres obowiązków psychologa, a wiec i na wymiar jego zatrudnienia. Dla określenia wielkości odszkodowania konieczne jest ustalenie, czy powód miałby możliwość dalszej pracy w ośrodku i w jakim zakresie. Tak ustalone możliwości zatrudnienia będą mogły dopiero stanowić podstawę do określenia wielkości szkody, a tym samym i odszkodowania. Sąd winien poczynić ustalenie co do dochodów, jakie powód uzyskiwał, czy też mógł uzyskać podejmując pracę w innej jednostce. Dokonanie tych wszystkich ustaleń będzie dawało podstawę do rozstrzygnięcia, czy zostały naruszone zasady równego traktowania w zatrudnieniu w odniesieniu do powoda, a następnie - przy ustaleniu, ze do takowego naruszenia doszło – do ustalenia, czy i w jakim zakresie powód poniósł szkodę i przysługuje mu odszkodowanie. Sąd winien jednak uwzględnić, że prawo do odszkodowania służy pracownikowi za sam fakt naruszenia zasady równego traktowania, a wystąpienie szkody nie jest przesłanka prawa do odszkodowania. Natomiast może mieć wpływ na wysokość tego odszkodowania.

Sąd Rejonowy nie poczynił ustaleń w zakresach, jakie wskazał powyżej Sąd Okręgowy. Zarzuty apelującego naruszenia przy orzekaniu przepisów prawa materialnego należało uznać za zasadne. A tym samym zasadnymi są zarzuty naruszenia procedury, Sąd I instancji bowiem poczynił ustalenia, co do których nie miał dowodów w sprawie.

Zakres postępowania dowodowego, jaki jest konieczny dla rozpoznania sprawy czyni niemożliwym dokonanie go w postępowaniu apelacyjnym. Konieczne jest dokonanie ustalenia takich okoliczności, co do których brak jakichkolwiek dowodów w sprawie.

Ponowie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy dokona ustaleń w zakresie wskazanym wyżej, w szczególności w zakresie możliwości i konieczności zatrudnienia w ośrodku w roku szkolnym 2012/2013 psychologa oraz zasad doboru pracownika na to stanowisko. Dokona ustalenia, czy nastąpiło złamanie zasady równego traktowania w zatrudnieniu w odniesieniu do osoby powoda, a następnie szkody i jej wysokości uwzględniając okoliczności, na jakie wskazał wyżej Sąd Okręgowy, a więc zakres w jakim funkcjonował(...) w roku szkolnym 2012/2013 i jaki miało to wpływ na sytuację materialna powoda.

Tak dokonane ustalenia, przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwolą ustalić, czy nastąpiło naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz oszacować wysokość szkody i wielkość odszkodowania.

Dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§4 kpc uchylił wyrok Sądu Rejonowego z dnia 3.II.15r. w punktach 1) i 3) i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania.