Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 października 2015r. w O.

sprawy z odwołania R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę socjalną

na skutek odwołania R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 24.06.2015r. znak (...)

orzeka:

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje R. B. prawo do renty socjalnej na okres od dnia 1.04.2015r. do dnia 31.01.2016;

2. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.06.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił przyznania R. B. prawa do renty socjalnej.

R. B. wniósł odwołanie od powyższej decyzji podnosząc, że się z nią nie zgadza.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości podnosząc, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS odwołujący nie został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30.04.2015r. R. B. złożył w (...) Oddział w P. wniosek o ustalenie uprawnień do renty socjalnej. W celu ustalenia powyższych uprawnień, odwołującego skierowano na badanie lekarskie, po przeprowadzeniu którego, lekarz orzecznik ZUS, orzeczeniem z dnia 28.05.2015 r., stwierdził, że R. B. nie jest całkowicie niezdolny do pracy. Ubezpieczony wniósł sprzeciw od powyższego orzeczenia. Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 15.06.2015r. zajęła analogiczne, jak lekarz orzecznik, stanowisko. Wobec powyższego ZUS decyzją z dnia 24.06.2015r. odmówił R. B. prawa do renty socjalnej.

Biegli sądowi w opinii z dnia 8.08.2015r. rozpoznali u R. B. upośledzenie umysłowe lekkie z zaburzeniami zachowania, szkodliwe używanie alkoholu, zaburzenia emocji w wywiadzie. W konkluzji biegli stwierdzili, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy od dzieciństwa do stycznia 2016r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce zważył co następuje:

Odwołanie R. B. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej, renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1)przed ukończeniem 18. roku życia;

2)w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia;

3)w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Zgodnie z ust. 2 cytowanego art. 4 osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1, przysługuje:

1)renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;

2)renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39 poz. 353 z późn. zm.), który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W świetle cytowanych wyżej przepisów kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie, od której zależała skuteczność odwołania R. B., było ustalenie czy jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy i czy niezdolność ta została spowodowana naruszeniem sprawności organizmu powstałym w okresach wskazanych w ustawie.

Na tę okoliczność Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii i neurologii, jako właściwych ze względu na schorzenia odwołującego, którzy w złożonej opinii, po przeprowadzonym badaniu odwołującego oraz zapoznaniu się z dokumentacją medyczną dotyczącą stanu jego zdrowia, rozpoznali u niego upośledzenie umysłowe lekkie z zaburzeniami zachowania, szkodliwe używanie alkoholu oraz zaburzenia emocji w wywiadzie. W konkluzji biegli stwierdzili, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy od dzieciństwa do stycznia 2016r.

W uzasadnieniu wydanej opinii biegli sądowi podali, że odwołujący od dzieciństwa ma rozpoznane upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, ostatnio zmienione przez leczących lekarzy na upośledzenie umiarkowane. Skończył szkołę specjalną. Został przyuczony do zawodu kucharza. Nie podjął na dłużej żadnego zatrudnienia. Dodatkowo od dzieciństwa przejawia nasilone zaburzenia w sferze emocjonalno – popędowej, które znacznie utrudniają mu prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Często problemy emocjonalne, frustracje i obniżony nastrój leczy alkoholem, osłabiającym jego hamulce moralne, dodatkowo obniżającym zdolności adaptacyjne, w rezultacie pogłębiając zaburzenia funkcjonowania. Biegli podnieśli, że odwołujący jedynie pobieżnie orientuje się w swoich sprawach, a jego zasób wiedzy ogólnej mieści się na poziomie wiadomości ucznia 3 klasy szkoły podstawowej. Ujawnia wyraźne zaburzenia wnioskowania i logicznego myślenia. Z powodu deficytów w funkcjonowaniu intelektualnym wraz z nasilonymi zaburzeniami sfery emocjonalno - popędowej nie jest w stanie racjonalnie kierować swoim postępowaniem, aby uzyskać a potem utrzymać zatrudnienie. Zdaniem biegłych odwołujący wymaga dalszego leczenia w PZP.

Do powyższej opinii zastrzeżenia złożył organ rentowy podnosząc, że nie zgadza się z opinią biegłych, gdyż w opinii nie wykazano takiego naruszenia sprawności organizmu, które powodowałoby niezdolność do jakiejkolwiek pracy. Zdaniem organu rentowego w stanie neurologicznym praktycznie nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego. Istniejące deficyty poznawcze oceniono na poziomie upośledzenia lekkiego. W zastrzeżeniach wskazano też, że u odwołującego rozpoznano zaburzenia zachowania, jednak bez potwierdzenia w opinii ich znacznego nasilenia obecnie. Nie są również potwierdzone w dostępnej dokumentacji leczenia poradni neurologicznej. Z opinii wiadomo również o okresach szkodliwego picia alkoholu, co może wiązać się z zaburzeniami zachowania i leczeniu odwykowym w przeszłości. W trakcie badania stwierdzono zachowaną orientację, pobieżną w swoich sprawach, nastrój i napęd wyrównany, dobry kontakt werbalny, jednocześnie chwiejność afektywną i brak krytycyzmu, w tym do problemu alkoholowego. Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o powołanie innego zespołu biegłych.

Sąd na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. oddalił powyższy wniosek organu rentowego uznając, że sporne okoliczności zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Sąd podzielił w pełni wywody i wnioski opinii zespołu biegłych lekarzy sądowych powołanych do wydania opinii w przedmiotowej sprawie. Podkreślić należy, że opinia wydana została przez biegłych lekarzy o specjalnościach odpowiednich do ujawnionych wcześniej u odwołującego jednostek chorobowych, po dokonaniu analizy zebranej w sprawie dokumentacji medycznej, przeprowadzeniu wywiadu oraz badań odwołującego. Zarówno rozpoznanie, jak i wnioski, jakie znajdują się w opinii są, spójne i logiczne. Biegli opiniujący R. B., wydali opinię, popartą logiczną, szczegółową i przekonującą argumentacją, z której wynika, że stan zdrowia odwołującego czyni go okresowo całkowicie niezdolnym do pracy. Z opinii bezsprzecznie wynika też, że całkowita niezdolność odwołującego do pracy spowodowana została naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem przez niego 18 roku życia. Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podzielił opinię biegłych.

Argumenty podniesione w piśmie procesowym organu rentowego z dnia 16 września 2015 roku nie uzasadniały zdaniem Sądu stanowiska, że istniała obiektywnie potrzeba skorzystania z opinii kolejnych biegłych. Odmienna ocena stanu zdrowia odwołującego w kontekście jego zdolności do pracy dokonana przez organ rentowy, nie zawierająca przekonujących argumentów podważających miarodajność dotychczasowej opinii lub co najmniej miarodajność tę poddających w wątpliwość, nie może zdaniem Sądu decydować o zasadności dopuszczenia dowodu z kolejnego zespołu biegłych. Wskazać należy, że zarówno doktryna jak i orzecznictwo stoją na stanowisku, że potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii (vide wyrok SN z 4 sierpnia 1999 r, I PKN 20/99, OSNAPiUS 2000, nr 15, poz. 479). Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie, potrzeby powołania kolejnego zespołu biegłych, nie widział.

Nie sposób zgodzić się z argumentem, iż zaburzenia zachowania mogą wynikać ze szkodliwego picia alkoholu, wręcz przeciwnie, jak wynika z opinii to zaburzenia zachowania powodują, że odwołujący sięga po alkohol, gdyż wskazano, że często problemy emocjonalne, frustracje i obniżony nastrój „leczy” alkoholem. To podłoże psychiczne stanowi przyczynę, w wyniku której odwołujący sięga po alkohol, jego problemy pogłębiają się poprzez obniżenie zdolności adaptacyjnych, lecz pierwotną tego przyczyną nie jest alkohol, co wyraźnie wynika z opinii biegłych. Organ rentowy podnosi, że w stanie neurologicznym praktycznie nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego, tymczasem fakt, iż neurologicznie nie stwierdzono u odwołującego nieprawidłowości, nie świadczy o tym, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy z innych powodów, w przypadku odwołującego są to przyczyny o podłożu psychiatryczno - psychologicznym. Nie ma także znaczenia fakt czy zaburzenia zachowania uległy znacznemu nasileniu, istotne jest istnienie takich zaburzeń w ogóle. Orientacja jest zachowana, lecz jedynie pobieżnie. Dobry kontakt werbalny oraz fakt, że odwołujący posiada prawo, nie świadczy w przekonaniu Sądu o zdolności odwołującego do pracy, gdyż wnioskowanie i logiczne myślenie są u odwołującego ewidentnie zaburzone, co Sąd zaobserwował naocznie podczas rozprawy z dnia 22.10.2015r., gdzie odwołujący na pytanie związane z posiadaniem przez niego prawa jazdy podał, że prawo jazdy zrobił po to, żeby mieć drugi dokument ze zdjęciem, a samochodem przejechał się tylko raz, nie czuje się na siłach, aby prowadzić samochód. Przyznał, że przez rok czasu uczył się teorii, aby zdać egzamin.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności Sąd uznając, iż R. B. spełnia wszystkie przesłanki konieczne do uzyskania prawa do renty socjalnej, w oparciu o art. art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał mu prawo do tego świadczenia na okres wskazany w opinii biegłych tj. od 1 kwietnia 2015r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym odwołujący złożył wniosek o świadczenie) do dnia 31 stycznia 2016r.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do renty, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010 roku, II UK 330/09, LEX 604220). W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia odpowiedzialnością organu rentowego za nieprzyznanie odwołującemu prawa do renty już na etapie postępowania przez ZUS. Ustalenie czy odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy wymagało dopuszczenia dowodu z opinii biegłych sądowych.

Z tych względów orzeczono jak w pkt. 2 wyroku.