Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 30 grudnia 2015 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karol Paździoch

Protokolant: sekretarz sądowy Dorota Cydzik

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2015 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniej Z. W.

przeciwko A. W.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanego A. W. na rzecz małoletniej powódki Z. W. alimenty w kwocie po 500 (pięćset) złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 15 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 17 listopada 2014 roku;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  odstępuje od obciążania pozwanego nieuiszczonymi kosztami sądowymi;

IV.  zasądza od pozwanego A. W. na rzecz małoletniej powódki Z. W. kwotę 924 zł. (dziewięćset dwadzieścia cztery złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

V.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 745/14

UZASADNIENIE

Małoletnia Z. W., reprezentowana przez matkę A. J., wniosła o zasądzenie od pozwanego A. W. alimentów, w kwocie po 1000 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 15 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, według norm przepisanych.

Następnie powódka dokonała zmiany powództwa, żądając zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego alimentów w kwocie po 1300 zł miesięcznie.

Pozwany A. W. żądał oddalenia powództwa w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia Z. W., urodzona (...) jest dzieckiem pochodzącym ze związku konkubenckiego A. W. i A. J.. Rodzice małoletniej od lutego 2014 r. nie mieszkają wspólnie. Małoletnia Z. W. pozostaje pod pieczą matki.

Niesporne, a nadto dowód:

­

odpis zupełny aktu urodzenia Z. W., k. 4,

­

przesłuchanie przedstawicielki ustawowej A. J., k. 54-55.

A. J. ma 22 lata, posiada wykształcenie średnie techniczne ze specjalnością technik wyżywienia i gospodarstwa domowego. W systemie zaocznym kształci się w zawodzie opiekun medyczny. Jest zatrudniona w barze mlecznym jako pomoc kuchenna na umowę o pracę na czas określony do końca 2016 r. Za pracę otrzymuje wynagrodzenie w kwocie około 1260 zł netto miesięcznie. Mieszka razem z małoletnią powódką i konkubentem w mieszkaniu, które jest własnością jego matki, M.,li M..

Dowód:

­

zaświadczenie o uczęszczaniu do (...) Centrum (...) w S., k. 5,

­

umowa o pracę, k. 45,

­

informacja o warunkach zatrudnienia, k. 46,

­

zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, k. 49-50,

­

pisemne oświadczenie M. M. (2) k. 53,

­

przesłuchanie przedstawicielki ustawowej A. J., k. 54-55.

Małoletnia Z. W. jest dzieckiem ogólnie zdrowym, nie choruje na choroby przewlekłe, nie wymaga specjalistycznej diety. W okresie od marca do kwietnia 2014 r. dwukrotnie chorowała na zapalenie płuc i jeden raz na zapalenie oskrzeli, często się przeziębia, mniej więcej co dwa miesiące.

Od 1 września 2015 r. małoletnia Z. W. uczęszcza do przedszkola publicznego, w którym może przebywać od poniedziałku do piątku od godziny 8.00 do godziny 16.00. Opłata za przedszkole wynosi około 185 zł miesięcznie i obejmuje trzy posiłki (pierwsze śniadanie, drugie śniadanie, obiad) w kwocie 5,50 zł dziennie, czyli ok. 120 zł miesięcznie, oraz koszty dodatkowych (poza 5 bezpłatnymi) 3 godzin pobytu dziecka w przedszkolu w kwocie 1 zł za godzinę, tj. 3 zł dziennie, czyli ok. 66 zł miesięcznie.

Do uzasadnionych indywidualnych kosztów utrzymania małoletniej powódki należy zaliczyć kwotę 300 zł miesięcznie na wyżywienie, na zakup ubrań około 100 zł miesięcznie, na zakup środków higienicznych 50 zł miesięcznie, na zakup leków 50 zł miesięcznie, na zakup kolorowanek, książeczek, puzzli i opłat za bawialnię 50 zł miesięcznie.

Dowód:

­

przesłuchanie przedstawicielki ustawowej A. J., k. 54-55,

­

zaświadczenie lekarskie, k. 29,

­

umowa o świadczenie usług w przedszkolu publicznym, k. 26-27.

Ponadto małoletnia powódka partycypuje w kosztach utrzymania lokalu mieszkalnego. Czynsz za mieszkanie (w tym: ogrzewanie, woda zimna i ciepła, wywóz odpadów) wynosi ok. 600 zł na miesiąc, opłata za energię elektryczną 160 zł na dwa miesiące, czyli 80 zł miesięcznie, opłata za gaz około 30 zł na miesiąc, usługi multimedialne 100 zł miesięcznie. Miesięczny koszt utrzymania mieszkania wynosi 810 zł, co w części przypadającej na małoletnią powódkę, w trzyosobowym gospodarstwie domowym, daje kwotę 270 zł miesięcznie.

Wobec powyższego indywidualne uzasadnione koszty utrzymania małoletniej powódki wynoszą łącznie ok. 1000 zł na miesiąc.

Dowód:

­

przesłuchanie przedstawicielki ustawowej A. J., k. 54-55,

­

potwierdzenie opłaty za energię elektryczną, k. 38-39,

­

potwierdzenie opłaty za gaz, k. 40,

­

potwierdzenie opłaty za użytkowanie lokalu mieszkalnego, k. 41-43,

­

potwierdzenie opłaty za multimedia (TV, Internet, telefon), k. 44

­

zeznania świadka B. J. k. 62,

­

zeznania świadka K. J. k. 62-63.

A. W. ma 29 lat, posiada wykształcenie gimnazjalne, nie ma wyuczonego zawodu. Nie próbował podnieść swoich kwalifikacji zawodowych. Jest w nowym związku konkubenckim. Mieszka razem ze swoimi rodzicami w domu jednorodzinnym w S., jego konkubina mieszka oddzielnie. Nie ma innych dzieci oprócz powódki. Jest ogólnie zdrowy. Obecnie pracuje jedynie dorywczo, ostatnio zarobił około 1600 zł. Wcześniej przez okres 2-3 miesięcy pracował w chłodniach jako pracownik fizyczny. Zarabiał wówczas około 2200 zł netto miesięcznie. Z powodu uzależnienia od alkoholu sam porzucił tę pracę. Był karany za kradzieże. W czasie pobytu w zakładzie karnym ani później nie był leczony odwykowo. Chce podjąć pracę, ma świadomość, że najpierw musi poddać się leczeniu odwykowemu.

Ponadto pozwany pali papierosy, które sam skręca z tytoniu. Na zakup tytoniu wydaje miesięcznie około 80 zł. Nie wie, ile wynosi czynsz w mieszkaniu rodziców. Miesięcznie zużywane są dwie butle z gazem; koszt 1 butli wynosi 75 zł. Nie zna pozostałych kosztów utrzymania domu.

A. W. nie podważa wysokości kosztów utrzymania małoletniej powódki, jednak nie partycypuje na stałe w kosztach jej utrzymania. Przekazywał pieniądze w kwocie 100 zł na zakup m.in. butów, sporadycznie kupował dziecku zabawki. W miarę możliwości chce utrzymywać kontakty ze swoją córką. Pamięta o jej urodzinach, imieninach, Dniu Dziecka, w którym przygotował przyjęcie dla córki. Są to jednak jedynie kontakty telefoniczne. Nie złożył do sądu wniosku o ustalenie kontaktów z córką.

Dowód:

­

przesłuchanie pozwanego A. W., k. 55,

­

przesłuchanie przedstawicielki ustawowej A. J., k. 54-55,

­

zeznania świadka B. J., k. 62,

­

zeznania świadka K. J., k. 62-63.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powództwo oparto o przepis art. 133 § 1 k.r.o., zgodnie z którym rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zgodnie z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych rodziców względem dzieci każdorazowo wyznaczany jest przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego to te, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych. Podkreśla się przy tym, że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie.

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokajane, wyznacza natomiast treść art. 96 k.r.o., według którego rodzice zobowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa. Powyższe nie oznacza obowiązku rodziców zaspokajania wszelkich potrzeb ich małoletnich dzieci, lecz jedynie tych, które są niezbędne z punktu widzenia celu ich wychowania i przygotowania do pracy. W tym kontekście należy zauważyć, że rodzic, który w związku z utrzymaniem dziecka ponosi koszty znacznie przekraczające standardowe i niezbędne wydatki związane z utrzymaniem dziecka, nie może żądać od drugiego rodzica, w szczególności znajdującego się w trudnej sytuacji majątkowej, partycypacji w ogóle ponoszonych opłat, a jedynie w tej części, którą wyznacza dyspozycja art. 96 k.r.o.

Pozwany jest ojcem powódki, a zatem zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. zobligowany jest do łożenia na utrzymanie małoletniej, która nie posiada majątku, ani źródeł dochodów, a zatem nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Powyższa okoliczność nie była kwestionowana przez pozwanego.

Ustalając wysokość alimentów należnych od ojca na rzecz córki, Sąd wziął pod uwagę zarówno usprawiedliwione koszty związane z utrzymaniem powódki, jak i możliwości majątkowe i zarobkowe jej obojga rodziców.

Okoliczność, iż małoletnia Z. W. aktualnie mieszka z matką jest niesporna.

W ocenie Sądu, deklarowane przez matkę małoletniej koszty związane z zaspokojeniem potrzeb córki są wygórowane i niektóre z nich nie mieszczą się w zakresie pojęcia „usprawiedliwionych potrzeb małoletniej” – zarówno co do istoty, jak i co do wysokości.

W przypadku opłaty za przedszkole Sąd nie dał wiary twierdzeniom A. J., że wynosi ona 300 zł miesięcznie, albowiem z przedłożonej przez stronę powodowa umowy (k. 26-27) wynika, iż odpłatne przebywanie małoletniej w przedszkolu trwa przez pięć dni w tygodniu, od godz. 8 do godz. 9 i od godz. 14 do godz. 16. Natomiast od godz. 9 do godz. 14 dziecko przebywa w przedszkolu nieodpłatnie. Za każdą godzinę odpłatnego przebywania jest uiszczana należność w wysokości 1 zł, czyli 3 zł na dzień i odpowiednio ok. 66 zł miesięcznie. Dodatkowo jest uiszczana opłata za wyżywienie w przedszkolu w kwocie 5,50 zł dziennie, czyli ok. 120 zł miesięcznie. Daje to łączną kwotę ok. 185 zł miesięcznie. Strona powodowa nie wykazała, aby z tytułu pobytu dziecka w przedszkolu musiała ponosić dodatkowe koszty. Natomiast udokumentowana (k. 30-37) przez stronę powodową wysokość uiszczanej opłaty za żłobek nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, albowiem w chwili zamknięcia rozprawy dziecko nie uczęszczało już do żłobka.

Również kwota 400 zł na miesiąc z tytułu kosztów ponoszonych na wyżywienie małoletniej jawi się jako zawyżona, zważywszy na fakt, iż ma ona zapewnione przez pięć dni w tygodniu trzy posiłki w przedszkolu. Dlatego zasady doświadczenia życiowego i zawodowego wskazują, iż koszty wyżywienia małoletniej poza przedszkolem wynoszą ok. 300 zł miesięcznie. Małoletnia Z. W. jest dzieckiem ogólnie zdrowym, nie choruje na choroby przewlekłe i dlatego wykazywanie w kosztach utrzymania kwoty 30 zł na miesiąc na zakup pampersów dla trzyletniej dziewczynki jest nieuzasadnione, ponieważ w tym wieku nie powinna ona już korzystać z tego rodzaju środków higienicznych. Podobnie wskazane przez A. J. koszty zakupu pozostałych środków higienicznych w kwocie 100 zł na miesiąc, lekarstw w kwocie 100 zł na miesiąc, ubrań w kwocie 150 zł na miesiąc i zabawek w kwocie 100 zł na miesiąc są zbyt wysokie, zważywszy na wiek małoletniej powódki. W tym miejscu należy wskazać, iż jeszcze wyższe kwoty z ww. tytułów podała świadek B. J.. Wobec powyższego, w oparciu o zasady doświadczenia życiowego i zawodowego zostały one stosownie zmniejszone do kwot wskazanych w stanie faktycznym uzasadnienia.

Natomiast za uzasadnione w całości Sąd uznał koszty eksploatacji mieszkania, w którym mieszka małoletnia powódka, albowiem nie wykraczają one poza standardowo ponoszone z tego tytułu i zostały udowodnione za pomocą przedłożonych dokumentów. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka B. J., która twierdziła, że analizowane koszty są wyższe niż to wynika z dokumentów, a nawet z przesłuchania A. J..

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, koszt usprawiedliwionych miesięcznych wydatków na utrzymanie małoletniej powódki wynosi ok. 1000 zł miesięcznie. To ustalenie, dokonane przez Sąd, koresponduje z zeznaniami świadka K. J., która właśnie na taką kwotę oszacowała łączne koszty utrzymania małoletniej.

W ocenie Sądu, sytuacja majątkowa i zarobkowa A. J. jest niewątpliwie niekorzystna. W chwili obecnej utrzymuje siebie i powódkę ze stałej pracy, za którą otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 1260 zł netto miesięcznie, jak podała w trakcie przesłuchania.

Pod uwagę należy wziąć także fakt, iż A. J. z zawodu jest technikiem wyżywienia i gospodarstwa domowego, wobec czego w dużym ośrodku miejskim, jakim jest S., nie powinna mieć problemu ze znalezieniem zatrudnienia z wyższym wynagrodzeniem i tym samym poprawić swoją sytuację materialną. Nie bez znaczenia jest również fakt, że podnosi ona swoje kwalifikacje w systemie zaocznym w zawodzie opiekuna medycznego. Uzyskanie kwalifikacji w tym zawodzie zwiększy jej szanse na otrzymanie stałej i lepiej płatnej pracy.

Pozwany A. W. posiada wykształcenie gimnazjalne, nie ma wyuczonego zawodu. Nie próbuje też podnieść swoich kwalifikacji zawodowych. Jest osobą zdrową, nie ma przeszkód do podejmowania pracy, nie ma również orzeczenia o stwierdzeniu niepełnosprawności ani uznaniu za osobę niezdolną do pracy. Mieszka razem ze swoimi rodzicami w domu jednorodzinnym. Wspólnie z nimi prowadzi gospodarstwo domowe, lecz nie wykazuje zainteresowania kosztami utrzymania domu. Obecnie jest w nowym związku konkubenckim, jego konkubina mieszka oddzielnie. Oprócz małoletniej powódki nie ma innych dzieci.

Pozwany A. W. w trakcie przesłuchania przyznał, że około pięć miesięcy wcześniej, z powodu uzależnienia od alkoholu, porzucił pracę, w której zarabiał około 2200 zł netto miesięcznie. Obecnie pracuje jedynie dorywczo, ostatnio zarobił około 1600 zł.

Zgodnie z art. 136 k.r.o., jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.

Dokonując ustaleń co do zakresu partycypacji każdego z rodziców w kosztach utrzymania małoletniej powódki, Sąd wziął pod uwagę możliwości majątkowe i zarobkowe każdego z rodziców i doszedł do przekonania, że ojciec dziecka powinien w tym samym stopniu co jego matka przyczyniać się do utrzymania małoletniej. W pozostałym zakresie realizuje on swój obowiązek alimentacyjny poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka, jak świętowanie jego urodzin, imienin oraz Dnia Dziecka.

W ocenie Sądu, przy nieuwzględnieniu zmiany wynikającej z porzucenia przez pozwanego pracy z powodu alkoholizmu, jego dotychczasowe możliwości zarobkowe pozwalają mu na uiszczanie alimentów w kwocie 500 zł miesięcznie.

Sąd dokonał oceny zgromadzonych dowodów w oparciu o przepis art. 233 § 1 k.p.c. Sąd nadał moc dowodową zgromadzonym w toku postępowania dokumentom, które nie były przez strony kwestionowane ani w większości nie budziły wątpliwości Sądu. Powyższe dowody pozwoliły na ocenę sytuacji majątkowej i zarobkowej rodziców małoletniej powódki oraz zakresu usprawiedliwionych potrzeb małoletniej.

Tak ustalając, Sąd zasądził od pozwanego A. W. na rzecz małoletniej Z. W. alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia 17 listopada 2014 r., tj. od dnia wniesienia pozwu.

W konsekwencji powyższego, w części nieuwzględnionej, powództwo należało oddalić jako wygórowane.

Niezasadne jest natomiast, zdaniem Sądu, obciążenie pozwanego, z uwagi na jego aktualne warunki materialne, obowiązkiem zapłaty na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczonych przez stronę powodową kosztów sądowych. Dlatego Sąd odstąpił od obciążania go tymi kosztami na podstawie art. 102 kpc.

Zgodnie z art. 98 § 1 kpc, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Stosownie do § 3 ww. artykułu, do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Zgodnie z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. W myśl § 7 ust. 1 pkt 11 oraz § 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, stawki minimalne wynoszą w sprawach o alimenty 60 zł, jednakże ustala się je od wartości przedmiotu sprawy, jeżeli obowiązek zwrotu kosztów obciąża osobę zobowiązaną do alimentów. W niniejszej sprawie, wskutek zmiany powództwa, wartość przedmiotu sporu wynosiła 15600 zł, a zatem zgodnie z § 6 pkt 5 cyt. rozporządzenia stawka minimalna wynagrodzenia pełnomocnika wyniosła 2400 zł. Przy tym strona powodowa nie wykazała, aby w związku z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru poniosła dodatkowe koszty. Ponieważ pozwany przegrał sprawę w ok. 38,5 %, dlatego w tej samej proporcji powinien zwrócić stronie powodowej poniesione przez nią koszty ustanowienia pełnomocnika, co dało kwotę 924 zł.

Rygor natychmiastowej wykonalności został nadany na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe, postanowiono jak w sentencji.