Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2015 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. S.

o zapłatę kwoty 1584,78 zł

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.386,78 zł (jeden tysiąc trzysta osiemdziesiąt sześć złotych siedemdziesiąt osiem groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 562,89 zł (pięćset sześćdziesiąt dwa złote osiemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 3204/15

UZASADNIENIE

W dniu 23 października 2014 roku powód (...) Spółka Akcyjna w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko A. S. powództwo o zapłatę 1.584,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu,
w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że w dniu 21 lutego 2014 roku udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 2.000 zł (kredytu konsumenckiego), którą pozwana zobowiązała się zwrócić zgodnie z harmonogramem spłat oraz umownymi odsetkami w wysokości 9% w stosunku rocznym. Dodatkowo pozwana zobowiązała się płacić wraz z każdą ratą pożyczki opłatę administracyjną w wysokości 15 zł miesięcznie oraz opłatę przygotowawczą w wysokości 390 zł, rozdzielaną proporcjonalnie do liczby rat pożyczki i uiszczaną częściowo z każdą ratą w terminach spłaty pożyczki. Pozwana nie dokonywała terminowej spłaty. Pismem z dnia 22 września 2014 roku powód wypowiedział pozwanej umowę pożyczki. Na dzień wniesienia pozwu pozwana winna zapłacić powodowi kwotę dochodzoną pozwem 1.584,78 zł, na którą składają się m.in. niespłacone raty kapitałowe, skapitalizowane odsetki umowne i odsetki od zadłużenia przeterminowanego, jak również opłaty za czynności upominawczo-windykacyjne w łącznej wysokości 198 zł (w tym 25 zł za przygotowanie i wysłanie pierwszego monitu, 49 zł za przygotowanie i wysyłkę wezwania do zapłaty, 49 zł za przygotowanie i wysyłkę ostatecznego wezwania do zapłaty i 75 zł za przekazanie sprawy do postępowania windykacyjnego). Pomimo wezwania do zapłaty pozwana nie uregulowała zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(pozew k. 2-4)

W dniu 24 listopada 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi. (postanowienie k. 5)

Powód uzupełnił braki formalne pozwu w postępowaniu uproszczonym w terminie. Pełnomocnik powoda podtrzymał powództwo w całości oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

(pismo procesowe k. 7)

Na rozprawach w dniu 6 maja 2015 roku oraz w dniu 16 grudnia 2015 roku w imieniu powoda nikt się nie stawił - pełnomocnik powoda został prawidłowo zawiadomiony o terminach rozpraw. Na rozprawie w dniu 6 maja 2015 roku pozwana wniosła o oddalenie powództwa w zakresie należności dochodzonych z tytułu kosztów przygotowania i wysyłki monitów oraz przekazania sprawy do postępowania windykacyjnego. Oświadczyła, że w tym zakresie nie miała wpływu na treść umowy, która została jej przedstawiona do podpisania jako gotowy formularz. Na rozprawie w dniu 16 grudnia 2015 roku pozwana nie stawiła się, zawiadomienie doręczono prawidłowo.

(protokoły rozpraw k. 36 i k. 72, potwierdzenia odbioru k. 34, k.70-71)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 lutego 2014 roku powód (...) Spółka Akcyjna w W. udzieliła pozwanej A. S. pożyczki w kwocie 2.000 zł (kredytu konsumenckiego), na okres 9 miesięcy, którą pozwana zobowiązała się zwrócić zgodnie z harmonogramem spłat, w miesięcznych ratach (do 23 listopada 2014 roku)
wraz z umownymi odsetkami w wysokości 9% w stosunku rocznym.

W umowie zastrzeżono także, że w przypadku braku spłaty rat lub odsetek w terminie, należności przeterminowane będą oprocentowane według stawki odsetek umownych równej czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym.

Dodatkowo pozwana zobowiązała się płacić wraz z każdą ratą pożyczki opłatę administracyjną w wysokości 15 zł miesięcznie oraz opłatę przygotowawczą w wysokości 390 zł, rozdzielaną proporcjonalnie do liczby rat pożyczki i uiszczaną częściowo z każdą ratą w terminach spłaty pożyczki.

W umowie zastrzeżono także, że w przypadku opóźnienia pożyczkobiorcy w spłacie rat pożyczki, pożyczkodawca jest uprawniony do podjęcia działań upominawczo-windykacyjnych, we wskazanej kolejności, których koszt każdorazowo ponosi pożyczkobiorca, w tym:

a)  za koszt przygotowania i wysyłki pierwszego monitu zastrzeżono opłatę w wysokości 25 zł,

b)  za koszt przygotowania i wysyłki wezwania do zapłaty zastrzeżono opłatę w wysokości 49 zł,

c)  za koszt przygotowania i wysyłki ostatecznego wezwania do zapłaty zastrzeżono opłatę w wysokości 49 zł,

d)  za koszt przekazania sprawy do postępowania windykacyjnego zastrzeżono opłatę w wysokości 75 zł (pkt 13 umowy).

Zgodnie z umową, pożyczkodawca mógł rozwiązać umowę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia w przypadku opóźnienia pożyczkobiorcy ze spłatą zadłużenia, przekraczającego 60 dni, przy czym zastrzeżono,
że dla skuteczności wypowiedzenia konieczne jest doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu w formie pisemnej, zaś w razie wypowiedzenia umowy, z dniem jej rozwiązania, wszelkie należności stają się natychmiast wymagalne (pkt 15 umowy). (kserokopia umowy pożyczki nr (...) k. 17-22, kserokopia pisma k. 23, okoliczności bezsporne)

Pozwana nie dokonywała terminowej spłaty pożyczki.

Pismem z dnia 4 sierpnia 2014 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty zadłużenia w wysokości 306,16 zł w terminie do dnia 11 sierpnia 2014 roku, w tym do zapłaty kwoty 25 zł tytułem opłaty za przedmiotowy monit.

W dniu 20 sierpnia 2014 roku powód skierował do pozwanej wezwanie do zapłaty zadłużenia w wysokości 355,16 zł w terminie do dnia 27 sierpnia 2014 roku, w tym do zapłaty kwoty 49 zł za przedmiotowe wezwanie do zapłaty.

W dniu 5 września 2014 roku powód skierował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty zadłużenia w wysokości 691,50 zł w terminie do dnia 12 września 2014 roku, w tym do zapłaty kwoty 49 zł za przedmiotowe ostateczne wezwanie do zapłaty.

W dniu 22 września 2014 roku powód skierował do pozwanej pismo z wypowiedzeniem umowy pożyczki, wzywając do zapłaty całego zadłużenia w wysokości 1.599,72 zł, które z chwilą rozwiązania umowy stało się wymagalne (w tym 198 zł za monit i wezwania do zapłaty).

(kserokopie monitów i wezwań do zapłaty k. 24-227, kserokopia wypowiedzenia umowy k. 28-29, okoliczności bezsporne)

Mimo wezwania do zapłaty, do dnia wyrokowania pozwana nie zapłaciła powodowi kwoty dochodzonej pozwem w wysokości 1.584,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2014 roku (od dnia wniesienia pozwu) do dnia zapłaty.

Na powyższą kwotę składają się m.in. niespłacone raty kapitałowe w wysokości 1111,12 zł, skapitalizowane odsetki umowne i odsetki od zadłużenia przeterminowanego, jak również opłaty za czynności upominawczo-windykacyjne w łącznej wysokości 198 zł, w tym: 25 zł za przygotowanie i wysłanie monitu w dniu 4 sierpnia 2014 roku, 49 zł za przygotowanie i wysłanie wezwania do zapłaty w dniu 20 sierpnia 2014 roku, 49 zł za przygotowanie i wysłanie ostatecznego wezwania do zapłaty w dniu 5 września 2014 roku, 75 zł za przekazanie sprawy do postępowania windykacyjnego.

(okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w przeważającej części i zasługuje na uwzględnienie w zakresie żądanej kwoty 1.386,78 zł, na którą składają się kwota niespłaconych rat kapitałowych, skapitalizowane odsetki umowne i odsetki od zadłużenia przeterminowanego, bez opłat za czynności upominawczo-windykacyjne w łącznej wysokości 198 zł.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie było twierdzenie faktyczne powoda o tym, że strony łączyła umowa, na mocy której udzielono pozwanej pożyczki (kredytu konsumenckiego) w wysokości 2.000 zł, która miała zostać zwrócona wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty. Na rzecz powoda zastrzeżono w umowie także, w przypadku niespłacenia należności w terminie, prawo do naliczania odsetek od całości zadłużenia w wysokości określonej w umowie. Ponadto strona powodowa była uprawniona do wypowiedzenia umowy z dwutygodniowym okresem wypowiedzenia, jeżeli pozwana opóźniałaby się ze spłatą pożyczki o ponad 60 dni. Okolicznością bezsporną było także to, że pozwana popadła w opóźnienie ze spłatą pożyczki, wobec czego powód miał prawo wypowiedzieć zawartą umowę i zadłużenie stało się wymagalne.

Zadłużenie pozwanej wobec powoda z tytułu powyższej umowy wynosiło na dzień zamknięcia rozprawy bezspornie 1.386,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2014 roku (od dnia wniesienia pozwu) do dnia zapłaty, na którą to kwotę składają się, jak wskazano powyżej, m.in.: kwota niespłaconego kapitału pożyczki 1111,12 zł, skapitalizowane odsetki umowne i odsetki od zadłużenia przeterminowanego.

W tym miejscu wskazać należy, że strona powodowa naliczyła pozwanej i dochodziła w przedmiotowej sprawie także kwoty 198 zł z tytułu tzw. opłat za czynności upominawczo-windykacyjne, w tym: 25 zł za przygotowanie i wysłanie monitu w dniu 4 sierpnia 2014 roku, 49 zł za przygotowanie i wysłanie wezwania do zapłaty w dniu 20 sierpnia 2014 roku, 49 zł za przygotowanie i wysłanie ostatecznego wezwania do zapłaty w dniu 5 września 2014 roku oraz 75 zł za przekazanie sprawy do postępowania windykacyjnego.

Wskazane opłaty za czynności upominawczo-windykacyjne zostały zastrzeżone w zawartej przez strony umowie (pkt 13 umowy), jako obciążające pozwaną w razie uchybienia postanowieniom umowy, dotyczącym zasad i terminu spłaty pożyczki (kredytu).

Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy.

Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis art. 385 ¹ § 1 k.c., który znajduje zastosowanie do wszystkich umów konsumenckich.

Zgodnie z jego treścią, postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Przepis ten stanowi nadto, iż nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 k.c.).

Okoliczności niniejszej sprawy wskazują na to, że w odniesieniu do zastrzeżonych w umowie należności za czynności powoda w postaci monitów, wezwań do zapłaty, przekazania sprawy do postępowania windykacyjnego, tzw. opłat za czynności upominawczo-windykacyjne, należy przyjąć, że postanowienia umowne odnośnie dopuszczalności naliczenia takich opłat nie były z pozwaną jako konsumentem indywidualnie uzgadniane, a niewątpliwie kształtują jej obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Należy zatem uznać, że postanowienia te nie wiążą pozwanej, gdyż w tym zakresie spełnione są przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Przedmiotowa umowa pożyczki została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Pozwana jako pożyczkobiorca nie miała rzeczywistego wpływu na treść postanowień umownych, które zostały jej narzucone przez pożyczkodawcę. (...) S.A. posługiwała się wzorcem umowy, zaś kwestionowane postanowienia umowne o opłatach za czynności upominawczo-windykacyjne zostały przejęte z wzorca umowy zaproponowanej pozwanej jako konsumentowi przez kontrahenta. Postanowienie umowne zawarte w punkcie 13 w/w umowy kształtuje określony obowiązek konsumenta, w przypadku uchybienia postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłat, w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami, gdyż zastrzega na wypadek uchybienia zasadom i terminowi spłat dodatkowe opłaty w stałej wygórowanej wysokości.

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zapadłym w sprawie o sygn. akt XVII AmC 624/09, za niedozwolone i zakazane do wykorzystywania w obrocie z konsumentami zostały uznane postanowienia wzorców umownych nakładających na kredytobiorcę obowiązki w postaci konieczności poniesienia kosztów związanych z monitorowaniem kredytobiorcy, w przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z umowy – a dotyczyło to kosztów telefonicznych upomnień, korespondencji kierowanej do kredytobiorcy związanej z nieterminową spłatą kredytu w postaci zawiadomień, upomnień itp., wyjazdu interwencyjnego do kredytobiorcy.

W konsekwencji należy uznać, że zastrzeżenie dochodzenia od pozwanej zapłaty opłat za czynności upominawczo-windykacyjne (monit, wezwanie do zapłaty, ostateczne wezwanie do zapłaty, przekazanie sprawy do postępowania windykacyjnego) jest niedozwolonym postanowieniem umownym, a jako takie – w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. – nie wiąże pozwanej.

Jedynie na marginesie wskazać w tym miejscu należy, że uwzględniając wysokość opłat, o których mowa, a także to, że już w samej umowie ustalono
je na stałym poziomie niezależnie od kosztów faktycznie poniesionych w związku
z ich podjęciem, obciążenie nimi pożyczkobiorcy można również rozważać w kategoriach kary umownej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego za niewykonanie w terminie świadczenia pieniężnego. Wszelkie bowiem dodatkowe opłaty, jak opłaty za czynności windykacyjne muszą mieć uzasadnienie ekonomiczne i nie mogą być określone w sposób dowolny. Przede wszystkim powód, zgodnie z przepisem art. 6 k.c. musiałby wykazać, że te zostały w takiej wysokości poniesione.

W konsekwencji Sąd w omawianym zakresie - co do należności dochodzonych z tytułu opłat za czynności upominawczo-windykacyjne - oddalił powództwo.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.386,78 zł (1.584,78 zł – 198 zł = 1.386,78 zł) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2014 roku do dnia zapłaty.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., art. 482 k.c.

Sąd zasądził odsetki ustawowe od zasądzonej kwoty należności głównej od dnia 23 października 2014 roku, a zatem od dnia wniesienia pozwu, do dnia zapłaty, co było zresztą zgodne z żądaniem powoda.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, na podstawie art. 100 k.p.c.

Jej zastosowanie jest uzasadnione faktem, że żądanie powoda zostało uwzględnione w części. Powód żądał zasądzenia na swoją rzecz kwoty 1.584,78 zł, a zasadzono kwotę 1.386,78 zł (powód wygrał zatem proces w ok. 87) (przegrał w 13%).

Powód poniósł łącznie 647 zł tytułem kosztów procesu, które obejmowały: opłatę od pozwu w kwocie 30 zł, koszty zastępstwa procesowego wykonywanego przez radcę prawnego w kwocie 600 zł - § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Pozwana nie poniosła kosztów procesu. Powód wygrał spór w 87%, a przegrał w 13%, winien więc ponieść z tytułu kosztów procesu 13% ogólnej sumy poniesionych przez obie strony kosztów (13% z 647 zł), a pozwana przegrała spór w 87%, stąd powinna ponieść z tytułu kosztów procesu 87% z ogólnej sumy 647 zł, czyli 562,89 zł. Wobec faktycznego poniesienia przez strony wymienionych wyżej kwot (powód 647 zł, pozwana 0 zł), kwota 562,89 zł podlegała zasądzeniu od pozwanej na rzecz powoda.

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.