Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Antoniak

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2015r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania H. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 5 marca 2015 r. (Nr (...) )

w sprawie H. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo H. D. do emerytury od dnia 01 lutego 2015 roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz H. D. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 474/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 5 marca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił H. D. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni okres ubezpieczenia. Organ rentowy podniósł, że udowodniony okres ubezpieczenia wynosi 24 lata, 4 miesiące i 9 dni, w tym 15 lat i 3 dni pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy wskazał, że do okresu ubezpieczenia nie zaliczył ubezpieczonemu okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 4 sierpnia 1969 r. do 4 sierpnia 1974r. W ocenie organu rentowego, niewielka powierzchnia gospodarstwa oraz fakt pobierania nauki w miejscowości oddalonej od miejsca położenia gospodarstwa o 30 km wyklucza przyjęcie, że wykonywane prace miały znaczący wpływ na funkcjonowanie gospodarstwa.

Odwołanie od w/w decyzji złożył H. D. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że wbrew twierdzeniom organu rentowego do okresu wymaganego do emerytury zaliczyć należy w/w okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16. roku życia, zwłaszcza okresy wakacji szkolnych mając na uwadze, iż właśnie w tym okresie odbywają się najbardziej intensywne prace polowe (odwołanie k.1-2 akt sprawy ).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony H. D. w dniu 4 sierpnia 2013r. ukończył 60. rok życia. W dniu 16 lutego 2015r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek z 16 lutego 2015r. k.1-4 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lata, 4 miesiące i 9 dni, z czego okresy składkowe stanowią 24 lata, 4 miesiące i 5 dni, a okresy nieskładkowe 4 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat i 3 dni. Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu ubezpieczenia decyzją z 5 marca 2015r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja k.20 akt emerytalnych).

Ubezpieczony urodził się w dniu (...) w S.. Rodzice ubezpieczonego S. i J. małż. D. od 1967r. byli posiadaczami, a od 4 listopada 1971r. właścicielami gospodarstwa rolnego położonego we wsi S. gmina G. o powierzchni 0,54 ha. Własność tego gospodarstwa nabyli w trybie tzw. ustawy uwłaszczeniowej z 26 października 1971r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (zaświadczenie Starostwa Powiatowego w G. z 11 grudnia 2014r. k.15 akt emerytalnych). Ubezpieczony od urodzenia mieszkał z rodzicami na terenie powyższego gospodarstwa (zaświadczenie o zameldowaniu k.13 akt emerytalnych). Po ukończeniu szkoły podstawowej, ubezpieczony kontynuował naukę w (...) Szkole Zawodowej w R.. Szkołę tę ukończył w dniu 23 czerwca 1971 r. (świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej w R. k.7 akt emerytalnych). Następnie podjął naukę w Technikum Mechanicznym w R., które ukończył w dniu 29 kwietnia 1974r. (świadectwo ukończenia Technikum Mechanicznego w R. k.8 akt emerytalnych). Poczynając od ukończenia 16. roku życia, co nastąpiło w dniu 4 sierpnia 1969r., poprzez okres nauki w szkole zawodowej oraz w technikum ubezpieczony łączył naukę w szkole z pracą w gospodarstwie rolnym rodziców. Na posiadanych gruntach uprawiane było zboże, ziemniaki, truskawki oraz warzywa. W gospodarstwie rolnym hodowana była trzoda chlewna w ilości około 4-6 sztuk jednocześnie, oprócz tego 2-3 owce oraz około 15-20 sztuk drobiu. Odległość od gospodarstwa rolnego rodziców do szkoły ubezpieczonego wynosiła 34 km. Trasę tę ubezpieczony pokonywał autobusem. Przystanek autobusowy znajdował się w odległości 300 metrów od domu ubezpieczonego. Zajęcia w szkole odbywały się każdorazowo z rana. Ubezpieczony wychodził z domu o godzinie 6.50. Do domu wracał około godziny 14-15. Ojciec ubezpieczonego pracował początkowo jako piekarz, ale w trakcie zatrudnienia - kiedy ubezpieczony uczył się w szkole podstawowej - uległ wypadkowi i stał się osoba niepełnosprawną – leżącą z powodu paraliżu. Od tego czasu, pracę poza gospodarstwem rolnym rozpoczęła matka ubezpieczonego, która została zatrudniona jako pomoc w kuchni. W rozpatrywanym okresie (po ukończeniu przez ubezpieczonego 16. roku życia) w domu rodzinnym oprócz rodziców i ubezpieczonego mieszkał jego o 3 lata młodszy brat. Ubezpieczony ma jeszcze starszego o 5 lat brata, ale w rozpatrywanym okresie brat ten mieszkał i pracował w W.. W związku z taką sytuacją rodzinną obowiązki związane z pracą w gospodarstwie rolnym w dużej mierze obciążały ubezpieczonego. Średnio poświęcał on na pracę w gospodarstwie 4 godziny dziennie. W czasie wakacji, ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym rodziców praktycznie przez całe dnie. Okresy letnie ubezpieczony spędzał w domu. Do zadań ubezpieczonego należało poranne przygotowanie karmy dla zwierząt. Po powrocie ze szkoły ubezpieczony ponownie pracował przy karmieniu zwierząt oraz przyganianiu owiec. Do jego zajęć należało również pielenie ziemniaków oraz udział w pracach polowych. Wykonywał tzw. orkę przy pomocy konia, siał zboże, sadził i kopał ziemniaki. Pracował przy żniwach i sianokosach (zeznania ubezpieczonego k.12v i 11-11v, świadków: K. W. k.12, G. G. k.12-12v).

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.17 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie H. D. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art.27 ust.2 i 3 ustawy o FUS, a w myśl wymienionego art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że zasadny okazał się wniosek ubezpieczonego o zaliczenie do okresu wymaganego do emerytury okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia 16. roku życia ,tj. od 4 sierpnia 1969r. do 4 sierpnia 1974r. Jak pokazują ustalenia Sądu oparte o dowody z dokumentów oraz o spójne zeznania świadków i samego ubezpieczonego we wskazanym okresie ubezpieczony mieszkał na terenie gospodarstwa rolnego rodziców w miejscowości S. i uczył się w R.. Mieszkając w rodzinnym domu ubezpieczony stale – codziennie łączył naukę w szkole z pracą w gospodarstwie rolnym. Do jego codziennych obowiązków należało przygotowywanie paszy dla zwierząt, karmienie zwierząt, przyganianie owiec z pastwiska oraz wykonywanie innych potrzebnych w danej chwili prac, a ponadto udział w pracach polowych właściwych dla danej pory roku, orka, zasiewy, żniwa, sianokosy, wykopki. Wskazać należy, że co prawda gospodarstwo rolne rodziców ubezpieczonego nie było zbyt duże (co do powierzchni), niemniej nawet w niedużym gospodarstwie są stałe prace do wykonania, jak przygotowanie paszy dla zwierząt, karmienie zwierząt, wymiana wyściółki, przyganianie zwierząt z pastwiska. Ponadto o każdej porze roku występują charakterystyczne dla niej prace polowe i inne prace rolnicze. Ubezpieczony z racji opisanej wyżej sytuacji rodzinnej miał stałe obowiązki do wykonania, co zabierało mu około 4 godziny dziennie, a w okresie wakacji nawet kilkanaście godzin dziennie. Wbrew twierdzeniom organu rentowego odległość do szkoły w G. nie była na tyle znaczna, aby ubezpieczony nie dysponował czasem na pracę w gospodarstwie rolnym. Jednakże nawet przy przyjęciu, że w okresach nauki w szkole ubezpieczony nie wykonywał pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godziny dziennie, to z pewnością prace w takim i wyższym wymiarze wykonywał w okresie wakacji. Przyjmując zatem jedynie okresy wakacyjne w roku 1970, 1971, 1972 i 1973 (8 miesięcy) jako okresy pracy w gospodarstwie rolnym stwierdzić należy, że ubezpieczony legitymuje się co najmniej 25-letnim okresem wymaganym do nabycia emerytury. Okres pracy w gospodarstwie rolnym zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podlega bowiem zaliczeniu do okresu pracy wymaganego do emerytury.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art.477 ¹⁴§2 Sąd orzekł jak w pkt I wyroku. Jako datę początkową przyznania emerytury przyjęto początek miesiąca, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o to świadczenie.

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł na podstawie art.98§1 i § 3 kpc w zw. z §11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r., poz.490).