Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa J. S. (1)

przeciwko (...)w W.

o zapłatę

na skutek apelacji i zażalenia pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 12 grudnia 2014 r., sygn. akt I C 364/12

I.  prostuje oznaczenie pozwanego w rubrum zaskarżonego wyroku w ten sposób, że w miejsce(...), wpisuje w odpowiednim przypadku (...)w W.;

II.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 1 (pierwszym) poprzez obniżenie zasądzonej kwoty 65.484,49 zł, do kwoty 55.028,98 zł (pięćdziesiąt pięć tysięcy dwadzieścia osiem złotych i dziewięćdziesiąt osiem groszy), oddalając powództwo w pozostałym zakresie,

b)  w punkcie 4 (czwartym) poprzez obniżenie zasądzonej kwoty 7.840 zł do kwoty 4.517,47 zł (cztery tysiące pięćset siedemnaście złotych i czterdzieści siedem groszy),

c)  w punkcie 5 (piątym) w ten sposób, że nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. od:

- powódki kwotę 1.834,60 zł (jeden tysiąc osiemset trzydzieści cztery złote i sześćdziesiąt groszy),

- od pozwanego kwotę 4.491,50 zł (cztery tysiące czterysta dziewięćdziesiąt jeden złotych i pięćdziesiąt groszy), tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

III.  oddala apelację w pozostałej części;

IV.  oddala zażalenie w pozostałej części;

V.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 297,50 zł (dwieście dziewięćdziesiąt siedem złotych i pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 274/15, V ACz 270/15

UZASADNIENIE

Powódka domagała się od pozwanego zapłaty kwoty 84.441,55 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28.01.2011r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz obciążenie powódki kosztami procesu według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w B.:

1. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 65.484,49 zł (sześćdziesiąt pięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery złote 49/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.01.2011 r. do dnia zapłaty,

2. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.145,88 zł (pięć tysięcy sto czterdzieści pięć złotych 88/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.01.2011r. do dnia zapłaty,

3. w pozostałej części powództwo oddalił,

4. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 7.840 zł (siedem tysięcy osiemset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

5. nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w B. kwotę 6.326,09 zł (sześć tysięcy trzysta dwadzieścia sześć złotych 09/100) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Podjęte rozstrzygnięcie Sąd a quo uzasadnił w następujący sposób:

(...)w S., na terenie gminy G., na drodze nr (...) T. - I., doszło do kolizji drogowej. Kierujący samochodem osobowym O. (...) o nr rej. (...) K. R., na łuku drogi biegnącej w kierunku I., wpadł w poślizg i zjechał na przeciwległy pas jezdni powodując zderzenie boczne z samochodem osobowym O. (...) o numerze rej. (...), należącym do powódki a kierowanym przez W. P., który w wyniku zderzenia zjechał na prawą stroną jezdni i uderzył prawym bokiem pojazdu w barierkę ochronną. Samochodem powódki kierował w tym dniu W. P., (...). Samochód miał odstawić następnego dnia, jednak nie zdążył tego zrobić, albowiem doszło do wypadku. Powódka za pośrednictwem (...) biura likwidacji i obsługi szkód, zgłosiła pozwanemu szkodę (...). Powódka przeprowadziła także prywatną ekspertyzę kosztów naprawy pojazdu na kwotą 18.339,79 Euro. Koszt ekspertyzy wyniósł 1.287,50 Euro. W odpowiedzi na zgłoszenie pozwany pismem z dnia 28.12.2010r. wezwał powódką i sprawcę szkody do wypełnienia i przedstawienia dokumentów związanych z zaistniałym zdarzeniem. W dniu 12.01.2011r. sprawca szkody K. R. opisał w zgłoszeniu szkody przebieg zdarzenia. Pismem z dnia 21.01.2011r. pozwany poinformował powódkę, iż trwają czynności wyjaśniające i sprawdzające zasadność roszczenia.

W wyniku zdarzenia w pojeździe powódki wystąpiły szkody w postaci wgniecenia tylnej przestrzeni pasażerskiej z lewej strony pojazdu, lewych drzwi, lewego błotnika, zarysowania przedniej lewej felgi wgniecenia przestrzeni pasażerskiej prawej, zadrapania tylnego zderzaka z prawej strony, tylnej felgi z prawej strony, wgniecenia prawych drzwi, urwania lusterka prawego, wybicia przedniej szyby, wgniecenia prawego błotnika, zarysowania reflektora prawego, uszkodzenia opony/felgi oraz półosi prawej przedniej i wystrzelenia poduszek powietrznych prawej strony - bocznej i zagłówka. Uzasadniony koszt naprawy pojazdu powódki z uwzględnieniem cen rynku (...) wynosi 16.384,23 Euro. Uszkodzenia przedmiotowego samochodu korelują z uszkodzeniami pojazdu sprawcy, a zgromadzona w sprawie dokumentacja fotograficzna i opisowa zdarzenia wskazuje, iż samochód powódki został uszkodzony od uderzenia w barierkę drogową, co pozostaje w związku z zaistniałą kolizja drogową. Do zderzenia pojazdów doszło w czasie, gdy były one w ruchu. Wartość pojazdu powódki przed szkodą wynosiła 62.600 zł. Naprawa wykonana przez powódkę i ekspertyza (...) rzeczoznawcy jest prawidłowa i adekwatna do istniejących uszkodzeń, z korektą dotyczącą cen występujących w zestawieniach eksperckich.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd meriti ustalił w oparciu o dowody zebrane w sprawie. Sąd dał wiarę dowodom w postaci dokumentów, albowiem strony nie kwestionowały wynikających z nich okoliczności. Pozwany nie negował przebiegu wypadku, tego że ze sprawcą kolizji łączyła go umowa ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej oraz że nastąpił wypadek ubezpieczeniowy. Pozwany kwestionował, iż uszkodzenia pojazdu, które następnie zostały przez powódkę naprawione, pochodziły z tej kolizji drogowej, a także twierdził, iż kwota naprawy pojazdu przedstawiona przez powódkę jest znacznie zawyżona. Istota rozstrzygnięcia sporu sprowadzała się zatem do wyjaśnienia czy powstałe uszkodzenia w pojeździe były wynikiem przedmiotowego wypadku drogowego oraz czy kwota naprawy pojazdu odpowiada rzeczywistej wartości tej naprawy i czy powódka żąda restytucji poniesionej szkody czy też domaga się zapłaty ponad rzeczywiście poniesione koszty. Ustaleń stanu faktycznego Sąd a quo dokonał poprzez wszechstronną analizę dowodów w postaci dokumentów. Uznał również za wiarygodne, wewnętrznie spójne i zgodne z zebranym materiałem dowodowym w postaci opinii biegłego sądowego P. A., zeznania świadków W. P., K. R. i K. P.. Świadek W. P. zeznał, iż uczestniczył w imprezie, w której brali też udział powódka i jej mąż. (...)Świadek miał wrócić po męża powódki następnego dnia, jednak nie uczynił tego, albowiem doszło do wypadku drogowego. Świadek opisał przebieg wypadku, zgodny z ustaleniami faktycznymi Sądu, a w szczególności aktami szkody i zeznaniami świadka K. R., sprawcy wypadku.

Świadek K. R. zeznał, że w dniu zdarzenia jechał około 100 km/h przed zdarzeniem. Była zima i nawierzchnia była śliska. Świadek odbił w stronę rowu, aby uniknąć zderzenia, nie hamował i został oślepiony przez nadjeżdżające auto a następnie wpadł w poślizg i wyhamował. Doszło do zderzenia na łuku drogi i drugi samochód zatrzymał się na barierce. Na miejsce wypadku przyjechała policja.

Świadek K. P. (...), który przybył na miejsce wypadku i dokonywał tam czynności związanych z kolizją drogową. Świadek nie pamiętał szczegółów zdarzenia, na skutek długiego upływu czasu, ale potwierdził wersję przedstawianą przez świadków uczestniczących w kolizji.

Sąd dał wiarę zeznaniom tych świadków, albowiem są one spójne, logiczne i wzajemnie ze sobą korespondują a także korelują z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie. Nadto okoliczności wypadku były bezsporne.

Jak stanowi przepis art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie natomiast z § 10 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. Nr 26, poz. 310 z późn. zm.) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodą, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie zaś do ust. 4 w § 10 cytowanego rozporządzenia odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Odnosząc, zatem powyższe przepisy do ogólnych norm prawa cywilnego, to zgodnie z treścią art, 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe, albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Stosownie do cytowanego przepisu naprawienie szkody może polegać albo na restytucji naturalnej albo na zapłacie odszkodowania pieniężnego.

W przedmiotowej sprawie pozwany kwestionował po pierwsze zakres wystąpienia szkody a następnie jej wartość. W celu wyjaśnienia okoliczności związanych z powstaniem szkody w pojeździe powódki oraz oszacowania wartości kosztów naprawy pojazdu, Sąd a quo dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego(...) P. A.. W swojej opinii biegły odniósł się zarówno do zakresu szkody jak i jej wartości. W kwestii udzielenia odpowiedzi na pytanie czy przedstawiony przez powódkę zakres szkody do naprawy pochodził z przedmiotowego wypadku drogowego, biegły udzielił odpowiedzi twierdzącej. Wprawdzie w opinii pisemnej używał zwrotu, że zakres uszkodzeń „może" pochodzić z przedmiotowego zdarzenia, to jednak na rozprawie opiniując ustnie biegły wskazał, iż chodzi o sytuację, w której przedstawione do naprawy uszkodzenia pojazdu pochodziły ze zdarzenia, natomiast nie sposób ustalić, czy pojazd posiadał wcześniej inne uszkodzenia, które zostały zamaskowane uszkodzeniami nabytymi w przedmiotowej kolizji. Te okoliczności podlegałyby udowodnieniu, zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c. a zatem to pozwanego obciążałaby konieczność wykazania, iż samochód posiadał przed wypadkiem inne uszkodzenia, które wraz z uszkodzeniami pochodzącymi z tego wypadku, zostały przez powódkę przedstawione do naprawy a następnie kosztami obu rodzajów tych uszkodzeń powódka zamierza obciążyć pozwanego. Taki dowód nie został jednak przez pozwanego przedstawiony, co w świetle treści opinii biegłego sądowego, daje podstawy do przyjęcia, iż opisane przez powódkę w opinii prywatnej uszkodzenia pochodziły z przedmiotowego wypadku drogowego.

Kolejną kwestią było ustalenie wysokości kosztów naprawy pojazdu. Pozwany kwestionował przedstawione przez powódkę w opinii prywatnej koszty naprawy, a zatem Sąd meriti dopuścił na tę okoliczność dowód z opinii niezależnego biegłego sądowego. Biegły P. A. wskazał, iż uzasadnione koszty naprawy pojazdu powódki wynoszą kwotę 16.384,23 Euro na warunki wykonania tej naprawy (...). Zdaniem Sądu powódka wykazała za pomocą dokumentów - rachunków i kalkulacji, że naprawa wykonana została(...), a pozwany nie przeprowadził na tę okoliczność dowodu przeciwnego. Wobec powyższego uznać należy, iż uzasadnione koszty naprawy pojazdu wynoszą 16.484,49 Euro.

Nadto powódka poniosła koszty sporządzenia opinii prywatnej, która w znacznej mierze okazała się być przydatna dla ustaleń zakresu zaistniałej szkody, a zatem żądania zwrotu kosztów wykonania tej opinii Sąd uznał za zasadne. Zgodnie z przedstawionymi przez powódkę rachunkami koszt opinii wyniósł 1.287,50 Euro.

Mając na uwadze zasadę nominalizmu Sąd powyższe kwoty wyrażone w Euro przeliczył na złotówki, biorąc pod uwagę kurs Euro na dzień wystąpienia szkody, czyli zgodnie z przedstawionym przez powódkę zestawieniem - k. 24 wynosił on 3,9968 zł za 1 Euro.

W punkcie 1 wyroku Sąd pierwszej instancji zasądził zatem kwotę 65.484,49 zł tytułem odszkodowania za koszty naprawy pojazdu powódki, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia upływu 30 dni od daty pierwszego pisma zgłaszającego szkodę pozwanemu tj. od 28 stycznia 2011r. do dnia zapłaty (art. 476 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c.). W punkcie 2 wyroku Sąd a quo zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę sporządzenia ekspertyzy prywatnej tj. 5.145,88 zł według powyższego wyliczenia, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi jak w punkcie 1 wyroku. W punkcie 3 wyroku Sąd oddalił żądania dalej idące, albowiem kwota odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu została wyliczona przez biegłego, zaś koszty rynkowego ubytku wartości pojazdu mogłyby być brane pod uwagę jedynie wówczas gdyby samochód nie został przez powódkę naprawiony. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego (3.02,1971r. III CRN 450/70) - jeżeli w wyniku naprawy przywrócono uszkodzony samochód do stanu poprzedniego, właściciel samochodu nie może żądać zasądzenia ponadto sumy pieniężnej odpowiadającej obniżeniu „wartości handlowej" samochodu. W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia właśnie z taką sytuacją w wyniku której nastąpiła naprawa pojazdu i przywrócenie go do stanu poprzedniego. Żądanie zatem zasądzenia kwoty 1.500 Euro za zmniejszenie się wartości rynkowej pojazdu, Sąd meriti uznał za bezzasadne.

O kosztach procesu orzeczono mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 100 zd. 2 k.p.c. Powódka jedynie nieznacznie w stosunku do zgłoszonego żądania, przegrała proces, a zatem Sąd obciążył kosztami procesu w całości pozwanego uznając go za stronę przegrywającą spór. Za stronę wygrywającą proces należy więc uznać powódkę i to jej należy się zwrot poniesionych kosztów. Powódka poniosła koszty związane z wynagrodzeniem profesjonalnego pełnomocnika - radcy prawnego w kwocie 3,617 zł (§ 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu) oraz koszty opłaty od pozwu w kwocie 4.233 zł. Sąd w punkcie 4 wyroku obciążył tymi kosztami pozwanego. W 5 punkcie sentencji wyroku Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 6.326,09 zł, która odpowiada nieopłaconym przez strony kosztom wykonanych tłumaczeń na sumę 1.751 zł, opinii biegłego - 4.099,54 zł, kosztom biegłego na rozprawie - 353,15 zł oraz kosztom stawiennictwa świadka W. P. -122,40 zł.

Powyższe orzeczenie:

- w pkt I wyroku w części zasądzającej od pozwanego na rzecz powódki J. S. (2) odszkodowanie w kwocie przekraczającej 26.193,80 zł, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty tej kwoty;

- w zakresie pkt IV wyroku w zakresie w jakim Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki koszty procesu odpowiadających zaskarżonemu roszczeniu,

- w zakresie V wyroku w zakresie w jakim Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego koszty sądowe odpowiadających zaskarżonemu roszczeniu, zaskarżył apelacją pozwany i zarzucając naruszenie:

1. art. 233 § l k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięcie twierdzeń strony powodowej zawartych w piśmie procesowym z dnia 3 stycznia 2014 roku, iż powypadkowy samochód powódki O. (...) o nr rej.(...)został naprawiony systemem gospodarczym w różnych warsztatach naprawczych. Powyższe skutkowało zasądzeniem wysokości odszkodowania zgodnie z treścią opinii biegłego (uzasadnionych kosztów naprawy z uwzględnieniem cen z rynku (...)), tj. kwoty przewyższającej poniesione przez nią rzeczywiste koszty naprawy, przy czym podkreślić należy, iż zgodnie z twierdzeniem powódki, przeprowadzona naprawa przywróciła sprawność techniczną pojazdu,

2. art. 233 § l i 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i brakiem jakiejkolwiek oceny zachowania strony powodowej, która odmówiła przedłożenia faktur VAT za naprawę pojazdu marki O. (...), ani też nie wskazała danych warsztatów naprawczych, w których przeprowadzane były czynności naprawcze. Powyższe skutkowało brakiem ustalenia rzeczywistych cen zakupu części zamiennych wykorzystanych do naprawy pojazdu powódki, rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu poniesionych przez powódkę, a tym samym brakiem ustalenia rzeczywistej wysokości szkody,

3. art. 233 § l i 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i brak jakiejkolwiek oceny zachowania strony powodowej, która odmówiła przedłożenia faktur VAT za naprawę pojazdu marki O. (...), ani też nie wskazała danych warsztatów naprawczych, w których przeprowadzane były czynności naprawcze. W uzasadnieniu wyroku Sąd pomijając powyższe, uznał iż w jego ocenie powódka wykazała za pomocą dokumentów - rachunków i kalkulacji, że naprawa została wykonana (...). Sąd dokonał zatem własnych ustaleń, w zakresie miejsca rzeczywiście przeprowadzonej naprawy uszkodzonego pojazdu, pomimo tego, że ostatecznie powódka nie przedłożyła dokumentów wykazujących, iż naprawa została rzeczywiście przeprowadzona (...), a co za tym idzie, że zasadnym było ustalenie kosztów naprawy właściwych dla rynku (...),

4. art. 233 § l k.p.c. w zw. z art. 278 § l k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięcie wniosków opinii biegłego, w zakresie w jakim biegły w uzupełniającej opinii z dnia 12 grudnia 2014 roku wskazał, iż „pojazd z wybitą szybą nie może się poruszać", w świetle zeznań strony powodowej złożonych na terminie rozprawy z dnia 30 grudnia 2013 roku, iż „...do (...)mąż przyjechał na kołach... samochód miał wybitą przednią boczną szybę, nie miał lusterka i wystrzeliły poduszki powietrzne.." Powyższe skutkowało dowolną, a nie swobodną oceną zgromadzonego materiału dowodowego, iż pojazd powódki został naprawiony (...) podczas gdy żaden z przeprowadzonych dowodów nie wskazywał, by pojazd rzeczywiście został naprawiony (...)

5. art. 233 § l k.p.c. w zw. z art. 278 § l k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięcie wniosków opinii biegłego, w zakresie w jakim biegły wskazał w opinii podstawowej, iż koszt naprawy samochodu O. (...) przy użyciu części oryginalnych w realiach rynku polskiego wynosi 40.040,87 zł (str. 49 opinii), i w konsekwencji zasądzenie kosztów naprawy według kosztów naprawy przy uwzględnieniu cen z rynku (...), podczas gdy przeprowadzonych dowodów nie wynika, by pojazd został rzeczywiście naprawiony (...)

6. art. 361 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w zakresie w jakim przepis powyższy stanowi, że wysokość odszkodowania powinna umożliwiać poszkodowanemu przywrócenie stanu poprzedniego i nie prowadzić do jego wzbogacenia, a tym samym w zakresie w jakim przepis ten stanowi, iż poszkodowany nie może uzyskać więcej niż stracił. Zgodnie z twierdzeniem strony powodowej uszkodzony pojazd został naprawiony systemem gospodarczym, powódka zaś nie przedłożyła żadnych dokumentów umożliwiających ustalenie rzeczywistych cen zakupu części zamiennych wykorzystanych do naprawy pojazdu, oraz rzeczywiście poniesionych kosztów naprawy pojazdu. Z ustaleń strony powodowej wynika, iż powódka mogła naprawić pojazd systemem gospodarczym za kwotę 26.193,80 zł, natomiast Sąd uznał, iż wysokość należnego powódce odszkodowania odpowiada kwocie 65.484,49 zł,

7. art. 361 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w zakresie w jakim przepis powyższy stanowi, że wysokość odszkodowania powinna umożliwiać poszkodowanemu przywrócenie stanu poprzedniego i nie prowadzić do jego wzbogacenia, a tym samym w zakresie w jakim przepis ten stanowi, iż poszkodowany nie może uzyskać więcej niż stracił. Z opinii biegłego ustanowionego w sprawie w sposób jednoznaczny wynikało, iż koszt naprawy przy użyciu części oryginalnych w realiach rynku polskiego wynosi 47.040,87 zł, Sąd uznał natomiast, że wysokość należnego powódce odszkodowania odpowiada kwocie 65.484,49 zł;

wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 26.193,80 zł i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za pierwszą instancję według norm przepisanych oraz zwrotu kosztów procesu za drugą instancję (w tym kosztów zastępstwa prawnego), według norm przepisanych; ewentualnie o:

2. zmianę wyroku w zakresie zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 47.040,87 zł i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za pierwszą instancję według norm przepisanych oraz zwrotu kosztów procesu za drugą instancję (w tym kosztów zastępstwa prawnego), według norm przepisanych; względnie o:

3. uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Pozwany wniósł także zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu, zawarte w zaskarżonym wyroku w części, tj.:

1. w zakresie w jakim w pkt IV wyroku Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów procesu koszty ponad należną jej kwotę 6.006,88 zł, to jest co do kwoty 1.833,12 zł,

2. w zakresie w jakim w pkt V wyroku Sąd Okręgowy nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego kwotę ponad kwotę 5.313,92 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, tj. co do kwoty 1.012,17 zł.

W rezultacie pozwany zarzucając:

1. naruszenie art. 100 zd. 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, wyrażające się w nierozdzieleniu stosunkowo między stronami rzeczywiście poniesionych kosztów procesu,

2. art. 100 zd. 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że w niniejszej sprawie przepis powyższy znajduje zastosowanie, w sytuacji gdy powódka przegrała proces w 16%;

wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez:

a) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 6.006,88 zł (w miejsce kwoty 7.840 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu;

b) nakazie pobrania od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w B. kwoty 5.313,92 zł (w miejsce kwoty 6.326,09 zł) tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz nakazie pobrania od powódki kwoty 1.012,17 zł.

c) zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja i zażalenie pozwanego w części zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za swoje wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia ustalenia Sądu pierwszej instancji oraz dokonaną ocenę prawną, o ile poniżej nie uznał odmiennie.

Istota zarzutów apelacyjnych sprowadzała się w pierwszej kolejności do jednoznacznego ustalenia czy powódka naprawiła samochód (...). Otóż należy podkreślić na wstępie, że powódka w ogóle nie miała obowiązku dokonania naprawy samochodu. Jako osobie poszkodowanej przysługiwała jej możliwość wstrzymania się z naprawą do chwili wypłaty odszkodowania. Zaakcentowania wymaga, że pozwany odpowiada wobec powódki z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, a nie na podstawie łączącej strony umowy, np. autocasco. Oznacza to w myśl art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (aktualnie tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.) – dalej jako „ustawa”, że w tym wypadku naprawienie szkody zostało ograniczone do zapłaty odszkodowania. Na marginesie podkreślić należy, że Sąd meriti błędnie odwołał się do postanowień nieobowiązującego rozporządzenia z dnia 24 marca 2000 r. W związku z tym – wracając do głównego nurtu rozważań – przedmiotem analizy winna być szkoda i kwota niezbędna do jej naprawienia, a nie ocena restytucji naturalnej. Innymi słowy, osoba, która naprawiła pojazd, nie może być w gorszej sytuacji od osoby, która oczekuje na wypłatę odszkodowania. W rezultacie w pełni miarodajna okazała się opinia biegłego sądowego, niezakwestionowana skutecznie przez strony, z której wynika zakres szkód w pojeździe powódki oraz ich wycena w odniesieniu do rynku polskiego (z podatkiem i bez podatku) oraz do rynku (...) (z podatkiem i bez podatku). Ponownego podkreślenia wymaga, że powódka, co do zasady, nie miała obowiązku przedkładania faktur VAT.

Z kolei podjęcie się przez powódkę naprawy samochodu, co jednoznacznie zostało przyznane, wywiera określony skutek w zakresie podstaw do zasądzenia kwoty obejmującej zobowiązanie z tytułu podatku od towarów i usług. Gdyby powódka nie naprawiła pojazdu, to słusznym byłoby domaganie się przez nią zwrotu tego podatku. Miałaby bowiem prawo do oddania samochodu do specjalistycznego zakładu naprawczego, który wystawiając fakturę ująłby w niej podatek Vat. W sytuacji jednak, gdy powódka twierdziła, że naprawiła samochód, to jej obowiązkiem było przedłożenie stosownych faktur, jeżeli domagała się jednocześnie zwrotu podatku, bądź zaniechanie ich przedłożenia, jeżeli odszkodowanie nie miało obejmować tego podatku. Powódka jednoznacznie stwierdziła, że samochód został naprawiony systemem gospodarczym i nie jest w stanie przedłożyć odpowiednich rachunków (k. 200 akt). Powódka miała prawo do takiej formy naprawy, jednakże w takiej sytuacji brak było podstaw do domagania się przez nią zwrotu podatku od towarów i usług. W rezultacie odszkodowanie wyliczone przez biegłego zostało obniżone o kwotę tego podatku.

Ostatnią kwestią było to czy odszkodowanie winno uwzględniać(...)realia.

Otóż powódka zamieszkuje (...). Jej samochód został zarejestrowany (...). Skarżąca przedłożyła również ekspertyzę sporządzoną (...)przez (...) rzeczoznawcę. Brak było jakichkolwiek podstaw aby osobie mieszkającej na stałe za granicą i funkcjonującej w realiach państwa obcego, odmówić odszkodowania adekwatnego do tych realiów. Tym bardziej – co już podkreślono – gdyby powódka nie naprawiła samochodu, nie byłoby żadnych wątpliwości, że miałaby prawo domagać się odszkodowania w wysokości umożliwiającej naprawę samochodu w miejscu zamieszkania. Jeszcze raz należy podkreślić, że w tym względzie powódka nie może być gorzej prawnie sytuowana w stosunku do osoby oczekującej na wypłatę kwoty odszkodowania. W tych okolicznościach, kwestia czy mąż powódki dojechał (...) z wybitą szybą czy nie, nie miała większego znaczenia. Na marginesie stwierdzić należy, że awaryjnie z zaklejoną boczną szybą można się przemieszczać.

W konsekwencji Sąd ad quem uznał, że powódce należy się odszkodowanie adekwatne do realiów niemieckich, nieobejmujące podatku od towarów i usług.

Zgodnie z opinią biegłego stanowiło ono kwotę 13 768,26 EUR. Przyjmując przelicznik 1 EUR = 3,9968 zł, otrzymano kwotę odszkodowania w wysokości 55 028,98 zł.

W powyższym zakresie apelacja pozwanego okazała się co do meritum uzasadniona, co pociągnęło za sobą korektę orzeczenia Sądu pierwszej instancji, o czym rozstrzygnięto w punkcie II a) wyroku z dnia 6 listopada 2015 r.

Merytoryczne, częściowe uwzględnienie apelacji sprawiło, że Sąd drugiej instancji był zobowiązany do ponownego rozstrzygnięcia o kosztach procesu i kosztach sądowych. Okoliczność ta miała również wpływ na orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Na wstępie należy zaznaczyć, że słusznie podnosił pozwany, zarówno w zażaleniu, jak i w apelacji, że Sąd a quo już co do zasady wadliwie rozstrzygnął o kosztach procesu i kosztach sądowych. W okolicznościach niniejszej sprawy brak było podstaw do obciążania pozwanego w całości obowiązkiem zwrotu kosztów procesu i obowiązkiem pobrania kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa. Tym samym został naruszony art. 98 i 100 k.p.c.

W zakresie kosztów procesu i kosztów sądowych poniesionych w pierwszej instancji Sąd Apelacyjny przeprowadził następującą analizę:

Powódka domagała się kwoty 84 441,55 zł. Uzyskała łącznie 60 174,86 zł (55 028,98 + 5145,88 zł). Zatem wygrała sprawę w około 71%, a pozwany w 29%. Koszty powódki to: opłata od pozwu 3600 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł i wynagrodzenie pełnomocnika 3600 zł. Łącznie dało to kwotę 7840 zł. Koszty pozwanego to: opłata od pełnomocnictwa 17 i wynagrodzenie pełnomocnika 3600 zł, łącznie 3617 zł. Pozwany winien zatem zwrócić powódce 71% z 7840 zł, czyli kwotę 5566,40 zł, a powódka pozwanemu 29% z 3617 zł, czyli kwotę 1048,93 zł. Po potrąceniu, zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4517,47 zł.

Nieuiszczone koszty sądowe obejmowały kwotę 6326,10 zł. Według wskazanej powyżej proporcji, nakazano pobrać na rzecz Skarbu Państwa od powódki 29% tej kwoty, czyli 1834,60 zł, a od pozwanego 71% tej kwoty, czyli 4491,50 zł.

W zakresie kosztów procesu poniesionych w drugiej instancji analiza była następująca:

Wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła 39 291 zł. Pozwany wygrał co do kwoty 10 455,50 zł, a zatem w 27%. Powódka zaś wygrała apelację w 73%.

Koszty powódki obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika 1800 zł, natomiast koszty pozwanego obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika 1800 zł i opłatę od apelacji 1965 zł, łącznie 3765 zł. Pozwany winien zwrócić powódce 73% z 1800 zł, czyli kwotę 1314 zł, zaś powódka pozwanemu winna zwrócić 27% z 3765 zł, czyli kwotę 1016,50 zł. Po potrąceniu, zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 297,50 zł.

Dodać należy, że materia będąca przedmiotem zażalenia, została objęta następnie zakresem apelacji, zatem koszty apelacyjne pochłonęły koszty postępowania zażaleniowego.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny orzekł, jak w punkcie II sentencji, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., jednocześnie oddalając apelację w pozostałej części w punkcie III sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. i oddalając zażalenie w pozostałej części w punkcie IV sentencji na podstawie art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu poniesionych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym Sąd ad quem rozstrzygnął na podstawie art. 108 § 1 i 100 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jednolity tekst Dz. U. z 2013 r. poz. 461). Natomiast o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 i 100 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt. 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 2 powyższego rozporządzenia.

Sprostowania wyroku Sądu pierwszej instancji dokonano na podstawie art. 350 § 3 k.p.c.